dimitterefuam contcmplationem ad fficcurrendurti al-
terius neceffitati : fed qui poffit utramquc vitam tenereinfimulperfeâè,
hic diet melior ; quemadmodum
teneo Beatum Gregorium ac fandum Bernardum, cC
ceteros feciffe. Et qui benè perpenderet, qualis excel-
lentia fit animæ, & bonorum fpiritualium erga corpus
& bona temporalia, hie dare cognofceret, quod
plus prodeft toti Ecclefiæ Oratio devota unius contem- a
plativi, quàm faciunt centum 8t centum vitam activant
ducentes, ad fuccurrendum aliorum neceffitatibus coi -
poralibus. Etmultbpliisprofunt, quàm fein mundo
occupantes, non ut aliis fubveniant, fedprofuo proprio
eommodo laborantes, & fæpè in damnum alus.
Igiturdico, quod fi aliquis Spiritus fancti mftinctu
fenferitfe inclinatum & commotum ad vitam contem-
plativam fedandam, & hoccognoverit, talis finevi-
tuperiovitæaâivæpoteritabrenuntiare; imroô fàciet
cum laude magna, præmiumque non modicum ihde
accepteras ; nifi forte per contrarium aliquis à fuoPræ-
îato obligaretur obedire ad publicum Officium exer-
cendum, vel etiam in cafuultimae, auturgentis necef-
htatis, licut dictum eft. Urgentem autem ncccffita-
tem voco, quando verifimiliter aliqui perire poflent,
nifi per talem eis fubveniretur. 1
C A P I T U L U M X X V I I I .
Omd non eft fiferl/ia tenders ad vitam coMemplatir
vam, at quidam pttabmit ; oftettditur per
exemplum.
N E c eft dicendum , quantum ad fecundam ratio-
nem antedidam, quod rendens ad finem contemplationis
quem fuperius declaravi, hoc eft , ad aman-
dum Deum fumme, ex toto corde 3 quod talis nimis in
altum, aut præfumptuosè agat, imb aliquis aptus ad
hoc faciendum, & gratiam talem a Deo confecutus de-
ficeret, 8c minus benè ageret, ut videtur, fi Dei dono
nonuteretur. Et fpecialiter Ecclefiaftici, 8c Religio-
f i , quorum vita ad hoc ordinata eft , omnino fe dare debent
ad vitam hanc potiùs quàm adallam. Similiter 8c
Clerici, præcipuè quoque Theologi 3 aut certe eorum
feientia non jam eis auxiliabitur, fed iidem inflabuntur,
efficienturque vani, vacui 8c fuperbi. Patet per fimile
exemplum ad oculum. Erit in Regis Curia fervitor quidam
coquinæ cui R e x talem dabit gratiam,utpotè face-
re eundem volens fiium camerarium, quia judicat ipfum
ad hoc fufficientem, & fic placet fibi. Nulli dubium,
quod fi prædidus famulus hoc réfutât caufafuæpigri-
tiæ, aut propter fidionem cordis, aut ingluviem, feu
gulofitatem , dicens fe malle permanere continué in
coquina, in Officio feilicet fordido priori, ipfe utique
erit criminabilis 8c reprehenfibilis. Similiter qui poteft
famulari Deo in ftatu exccllenti erit damnabilis, fi fe
occupare femper voluerit in minoribus, nec excufabitur
humilitate, fed imputabitur cordis fui fidioni, aut te-
piditati. Nec dico, quin deficiunt & errant qui in
contemplatione fiia nimis volunt inquirere: fumme enim
talibus necefiària humilitas eft, quæcuftoseft, ÔC nu-
trix ipfius charitatis.
C A P I T U L U M X X I X .
De excelientia contemplative fuper aSlivos.
QU a n t u m ad rationem tertiam, feilicet quod aliqui
tales contemplativifuntdeccpti, effedique fa-
tui 8c melancholia. Refpondetur quod in adiva vita
fimiliter plures funt decepti, quia non utuntur difere-
tione requifita ad benè terminandumincoeptum opus.
Nec etiam omnibus eft data gratia talis, vivendi feilicet
incontemplativavita, propter caufas certas ante figna-
tas, ficut dicit Apoftolus : Quilibet habet dorntm proprime
à Deo, urns efuidem Jic, altervero fic : 1. Cor.
vu. 7. 8c iterùm : Si in corpore mo omnia membra ejfcnt
0cuius, ubi ejfent mams, 8cc. 1 .C o r .xii. 17* Verum
eft quod mundani contemplatives leviter judicant fatuos
effe, atque melancholicos : non enim faciunt quo-
niodo 8c ipfi, contemnuntque omnia quæ ifti mun-
dani chariflima tenent 3 fed non vident magnas confola-
. tiones, 6c fonda opera, fpiritualefque divitias quas
adipifeuntur contemplativi, mundum refutando, 8c à
fe procul expellendo omnem avaritiam , fuperbiam,
omnem iram 6c invidiam, infuper 6c vanitatem, quas
mundanis fine mora præftant non modjeam vexatio-
nem. Et vivunt contemplativi in magna requie 6c pace
confidential, quod eft honum tale, quod aliud ej
comparari nequit, locoque occupationum mundana-
rum fuper terram in anguitiffimo loco 6c re rnodica, ipfi
contemplativi occupanturin majori 6c ampliori loco,
acnegotio quàm fit totus mundus, hoc eft, ip Deo.
Quid per hæc velim dicere norunt qui funt exper-
ti. Certum eft, quod vitarationafis creaturæ verfatur
plus inoperationeintelle&ûs 6c rationis, quàm alibi,
hoc eft, in meditationibus rationabilibus, 6c in volunta-
ria diledione. Etideo veraciter, 6c quafi folf totales
viveredicuntur, qui in contemplatione nutriuntur ci-
bo tali atque potu, 6c non illi qui fuas animas, ac vitam
non plus levant ad cceleftia, quapi beftiæ : ipfi
enim comedunt 6c bibunt, ipfi lætantur 6c gaudent, ri-
^ dent, atque levitatibusinfiftunt, ipfi lua corpora vexant,
ficque fuo modo faciunt ut beftiæ. Sed forte
objiciunt, quia auxiliantur ali^s per laboresfuos. Ita
etiam faciunt equi 6c afini, 6c interdùm ampliùs,, quam-
quam hoc ipfum laudabile eft ei qui nefeit 6c non
poteft ampliuis, 6c qui implet hocfideliter ad bonum
finem 6c intentionem, feilicet ad ferviendum D eo , 6c
fubveniendum alteri.
Fateor quod contemplativi in fa&is mundanis non
funt ita fapientes 6c prudentes, quemadmodum a&ivi.
R a tio , quia fuum ingenium 2c intentionem in talibus
non ponunt, unde accidit eos judicari fimplices 6c in-
fipientes, quamquàm eis rnodica de ifto fit cura : ad
fioc enim funt vocati, ut Apoftolus innuit, 6cadhoç
nituntur toto conamine, feilicet reputari fatui, ut fapientes
effici poffint. 1. Cor. in. 18.
C A P I T U L U M X X X .
De necejfitate gratia Dei ipfi contemplative.
T) E v e r t o r igituradpriora, feilicet ad gradum
fecundum fealæ contemplationis quem dixi locum
fecretum 6c filentium. Declaravi aliqualiter de
fecreto duplici, 6c fie de filentio, uno feilicet extra ani-
mam, 6c alio intra earn. Ipfa verb contempiatio tendit
ad habendum non extrinfecum, fed intrinfecum,
feilicet fecretum atque filentium. Ad quod confequen-
dum prodeft quærere etiam ad extra (ficut di&um eft
fupra) folitudinem 6c filentium. Dicit ergo Beatus
Bernardus, quod fpomus animæ Jems verecundus eft
amicus, neclibenterfponfam fuam accedit, multitu-
dine præfente > quærit autem folam. Oportet igitur
animam à fe omnino expellere omnes occupationes inte-
riîis6cexteriùs, ut feilicet folummodb intendat ad recipiendum
fponfbm fuum. Ex quo enim Deus ipfe fim-
plexeft6cunus, inquiri vult ip cordis, fimplicitate 6c
Dunitate. Cor autem tale fimplex non eft 6c ununi, quod
in tot partes divifum eft per curas mundiales, malas 6c
vanas. Sed heu ! in quantam miferiam per peceatum
redabta eft nobilis ipfa anima, quæ in ftatu primo ipno-
centiæ ex toto, 6c omnino ordinata fuerat ad cogitan*
dum de Deo fuo Creatorc , atqye confiderare fpin-
tualia, firle aliquo impedimento 6c difficultate, quod ipfa
modb per tantam poenam , difficultatem , gravata
onere fuas corruptionis poteft operari, quod eft mi-
rabile 3 quod nofeunt optimè qui ad hoc nituntun
r 6 r n n-iK mens! quid eft nunc, quod ipfam anmam in relcvare poffit, ponere in umtatein, reducere
3 i^nliritatcm, earaque expedire de mari ifto procel-
Hh ramultuofo atque fluûuanti per curas ablque nu-
B per phantafias varias, imaginationefque fine
„0 « abundii fcaturientes? Certe hoc ftcere prmci- mum _:r m-otirp/v nniiK mans
palitei* nihil valet, nifi virtus tuæ gratiæ 6c hujus mans
fe noh impediret, nihil aliud refpondens 5 linde idcir-
co vitam perdidit. Ecce quam fortis hujus erat nie*
ditatio, ut ob ejus vigorofitatem civitatis fuas expug-
nationem non perciperet, atque nec quidem inimicum
agnovit ipfum occidentcm. Alius item Phiiofophus,
Neades didtus, ad menfam pofitus faspe comederc
oblitus eft, oportebatque, ne fame periret, fämulam
coeitationum oc pauperem cngio a
tarum deledationum, collocans eos m altum, ut le-
deant aimPrincipibus, hoc eft, cum Angelis, atque
Sandtis, & u t eorum converfatio in ccelis fit. Donum
autem iftud gratise veraciter tribuitur foils mquirentibus
ipfum diligenter atque ardenter, &adhocfe difponentibus.
■
C A P I T U L U M X X X I .
Oualiter anima contemplativa dicitur elevarifu-
prd corpus, & efficitur fimplex & umca.
quam re extranea, 6c inutili. Didla excmpla addudht
funt, ad oftendendum quod anima imaginations atque
curas non proficuas ä fe poteft depellere, ut fuble-
vari poffit, 6c ad fandliora convenientioraque con-
fcendere, atque fe taliter ad unitatem fimplicitatem-
que deducere, meditando folummodb qualiter ad fuum
Creatorcm poterit pertingere, qui ejus eft locus, finis
atque amor 3 quamvis illud facere fortius fit atque
difficilius, quam in didlis exemplis oftenfum eft. Et
hoc de tanto, quanto cogitationibus uti oportet fpiri-
tualioribus, haberequemeditationes magis extraneas*
atque fublevatas.
NE c intclligendum eft , animam corpus deferere
fecundum fubftantiam , cbm in contemplatione
raptafuerit, faltemde curfu communi3 fed pro tunc
elfe dicitur, ubi fuerit cor fuum, atque amor fuus, ficut
Auguftinus dicit, quod anima vérins ejl ubi amat ,£
W M ubi animat, hoc eft, quàm ubi vitam præftat cor-
pori. Et ideo dico, quod talis elevaüo animæ devotæ
extrà mundum, ac fuper ifta corporalia ufqüe ad femet-
ipfiim, aut ufque ad Angelos, vel certe ufque ad Crea-
torem fuum, altius fieri non poteft, fit per fortem,
fandamque meditationem , vel ardentem amorem.
Tali modo, quod talis meditatio, aut ifte amor vir-
tute fit tam potens, jut ipfam faciat oblivifei, vel cefla-
re ab omnibus operationibus aliis 6c phantafiis, ficut
effet in fopore perfe&o aut fomnoi vel faltem fi non
ex toto tales ceflânt operationes, ipfæ tarnen non pof-
funt corrumpere, extinguere, aut fuperare meditationem,
vel amorem ardentem fbpradidum, pi opter
vigorofàm ejus potentiam. Oportet etiam, quod anima
totaliter in tali meditationefitoccupata 6camore,
ad hujuftnodique fit omnino intenta , nec de quacum-
que re alia fit ei cura, nec ad alia refpiciat, nifi foi te ta-
lia prastereundo , non tamen ibidem pedem figendo 3
feilicet quod in talibus non arreftetur, five moram fa- q
ciat. Et hoc fieri pofl'e, experientiaquotidiana in minoribus
manifeftat : affirmatque idem Ariftoteles, in-
quiens: accidit interdbm, aliquem fuper re aliqua tam
fortitcr meditari, quod nec apertis oculis intuebitur
hoc quod ipfum præteriet, feu quod ante eum vadit :
fæpèquc in focictate cum qua fbciabitur plura dicen-
tur, 6c coram ipfo exercebuntur, feu fient, de qui-
busnecaliquidfciet3 fed in fua forti meditatione perfe-
verabit aefi dormiret, undè quandoque de tali prover-
bium iftud commune foletadduci 6c dici: Ijle adfuos
meditatur amores.
Talem fimiliter modum raptûs percipiunt fæpè
ftudentes ipfi , aliquid fubtilitatis compilare molien-
tes. Pibtores fuo modo facere confueverunt, ficut
ego teneo 3 aliique opifices fubtilium pofiti in ima-
ginationibus fortibus. Recitaturque de Philofopho
quodarh, nomine Archimenides , excellenti Geometro
, qui imaginaliter deliberavit facere ingenia fubti- ^
lia ad bellandum 8c defendendas, invadendafque civi-
tates. Undè accidit civitatem quam inhabitabat di-
btus Philofophus, ab inimicis debellari3 Princeps autem
exercitus præcepit, ne antediéfus Philofophus oc-
cideretur : fed à cafii quidam eundem fuas figuras
protrahentem fecundum fcientiam Gcometriæ repe-
r iit , quæfivitque ab eo quo nomine appellaretur3
ipfe verb tam fixé fiiarum figurarym formationibus
intentais extitit, ut quid fibi ifte interrogans diceret,
penitùs ignoraret, nifi quod infinuabat eidem, quod
Tomi I I I . Pars I I .
C A P I T U L U M X X X I I .
jMLemoriam facit Libri de contemplatione Richardi dé
j San Bo fi’iBoré.
"D I c h a r d u s de San&o Vi&ore quetndamcdidi€
A Librum quinque partes continentem , ubimul-
turn fobtiliter, atque fecundum profundam fcientiam
tra&at materiam iftam, feilicet de contemplatione3 di-
videns ipfam contcmplationem infpeciesfex, feumo-
dos: quorum modorum duo in imagination funt
pofiti, duo in ratione, item duo in intelligent. Secundum
hoc prasfatus Doétor ponit tres modos coe-
lorum intra animam , 6c juxta hoc quod ipfa anima
cogitando , feu meditando feipfam vertit diverfimo-
dè lcilicet , aut meditando corporalia quae fenfibus
percipiuntur exterioribus, aut ad feipfam cogitando ,
aut Angelos 6c corum ftatum, aut certe ipfarum Dci-
tatem. Et praefertim didusRichardus in ultima parte
Libri memorati tradit, quomodo contempiatio for-
matur, feu diverfificatur modis tribus. Aliquando
oer hoc quod ipfa anima dilatatur interdum amplius,
I & quandoque plus elevat fuum intelle&um, 6c quandoque
per hoc quod ipfahabet ipfum, feilicet intellc-
d um , ficut alienatum, feu oblitum. Declaratque,
per quem modum iftud fiat, 6c qualiter quandoque
hoc accidit, adducens autoritates atque cxempla ferip-
turarum 6c naturarum : quod hoc fiat per admiratio-
nem vehementem, aut per magnam devqtionem, vel
certè per deledationem non modicam fpiritualem, at-
que confolationem. Sed quia meas intentionis eft lo-
qui non fubtiliter, fed rude öebreviten ideireb poft-
pono vobis declarare nominati Dodoris dodrinam,
quafi nimis fubtilem 3 nifi fortè in certis pundis fub-
fequentibus, 6c hoc modo capaciori, atque vobis fa-
miliariori.
C A P I T U L U M X X X I I I .
De tertiogradu contemplationis: & fimilitudines qutdam
) naturales.
U N c reftat de gradu tertio fcalx contemplatio-
nis diflèrere , quem fortem fore baptizavi per-
feverantiam. Cum adjutorio enim gratis divinasper-
feverantia fortis ponit atque collocat in altitudine per-
fedze contemplationis , ordinatque hominem in ftatu
perfedo , in quo poteft dici vivere amore. Tunc
enim recipitdivinasconfolationcsamoris, non fentien-
do tribulationes carnis, aut mundi: de nulla enim
N n z rc