299 Joannis Gerfoni.
'Tertia Conßderatio.
Artes m'agicæ, ad quas Aftronomiæ & Mcdicinæ
maxima pars fp cd a t, rationabiliter fub intermina-
tione mords vetitæ*ftint j non ideo quod in illis dæ-
rfiones adorantur , 6c tanto damnabiliùs, quanto per
verba divina , 6c orationes fàcras hujufmodi cultus
excrcctur: quip edam ideo »prohibitæ font, quia Fides
falubris bas per artes impugnatur, quafi per fophifticas
quafdam argumentationes, quæ apparentiam vero-
rorum miraculorum gerunt -, exiftentiam vero nullam ^
habent ut folia ; aut fi vera fint, non illam quam
prætendunt, 6c approbatione fua deficiant.
Haftenùs. Reverendi Patres, hæreticis relpondi-
mus, qui contumacitcr altercantur Divinitatem in
Chrifto non pofle concludi per focram Evangclii ho-
dierni hiftoriam , nec peccatorum dimilfionem , nec
per revelationcm cogitationum, nec poftremo per
miraculorum operationem. Nunc rursùs ad Èvangc-
licam doroum noftram revertamur, 6c pio cordis
Audio collaudemus, primo Chrifti clementiamj quia
læfæ majeftatis reum, & peccatorum catenis vinftum,
confeftim abfolvit * 6c nos fimiliter ablblvi poftulc-
mus. Contremilcamus,revercamurqucejusfapientiam,
6c prælèptiam, quia occulpffimarum etiam cogitatio
ï j O O
impudicarumviduanrm, qüas reprobar Äpoftoius. r
ad Ttmoth. ,v. 6c qui ab afflidis proximis döna pe-
tun t, ut in otio laute vivant, fpretores illius moni-
t i : Pane tuo vefcere, Liber eris: propheticae benedidio-
nis expertes , qua dicitur : Labores mamtum tuarum
quia manducabis , beatm es. 6cc. Plal. cxxvil. 2. Et
ha:c quidem de fenfu hiftorico , ranqdam fundamen-
talia didafint.
Superaddamus allcgoricum fenfum, fecundtim quem
domus nofira Ecclefiam fignare dicebatur, 6c fiat oratio
exhortativa, 6c in Ecclefialticos negligentes inveftiva.
Inter fasvientes, turbidofque aërearum poteftatum,
ac fpiritualium ncquitiarum infultus, inter crcbra pe-
riclitantis mundi dilcrimina , fummus Architheftor
Jefus domumftruxit, xternisbafibusftabilitam, qua:
euntibus in iplhm eilet in domum refugii, in aly-
lum proteftionis tutiflimum, 6c extra quam imminet
certus interitus. Huic domui EcclefitE nomen indidit,
cujus fundamentum eft petra Fidei folidiffima , nee
Inferiport a aduersus earn pr arualebunt. Matt. xvi. 18.
Defcendit pluvia hasrefum, venerunt fluminatrrorum
irruerunt venti perfecutionum in domum illam , & non
cecidtt: fundata enim er at fitpra firmant petram. Matt,
vu. 2 ƒ. Hanc delcribit Salomon «edificatam ä lapien-
j feptemque columnis excifom, qua: funt fèptem
Spiritusfanftidona, feu virtutum univerfitas, quibus
fulcita fobfiftit. Ceterum paralyticus, proutaudiftis,
num infpeaor eft, ut in Évangelieaudivimus. H in cß in hanc domum jubetur accedere, , inquit Ie-
.. JBoCtius : Maï^na vobis eft ifi Hiffimnlarr nnn vnl- ___ „ Boetius:,, Magna vabis ^fi diflimulare non vul-..__ -o. . 5 . * . J
,,tis ) neceffitas indita probitatis, cum ante oculos a-
„ gitis Judicis cunfta cernentis. , , Erubefoe , quafto,
ilia, cerncnte D eo , peragere, ä quibus defifteres, ho-
mine infpiciente. Habeat apud te tantiim honoris 6c
timoris Dei vultus, quantum viri.
Cetcrum,hurniliernur lub potenti manu Dei Chrifti,
6c in noftris necelfitatibus earn invocemus, penes quam
refidere omnem a:gritudinurti corporalium , 6c Ipiri-
tualium curationem infpicimus. Fugiamus denique
malorum confortia, animadvertentes quoniam paralyticus
port curationem lecedere a blafphematori-
bus Judacis, 6c in domum fuam pergere jufliis
eft.
Vtde , inquit 6cc. A t verb firmo pede ambulantem
infpeftantes amici , quid putas egerunt ?
Greflum fiftunt ftupore attoniti, nec afpeftui pri-
mo bene credunt, defigunt in eo oculos , 6c htefifu
s , in domum tuam. Et quis ifte paralyticus :
Reverendi Patres , Sane genus humanum , quod
per originalis criminis paralyfim fenfu vera: credu-
litatis , 6c bona: operationis motu privatum eft , ita
ut domum hanc fuam per fenequiret ingredi, nifiei-
dem primum fanitas conferrctur, qua prxftita, per Sal-
vatorem animarum Jefom, tulit grabatum vetufta: Le-
gis , in quo non creftum c ra t, fed proftratum, de-
preflum 5 nihil enim ad perfettum adduxit lex. Hebl\
vii. 1 p. Dehinc in domum folutiferas credulitatis,6cno-
V£e converfationis, qua: domus Ecclefia e ft, introivit.
Sed perpende, quoniam per priiis nudatur Syna-
gogas teftum , quia primitus velata Scriptura: vc-
teris myfteria referantur , 6c ita a quatuor defertur
ante Chriftum j quia per quatuor Evangeliorum vo-
lumina ad Chrifti cognitionem inclinatur. Quamvis
autem domus ifta fit generalitcr omnium in una vera
Chrifti Fide coadunatorum 5 ufitatiori tamen nomine
a n t , ne fklfa ludantur imagine , totumque videndoC illorum, quafi antonomïk è, d k ^ V ^ d ^
e a , cuftodes, 6c Ipeculatores fummus Pater fomi-
lias inftituit j unde cos, 6c non fic paftim alios, Ec-
clefiafticos appellamus. Ad iftos przelens converten-
da eft oratio , ut folliciti fint in fuam Ecclefiæ domum
pergere , ne ex iplbrum ablèntia domui detri-
mentum incumbat. Quibus introgj-elfis , officio tri-
plici eos fungi necefie e f t , ut fint fpeculatores , ut
fint Patres feu Paftores, ut fint janitores. Speculato-
res fiquidem ad explorandum , infidialque declinan-
dum. Fill hominis , fpeculatórem de di te domui Jfrael.
Ezech. in. i j . Et. cap. 33. lequitur > f i /peculator
viderit gladium venientem , & non infonuerit buccin a ,
Cr populus fe non euflodierit, & venerit gladius, & tulerit
de eis animam, ßmguinem ejus de manus Jpeculatoris
D recluiram. Metuenda nimis, 6c Ecclefiafticis' fpecula-
toribus formidanda h x c comminatio, quæ fimilis habetur.
Cußodi vir um iftum, quißlapfusfuerit erit, anima
tua pro anima illius'. 3. Reg. xx. 3p. Debercnt infuper
janitores efie ad claudendum, fopienterque aperiendum,
inftarChrifti, quièTemplotanquamjanitôr ejecitven-
dentes & ententes, qui 6c alibi fe eile ofiinm aftërit, per
quodf i quis introierit , falvabitur. Joan. x. p.
Ampliiis eoadîè convenit Patres leu Paftores ad
fovendum gregem , Ipiritualiterque pafeendum. Simon
amas me ? Pafice agnos meos. Jöän. xxr. 17.
& Matt. xxiv. ®4f. Fidelis feruus ■ & prudvhs , quem
confiituit Dominus fiuper familiam fuamß ' ut det W
- lis
pererrant : re cognita , tandem ruunt in amplexus ,
ftringunt peâus , Scmarcidis olim manibus ofcula fi-
gunt.
Interea authorcm iânitatis, ac modum quseritant :
quo comperto, Chrifti majeftas in ccelum attollitur,
& exfaturari videndo, audiendo, gratulandoque non
pofliint.
Ita {inquît Evangelifta) Ht admirarentur omnss, &
honorarent Deum dïcentes ; quia mnqukm fie vidimus.
Mqrc. II. 1 z. Dcmùm paralyticus, qui turbam vix
fubiit , domum fuam fubiit: tamen memor quia poft
curationem luam fibi Chriftus imperaverat, dicens :
V'ad.e , inquit, in domum tuam. quod fuit thema ,
tanquam diceret eidem in bis verbis : ut te fanum
comprobes & roboratum penicus , vade. Vade in
bac fortuudme tua. Judic. VI. 14. Vade quia Fides
tua. te Julvum fecit ; Luc. xvii. 19. U t in viis non
excubes iiib dio expofitus , vade in domum tuam.
Vade in dtmum tuam. 1. Reg. xiv. quoniam Domi-
nus erit proteftio & umbracnlum diei ah eftit, er i„
ficuritatem , c:T in abfctmjionem à turbine & jtlnvia.
Verba funt lia. iv. 6 . Denique alieno ne te cibes
mcndicitau deditus 3 * fed vade in domum tuam , non
alienam , fed tuam. Subtrahe pedem tuum de domo
proximi tui. Prov. xxv. 17. 6c xxvii. 10. Domum
jratris tui ne ingrediaris in die aJJiifHonis tua , coiv
tra illos qui difeunt penstrare domos , ad modum
130iSermoDom.XIX.poflTent.delVrDomibus 1202
de nunc* precOT^° in d ^ u r^ E c S p f1 VC1^ ° mnia ' Va‘ P“ unüs numerandis, 8c extorquendis fo le rta folct
jifper oculos 8c in locis aliquibus 3 S s M ~ m b ù m fie“ f l ^ Z m
W Ê Ê B B BÊÊÈÊÊm s r h"— .-
attonitisocubslias ? Sc.o,prorsus fcio, quia horren- T re s , fe cu n im h o cd^ h eo log im comemptu &
da te monftrorum imago, &abom,nandumdefolatio- ejeâionJ àfpeculaelicioconfideratfones P ’
nis portentum extemut. Nam velut Prælati abfccflè- e t imucraiiones.
rint. ‘
j 4 ditis, Arifque reliSit, ut Maro ait.
In eôrum loco fubiiflè intuitus es cæcam ignorantiam
pro cxploratore, timidam ignaviam pro janitore ra-
pacera fævitiam pro Paftore. O miferabiles, 8c fuffi-
cientibus nunquàm kchijmis deplorandas noftræ
domus vices ! Ëcce iinurimis quàm peffima omnium
exploratrix ftatuta eft ignorantia , quai & temeritate
præceps eft, 8celatione turgens. Græcum enimpro-
verbium eft, UC ait Hieronymus in Epißola de Mdchi-
fidech.
„ Ecce enim imperitia confidentiam , eruditio tu-
,, morem caulât. Si cxurganthxrefcs, fi pcrverlorum
„ dogmatum gladiijaciantur, fi crrorcs cuneatim erum-
„ pant j non clanget buccina , non os aperiet : cæ-
,,ca quippe e f t , nec ab inimicis fccernit amicos, ar-
,,ma non videtadverfo, nec vexillorumfignacognof-
,, cit. „ °
Hinc f i t , ut fimplices, 6c plerumque literis fecu-
laribus -inflati, a peftifens erroribus rapiantur, fèdu- ^
cantur, obruantur. Quot putas hanc ob caulàm hæ-
reticos eflè , dehisquifpecietenùs inEcclefîa conver-
fantur? Horrcfco mtmorans, hoc vita monftrat, voces
hoc fàcrilegæ indicant, quas inter vina, epulas,
6c convivia impudenter evomunt.
Illic lub joci fpecie hærelës effunduritur, cum nul-
lus in Fidem cadat jocus : ubi contra Thcologos to-
tis itur lëntentiis , 6c irriforiis interrogationibus : eo
tune de facris bonis difputatur , ut in tempus noftrum
verè incident illud Perfii de Romanis :
Ecce inter pocula quarunt,
Romulida fiaturi quid dia poèmata narrent.
Theologia ab eis ftultilogia nominatur : & quæfola,
aut principalis in arcelocari debuerat, tanquam Ipecu-
latrix fogaciffima , • 6c in comparationc cujus quævis
alia, ignorantiadicipoteft ; imo dejicitur , calcatur,
reputatur probrum ingens : quinetiam, fi foma non (
mentitur, Præfotorum nonnulli (quod vix credere au-
fim) ftultitiæ paiamarguunt homines Theologiæ ope-
ram impendentes , quafi'ipfa res fit fotua, inutilis,
phantaftica: Theologicus, inquiunt, ergo phantafti-
cus. O nefondas, diabolicalque voces , 6c perditifi7-
mis authoribus fuis fimillimas î O putrida ora, ferro
cauterizanda, quæ tam Ipurcidum verbum expuerunt*
Ifta certè non irrifio eft , fed mera blafphcmia , 6c
hæc igné 6c ferro exterminanda cflèt, præfertim in
Prælatis, qui de neceffitate falutis Fidem explicite
foire debent, perfuadere infuper, 6c contra hærcfes,
fi pullulant, acriter fopienterque protegere. Tre-
menda hxetalibus; vera tamen fententia: nequeenim
domum fuam prudenter inftituiflêt Chriftus , nifi ad
illius contra hærcfes vaftatrices tuitionem quofdam
obhgaflèt. Quos autem alios ex officio magis aftriétos
reperies ? Potent fit (inquit Apoftolus de Epiicopo )
°l tari in datirina fua, ev eos qui contradicmt arguère,
l i t . i. 9. Probat hoc Durandus 3. Difl. iy . Audent
tamen eorum aliqui ( prout fertur ) à Theologiæ ftu-
dio hominesdeterrere. O Fides! ô Religio! Etmi-
ramur igitur, fi Ecclefiaftica domus perturbatur, fi
lpintuah, temporalique ineommodo quatiatur 3 quan-
do e (pecula Theologiam præcipitant, 6c in eius locum
Domina ignorantia fublimatur. Proptereà, inquit
ip!a : captivas duSius eft populus meus, quia non habuit
faentiam. Ijâi. v. 13. Scientiam loquitur fpiritualem
îvmæLegis, non animalem 8c mundanam, quæ aut
judicare de porcis ( ficut ait Antifiodorenfis) aut de
Tomt III. Pars ƒƒ/.
Prima Confîderatio.
In Ecclefiaftica domo , in qua unius corporis
membra fumus , fecundùm Apoftolum.in Epifto-
la hodierna, fimile eft, fi Theologia odio habeatur,
aut ejiciatur ; quemadmodùra fi membra hbminis in
oculos conjurarept , eofque extinguerent, vel ut
Ælbpus refert, velut fi ventrem hominis ufque ad
exinanitionem fine cibo degere permitterent. Qiiod
li homo tunc periclitationi vicinus eftèt, quid de Ecclefia
conje&urandum eft, veftrum fit judicium. Theo-
logia quippe, Ecclefiaftici corporis oculus eft, 6c venter,
etiam fpiritualcs cibos glutiens, coqucns, 6c in
cetera membra delegans.
Secundo. Çonftderatio.
In Ecclefiaftica domo majoris eftèt meriti qui Theo-
logiam foveret, & earn in populi lucem abundare
foceret, quàm fi inftituerct Advocatos 6c Medicos,
qui gratis pauperibus patrocinia, medicaminaque tri-
buerent. Miraris forfan j fed perfpicua eft ratio. Eli-
gibilius enim, præclarius , atqüe divinfus eft animarum
, quam corporum indigentiis fuccurrere , quæ
quantæ fint, cogitare ftupor eft : ex quo liquide con-
Ipicimus quàm alti meriti fit redo , ut fieri decet,
fine, non quæftuofo, non ambitiofo, ipfi Theolo-
g ix ftudium impenderc, præcipuè in tanto cjusodio,
tantaque penuria. »
r ? a T h c° logia lo^uorî non ^ æ ad verbofam, 6c
fophifticam loquacitatem} 6c chymericam nefeio quam
Mathcmaticam redada eft > fed quæ metit Fidem,
morelque componit. Et ab aliquibus forte non mi-
noris meritijudicaretur, fc in hoc ftudium devovere,
quàm fine eo Rcligionem profiteri. Hic tamen nihil
I aftcro. Rursùm eadem exradicedilucidum eft, quàm
1 frivola , fi non potiùs iniqua nominetur , judicanda
fit quorundam infideliumopinio, qui in regione Ecclefiaftica:
domus, feientiam adinventionum humanarum
audent aflerere ipfi Theologiæ præferendam , nifi
fortaflè, inquiunt, vel in locis ubi publica viget
liærefum dogmatizatio : ita videlicet, quafi làcræ Scriptura:
nullum aliud officium, quàm patentium hære-
fum extirpatio, 6c non etiam mores componere, eri-
gere Spem ad cæleftia, difcèrnere inter peccata, om-
ncs humanas inftitutiones ad divinæ Legislincam cor’'
rigere, Fidem -infiiper jam plantatam ne evellatur aut
errorum zizaniis mifccatur, obfervare j quoniam ve-
rum eft metricum illud :
Non minor eft virtus quàm quttrere parta tueri.
Hæc autem 6c confimilia lâpientiæ officia fi præcla-
riora fint, 6c viris domûs Ecclefiaftica: Redoribus
digniora, quàm affiduos litium difeeptationumque tu-
multus luper rebus innmeris audire, 6c fecundùm ce-
-) rimonias quafdam, 6c innumeras. conftitutionum ambages
caufas circunvolvere i Judices vos conftituo :
hoc p a d * , fi priùs ad memoriam reduxerim illud
Apoftoli. Sàtcularia igitur judicia f i habuerttis , con-
tfjnptibiles qui funt in Ecclefia illos conftituite ad judi*
ccmdum. i C o r .v i.4.
STertia Confideratio.
Per foigntias humanas temporaneo Ecclcfiafticæ domus
regimini curam tantam impenderc, ut fpiritualis
gubernatiô penè deferatur, videtur non mediocrisoc-
N n n n 2 cafio