confuetudinibus,. adDeqmquoqücconvertantur.j fed
nihilooeinùs nihil opere exequuntur, Quamcito enim
Spiritus fanftuspauîàredéfinit, omne benè agendipro-
pofîtum amittunt.
Tertium Documentum.
Religio intranda non eft , nifi ut major acquiratur
perfeblio ad finem fuum perveniendi, exemplo Beati
Antonii , qui ut perfebtus eflèt intravit. Et hoc eft
contra eos 8c eas qui vel quæ propter malum intrant
finem, vel ut habeant vitam otiofam, vel ut évadant^
verecundiam, & in mundo paupertatem , aut ut ad
altiorem perveniant ftatum , 8c Bénéficia poflideant,
aut prælationum dignitates, five propter vanam glo-
riam, aut pqr verecundiam ôc coablionem, eo quod
non habent viblum in feculo j de malis talibus inten-
tionibus mali gignuntur fines. Quamvis meliùs fit ex
neceffitate efficere virtutem , quemadmodùm Sanbtus
Antonius prædicabat.
Çfaartum Documentum.
Expediens eft, ut is qui benè vivere inciperevult,
bonumfequaturexemplum, bonaconfilia, Ôcaliorum
régulas, Sanbti Antonii exemplo > quod eft contra hos
& has qui vertunt 8c trahunt aliorum mala ad lua ^
propria mala , in habitibus inordinatis , in choreis,
in afpebtu, in multo & diflbluto ludo. Eft etiam contra
ftultos Eremitas noftri temporis Ôc folitarios, qui
gubernari volunt ad luum ipforum inftitutum , non
habendo expertorum confilium. Et quoniam hîc lo-
quor coram Religiofis, formabo aliquas quæftiones Re-
ligioforum fàbtum tangentes.
Prima Gfuoeftio.
Anfitmajusmeritum, benè agere cumvoto, quàm
ablque voto ? Dico, quod fie : quoniam bonum opus
per votum fablum ex confirmata prodit voluntate ,
aliud non j quemadmodùm magis malum eft pec-
care per obftinatam voluntatem, quàm fimplici volitio-
uepeccandi.
Secunda Gfuaftio. <
An unum idemque peccatum majus fit in Religio-
fo , quàm in fæculari aliquo? D icq, quantum eft de
fc * conditio perfonæ non trahit peccatum extrà Ipe-
ciem foam , fi non fit alia caufa -, hoc eft , in Reli-
giofo verba otiofa , diflolutio , mendacia jocofa abfi
que fraude, quantum eft de fc non eflènt peccata mor-
talia , ubi etiam eflent venialia folùm uni fæculari,
nifi fortaflis hoc eflèt accidentaliter , fcilicet propter
fcandalum quod majus efl'et videre hæc in Religio-
fb , quàm in fæculari. Dicebam , fi non fit alia caufa
: quia in his rebus quas Religiofus voviflet, ut-
potè obedientia , paupertate ôc caftitate , fi contra-
rium agerct j ut fi eflet proprietarius , aut per con-
temptum inobediens , mortaliter peccarct, co quod
votum fuum violaret j ubi tamen fæcularis aliquis qui
votum non emififlèt, non pcccaret. Et fi replicares 5
periculofum igitur eflè vota emittere. Refponfio :
his qui volunt reddere Deo , ôc fervare quod pro-
mittunt, eft fecura re s , 8c valdè meritoria propter
fopradibtam caufam -, Sed magna ftultitia ôc periculum
eflet vota vovere, fi quis ca nollet fervare 5 multo-
que fatiùs eflet fc voto non aftringeere, quàm ipfum
contemnere poftquàm emiflum eflet. Quemadmodùm
dicit Sapiens : M elius eft non vovere , qukmpoft
votum vota non reddere. Eccle. V. 4. Et David : Fo-
vete & reddite , ÔCC. Pf. LXXV. IZ.
Tertia Gfuaßio.
An licite perfbna aliqua Religionem intrarevolens,
retrahi poflit aut averti ? Refpondeo : quod fi perfo-
na Religionem ingredi volens, ætatem habeat ôc dif-
cretiohèm, ut feiat cognofcere qualis res fit Religio
; ôc nihilominùs tamen eft ei bona voluntas talem
aflumendi ftatum j male abtum diet ipfam retrahere
velle , aut dehortari ingreflum, nifi alia ex parte im-
pedimentum foret legitimum, propter quod nec pof-
fet ingredi, nec deberet. Verum eft quod perfonæ
quæ Religionem intrare v u lt , benè poteft oftendi
magnitudo , ôc talis ftatûs difficultas , etiam fragili-
tas humana, ôc periculum non fervandi Religionis vota
5 ôc fie de fimilibus, quæ benè declanm pof-
funt ut inftruatur perfona , non autem ut avertatur 5
hoc enim nimium eflèt malum. Nota de dobto quo-
dam viro qui fùa hortatione juvenem quendam pue-
rum avertit, ne Religionem ingrederetur -, Sed poft-
hac in adeo grandi fuit ferupulo , ut confoientiæ pa-
cem habere nonpoflèt, donee femetipfum in Religionem
poneret pro eo quem averterat.
Gfuarta G}uaftio.
An Religiofus totiens mortaliter peccet, quotiens
aliquid agit fùæ Regulæ contrarium ? Dico quod non j
alioquin Religio periculofa nimis foret humanæ fra-
gilitati. Attamcn hujus quæftionis declaratio prolixius
requirit refponfom : quia verb ipfa potiùs ad fcholas
fpedat, eam prætereoj nam hanc materiam trabla-
vi ad longum in Librô D e vita Jpirituali, in poftre-
mis duabus lebtionibus.
SECUNDA PARS
Gfuomodo SanBus Antonius feipjûm per
caufam materialem cognoverit.
A C c e d am u s modo ôc de materiali caufà verba
* faciamus, ôc dicamus, Sanbtum Antonium caufàm
-- fûam materialem cognovifle, ôc ifùam frâgilitatem.
Contrà mundanæ prudentiæ judicium, abjecit omnes
divitias, ôc vanam dominationem. Primo, appareteum
omnem vanam dominationem evitaflè, quia fèmper
Deo fervirevoluit in paupertate ôc abjebtione, quemadmodùm
fùa récitât Legenda. Et-hujus mundi Prin-
cipibus fæpiùs feribebat, utcogitarentdiligentifîimè,
dominationem eorum nil eflè præter ventum ôc fu-
mum, onus & periculum, quoad corpus, ôc quoad
animam.
E t proptereà cùmvidetur magnus aliquis Princeps,
aut ftultus tyrannus ôc fuperbus vitam finire, dicitur
tune, ipfum admodùm fuiflè fatuum ; ôc quod hoc
benè experitur , cùm cognofcit fùam tyrannidem ôc
dominationem nil illi proficere poflè, ôc quod nihil
eft de mundo ôc tyrannide, nec dominio, nec pul-
chritudine: Omnia enim labuntur, quemadmodum di-
cebat Philofophus quidam .de Alexandro, cùm eum
inhuman cerneret : H e r i, inquit, homini huic m us
non ßtffecit mundus, & modo contentus eft parvo fepul-
chro fe x quidem Pedum longitudinis & latitudinis p edum
duorum. O vana præfomptio ! ô ftulta munda-
nadominatioj ftolidus eft profeélo qui confidit ! N o ta
de quodam Philofopho, Democritus appellato,
qui de omnibus quæ in hoc cernebat mundo , ride-
bat, quia omnia fibi ftultitia quædam apparebant.
Deindè Sanôbus Antonius divitias evafit mundanas,
quemadmodùm fæpenumerb apparuit in deferto. S eme
l
mel enim , inimici artificio, int er ambulandum craterem
invenit argento reglet um. Sed quia divitias contemne-
baty fuum profequebatur iter^ ad feipfum dicens: Q uis
gotuit afferre craterem hunc $ eft enim locus hic d eßr-
tum quoddam, & inhabitabilis 5 per quod nemo tranßt ?
N e c etiam res tarn magna viatori cecidiffet, quin Cafum
ej^ferfenßffit, & jr« p e r e i, impe .mmice, Video te A tem effe. fttumn ,mund fapientem' Deo!'^ Propt^
,d facere, qm craterem f nfimm, qm me fatlm. reJ dicebat fanöus Paulus Si qm v J fa -
que loquelam, aut mundanorum taliüm irrifionem 5
fed cognofoebat caufam materialem vilitatem fùam,
oc fragilitatem j voluitque eflè vilis ôcabjeélus in hoc
uvm]r\ lit- nnrm> «fl«*- Sy _ r. 1 T-,
feeulö, ut pbtens eilet & gloflofus in ältero. Et
quemadmodum à mundanisreputabatur ftultus, f ic i
fêiplô. Eft enim feientia Sanäorum, fttuumfapien-
Tota autem potentia tua me fallere non goterit, er cor
meum ad cupiditatem trahere, aut divitiarum amorem
& mundanorum} hac enim contemno omnia propter D ei
amorem. E t mox dum ß b i fic loquitur, crater evanuit
cor am oculü fuis veluti fumus. Pariformiter alio tempore
inimicus ad pedes fuos magnum auri pondus de-
jccit i fed ftatim cum hoc Sandlus Antonius percepifilet,
fugit ab eo veluti de magno fugeret igne. Vi-
debat 6c cognofcebat, mundum hunc quoad corpus
nihil efle, nifi perfonarum ludum j videtur quidem
res magna ftultis quibufdam, in veritate autem nihil
eft. Confeftim prasterit ficut regnum quod faba
quis adipifeitur, aut puerilis Epifoopatus. Si autem
honor aliquis , aut gloria in hoc mundo efle appa-
ruerit, non eft vera gloria, aut verus honor •, fed
prorsiis fidlio qusedam, & irrifio > ficut eft de Prifi*
cipe alicujus fexna:, aut theatri, vel in ludo fcaco-
rum, in quo Rex appellatur parva quasdam ligni pars.
Et quemadmodum dici foletj E ft nomenßne veritate.
Et ideö querere divitias, & mundanos honores, eft
currere veluti poft papiliones, ubi magna habetur poena
6c labor ingens ad deprehendendum eos 5 fed poft-
quäm capti font, nulla hinc oritur utilitas: aut eft
onerare fo magis atque magis, cum in altum fuerit
foandendum j aut ridere, 6c ludere, & fuos feu pro-
prios querere honores, cum ad mortem itur in pati-
bulo. Quemadmodum aliqui videntur comedere dum
dormiuntj videntur quidem lasti & repletij cum autem
furrexerint, vacuos fereperiimt, 6c fame crucia-
tos. Has omnes fatuitates 6c fimiles videbat Sandlus
Antonius in mortalitatis fu^ folio , 6c ideo judicabat
omne quod in mundo eft, vanitatem efle. Pariformiter
vivaciter finem videbat, hoc eft, mortem uniuf-
cujufque, ac fi pr£efens coram oculis fuis fuiflet. Et
hoc eft quod nos decipit5 nos nec mortem videmus,
nec meditamür nifi cumvenitj 8c fumus veluti fimiles
his qui a rabidis mordentur canibus , qui feipfos non
nofeunt in fpeculo. Talcs fomus nos: nam totiens
alios videmus mori, oflä quoque 6c fepulchra eorum
B
> Apoftolus: S i quis vult fa
giens e fe y ftultus fiat, ut fit fapiens. 1. Cor. in. 18.
Stultus, inquam, mundanis, terrenis, 8ccarnalibus.
Et ill ud: Sqgientia hujus mündi g ftultitia eft apud Deum.
f - Ip- Dicit etiam La&antius , Feram fapicn-
tiam ejfe in fcholis , quarum titulus eft ftultitia. In
his fcholis admodiim ftuduit Sanblus Antonius, caufam
foam materialem, ut diaum eft, cognofcendö.
Ideo habuit feientiam Sanaorum 6c fapientiam: D e-
n it illi feientiam Sanctorum. Sap. x. 10.
T ERT I A PARS.
Gftomodo SanBus Antonius feffitm cog~
noverit per lem y qucaa urfaatmio f fuuaam effot.rmao
infuper de tertio p unao, Sanaum Antonium
feipfom cognovifle per caufam formalem, hoc eft,
eum^ cognovifle rationem foam 6c dignitatem, prop-
terea viiem & immundam evitavit voluptatem. D icit
Legenda foa ipfom vifibiliter ab inimico tentatum
fuifle, quia ei apparuit in forma nigri cujufdam 6c
horribilis pueri, qui conquerebatur quomodo Sanaus
Antonius eum vinceret puerum. Tunc Sanaus Antonius
dixit: O vilis 6c immunda creatura, nunquam
te curabo, nec tentatiönes tuas. Bene legebat in pul-
chro fuae.anim* 6c rationis folio, qualis ftultitia fit
rationali creatune, in beftiali vivere forma: ut porci,
per immundam luxuriamj leonis, per foperbiam; ca-
nis, per detraaionem 6c invidiam leporis, per timidita-
tem} urfi, per gulam 5 Graese, 6c vulpis, per cautelas
6c irrifiorres. Hujufmodi namque homines calciatas
befliß font, tanquam fonfo capti 6cratione. Eft quoque
magna fatuitas videre carnem, qu£E ancillaeft,
dominari, 8c rationem Magiftram obedire. Nonne
fervile faaum eft rationi pr^cipere ut afinus, id eft,
cernimus j nec tamen penfitamus talem nobis futu- C corpus, in cathedra fit elevatum; 6c Magiftra, fcilicet
rum finem neceflàrib,‘ 6c quod mortales fimus, pu-
tredo 6c cibus vermium. Et ideo Philofophus quidam,
nominatus Heraclitus, de his omnibus quæ in
mundo videbat, folitus erat plorare, ad exemplum
Domini noftri Jefu Chrifti, qui fuper Jerufalem fle-
bat, eb quod taliter eflent excoecati deliciis carnalibus,
6c mundanis deleélationibus, quod tempus vifi-
tationis eorum minimè recipere volebant -, 8c omne
id quod eis dicebatur ftoliditatem ( ut fcilicet pceni-
tentiam agerent) exiftimabant. Sicut fàciunt adhuc
hodièmundani, quieosfatuosputant, 6c irrident hos
qui deferunt mundum, 6c ut Deo fecuriùs ferviant
Religionem ingrediuntur. Sed in veritate hujufmodi
mundani, quantumeunque fâpientes font ergà mundum
, fatui font ergà Deum , ftolidiçafque eórum re-
ti'ocedit, 6c nimis duram ac longam eft habitura cauratio,
coram pedibus profternatur? Nonne ftultitia
eft, mel bibere veneno plenum 6c morte, hoc eft,
deleélationem carnalem, quæ animam trucidât. Si quis
quæret a quoquam, quid agis ? Ipfo autem refponde-
ret: Venenum bibo 6c mortem meam, hîcfàtuus re-
putaretur. Nonne fatuum eft, magnam Reginam
ligneis ludere puellis} aut fe Domini fui dedere ad-
verfariis, videntem quidem ÔC foientem, aut fefe dila-
niare, hoc eft carnem fuam , ut tunicam foam de-
fendat aut calceos. Hi font quemadmodùm Nabu-
chodonofor, qui feipfom beftiam eflè 6c bovem exi-
ftimabat, 6c obid pafeebat 6c fenum comedebat,
moré bovis. Sic faciunt homines tales mundani 8c
carnales, qui ad nihil cogitant nifi ut voluntatem eo-
um expleant, ôc carnis fùæ voluptatem. Talis non
j , D------------------------ erat Sanblus Antonius y fed rationem foam cognofoedam,
quia eorum damnatio, nifi emendentur, erit bat 6c dignitatem, 6c curavit carnem fuam, 6c fen-
line fine. Stultus ergo eflet, qui ob verba, aut irri- u fus rationi efle fobditos, in hoc quod vixit in omni
lioncs talium mundanorum, quantumeunque in mundo
fapienturn, bene ageredefifteret, 6cDeofervire.
Quemadmodum' dicit Seneca.' M agna ftultitia eft ve-
reri ne infameris ab infamibus j nam malis difglicere,
laudari eft. Proptercä SanbtusAntonius, quiSan£lo-
rum feientiam 6c fapientiam habebat, non potuit un-
quam a primo foo diverti propofito, in Religionis
flatu fcilicet vivere 6c perfebtionis, propter quamcunquod
^
paupertate, innocentia, ôc caftitate, aliofque doce-
b a t , ut taies eflènt qualis ipfè erat. Ob eam caufàm
ordinavit fororem fùam in Religione eflè debe-
re, quæ etiam cafte vixit, 6c Abbatiflà plurium fuit
virginuöi, quemadmodùm Sanélus Antonius poft San-
élum Paulum Eremitam Pater fuit ôc Paftor multo-
rum Eremitarum. Sed hîc mundana prudentia murmurât
, atque Sanélum reprehendit Antonium j in hoc
fal