4 §7 4$S
JOANNI S GERSONI I
Tdo&oris & Cancellarii Tarifienfis
SECRETUM COLLOQUIUM
HOMINIS CONTEMPLATIVI
Ad Anifflätn fuaffi, & Animce ad hominem
PAUPERTATE
E T MENDICI TAT E
S P I R I T U A L !
D ÖCE N S recurrere a d Vertm, & Sanftos per devot am Orationem pro imp et ran da eleemofyna
gratia & virtutum : tnfuper & pro adipifcenda fcientia affeftionum 5 qua proprie fapientid
dicitur , quafi faptda fcientia. Et continet duas partes.
Prima traftat qu aß tones & refponfiones diver fas Hominis ad Animam & e contra.
Secunda continet Orationes ér Me du at tones diverfas, quas format Anima fub forma pauperis men-
dieantis, ér quarentis panem.
Gallicè in MSS. Codd. Vidi. 28 j, 286, 288. & 774.
H Ö O .
M e a paiipèr, méa mfirma, mea ignoro, quid fa&ura fim. Labore nec fcio, necva-
paralytica, mea miferabilis anima! ]eo.VerfareturquidemlabormeusadDeumcognofcen-
l l l f f r * t ë l i ÉM nihil in -te 1 ! apt ex te boni .dum, amandum, laudandum, honorandum: fed heu!
JKjjU v / babes, fed nêc tuólaTOre vales com- ^nimis Jonge faÄus eft a me, nimium meafeprojecit.
O u p O parare: aüdi, , meum con.fi- Confpicid me in tenebris pofitam, circumdatam igno-
, difcë mebdicapdi officium , rantia, incertitudine, errore3 quibusinutilisfa&afom
m\- . . . £ . fiattibiquxftysmendicantisordjna- äd ilium intuendum, feu contemplandum. Ita igitur
rips v itx foftentäridx.proventik Cur Igjncu fit!, ai- meo jfpl&ató labore, amo<Jp quid ageren*, quid la-
góre interires ? Vitioja profo&o mpitupi foret haec ve- borarem,* '.quid ïucrifacerem ? Dicis mihi, mendican-
recuijqja^ yel f e g i $ a £ s . . . . . . . . £ dum eflcw^&[prq vka qu^ftuandum. Volo quidem,
L Minima.. Ö K q & o / J , j j d f p f c s jh & i i j q f o m e - f e d q u o l b o c a p t i v a 6 c c o n c l u f a i n t r ä h o f p i t a l e t u i c o r -
c u m d e p a t r i a t u x p n m ^ p n d i t i q ^ q j è & u s e s . , p p r i s i n . m a g q o r c a r c e r c L u j u s m u n d i m o r t a l i s , q u o
t r ü f i f o m u s i n n ü n f c Ä ’ u m . , a c d o l o r o f o m c a f c e r e m B p a d t p ^ r o . p c t e n d o a u x i l i p v a l e r e m h i n c e f f u g e r e ? Q u i s
p r x T e n t i s e x i l ü j t a t q o r l i è u | i f t e p a u p e r e m , x g r o t ï u ü , f . i n f u p e r ^ e c l a m a n t c m a u d i r e t ? Q u i s a d m e r e f p i c e ^
c a p t i v a m , l K f a m , t a : ü c i a m , n u d a m ? q n m b u s e g e n t e m . . u y e t , , q u i s Ê u c c u r r e r e t ? . , C i r c u m f p i c e u n d i q u e : , c ü m
V e r e • i p f e l i x i l l a b p i > j . q u a P a r e p s „ p r « c h u s c P m m i f i t i n d c f i c i a m U s , b m n e s , & p a u p e r e s f a d l i f u m u s :n i m i s j 1 1 e -
D e i t o S u m m u m . ^ e g e m g r a n d e n l u d n d f a s . , - c r i m e E K m o n o f l t u m e f t , q u i f i b i i p f i v e l i n m o d i G ö v a l e a j t p p e m
q u e . l a e f e M a j e f b i t i s , , q u ó j u f t 3| i i ï ^ p r i p b i s p l a n o f ï r a f e r r e , u n d e j g i t u r a l t e r i - f t ö p v e n i e t ? Q u i d d a b i t n i h i l
p r ^ p l a t a h e r i M i t a ? a d ö i n p t a e n : , a c d é l o c o v o l u p ^ a - d a n d u m ; h a b e a s ? J t a p r o f e & o n o n a l i a m ^ . m i h i f o r -
t i s , g a u d i i , B c . o f n n i s e x c e l l e n t i e , d n p o f t a t i f u i m p s , t e m v i d e o p r p p i ü a m ^ . n i f i c o n t r a h e c m a l ä r e m e d i u i n
m hune Jocuöi lach^wmarum, tribul^dnisangiiÖJ^^-, deft^atjipjilsquajtere, &defp«?randovitiunhanc finite
cc defolationis V' dè'r(3iyitüs ip .paqpertötem.j .de,mge“ 0 miferamJ - ‘ . ' |37
nuitate in yilitatem j dé vita inmoTtatitEteni j delw:o _ A^m^defperafiduinefléf .Abfecuritatis
in locum plenum difcriminisj &utfubuno fit. Minimccertè defperabis. Meum potiüs audias
claudantur omnia , de univerfitate bonorufli in $ro- PS:onfiliunH tibi enim demonftrabo locum charitateßc
fundum omnis aüTeri» fytaus injefti. Quare prorsus nfifericordia plenum, in quoomnespauperesqueren-
T>e Mèndicitate Spirituali. 49d conferre , quod conferre inftituit, antequam Sancti
489
tes inveniunt refugium. Ibi enim copiofi funt llli pn,
ac liberales Dei eleemofynarii, in Eccleiia videlicet
ccelefti Sandti & Sanftae, in quibus eft illaThefiu-
raria g ra tis , Reginamifericordiae, Mater pauperum
orphanorum, ubiadeft&Redemptor humani generis
Salvator nofter Jefus Chriftus, Mediator &Advoca-
tus apud Pati'em pro peeeatoribus. Quaais qualiter
forent. Certum quippe eft, quod Dcus perfeipfimi
poflet omnia formate > vult nihilominus fibi ad rerum
multarum formationem fecundas cooperari caufas ,
ficut homo nafeitur officio generationis humanx
& h x c inferiora corpora confervantur, & gubernan-
tur operatione fuperiorum , fcilicet cceleftium. Ita
illuc tendas? A t ego refpondeo. Illuc te fimoum fe-v quidem vult Deus , unum falvari auxilio al____
rat defidcrium 5 ubi enim tuum fan&um erit defide-
rium, & ibi teipfum efle judicabis. Deus, inquit,
Propheta, Aeßderittm pauperum exaudiet , Pft x. 3.
Quid autem magis in tuoeftarbitrio, quarn tuum de-
fiderium , quo potes continué ad Deum proficifci,
ciim Deo loqui, & cum San&is, abeifquefubfidium
implorare?
.,u: j x j . a San^orum hominum , vel Angclorum. Ita igitur
perpendis fatis , cur orandus fit Deus, & Sandti
ejus.
Sed forfan adhuc dices, vanum efle Dcum fiia pre-
ce , vel defiderio velle inclinare ad alteram partem
cum ilium conftet efle penitiis immutabilem , nec in
eo alternationem efle voluntatis , qua fle&i poflit de
uno veile ad aliud, aüt iratuspläcari, autoflenfusre-
conciliari. Ad quod refpondeo, verum efle, quod de
immutabilitate divinx voluntatis afleris j nec tarnen
ideo vanas efle devotas preces ad Deum fufas , quo-
mam alio fine orandus eft Deus, & homo. Orandus
quidem eft Deus , non quafi hoftra oratione fie-
ftendus, aut placandus, aut aliter quovis modo ä fux
voluntatis inftituto:immutandus •, fedut nofipfosorantes
excitemus & provocemus ad devotionem , & noftrx
miferix compafliönem. A t ^ contra , non ob aliud
hominem rogamus, nifi ut eum ad mifericordiam mo-
A n im a . Si ita eft, 6 homo, ut aflèris, defiderabo
inique fâtis. Verum plurima frequenter defidero,
quæ minime accipio, & fi defiderando loquor, non
eft qui mihi refpondeat, 6c ral*o vel nunquam meex-
perior. adjutam.
Homo. Firmiter tene, ô anima, qiiodfànéfumde-
derium femper auditum pro te exauditUr , nifi forte
propter alteram trium caufamm : Vel quia non eft
de convenientibus ad falutem , ficut Paulus defidera-
bat liberari à ftimulo carnis : vel quia prxvalet in te
aliud perverflim defiderium vanitatis rtiundanx tu x
laluti contrarium , quod reclamans impedit fânéhim
----------------^ . — I------------------- r — — -- " r , veamus- Fine igitur contrario laborat intentio Deum
tuum defideriumfuum fortiri effedtum : vel quia hoc15 orando , & hominem deprecando : ibi quidem firt
lànébum tiium defiderium nimis cito evanefeit. Ratio-
nabile quidem valdè eft, fl té juvari voles, uthöctuo
cédât profeétui -, nec contrarium quæras, altero defiderio
prædominante, quodque patienter, &conftan-
ter expeétes oportunitatem fubventionis , fècimdùm
rationabile beneplacitum ad juvantis.
A n im a . Fateor homo, ita eile \ fedin hac re tinum
me conturbat, quia frequenter ignoro quid mihi expédiât,
quidve officiât, quantum ad primam defide-
rii finiéfi qualitatem. Abundant infliper in corde meo
vana aç miindana innumera defideria, quantiimad fe-
cundam. Demùm mox fallidit animus, & laflàtur in
fanétis defideriis, nec in eis perleverat, quanthm ad
tertiaml
Home. Proptereà tibi dixi à principio, ô anima
mea, tibi vàcandum eflè , difeendum quoque mendi-
candi ;öfficium , quo tibi innotefeat modus petendi
eil immutatio orantis , hic ejus cui deprecatio diri-
gitur. Qua in re non incongrue animadvertendum
éft, quöd etiam modo contrario noftra caufa verfanda
eft coram Deo & coram homine. Coram Deo quidem
eo meliorem fiicimus caufam noftram, quo pu-
riùs, & finceriùs nofipfos condemnamus * aut condem-
nandos profîtemur, nullam excufàtionem prætenden-
tes. Ita fane mifcricoi'diam liberationis à morte fpi-
rituali, cujus reifuèramus, Deo faéto propitio, con-
fequimur, çujtis urique contrarium obfervari cerm-
mus in Curia forenfi Judicis humani. Volcns itaque
Deum tibi fore pium 6c mifericordem, efto& tu tibi
ipfi mifericors : eft enim durus duris, pius piis, bonus
bonis, fevefus malis. Talem uriqiiè ilium inverties,
qualis 6c tu füeris in tuis defideriis , non quidem per
mutabilitatem ejus ,fed per tuam. Volcns infùpei- in Curia
fuxjuftitix abfolurionem confequi, tuteipfamac
utilitet, efficaciter & perfeveranter. Utiliterquidem Ceufabis, judicabis, condemnabis, punies , 6c fie répétés
, fi tantummodo falutaria , fi divinæ voluntati miflionem impetrabis. Quod fi te coneris defender!
placita , fi divinæ Legis Mandata implere defidera-■ |Éf " ^
bis. In omnibus itaque tuis defideriis divinum ante-
pones beneplacitum, dicefque, ut fua, non tua voluntas
fiat.
A n im a . Miror valdè , ô homo , cur per fànéhim
defiderium petendum velis ut Dei voluntas fiat, cùm,
velim nolim, aliter eflè non poflit. Ciïm etiam Deus
* ^ --.--..-.-s-r-r- —:ndçre
cc juftificare vias tuas, confufionem prôfeéfo 6c c'on-
demnationem reportabis. Et fi millefiés pecces, mil-
lefies condemnesj quoniam fi extrema hôra vitæ teipfàm
fie condemnans inventa fueris , utiqüe liberaberis à
morte. Sed animadverte cautiùs, quod is non légitimé
ac veraciter fè condemnat, qui fe pro poflè non
eiiiendat.
ab iEta-no videat & cognofcat omnia, & fécun- ^«>w«-Sati^cifti,holno,beBdiliea:fietit;oni,often-
dum hanefoam immobdem notitiam, circa me fingu- dens, & proponens tresegregiasVtóetates, quas igno-
la tutura dilpoluerit, prout fhtts neceffitatibus nove-- rando frequefis in me feitturbktio. Nuncieitur aninr
die oportunum: nuid d t quod’dicis, ut loquar ....... ........... ' ' '
adeumnpnr fanélumdefiderium, quafi ignoraret quid
mihi expediat, & fuper hoc ipfiim Conarér inftmere.
; Homo- lea utique eft , ; 4nima, utdieis^ dsnihilomi*
nus. örandüs 'eft: Deus, ob ahum tames fihem quatti
ïpfi retigeris.. Sicüt:emm Deus fecit ötóftia , cüm
miim recipio, voloque (ut admónes ’ per iandtum defiderium
meipiam ad devotiönem commovére , iniii-
piéï & recurmfö ficere ad Sanclos, ad meipfairi cqü-
démhandam , & *punicndam : ifa énim prius à prln-
jcipio fuafiftij.ut difceremmendicare,. & qqæitumfii-
^drè; D °ce niefigiuir, Logo tê , duid mihi incumbat.
bononim hofti-orumnandgeret, ftecmdediogrefme-rifeienäiim: "
vult Deus,’ lancta defideria devot^ipfurau at lelouqmu admiluigrayh iptitso,b t&er bpoe-r
num iK&ftrum. In hoc quidem nofti-^ cbtififtit pef-
fectfo,1 ficut & perfedBo fdiis in kceftdb
nandb , & iffliis in calendo , & calefacleb'tffp. Scito
learlgootr,a iqiu, od Deus ordiriavit! ut notoitf ;c6inparefnus i devotas ad apfthfi 6c fan^tas fundi6bd6 pre-:
qceuse, itcac fMreaqnudenattaer f ovxu ltL eagdi sp frteucdejso sS^aadni&rnoprluffeofi daoli,q' uaitd-
Ä diligenter irifpeixeris modos 6c conatus,
qi^IsVunmtuf pauperes fiiëndicantes;, oftiatim vanos
difoufflis hinc indé faeientes, pró füblevandis fois cor-
f/Ôfâlibus fieceflîtatibus. Confidera ? quæfo , c.ap.ti-
vbs, vel confpeâtii Judicis prxfentatos, foafque'Sen-
tentjastrepidis ànimis expeéfantes. Prçfpice înfirmos
gtavi qualibet "xgritudine corrèptos, -Perquire pau-
j^iim oeconôiïiortrm occultas. 6c verecundas indigen-
tias : 6c gènêraîiter oculum dirige ad omnes, inqua-
H h 3 cunque