leblatio in of ere. Evenit infuper plerumque illud di-
btum Nafonis.
Q u i non eft hodie, eras minus aftus erit. Diftrahcris hodie , parùm devotus es, parùm re-
colleélus, plurimùm tentatusàcame, mundo vel dæ-
mone. Credo equidem. Sed agnoveris , quod non
dormiunt, qui te perfequuntur, 8c eras iidem erunt
adverfiintes tibi holies, tuæque devotioni infidiantes,
quales funt hodie. Quocirca non irrationabiliter con-
tulit Sapiens: Qmdcurtque foteft, inquit, manus tuay
inftanter operare. Ecclc.ix. iq, Nefcis enim quando
tale tempus ad laudabiliter celebrandum tibi concede-
tur, quale modo trumque melius efth.a bEesf to: f8uce rfiis uitnr uhmacq,u ev ehla bine aisli,a ure-
defeéluofiis, cur novum defeélum in non celebrando
fuperinducis ? Sedfrigidusfumdicis, auttepidus. Sæ-
pè fufeipit initium celebrationis hominem pariim de-
votum 8c frigidum, quern in fine calefcentem dimittit
8c fervidum. Corpus Chrifti ignis eft fpiritualis, accede
fiducialiter ad hunc ignem, ealefees facilius. Au-
diamus orantem Ambrofium 8c Deum alloquentem :
Grave eft quod ad menfam tuam mundo corde ? & innocentons
manibus non venimus’y fed gravius eft, f i y quia
feccata metuimus, facrificium non reddimus. Refert narratio Sanétorum Patrum de quodam E-
vagrio, qui non nifi femel in Anno communicandum
eile cenfebat. Contra quem Sanbfci Patres repugnabant
argumentantes, quöd aut dignum lb putabat 8c difpo-
fitum, qui femel in Anno communicaret, & itapræ-
fumptuofus erat -, aut indignum fe tunc fatebatur, 6c
nihilominus accedebat. Cur non ita poterat alius fi-
dmei lliete lre pfleuirrieets i hnædicg Snuacmra?m Sein ftàas c eofnt fitiacqeuree, feqmuealm iqnu Aànm
no cum timoré Dei edebrare, cum eodem timoré po-
terit fæpiùs fimilis eflè ad celebrandum licentia. Fue-
runt (necignoro) Sanétorum aliqui, quos ceita ratio
compefcuit, ne celebrarent inæternum. Sed par-
ptiicau lianrtiear phræecta ftiiioélnae q, uoqruumàmd aimn ,e xveemneprlaunmd aa mgeangdisi fturan-t
henda. Poftremb non film nefeius divefrlà eflè dona
8c vocationes in diverfis, prout Spiritus Sanétus volue-
rit, 6c alius indifponitur per interruptionem celebrationis,
6c fèfe vix poftmodùm recollïgitj alius exea-
dem frequentatione redditur indevotior, 6c ex tali fà-
miliaritate promptior ad contemptum. Quamobrem
fiiam interroget unufquifque confcientiam , 6c tune
per experientiam 6c prudentioris alicujus confilium, id
quod opportunius competcrit, exequatur. Hinc di-
cebat egregius Doétor Auguftinus : Quotidie celebra-
re nec Laudo, nec vitupero. Ipfè tarnen 8c alii conlu-
lunt fie vivere, ut quotidie digni fimus accedere.
Conjîderatio Quinta.
N ' cUatluml ae fpto mllourttiaolien.c hPoaatetat 8ecx p fearmfeoéftàa iAn luogmufntoin pi eréc-gula
, quod Peccatttm adeo voluntarium eft, quodfi non
effet voluntarium y non effet feccqtum, 6c intelligiturde
aétuali. Rursùs ifta eft expreflà determinatio ejuf-
dem 1. de Civitate D e ica p .z f . loquentis de violenta
corruptione virginis alicujus. Quanta magis, inquit,
abfque culpa eft in cor fore non confintientis, f i abfque culfa
eft in corfore dormientis. Dicentes oppofitum contra-
dicunt non lolùm Theologicæ 5 fèd etiam Philofophi-
cæ determinationi, nec habent quid refpondeant , fi
nfioant eui«t eanrtgibuumse rnattuimon de,e fuqurioosf ipsr, o 6tucinncf annotnib puesc,c a6rcea nliois
va tranfgreflîone, concors eft omnium fâpientium re-
étè fententia. Notanter dicimus, fi pollutio inchoa-
ta fit 6c perfeéta in fomno, quoniampoflèt aliquis vi-
gilans impurum habere defiderium fe polluendi, quo
vigente cadcret in fomnium, in quo fiia pollutio com-
plerctur. Poflet fimiliter pollutionem in fomno cceptam,
expergifeens male conllimmare. Conftat in
his cafibus radicem pollutionis efle liberam atque fla-
gitiofam, propter quam illud opus obfeoenum impu-
tabitur ad culpam. At verb fi utrobique fuerit in
principio 6c fine carcntia ulus rationis , 6c confenfus
liberi arbitrii, erit utique talis adtus (etiam fi vigilan-
do compleretur) abfque culpa mortali. Palam eft ratio
, quia libertate carebit. Poterit forfan aliquis peccare
poftmodum, complacendo fibi in tali voluptate
probrofa, quam habuit. Non obindc tamcn redde-
retur prior a£tus pollutionis culpabiliter vitiofus. Pofi
let etiam aliquo modo placere fecundiim fanbtum Tho-
mam non quod voluptas eft -y fed quia fanitatem , 6c
natural affert exonerationem abfque fui, quipatitur ,
procuratione , vel aflenfu. Denique non conlulunt
Sandti, quod debeat violenter fluxus ille , dum evi-
gilando fentitur, jam effluens coerceri, quia vel eflet
fruftra conatus ille, vel naturx fupra modum grava-
tivus. Confirmatio omnium ifta eft, quodadtusexterior
nullum peccatum eft, nifi denominatione ex-
trinleca plulquam urina, qua: non dicitur proprie fern.
Si nullum fit igitur in animo proprie: didtum peccatum,
dum libertate non utitur, nullus erit pro tunc
adtus exterior vitiolus. Neque tamen negabimus,
quin per crapulam, aut damnabilem illecebram vigi-
U x , poflit aliquis in hanc illabi lordiciem ; fed culpam
tunc vigilia, non lomnus habet, quamquam 6c
crapula, 6c cogitatio voluptuofa lsetali crimine fiepe
carent, 6c poflimt ante fomnum dilui pcenitendo.
Conjideratio Sexta.
p o , l u t io corporalis inlomno contingerepoteft non lolum ablque peccato mortali pra:cedente,
immo 6c ex merito. Patet ex diftindtione famofa data
per Gregorium 6c alios , tarn Theologos , quam
Naturales. Evenit itaque nonnunquam hasc immun-
ditia ex infirmitate, aut debilitate naturx , exonerate
le volentis, aut retinere non valentis. Namqueeft
prietei'ea aliquis fluxus fere talis in viris aliquibus ,
qualem feminx patiuntur in menftruis, 6c fit cum nulla
, aut tenuiflima voluptate , etiam vigilando. Fit
aliquando infuper aliquis fluxus tanta lubricitate , 6c
facilitate in quibufdam viris, aut feminis, quod folo
! alpedtu, aut alloquio, aut levi cogitatione provoca-
tur. Quis ergo dixeiit apud tales invitos 6creniten-
tes, aut nullo modo conlentientes ab initio ulque ad
finem, peccatum mortale committi ? Non omnium
una eft complexionis harmonia. Quoldam videmus
e nalo, levifluna, aut nulla occafione, defluere langui-
nem j alios cum violentia multa id non pati feimus.
Cognovi hominem feptuagenarium fiecularem, 6c val-
de crapulolum, qui nunquam fe pollutum fuifle dor-
miendo teftabatur, 6c hoc in aliis mirabatur. Alium
vidi religiofum 8c fobrium, qui per decennium 6c am-
plius fere quotidiana hac paflionevexabatur. Qiiidam
vix fomniant dormientes, alios fbmnia jugiter exagi-
tant. Sed pmittamus hasc 6c fimilia, quorum determinatio
Medicos plus afpicit, 6c fimiliter remedia,
quamquam mihi faflus fuerit unus ex Medicisfamatif-
flmus, fe pridem ad medendum tali nodturno fluxui
in aliis ftuduifle diligenter, fedfruftralaborafle. Nos
autem moralia, feu Theologica loquentes, declare-
, nmoudslu, rqnua oc opnatdinlog eproef.lit ex merito prascedenti pollutio
Primo quidem ex ardla abftinentia in pane 6c aqua,
hoc evenire perfpicuum fecit experientia. Ampliiisvo-
lens aliquis hoc vitium carnis prsedicando deteftari,
nonne fuper illo cogitare poflet, aut fimiliter Con-
fefliones audiendo ? poflet utique 6c cum merito ma-
gno. Nihilominus occurrere videbit in fomno nonnunquam
prascogitatarum impudicitiarum fimulachra,
6c ipfum ex illis ficut in .aliis ad pollutionem concitari
3 2 9 Deproeparat. da Aiifjavn^ -poftpollut. noclurn. 3 3
pofl’e qnuniiss nneeegaavveerriitt?? AAdddduunntt SSaannddii PPaattrreess,. qauuooriuumm cut in uedihn« . . . . __________ ».
fuerit oculus mentis apertus, & te*fus ad fallaces in-
fidias datmonis iutuendas, nonnunquam has fordes
Jfieri illufionefüa, veladterrendum, & inquietandum
timorofe confcientiiK puritatem, vel pro boni operis
(Ut celebi‘ationis) impedimento, vel ut vigilanti pla-
;eat quod fomnians pertulit, vel ut abftinentiam pe
cut in pedibus lutofls, aut facie pulvcrulcnta, 6c iu-
dante. ■
Prima & fecunda générant ut frequenter in anima
hebetitudincm quandam, difcrsfliatiöncm, & deordi-
nationem, atque indevotionem, quoniam ficut gufld-
to fpiritu defipit omnis caro, iic è contra & amplius,
\ ------r . " r ------- - . guftata ccaarrnnee udeefiiippiitn fppiirriittuuss,, o&c nfitt ccaarrnnaalliiss aadd tteemmriculofam,
& indifcretum vitæ ngorem fuadeat, & . pus longius aut brevius, fecundùm diverfas habitua
iinn iinnffaanniiaamm pprrææcciippiitteett,« vveell uutt., DDeeoop prrooopiirtiioo &6cr pnef,rrmmiirt-- tinnre afniw» r r-n
tteantet ef t,i mduelvaotatamm i nm heunmteimlitfaictee xeeurfctoedaita, t.6 c eHxo teal ii nf cleodcio-
qduuoo df ifnæitp dei éla Gregorii memoranda. Primum eft, tales illufîones, feu pollutioncs, animusne-
fcieni fertuliffe magis dolendus eft , quamfeciffe. Secun-
diim quod, Bonarum mentium eft ibi culpam agnofiere
ubi culfa non eft. Sic tamen agnolcatur culpa, ut non
indifcretè impediatur operatio jufta , neque corporis
débita fùftentatio defèratur j ne prætereà aliquis confcientiam
fibi fàbricet, 6c nutriat erroneam, ne cadat
itanf lSisc yallilqaumis, hcæufpitiaetniso nveista vrea rCiahsa, rydbudmim ad. cPoamtieedtuenr dfuomr-
vel dormiendum acceflêrit dicetque fie, pollueris, fi
hoc 6c hoc non omiferis, fi non tibi præcavebis j con-
temnat talia neceflê eft, qui diferimen magis immine-
re circunfpicit, fi non parem cum aliis vivendi for-
mam prudenter infequitur. Scrupulofis ergo conti à
fdcurmup. ulos agendum eft, 6c fixo operis pede certan- ®
Hac arte prudenter ufùs eft ille, qui turbato cuidam
jduugeit,e r6 cf uapéelur arelipteert iatitotenned Heroerta amd meafsu a, ruinmju, nfxinito pnoeafnliï--
mtenelt iadiméf chasa nitce raadr etet.m pNuse,q unee qeuniomm ordeqouliibreittu Hr oaréalusa flies
femper attentio, fùfficit habitualis, feu virtualis non
ianttteenrrtuiopntae mfe iceirnctàe ra,l iu6dc" à p epnroitpuos fiintcoo ,m ppaetrib dileel.i berMatialmle
fiirgunt apud aliquos taies ferupuli, more canum ob-
latrantes 6c lacerare minantes ipfbs ambulantes per
viam Mandatorum Dei, quosevincere, 6ccompeice-
re mélius quàm pér contemptum nequimus. Tantum-
modo fit contemptus ifte timoratus , 6c regulariter
non abfque prævio alteriûs , præfertim SupÈrioris
confilio j alioquin timor immoderatusfàcitcafiim, aut
præcipitat inconfiilta præfiimptio.
tiones, atque complexioncs. De his in figura diéfcurri
eft Antiquis, ut taliter imihundi feparentur ab aliis
ufque ad vefperam 6c veftimentorum lotionem. Hoc
îGecreegfolèrriuits, frieeu emx pfoèn iqtu, aufit nuiffqiu pe raiùd sv ieglnpiesr atmen tcaotigonnois-
feat : confiât enim nullas taies inilitutiones, quæ ce-
remoniales erant, atque figurales, ullatenùs àd obli-
gationes nollrastrahendas eflè, nifi judaïzare velimus.
1 roptereà vefpera in hoc loco, 6c lotio materialis,
non aa literam accipiendæ funt, fed tandiù réputée
Myhf/t?emri°o ruimmm fuèncedduamt, 5 quuatn deixùt rtaàl ecsa ifntr eao SVaignèdnot rpuemc- cati reliquiæ, hebetudo fcilicet mentis j carnalitas, 6c
adleuo rcdoinnfaetfitoim, aJtuqgueen itn hduevmoitliioa.t i j Pquuriga apnrtoumr apltiiis t alarcdh iùrys-,
mis diluunt 6c exterminant,quidquidcarnalitatis con-
dcreelteunmt, e6rca ta,b o6ice notm. ne ejus veftigium brevi lamento
Soldes tertiæ propter feandalum, velhorrorem,
quorum utrumque de per accidens noçere poteft devotioni
animæ, |>oflùnt de per accidens celebratio-
nem impedire, dum videlicet feandalum, vel horror,
8c ex confèquenti indevotio celebrantis, aut afliften-
utibuim f li,n' tv oehmenmese netxeer rcpirtæatfiù 6mc upnetrufre éalic,c eafpluurdæ q. uoSs etcaiiies nihil timendum eft. .
Çonfideratio OSava.
Conßderatio Septima.
U l l a co rp o ralis im m u n d itia d e p e r fe e ft im -
rationpee dciotinvcao mceiiteabnrtaittei oanliisc,u jfuesd, bveenlef edqeu peelarr ainccaindiemnas,. Hanc confiderationem deducic Bonaventura m iv. Sen-
tennarum Difl. n . tjtitft. 5. Et patet fatis prima pars
ex verbis Chrifti, fi bene perpendatur dicendi ratio
Matth, xv. zo. Non lotis manibus manducare non coin-
quinat hominem. Et ratio eft, quia nulla palfiotalis,
aut immunditia exterior de per fe peccatum eft, aut
de neceffitate peccato conjunefa, vel inducens ad peccatum.
Prteterea talis eft immunditia fordidior , &
ubominabilior corporalis, ut corporalis eft, quämfa-
mneersn l,e pprroafdoerurtmim: hfis cfci atta mine no cncounltiom. peIddite mce lefebnratituion-t
Uoctores de menftruis mulierum, & de fluxuperpe-
tuo ahqubrum virorum. Secunda pars declaraturdi
llüunncgtuae nCdlro ; imqumiaiiqnu/lsitdi'aPm (nimirimr iumnlid itia_ _c__o_irSporalis con
r •— »cvuuuum verita
• A ,ut.in vigllm habent fornicantes. Aliaeftcon
juncta tah immunditiæ fpirituali tantummodo fecun-
dum quandam fimilitudinem, aut conformitatem,
prout d l in fommis fordidis 6c impuris, quando non
peccatum eft, fed fimilitudo peccati. Aliam videmus
immunditiam, quæ hoiTorem 6cabominationemquan-
dam vjfa vel recogitata generat, utinleprofo&alns
plunmis, quamvis nullam feiamus inefTe peccati ve-
ntatem, aut effigiqu. Poftremb alia indifeens, fi-
P O ssiD iL E eft, abfqueullafeprehenfione6ccimi
.merito aliquem fornix) pollutum Sacro fanéla My-
fteria contingere, atque celebrare. Patet confideraJ
tio ex deduétione præcedentium. Ad dignam itaque
celebrationem fufficit præparatio talis, quæ non re-
linquat confcientiam peccati mortalis, aut impedimenti
(3 legitimi 6c quæ dévotionem, atque reverentiam ad Sa-
cramentum pënitùs non excludat. Sed pollutum modo
diélo poffibile eft ifta in fe fentire, non longe poft
talem paflionem, immo quod humilior, dcvotior,6c
ordinatior, 6c reverentior ad Sacramentum accedet.
Confiât enim, quod obfccenitas humoris iftius cum fuis
trieolniqeu imiispneodnipuenrtp, e6tcu fbi ddauturar fnpta, cinuemc p2e4r.p heotruabràucme,l efbicrua-t
Albertus determinate videtur, poterit aliquis una hora
purgatior effici, quàm alius in centum. Cur non ita fiat
ad celebrandum fimiliter aptior ? Porro fi timeatur re-
verfio talium illecebrarum, 6c paflionum tempore celebrationis
, poflünt utique 6c in omnibus contingere, vel
ex afpeélibus folis prioribus, vel ex corruptela natil-
ræ, vel diabolica operatione. Hæc no lira Confidé-
ratio maxime locum habet in religiofis viris 6c con-
templativis , quorum eft ad Deum facilis Converfio
propter fortem habituationem, propter etiam carnis
ïiibjeétionem, dùm vigilant. Raro autem apud fæcu-
innÄA n ,. . r • . :.1 p°caiis con- llaarriitteerr vviivveenntteess,, aauutt nnoovvaamm bbeenneè vviivveennddii rfoorrmmäamni iinn-<
tern Amt- •imniU?dlVal ^>1^tUab löcundum verita- D choantes, talis repentina, feu levis recoliedcio devotem,
ncut m vigilia habent formcantes. tionis invenitur. Ceflàre eos ideireb, waut *ta&rmd iù*ss* a*ccedere
ad Sacramentum hoc reverendiflimè traétan-
dum convehit. Habet prætereà locum noftra confi-
deratio, ubi illufio dæmonis noflram devotionem
impedire volentis, perfpicitur aliquibus indiciis, neque
cedere debemus eidem, fèd obniti potiùs. Ubi
fubinde timet aliquis Sacerdos de feandalo, finonce-
lebret. Ubi deinceps tenetur aliquis celebrare, vel
ex fulcepto officio, vel ex commiffione, vel mutuä
X 3 vicifli