*471 ..M S poris, ncc ab elatiône liocentiflima, & fetidiflima
poflunt retrofleâi. Quod fi inter tôt humilitatis præ-
fidia, & fuperbiæ prorsùs adverfantia, qualia funt
mortes, ægritudines infanabiles, ipfe ad extremum
gehennæ metus, & fimilia mortaliüm incommoda,
tremenda infuper monita Dei ; fi, inquam, inter hæc
omnia nihiloniinùs fijperbia nafeitur ; mirandum non
( H P . m m
hæc întelleclualia in Angelis videaritur, 6c non con-
ccptus naturaliter repræfentantesj ham & æquê intima
funt, 6c æquè inhærentia. Concederidum porro
cflèt, Grammaticam verê pofitivam eflè in Angelis,
& confequenter inteirrogaretur ter eos, qui folcecifmos, 6c barabna rdiofm&oiosr,e sa leiafqfeiinet iinn-
- I -----------y congruitatis v»ittuiaa udte,vc.liiunWairge uduoLcecrrcenntt.. /Aulnii,, qquuii lfiimmii-- cfuitm, , taampu hdo frurebnftdaunmtià sm ilolanst tfrpuirmitu, atlaems qaudeit upmor treenpeturiof-- ^ liter negant conceptus Angelicos mutuovideri poflè,
fê, ubi deerat omnis adverfitas fuperbiæ adverfatrix.
At dicet fortaflè quifpiam, fpiritus Angelicos ad refi-
ftendum lâpicntiores hominibus & prudentiores exti-
tillè. Fateor quidem : fed ncfcire videtur , qui fie
dicit, perniciofiflîmam eflè fuperbiæ originem, quæ
exfâpientia, vel prudentia nafeitur, & quodmonftro
ftiiam iinlifulast e, fftè 5c euxn hduùmmi lAitpaotefetojulus mco,n itr. aCroiar..Nam 6c Sapien- vm. i . & multi
defua humilitate gloriati funt. Quod fi ita eft, potuit
abfque dubio fuperbiam in Angelis caufare propriæ ex-
cellentiæ confidcratio, quia prudentes, pulchri, fortes
creati funt. Porro, confiât tantamadulationisef-
jfîcaciam eflè, ut homines in dementiam quandam, 6c
infaniam vertat, 6c incredibilia de fè credere compel-
lpaet rfj pqicuuoudm 6 ce fte:xperientiæ , 6c Juvenalis teflimonio Nihil eft, inquit, quod credere de fe
vel fàltem vifos non intelligij ficutAdam ponit inter-
nuncium, fie quod dum unus altam fuam manifèfta-
re vult cognitionem, Deus tjuafi nuncius, vel inter-
pres, eidem révélât. Et hoc magis apparenter dice-
rem de fàlvatis, quàm de damnatis, quibus non ita vi-
detùr eflè revelator, vel nuncius 5 quanauàm ad hoc
mad dpueùcic aptios ftluèits .illud Ifaïæ. xliii. 24. Servire me fecifti Alii, concedentes Angelicos conceptus,
ficut 6c alia etiam ab Angelis intuitivè videri,
&po fclèo ginn oalficoi ,f imdiivleemrfi fciocagnntiutirö. nemSc iolltiu sq tueanieht Ainn fgee pl urom
bmialet. , Ecatu hfaicre m, dedxu sq uaob Aagdeanms iinde pmri mefot, 6&c p Oaflcukma mfi,-
& Gregorio, in fecundo fortiter impugnatur. Intel-
lectio enim 6c volitiö ablus ;funt immanentes, nec in
alieno caufâri fubjebto habent. Vel dicere oportet,
Angclum poflè in dæmonibus fimilem notitiam Dei
7.7- rf* \ * * t J „ i"n tu,i-t--i-v--a--m-- illi quam rhaaabssesæt, pt'iruouduuuccexrec ,, . u6ct lfiimmuiliiaa..
NonpoJJit, cum laudatur. D u s aqua poteftàs. Et B Ockam, 6c cjus imitator Holkot dicunt Angelos aHpiuleidn p TTrWeo*fre»efnntolt- itunhmmom , iniinne sEH nuennxn urf-ctku/h-l»oti ,s dien faadnuolsa tfoarceit G.natone. — iX . . h I I i • ■_ & Quod
pfia .rtaahnitluimter p poltuerfils belfafnicdaac iaalsie neeriet v oacdiuSl aatdiou lpartoiop,r iian,c oumb-i
idem 6c perfuafbr eft, 6c Judex. Ceflare proptcrea
cdeelblcentt iaads mfuirsaet icoo,n ffiid einr aftuiobnfela mntaiinsfepnitriibtuuasl, ib6ucs ,f iibni cixp--
ttiatniatsu madm foimdoil eosb ijne catliivise p nraotduuracleintedru mmo ,v e&re pfearl vfuaanSd nuöm-
aqluiuosm; o&db quunoums aouddöi ti Anfnegrieolruems nfoibni olomqniiiean ftdeümr,i t,&-q nuoten
fiiperiores ad Deum refugiunt. Guilielmus Parifien-
fis, quern pro nunc magis infequor, & cui fanbtus
ccncntia: connueracione manentious, cc liui ip- TIJhioommaass ilaattiiss ccoonnfloonnaattap®ar-t«t j.quafi. 110077 . ddiicciitt , qquuoodd
fis (ut italoquar) adulantibus, fuperbiairrepfit, y e l Angeli quoadfuosconceptusmanifeftandosIiberifunt,
fi mtrogrefla pertmaciter mhtefcrit,, praefertim cum & ad extra movent objective, non quidem objeaive
naturaliter, utpratcedentes dicunt, fedfecundum voluntatis
arbitrium, quemadmodumfiquis Librum te-
• dotes fuas non in luce veritatis, fed in noâevanitads,
& quafi dorfo verfo contemplarentur : cbm inluper
oculos mentis jam haberent obtortos , & averfbs à
vera confideratione, & ob malidam vanitatis ftatim
oblcuratos. Obnitebatur ergo, &obfurdefcebatLu-
cjfer Michaelis monitionibus, & ob præconceptam
fuperbiæ vehementiam fuccumbere nefeiens, ex ad-
verlb pertinaei difputatione erigebatur , affirmans
leipfum jure naturalis conditionis debere præefiè,
quia fapientior , & fordor, & pulchrior, & in om-r
nefitb us præftantior ceteris eminebat ; aeproindè faEtm» ^ fralium magnum in ccelo, quod fcholafticum, five
gymnafticum poffumus appellare, & in illo Michaël, & Angeli ejus, &c.
Antequàm de prælio agoniflico, quod ftatim fubfè-
cutum eft, locutionem aggrediar, duplex circa ea
qveuræb isd di&ifap uftuatnivt umoc chuorcr itp dræubliiutamti oe. xerPcreibmana,t Aqnugibeulis.
Secunda, quomodb Lucifer appetivit æqualitatem
Dei, vel fimilitudinem, &c. De prima dubitatione
fuerunt qui omnem negarent inter Angelos locutionem,
neat inferiptum, aperiendo poteft ollendere quid,
& qualiter fibi placet de contends in codem. Dicit
igitur iitc Doctor, Angeloseflevelutlpecula, velLi-
bros lucidiflimarum imaginum, atque inferiptionis di-
mnetiflima:, & potentes funt fe objicere , vel ape-
rire, fi & quantum, & qualiter libuerit: & rei hu-
jus fimilitudinem habemus in Verbo divino, quodle
& alia libemme ad exempla repraefentat. Similitudo
quos & facri Canones, & Sanbtorum aubtori-
ltoaqteusa rr edarguunt. i. Cor. xm. i. Si linguis hominum & Angelorum &C. I fa. vi. 3. Clamabant alter ad alt er um, &c. Immb& animas feparatas loqui ad
iqnuvi ivceenmtu,r utse fetsis eft Gregorius, exponens illud : Tues ? Matt.xi.3. Ûbi dicit, animam Joannis
Barp tiftæ c. ertje. ris iAn ,.lJy m. bo &ex ift:e ntitmibums eChrrif ti ta-jd; - ^ ““‘cpr^ccreaeittuminnabitibuSjtumincognitio- cueednetunmte sn, ucnacmaf dleix. eruAnltn f ileoric unte.ro nfieemna hiunjtuelflmeioädu.a con- D ne, refpeâu voluntatis. Similepoftremèaliàs tenui in ia ad c - ____ _ j . ............. .• ,
---------- locuuui.uu 11UJU1U1UU1 LUli” pceladceintutems ,fieganrinf idciaxnetriuan, t ufite rGi rpeegro friigunsa intelleblualiaad in 1 . dift. 14. q. 2. Alii per inferiptiones quafdam exteriores, ut AE-
gidius, quas fimiliter ad placitum fignificare interfuit.
Et has opiniones fatis efficaciter impugnare mihi vi-
fus eft Durandus in 2. diflintt. 1 1. q. 2. Neque enim
facile eft hujufmodi fignorum impofitores aflignare,
praefertim apud dasmoncs, & animas noviter damna-
tas, 6c falvatas. Nccrursus apparet ratio, cur figna
etiam aliqualis eft in memoria noftra : ad quam ficut
ad arcam, Librum, vel thefaurum litcrarum récurrentes,
accipimus de ibidem reconditis quæ volumus j
immo & fine produélione novi vellcj fed perliberam
t&ia pAoutegfutafttiinvia mde vcolalurantt,a ti&s aptepnleicta tGiornegemor,i usu td fieftn. ten- f j . ßcundi. quaft. mica, artic. ult. Nec mireris fi agens ali-
quod naturale fubfit in agendo voluntati : fic enim
tenent plurimi de corpore glorificato, quod lècunduni
voluntatis arbitrium, & non aliter colores ejus radia-
bunt, five videbuntur, ficut in Chrifto poll Refur-
reblionem dicunt patuiflè. Sic etiam tenet Ockam
in fecundo, in materia decognitione Angelorum, quod
Angelus præfente objebto naturaliter movente poteft
non formare cognitionem ad quam id movet. Et
ffiicm piloitneirt iAn nlgoqeluoesn idno ?audiendo liberos eflè : quarc non
Simile prætereà eft turn in habitibus,tum in cognitio
J ----- 1 ------- . L.UUJ1V w u iv U sM tllUM pvirriensc fipeniifsi tfiuvpaes rp Sroe nftteantuti ainsn doec deonmtisien.i oS evcoulunndtuamtis h, ofcu ipgei-r
tur dicendum, locutionem, atque difputativum pr^lium
Michaelis cum Lucifero, fic fabtas efle per objeblalem,
f&pu litbateirvaam lo ccountcioe patlutau fmu iftu, ocrluamra ,o &fte fnofnioornae 5m n. oEnt' qhuxidc e dmi-
fonoritate vocalis ftrepitus, fed intclligibilitate manife-
ftationis. Hoc enim operatur intelligibilitas in hujufmodi
locutione fpirituali, quod clamor, altitudo, &.
fono-
fHonori7tas3 in vocali. Juxtà quod dicitur ubi priùs
Clamabant alter ad alterum, &c. Ifà. vi. 3. Et hoc
modo altiflimis vocibus Beati magnificant Deum, lau-
rdiatinffti,m bi einnteedripceullnatn, t.g loSriefdic &an tf,u pperroio nroebs ips eorrfaitcoiurenstp ine-
feriores, & illuminant, atque purgant, nonmundan-
doàfbrdibus, fedabeisdoblrinaliterclongando. Præ-
fàtæ verb altercationis, & repugnantiæ bonorum contra
malos, & trablatûs malorum ad invicem dura-
atqaemora, videtur à GuillielmoParifienfi quinnam,
& honorem, ut fuperbus fingulariter affebla-
vit. In cujüs fingularitatis appetitu avaritia non efle
non potuit, quas de Jure naturali indito ab omni entc
relegata eft. Hoe in fble, & largifluafuiipfiusdiffu-
pfieonndei,t urf.i mUilnitdere &qu ienm aalidims eondtiubmu svniafitou rcaolirbpuosrcallaisrè,opceur--
lo non prasftante pro fe folo, fed pro totius corporis
direbtione, & ita de virtute greflïbili pedis, Jbc audi-
tivaPluris, non alitcr vifio fpiritualis, quas eft fapien-
tia, & prudentia alios gubernandi. Alias infuper virtqiuoenheomr
afruuitm v effppaetiro pmriemnæfu rdaireii,, faèuctupnadrùsmej ucsu. jusD inetqeuna- ^ tûtes non impartiuntur fùbftantiis intelleblualibus li- r- - - j - a,j -1 - ^
diblum eft. EtfaSlum eft &c. Genef. 1. Neque enim
fuit Lucifer eo momento damnatus, quo pecbSrein-
coepit, immo Doblorum quorumdam fententia eft ,
eos ante terminum cafùs fui poenitere potuifîè, quia
extra viæ ftatum nondùm pofiti erant. Et incoepit
forfàn peccatum fuum à veniali, & tandem per incre-
menta ufque ad confummationem deduclum eft.
De fècunda dubitatione, quomodb Lucifer appetivit
æqualitatem Dei, dicens: Etjîmilisero AltiJJimo.. Ifà. xiv. 14. teneo in propofito probabiliter cum
lSitcaotctom, aepupme tpeorètuj ifnîèo vn eqruamod, i&llu edf lfèinbtii apleomflî Dbielei ædiqbulaa--
viflèt, fed quia ex apprehenfionibus quibufdam fim-
plicibus non judiciorum, vel ex dibtaminibus, judiberis
pro fe tantummodo, fed pro totius corporis my-
ftici juvamento. Neque enim nobis nati fumus, uc
ex fententia Platonis refert Cicero in de Officiis. Ob
hocT oCtia gtoen liatuumda fteu rc,r ecduejrues mmuonrdeos. efle Lucanusait, •
tutLibnucsi afeliris i gcliaturgr inrei fnaonnd af opllucmnu ns ofun pveorlbuiiat,, qfeudi ifne filuliiss veifrle-
fingularis affeblabat. Juxta quod probabiliter deducibile
eft contra Holkot, Angelos bonos obligari ad falutcm,
utilitatemque hominum procurandam , quantum di-
vinse mifericordias & pietati eofdem efle juvandos pla-
cuerit. Amplius, manifeftum eft quemlibet Chri-
ftianum de neceflitate falutis obligari ad laborandum,
fecundiim vires fibi a Deo prasftitas, pro falute totius
Ecclefias, & ex confequenti pro fedatione fchifmatis:
ciifque comp—lex*■i—s v er»iVs j ut q—u© d.—DeIu”s* **e“'ra-t dfumi mc ea « nfimd polic,es , aorrgaunednod;o , Cilnecrirceip caunmdo h, opco mteonnteesnidnoc,i tapnrdaos-j
dPori.ncipes autem viribus , fi necefle eft , compellen-
Secundus modus appetendi sequalitatem Dei efle potuit
in modo dominationis quam habere voluit fuper
alios > five quia dominationem obtinere voluerit de jure
naturalis conditionis, .& abfquemcritis, tanquamvir-
tuofior , fapientior , pulchrior, atque prasftantior,
hanc tarnen potius ex meritis & gratia quasrere de-
buifletj five noluerit quomodolibet aliis fubjici: cum
tgmen omnis creaturarationalis in dominio conftituta,
fubditorum commodis fervire teneatur , & pro obfe-
quiis fufeeptis viciflitudinem rependcre 5 quemadtmuor
diunmte r Aexpporeftfolilto s C, h&rif tcuiss ddifucmep tafncthibifumsa, orire- quis eo-
rum videretur ejfe major, fic refpondit: Quicumqui
pulcher, & potens, & fimilibus, voluntas exire, 6c
prorumpere poterat in affedtionem boni tanti, quam-
quarn fibi irhpoflibilis. Sicenitp homo apprehendens
deledlationcm vivendi, optare poteft vitam habere per-
petuam, etfi hoc fibi poflibile non judicet: Quia tardnloerne
sd en efagdatnot h, uanlciu innd eL udcicifuenrto ffiumifilleit uadpipneetmit uvmol uDifloe-,
non vere, fed interpretative, altero tantum modorum.
Primus, quia fe convertit a Deo, ncc ejus Mandato
paruit 5 five id fuerit difciplipas, ficut Adas datum eft,
five Juris naturalis: omnis quippe inobediens fe Dominum
& Regem proprias voluntatis conftituit j fic
perinde dominium ufurpat foli Deo debitum, prop-
tereä fuperbit. Neque enim aliud eft, creaturam rationalem
fuperbire, quam fuper illud ire quod non
Ddeebie ot.b feOqubiloi gfaet ufru vbejircbc rdee, Jfuerceu nndautumra vliir iepsf feu aAs nfignegluus- çluerit inter vos major fieri, ßt vefter minifter , & qui- las, in quibus nihil à libertäre vacabat, ut in dubio
priori tangebam. Et hujus oppofitum fàciens, ncc
fe fubjicicns, jam fuperbivit, & quafi duos Reges, &
duo capita ex æquo fuper fe pofuit feipfum, & Deum,
& in hoc feDeo parificavit.
Hoc autem manifeftum fuit-, primo in apprehenfiva;
non enim ilia ufus eft ad Dei confiderandam gratiam, &
benevolentiam ergà fe , fed in libidinofà & vana fui ip-
fiùs confideratione perfiftens, per ingratam accdiam bona
fùa nequaquàm , ut oportebat, ad Deum condito-
raecmed ifaù.u mD ereinfecrerpes c iunr aafvfeitâ, ivian mquuoltfiupilte&x einxgorrabtiitatutidoo f,u b&-
ortaeft. Turn quia per earn feipfo fruebatur, fe propter
fe diligens, & de fe fuum idolum, Deumque faciens.
Turn etiam quia in beatitudinem, ceteraque bonade-
leétabilia, in ratione commodi, &nonjufti, cupide
cunque voluerit inter vos primus ejfe , erit vefter firvus.
Matt. xx. 26 .27. Et vere fic eft: neque enim ftipen-
dia, honores , fervitia Dominis impenfa aliud funt
quam prasmia debitas fervitutis in fubditorum prote-
ctione. Aut ergo hominem non prasefle convenit, aut
fubditorum commodis, & obfequiis fervire necefle eft.
Vides autem quam multorum fervituti conjunbla fit
hascdominati'05 juxta quod Papa Servusfervor um, ve-
riflima nuncupatione, dicitur. Qui verb aliter dominari
vult, non jam Dominus, fed tyrannus vocandüs eft.
Quid eft enim tyrannus fecundum Ariftotelem , nifi
fpreto fubditorum commodo, vel auxilio , dominationem
propter fe , aut propter quasftum invadere.
Hoc nempe inter Regem & tyrannum diferimen eft.,
quia tyrannus commodum proprium tantummodo
nimis ferebatur, in quo erat luxuria, 8c abufio inna- U q55uGasuriiltl,iRelemxuasliPeanruifmie.n f„iVs,,a,s i6gcitvuærPterirnracsip,qibuuosr,u m„itnriqbuui-t
turalis foediflima: quam vis enim, ut Scotus ait, fu-
premo ac toto impetu in beatitudinem concupifcen-
dam naturaliter traheretur, tanquàm in fummum
bonum fibi conveniens 5 obligabatur tamen per voluntatis
arbitrium hujufmodi trablùm naturalem moderate,
àc débite profequi, ne vel fine meritis, vel præ-
properè, vel non in ratione jufti, in illam libéré du-
ceretur. Et ita manifeftum eft, fèqundùm hunc Do- m tcetomr efmiia ,m Liunccilfienrautimon pi encactaufrlaèl,i cnoonnf oçromrraunpdtoæ v ,o luqnutoad-
effepoffibile alias tenui in fcholis , contra Doblorem
fblemnemwAmpliùs, non dubium eft, ipfum Lucifc-
rum perfeblioni ceterorum invidifîè, 6c quod fibi glo-
. ; To mi II I . Ears III,
,, nalia quasftui deferviunt, ubi Fora non judicialia, fed
„ venalia funt ! Væ Curias ad quam tanquàm ad forum
,, rerum venalium, tanquam ad lupanar, tanquàm ad
,, tabernam, tanquàm ad menfàm nummulariam fblum-
„modo fit ingreflùs ! ,,
Denique tertius, additur modus , quo poflîbile eft
Luciferum æqualitatem Dei affebtaflè, in eo quod fè
ab inferioribus, latriæ cultu, ut Deum voluit adorari.
tNoarfmit fi hoc poftmodùm tantoftudioab homjnibusex- \ 6c extorquere non ceflât,ut adoretur ficut Deusj
immo ut extollatur fùpcr omne quod dicitur Deusj
potuit 6c hoc ab initio concupiÜere, ex vehementia in-
faniflîmæ elationis fuæ j eùm etiam homines utique
A a a a a mor