*3 7 5
Die nobis, quxfo , gloriofe fan£lc Antoni, die
nobis, quomodo inimicus voluit in te facere crude-
lem hanc occifionem Fidei, §pei 5c Charitatis, 6c
quomodo ei obftitcris? Sandtus Antonius fie mihivi-
deri poteft refpondcre. Sxprus, inquit, ad intra per
malas fuggeftiones, 6c ad extra per quofdam paganos
aut hxrericos , inimicus human! generis proponebat
varia argumenta 6c blalphemias, contra Fidem Chriftia-
nam, irjtcrrogando , qualcmnam haberem ccrtitudinature,,
quam inLegeMoyfi & S^ripturx, perPro-
phetas, 6c alios qui in omnibus aliis veritatem dixe-
runt. Ideo in aliis, qux cognofci non poflimt nifi per
revelationem , aut fpiritum Prophctix, eis paritcr fi-
des adhibenda ell j quemadmodum de principio mun-
di Philofophi nihil feire pofl'uiit, cum hoc fuerit in
libero arbitrio Creatoris eum condere fecundum judicium
6c ordinem divinx fux fapientix. Infuper te-
lles innumeri earn ad mortem ufquc duriflimam fuftincm:
cui refpondi in hac aut fimili forma. Poftea- A nendam , 6c gravillima tormenta confirmarunt, hoc
quam Deum efle verum eft, nec quicquam hoc cer- ‘~r‘ 1 J ^
tius eft , qui novit omnia , poteft omnia , gubernat
omnia per liberam fuam voluntatem , 6c hoc turn
Philofophi, turn ratio naturalis ita efle oftendunt >
quoniam necefle eft ut dicamus unum efle primum,
& unum omnium rerum Principem, 6ceftDcus, qui
non creavit homines in mundum, abfque ullo line j
quare enim contuliflet intelledlum hominibus ultra omnia
alia bruta , quo cognofccretur , amaretur , 6c
ejus intelligerentur Mandata ? Nifivellct quod Homines
cognolcerent ea, amarent 6c honorarent, per bo-
nam obedientiam ipfl obedirent, 6c bonam religionem 5
6c non folum ut tantummodo biberent, manducarent,
* dormirent, aut, beftiarum more, aut pejori quam be-
f t ix , dies tererent. Finis hie nimis eflet vilis, 6c alia ex
parte ratio vult ut homo Deo fuo fubdatur , Domino
6c Creatori omnibus modis , fpecialiter in liio in-
telledlu, per Fidei obedientiam. Eflet nimis magnafu-
pcrBia & ftulta prxfumptio , fubjedtum in nullo creipfi
ponebant vadium. Et révéra nihil in eis era t,' ob
quod mentiri vellent. Propter argentum ? N on : ti-
morem? Non: fàvorem? Non; quia omnia expone-
bant , 6c fpemebant cundta ut Fidem eorutn-confirmaient
, 6c eorum aflèrtionem. Nec dici poteft ,
eos deceptos fuiflè, quia habebant litteras figillatas 8c
bullatas figillis Dei. Q u x Hint ejus figilla ? Sunt evi-
defttia ad confirmandam veritatem miracula, quæ certain
præbent experientiam , 6c talem, qualem unufi
quifque in feipfo percipit. Aliam habeo veritatem, fi-
cut ego ipfe probo de fandlo Antonio , quam certè
dubitare non poflèm potiiis quam aliam quamcumque
veritatem. Et utinam omnes Pagani 6c Infidèles intel-
ligerent bene 6c animadverterent cum quali cordis le-
curitate nos Chriftiani Deo dicere poflumus : Domine,
fi decepti fumus, credendo Religioni tuæ Chri-
ftianæ , à te dccepti ftimus j quia tu ipfe propria ap-
pendifti figilla in hujus Rcligionis approbationem. Tua
propria figilla miracula funt, quæ à nullo præter te
dere velle Domino fuo , quando fubjeélus plenus eft B fieri poflèrit. Q u i facis mirabilia magna folus. Pf.
jgi iuiviuLicc., 6c Dominus omnia novit, quemadmodum
fi puer fuo non fidem adhiberct Dodlori. Et quid
turn ? In nomine D e i, poftquam humana creatura
fa£ta eft ad Deo ferviendum per cognitionem 6c bo-
num amorem , hoc eft , • per bonam Religionem ,
necefle eft ut fatcamur finem hunc in quibufdam
adimpleri hominibus qui bonam habeant Religionem
, 6c quod Deus qui eft juftus Judex , reddit
unicuiqne juftum prxmium , bonis bonum , 6c ma-
lis damnationem. Manifcftum eft juftitiam, qux tam
pulchra eft virtus, in Deo efle. E t quia nos videmus
hanc remunerationem bonorum, 6c punitionem ma-
lorum in hoc non fieri mundo , rationabile eft earn
poll hanc vitamfuturam efle, ficut anima eftimmor-
talis 5 alioquin Deus non eflet juftus retributor. Scd
ubi inveniemus nos alibi inter homines bonam R e ligionem
6c veram ,-JPeo placentem, prxter Chrilxxi.
16. Et ab his poflimt fieri miracula , qui te
amant, timent,.& fuper omnia honorant. Et fi quis
manifeftiftimum hoc, miraculafcilicet fâéla efle, ne-
gare vcllet -, ell tamen miraculum fummum tot homines
talis fapientix 6c audloritatis in hanc fandlam
Religionem credidiflè fine miraculo , ad prxdicatio-
nem fimpliciflimorum hominum , finelitteris, 6c fine
cautione, fine violentia} ficut Mahometus Legem
fuam per mortem défendit, abfque Examine ullo.
Nunquam Le x aliqua melius fuit examinata perplu-
ra argumenta 6c ingeniofiores Clericos, quam
Le x Chriftiana. E t bene conducit ad miraculum ,
quod in talibus jam hominibus irradicata erat Fides
prorsùs huic Fidei contraria i 6c quod hæc Reli-
gio omnem défendit voluptatem 6c mundanas de-
ledationes, ad quas crant aflùefâéti 6c proniflimi j
in tarn exiguo quoque tempore : quia , vivente fanllianam
Rcligionem/Qux eft alia Reljgio taliter bo- Q 6to Petro (qui à Nerone fuit interfeélus) Chrinps
docens mores, 6c qux adeb contrarietur vitiis
ficut Religio Chriftiana ? Quse eft denique Religio
alia, qux tantiim ad Dei fimilitudinem creaturamele-
vet humanam , 6c ad res fpirituales ultra btuta ani-
malia, quantum Religio Chriftiana? Non eft iliaE-
pycuri, Mahometi, qux omnem iniquam & turpemf
prxeipit carnalitatem, 6c pro prxmio lolam promit-
tit corpoream voluptatem , ac fi homines immundi
client porci, & ejufmodi mutx b e llix, qux prxter
corpus curant nihil. Propterea Avicenna, qui 6cipfe
Legis fuit Mahometicx, dicit, Chriftianos melius de
animx felicitate fentirc , quam Mahometum. Nec
funt alix aliorum Paganorum 6c idololatrarum fedtx,
qux infinitos mifeent errores, deos Rios diffamando,
ftianorum Lex per univerfum mundum fuerat prxdica-
ta ficut declarat Lyra. Adjicio, homines ablque numéro,
qui crant fummx lànélitatis 6c audloritatis, qui-
que fe à Deo miflos dicebant, 6c habere inftrudlio-
nem, 6c de Deo revelationem , nobis id affirmaflè,
6c quolibet die affirmare. Et quoniam etiam (ut verum
dicatur) non poteft inveniri alibi inter homines Relig
io , qux magis doceat Deum cognofcere 6c hono-
rarc. Et quia illud agere erit finis nofter, finis huma-
n x creaturx, ob omne quod Deqs vult, atquc in ilia
requirit Religione, eft neccflarium hanc Religionem
folam veram efle 6c ftabilitam, per te etiam humani
generis inimicum, qui ipfi Jefu Chrifto te invito
dedifti teftimonium, ipfum Icilicct Filium Dei efomtiia
cis vitiaimpönendo 6c diflölutiones, adulteria, D fc. Et fi erat Filius D ei, te telle, dabat veram L egem.
Nec habeas ullam fiduciam, te poflè occidcre
aut cftugarc veram in me Fidem per incrcdulitatem
quamcumque.
Qhariflimi, ecce introduxi landlum Antonium fic
loquentem pro noftrx Religionis approbatione , ad
demonftrandam feientiam quam Deus illi contulc-
rat, ut omnibus refponderepoflitPhilofophis, fecundum
quod fua habet Legenda, 6c ad longumoftendit,
ut unufquifque apud fe refpondcre feiat inimici tenta-
tionibus, qui talemfubverterc vellet Fidem. Nullum
eft pcccatum quod adco amet ficut incredulitatem.
Novit
odia 6c prxlia. Sicut de Jove, qui Patrem fuum ex-
heredavit, 6c in mille formas fe transformavit, ut
aliorum falleret uxorcs. Sic de Marte, Apolline ,
Venere. Aut çreduntin idolalurda6c muta, qux non
funt nifi petrx , vel mctallum aliquod. Aut adorant
belbas diverfas, ut dracones, vel ferpentes j autcce-
lum 6c Hellas , qux. Iblùm opera Dei funt, eorum
vocant Deum. Scd prxtcrcà , qux eft alia Religio
approbata magis, Chriftiana Religione ? In primis
approbata eft per ejus antiquitatem ; quia fuit figura-
ta 6c prxnunciata circa mundi principium, tam in Lege
Novit enim, Fidem radicem efle omnium bonorum,.
qux fi fuerit deleta 6c ab humano corde eradicata,
de tali homine a6lum eft> nunquam bonum Deo placentem
proferet frudlum, quia Sine Fide impoßibile efl
placereD eo. Hebr.xi. 6. Verum tamen eft, triavitia,
curio fitatem, carnalitatem 6c iniquitatem iftam , in
quibufdam impedire Fidem.
Curiofitas turbatinterdumquoldam,quinimium vo-
luntinvclligare, aut comprehendere de Dei Judiciis ,
quemadmodum lego Sandlum Antonium femel cogita-
re inccepifle mundi flatus, quomodo aliqui eflènt fideles,
alii minime j aliqui talis eflènt conditionis, alii prorsùs
oppofitæ j fie apud le dicebat-, dùm fibi relponlum fuit:
A n to n i, A n to ni, cogita de faint e tua j Deus fatispotens
ef l ■> ut mundum re gat abßjue te. Sic repellendx lunt co- "
gitationes tales,ut,quare tot damnantur Saraceni. Dico,
quod quilibet qui facit quod debet, 6c poteft, ut- Deum
cognolcat 6c amet, à Deo lufficienter de Fide noftra
illuminaturj unus quidem plus, alter verb minus, in
quacumque quis fuerit patria. Et fi non eflènt nifi duo
aut tres in mundo Chriftiani, ego non minorem haberem
credulitatem. Teftimonia San&i Antonii, vita
ejus 6c miracula , atque aliorum fine numero , mihi
flifficerent, ficut Auguftinus ob ea converlus fuit.
Carrîalitaÿprivata fenfibus, ebria deliciis, 6c excxca-
ta , impedit quofdam ne bené credant rem quamcumque
fpiritualem. Et funt veluti beftix nihil credere
volentes, nifi quod videant, aut corporaliter fendant
, nullo paéto ratione utendo. Unde efl illud :
Vinum Ó1 mulieres apoftatare faeiunt ßipientes. Eccli.
XIX. z . Beatus Antonius hac carnalitatis tentatione ten-
tatus fuit, fed viclor extitit, taliter quod malignus
fpiritus ei apparuit in forma nigrx cujufdam mulieris
Æthiopis , veluti prorsùs confufus 6c viólus. Beatus
ergo Antoniusquxfivitab ea, quænameflètj film
(inquit ilia) malus fornicationis Ipiritus, quem tu tam
ignominipsè fuperafti 6c vieilli. Abfcedc, ait Sandlus
Antonius, abfeede, quia immundus es &abominabi-
lis, nunquam in te obleblaborj ficque carnalitas non
potuit impedire, aut ineoFidem extinguere.
Infliper iniquitas, quxeft ingratitudo, quorumdam
obeft Fidei,cùm Deus cis dédit pulchrum 6c dives Chriftiana;
Fidei donum , 6c ipfi eo male utuntur , 6c
moi rificant iplùm per mala opera, 6c Deum propriis
ejus bonis- impugnant. Exemplum de Philofophis,
qui ob earn caufim excæcati fuêrc. Excacavit eosma-
litia eorum. Sap.-ii. z i . Et taliter excæcati fuerunt,
ut pro vero eorum Deo 6c Creatore adorarent lapides,
ferpentes, 6c alias infenfibiles belbas. Verè Fides donum
Dei eft , quam defiderabat & optabat Sandlus
Paulus amicis luis, dicendo , quod Deus eis pacem
daretinbonaFide. Et quoniam, charilïïme mi, atque
honoratiffime Domine , ac potens Princeps , nobile
hoc Fidei donum in gratiolà nativitate tua conceflùm
fuit, in Baptifmatis tui hora j dignum eft ut fobric 6c
humiliter læteris, Deo gratias agendo , 6c Sanétum
Antonium laudando ; quia facile eft creditu te illi com-
mendatum fuiflè, 6c ut pro te orarec Sanélus Antonius
aliquos homines preccs fudiflèj eum autem illud
minime refutaflè profeélo affirmo. Illi igitur hodie
giatias age , lùpplicando ut Deum pro T e rogitan-
do velir perfeverare. Et fi pcccatum poft Baptifmum 1
tibi nocuiflèt (dicit Salomon, neminem eflè quin
peccet) bonam habes poenitentiam quæ reddit, re-
lulcitat, réparât animam. Foenitemini igitur, quia poe-
nitcntia gloriofam dat nativitatem.
Pf! fye, fiçunda anima nutricc.
Veniamus ad fècundam virtutem 6c nutricem animæ,
quæ data eft in nativitate fpiritualiBaptifmi, 6c
c bpes. Lego inimicum fæpiùs conatum fuiflè, ut
oanctum Antonium verteret in Dei defperationem,
quia varns modis eum fenfibiliter afflixit, folùmutad
Tornt IIP. Fars IIT.
ipfùm fè converteret, 6c ad fùurn fùbfidium, eumque
honoraret, ne Spem ftiam in Dei haberet potentia, qui
permittebat eum tam ignominiosè 6c alperè rraélari
ablque fùo deliélo : fèd nihii profuit omnistuuscona-
tus, peflime inimice. Semper permanfit Sanélus Antonius
firmus in Spe ergà Deum , te fpernendo, 6c
Deum honorando. Undè lèmel accidit, pofteaquàm
Sanélus Antonius talia reccpiflèt verbera , Dominus
nofter ei apparuit in quadam claritate quæ omnes re-
pulit adverfarios. E t Sanélus Antonius piè admodùm
clamabat: B o nejefit, ubi eras} E r ampr&fens, dicebat
jefus. Q uare ergo non Jitccurrebas m ihi, ait Antonius ?
Expeüabam, refpondit Jefus , tuampatientiam , & tuam
fp em -j tjualis in me foret $ & quoniam fu ifli vittor & fla*
bilis, faciam te nominari per univerfum mundum. Vide*
mus bene modo promiflionem hanc completam eflè.
Et hic très capio veritates, five documenta tria.
Prima eritas.
Hi maleagunt, fimtque arguendi, qui moxintri-
bulationibus eorum volunt habere flubfidium} alioquin
blalphemant Deum , aut flatim contrà^Deum murmurant,
eum quoque injullum reputant, aut parùm
mifèricodem, quantumcumquefintpeccatores, 6c pa-
rumdcvoti. Expcélandumeflinhumilitate, ficut pau-
peres juxtà oftium.
Secunda Veritas.
Facile Iciri poteft, quod fi Deus non pepercit bono
fuo amico Beato Antonio, quin eum in dolorem &
tormenta exponeretj nos peccatores ncccfTario punie-
mur, aut inviti per damnationem, aut voluntarièper
poenitentiam, ôc fatisfaélionem.
Tertia Veritas.
Infuper dico , hiftoriam hanc eflè contra hos qui
non credunt aliquos fpiritus eflè 'bonos aut malos,
cum majores, quiunquamfuerunt, Philofophi, Plato
, 6c ejus fucceflbrespofiierunt tales fpiritus, aliquos
bonos , quos caledæmones vocabant -, alios malos,
qui cacodæmones nominabantur. Iftam materiam ad
longum traélare ad fcholas pertinet. Verùm inquantum
tangit moralitatem , quæret aliquis , ob quam
caulàm permittat Deus malignos fpiritus bonis Dei
nocere fervitoribus , 6ç quandoque malos homines
; bonos aflligere. Dico, eflè hoc, aut ad patientiam, bonam
Fidem 6c credulitatem , 6c fpem bonorum .pro-
bandam , aut ad eos purgandos 6c exercitandos qui
peccaverunt, 6c poenitentiam habent j aut ad dam-
nandos, 6c excæcandos homines perverfos , qui
non fufficientem Fidem , nec Spem habent in D eo ,
qui vadunt ad auxiliuin inimici, ac fi eflèt potentior,
five magis foiens, vel plùs amans humanam creatu-
ram, quam Deus ipfè. Sed interrogabis ultcriùs, quare
maligni fpiritus poflùntcompelli, ipfisinvitis, bonum
aliquod fàcere per conjurationem , aut aliter 5
quemadmodùm fæpenumero re 6c faélo probatum eft?
Nam de fànélo -legitur Anthidio Archiepifcopo Biflm-
tino, quod conjuravit diabolum, 6c ei præcepit, ut
mox eum Romam portaret, 6c confèftim ei obedivit.
Ratio autem, quare tam lùbito voluit portari, erat,
ut admoneret Sanéliflîmum Patrem, quod lè à fornicationis
abftineretpeccato , ad quod jam plenum de-
derat conlènfùm per inimici fùggeflionem, queiftad-
modùm rcvelatum fuerat prædiélo Anthidio eadem
noéle. Dico igitur, quod conari inimicos compellere ,
poteft fieri duobus modis : Aut per miraculum, 6c
vitæ fanélitatem, 6c hoc poteft rationabiliter fieri per
cos quibus. Deus gratiam conceflit j 6c hoc fitinfan-
éta Ecclefia per Exorcifmum. Aut eft per alias vias
S s s s fuper