2 jy Joannis Gerfonii 280
non potiùs in præceps, vcl in damnum ruet ? Si tu apti funt ad accipienda bonorum ftudiorum exordia,
in puejjjja cymDcum nondum offendifti, neepreme- quaQ^o nondum falfas^opiniones altiiis^^bibemnt,
ris hii'cc pecc.itprum , Jieqyis (ut dicis) aicçndcré'ad quafijdp nondum,1'fldicitus hærent pei#iticifæ $inven-
v imites*, quid fietdqm‘hollis fuerisj <dumgrandisori- tiont&iinjKs. Litres font reçentesjpro^qi^ribïis.opti-
minum (meina cervicem fcne&utis curvabit, & peri- mis. Novellæ prætereà plantationes, quæfequuntur
met? Pörro quis ndciat pqmitias flç^entijæcatis^ .{i-
cut & in plants, Sc Finds, & -rebus ceteris, >.\Gpqp-
tiorcs cxiitcre, ac proinde ohfequià parvulomm gra-
tiora dîè, quàm fenum debilitatorum, qui non vitia
deferunt, fed a vitiis relinquuntur ?
Ooptima quitte dies wife ns mortalibus <evi ,
Prima f u g t t f
ait egregius Poëta.
Confultiùs eft ei-go id quod optimum eft offerte Deo,
quam fèces triftis 6c morbidæ lènedlutisj quoniamex
ore infantiiim perficitur laus.
/tmpiius ft coqfuetudinisFii’iaiisjiJjtcndjtur, quse àb
Ariftatcleyoeatutaltcra natura ^pgrfpieuum crit.,, nihil
mala confuetudine onerofius, amarius, atquc detenus,
6c bona confuetudine nihil facilius, fuavius, di-
viniufque. Propterea confcntiunt Philofophi omnes
6c Poëtæ cum Theologis , non parum referre juve-
nes fic , vel flc afifieficri. A deb in tencris ajfuefcßxß
mulrùm eft, ait Virgilius. Hinc jubet Tullius opti-
mamformam vivendi eligendameflc, quam jocundam
reddet confuetudo. Ouod male fers, affitefee, feres,
ait N alo, 6c Flaccus.
Fine it equum docilem tenera cérvice Afagifter^
. Ire vïam, qua monfirat equés , venaticus ex qua
Temp-re cervinam pellem latnyverit aida,
MthtOt in filyis cat ulus, nunc adhibc p r o
Peftore verba p e r , nunc te melioribus offer.
O p femrl eft iwbuta recens ferv ab it odorem
Te fia dns.
Poftremb fimaximamvim eonfuetudinis, pervertie
Leges ? St iacriiegæ tuperftitiones oftendunt, ut Av.er-
rce|. commémorât, ümiiker Sc vitiofi mores, prout
c^nqueritur Auguftinus , 6c alionim plurimi 5 quis
dubitabit afliiefeâionçm in vera Religione 6c caftis
moribus , plus habere viitutis , quando adjungjitur ,
Sc opitijiatur, ficut prærîiximus, gratiæ divinitusiri-
(piraræ præpotens auxilium ? Quo .çircà mea crebra
mens exhorruit, dum fonabat juvenum fubverfivus
iile verfus :
A n geliçtfs jwu&ais fin i bus fafhaniz/it in annis.
Plane non video, quid de (àthanizante juvene fpe-
randum fit in (ëneéhite, quando perverfis inelinationi-
bus aeeeflèrk perverfior confuetudo, ft angelizans ju-
venis> Sc vitiis obnitens, infenio fathanizat.
Sed blafphemum hoc proverbium adinvenit eivans
vulgus, utreliquamulta. Adquidita? adpatrocinium
utiquç pq-ditiflimorum , nequifftmorumque parvulo-
rum foerum, quorum major incomparabiliter eft copia
j quatenùs non tarn eos corrigeret ab errore viarum
ïùarum , quàm non irriderentur à confociis timoratis
Sc bene inftitutis (qui profe&o funt rara avis in terris)
quibus ineft ver.ccundia malis obftans conatibus. Et
heu ita jam eft ! In parvulis laudatur inverecunda frons,
proeax vultus, impurum os, & blafphemiis Sc obfeoe-
nitatibus aßuetum, lubricitas in oculo, in geftu om-
nis diftblutio. Sed verè quales ex talibus parvulis pro-
de-ant viri, atque fenes, præfentit nimium Chriftiani-
tatis quotidiana calamitas. Non fallebaturergo, fed
CîrcumlpêcèHftmè confidcrabat, qui affirmavit, repa-
rationem morum Ecclcfiafticorum fi quæratur fieri,
inchoandum efîè à parvulis. Quia enim minus corrupt
» minutque tenacker infeëtifunt, capaciores inve-
niuntur doârkiarum falubrium j ctfi hoc foitaflis non
fatis ad profe&um. Iftud enim notafle videtur Ari-
ftoteles : dicens, eos ineptos Auditores moralisfcien-
tiæ -f nolens per hoc negare ipfarn eis utilem exiftere,
nifi dixerimus eum fibimet contrarium. Parvuli quippe
levitei-^ quo duceitfis majous deflexerit? Omnia hæc
feevis. inkenlbus plcnis dictum ma'lorum , quos citiùs
frangasquamfteclas. 'Sifotefi(inquitJeremiasxin. 23.)
mutare lÆthioos pllem fuam^ & prdusvarietates fitas^
dr vosp t er it is benefacere, cum didiceritis malum. Quod
fi juxta dpduëtionem handlfeparatio Ecclefiæ & ejus
cultura initianda eflèt à paivulis (ficut eflèt:)ubi, pre-
cor, efficaciiis fanélifîimum opus exercebitur, quàm
in celebenima Civitate Parifienfi ? Ibi funt enim par-
vuli, qui per univerfalem difpergentur Chriftianita-
tem. Eflë quoque poterunt aliorum Doëlores , In-
ftruëloièfque commodiiftmi p maximç domefticorum.
Ex hac prse.toi'.ea coiifidài'atione confequens eft, nullum
magisinimicari Ecclefiæ, &præparareomniaAn-
tichrifto in demolitionem ejus, quàm fliëto, aut ver-
bis, clam, velpalam obviantemvociChrifti dicentis:
Sinite prvulos venire ad meyScc. Matth. XIX. 14.
CONSI DER ATIO SECUNDA.
D e fiand<iliz>antibvs p ay v u fa s , dum v a r iis modi s
eos non f im n t v en ir e ad ch r iîtum .
fiandali%.avcrit unum de pfillis iflis minimis qui
in me credunt , expdit eiut fufpndatur mol a afi-
naria in collo ejus, & demergdtur in profundum maris.
Matth, xviii. 6. Chriftus hoc dick , dubkare nefàs
eft. Nec oportet in hoc verbo uti duntaxàt myftico
inteileëlu, trânsferendo ad pufillos fpirituales, quando
literaliter etiam poteft intelligi de pufillis ætate.
Et aceipitür fortè prineipaliùs & priùs de eis , tan-
quam feandalum pei*iculofius longé fît ipfbrum, quàm
aliorum credentium : quoniam (tefteHoratio) Tails
quilibet eft cereus invitium fleßi, drdum fimelcorruÿtus
eft ^ non <equè leviter ad virtutis formam & charaSlerem
reducitur. Proptereà talium feandalo præcavens Sa-
tyrieus, doeuit, quod Maxima debetur pero reveren-
tia, ne fciîieet quicquam fiat impudicum, pravum&
pbfcænum in ofiènfionem fuæ pueritiæ. Ad hoc re-
dk verbum Chrifti præmiflum: Sinite prvulos venire
•adme^Süc. Matth.xix. 14, Omnis quippe fèandali-
zàns parvülos, ftio accefîlii ad Chriftum obvius eft.
Hujus deniquejufîïonis utrobique fimilis ferè caula po-
nkuràChrifto, parvulonim videlicet digni tas. Nam
priùs diéèum eft ; talium efîè Regnum coelorum. Hic
afîcrit, quoniam Angeli eorum fimper vident faciem
Patris Äii, qui in ccelts eft ^ Matth. XVIII. IO.
N une fupereft enumerare modos fcandalorum par-
vtilis obftantium. Eft enim feandalum 5 diëhim, vel
faétum minus reëhim, præbens alteri occafionem rui-
næ. Omnis idcireo peccare, vel cadere faciens par-
yulos in via morum gradientes ad Chriftum, feanda-
lizat eos. Hoe autem dupliciter fit. Nunc opéré,
mine fèrmone. Et utrobique dupliciter, dire&è vel
indirecte. Indireélè quidem feandalizataliquis, dum
non prohibet feandalum, quando fua Auétoritate, vel
Officio pofîèt&deberet, quemadmodùm negligentia
^ nautæ fubveitit navem : aut certè dum volens quif-
piam prohibere fcandala , impeditur feu contumeliis
apertis , feu detraéfionibus occultis, feu damnis, Sc
aliis diaboli mille machinamentis. Utrumque iftud
feandalum præbuifîè vifi funt Difcipuli, dum & pro-
hibebant parvülos venire ad Chriftum, & commina-
bantur offerentibus. At vero quàm irrationabiliter
hoc egerint, & non fècundùm feientiam , indignatio
Chrifti fubfecuta, apeitum dat judicium. Quos vidons
fefus (inquit Evangelifta Marcus x. 14.) indigné tulit.
An operis hujus parva tibi videtur indignitas, quæad
281 T^è parvulis ad Chriftum traben dis. 282
indignationem commovere potuit dignatiffimàm Jefp
mititatem, quæ ipfum bënignitatis fonteïh valuit qua-
fi turbare ferenum ? [bjon ’intmm memini literis ex-
prefîùm, quod faëbüm aliud indigne tqlerit Chriftus.,
qui etiam ipfa Pubficanoiiim & Peccâtôfum: facinpr^
manfuetèferebat, duj^indign^batMrial.fàJa^&oi^
juftîtjàr, acqlamaris 5 Cur cum Peccatonbus & Pubficprifi
mànducarët. Matth.ix. i r. Vitemus utrumque fcai;- /
daium Fî^rés..,. .ne .çâ^at indignatio Çhriïti iùp,ei}:nof *
Nàm indignatio Principis mprs, quantp m^i&Dei.
Scandala quidem operum Sc verborum auiç palam &
direfîte tenduntùr adolefcéntum pedioiis perjcio npn
infcjligît. Sunt enim y ,qui gloriantur .non fblum cum
malefecérint 9\df ext&tpfit. in rebus pefitmis , Proy,.:ii- 14.
fed diabp] ica perverfitate foçios quot poflùnt facino-
ribus’ fuis accumulant, qiiafi fcilicet ad jqU aliud, in-
tendere.yidéantur,.quàm ne foli perçant,, aut.ne pa-
rùm comitati detrudantuj; in Infernum. Talem enim
Catilinani paffii eft Rpmana Refpublica , r &nunc plu-
rimos expêritur Ecclefia. Excacavit enim. eos mqlitia
eorum. Sap. 11.21. ut à Fide difeedant,, & ut dati in
reprobum fènfùm, agant ea quæ pridem Apoftolus ad
Romanos feribens enumeravit, Sc (quod vix ullus credere
poterit) longe détériora, Sc abommabiliora.
Nec fufficiuntfuæ damnatifîimæ perditiffimæque per-
ditioni extranei Sc proveëfci : ipfi, nulh proximitati fan- .
guinis nulli innocentiæ & angelicæ puritatis ætati, p
nulli paiti fanëlifiîmæ parcunt : quin omnia foedent,
omnia commacülent execrandis flagitiis. Tanta eft
nimirùm libidinofæ voluptatis eftfenatio , - tam fàs
pmnp, .nefafque confundit furor inflammatus Sc pro-
fundatus vitiorum, ita ut re<5tè fènfèrit Origcaes, qui
nihil referre pofùit inter dæmoniacum Sc alium paf-
fionibus fuis agitatum, nifi quod ampliùs addo : dæ-
moniacQ enim poena fblà eft hæc vexatio, quæ alteri
ad culpam deteftabilem imputatur. Miremur ergo,
fi noftra tempëftate plusfblito Senjus & cogitatiohomi-
nis prona funt in malum ab adolefcentia, Gen. xviil. 21.
quando cùm primaria corniptione naturæfugunt parvuli
quafi lac, perfonalem (ûtficloquar) faniempec-
catorum.
Adde quod multorum Pai’entum 6c Magiftrorum
cura, vel nulla , vel ultima eft de parvulorum fùo-
rum moribus, & eorum difeiplinata euftodia. Quid
ergo ftupendum, fiabfque duëlore pofiti invialubri-
ca 6c tenebrofa (quos Angélus Domini malus profèqui- (
tur) cadunt ex fiicili. Utinam negligere eos fblùm
eflèt. Ponuntur ante oculos fuos talium operum, di-
éfommque nefandorum exemplaria , immo 6c piétu-
rarum ignominiofàrum, 6c feripeurarum lafeivarum fi-
mulachra , ad quæ afpicientes, quid non nifi praviter
operentur? audi Saryricum j Felocius & citiùs nos cor-
rumpunt exempla domeftica, magriis cum fubeant animos
authoribus. Prærereà quid aget filius, nifi quod vi-
derit Pati-cm facientem ? Ad quod retorquetur prover-
bialiter illud Eglogici carminis : Patrem fiquitur fua
proles. Ita evenit, ut jam défit in multis remedii locus,
quia, quæfuerantvitia, moresfiunt, juxtaSe-
necæ verbum. Nonne, quafi, fcandala fac tibi effe
pejjïma videntur pro parvulis preecipitandis in via morum ?
Et væ talibus palam feandalizantibus non jam unum,fèd
multos ex pufillis Chrifti, quos non finunt venire ad
Chriftum. At vero fi feandalizantés in obfcuro, 6c
in qcculto re&os corde, détériorés fint, non mox de-
finio. Ifti funt ( ut diximus) qui ponunt feandalum I
non immediate & apertè ante pufillorum pedes , fed
velut à latere. Nam Duétoribus eorumdem 6c Inftru-
ëloribusinfidiantur, eosfùbfànnant, 6cinfamant, 6c
calumniantur, quafi non devotione, 6c religiofa pie-
tate communicent paivulis in doftrina, fed vel curiofi-
tatc, vel hypocrifi, vel fidione aliqua. Hæceftvul-
pina, immo diabolicacalliditas, quæexobliquo infi-
dians, 6c mordens ut coluber, non finit parvülos venire
ad Chriftum. In qua pefte minus eft remedii,
.quàm in prima,, quanto minus expelli poteft hofiis oC-
çultus, quàm apertus. Taies compefcere dcbuiflêt ilia
Sapientis præceptio, Provf. ni. 27. Noli prohibere
benè facere : Sipo/es & ipfe benefac: O quis capicÆ-no-
fyps vulpsjarvuldf, quademoliuniur vineas,, Cant.
rlÆ f n o j ç n p o n . hqrtpmEcclefiæ.calcant: fubin-
.^n^enim 6c repunt ex occultis, nec illas deprehen-
,dçs, mfi per vqftjgia. Ét quæ funt hæc veftigia? Çon-
ciilçatio certè flomm quorumlibet pulcherrimomm,
Sc evulfio falubrium plantationum, 6c quod rariflimus
.cyltor accedit, quin, culpetgr. Sed quo portent» ex
hqminibus fiunt yiilpes, • 6c.qua( ypi^ptate >(dicam po.-
tius;malignitate> ifta agunt,? Rçfppndetur dq non-
nulH^eoS; forfàn.timere fë detegL;; Alios torquet li-
.yor.edax, fi quod,non agunt,, fiat abaliis^ alips Fi-
:dçi, Religionifque conte;nptus exagitat, apud quos
.pietas omnis non nifi fatua quædam 6c anilis ftpliditas
-judiçatur. Reliques ni h il horum, fed iola tepiditas
deyotionis evomi digna., vexât, 6ç languidos excruciat.
.Væ væ îmindoabhis.fçandalis ! . Expedit aiiéforibus
magis mori, qupniam tot animànim pereuntium à via
Deirei funt, quot clam, vcl paiam feandalizant, Sç
perdunt j præfertim dum non finunt parvülos venke
ad Chriftum.
CONSIDERATIO TERTIA.
De laudabili studio eorum qui rcducunt parvülos
ad viam qua ducit ad Chriftum.
Ç \ U I converti fecerit peccatorem ab errope via fua,, fal-
pd vabit animam ejus a morte dr opçriet multitudmem
peccatorum. Jac. v. 20. Ex hoc verbo trahere potuit
Gregorius Nullum effe Deo acceptius facrificium , quam
z.elum animarum. Quod fi tanta follicitudinis inquie-
.tpdine, fi tôt vigiliis 6c curis immortal)bus per media
vitæ pericula quærunt homines falvarc res vanas jam-
jam perituras j fi colligere fiitagunt viles terrenarum
opum Sarcinulas, quas Apoftolus Philip, ni. 8, arbitrate
ut ftercora, 6c dum hæc agunt, laudantur ut in-
duftrii, ut diligentes, ut officiofi 6c utiles Reipubli-
cæ : videte, oro, quanta eft vel inertia , vel infide-
litas de animarum immortalium fàlute nop curare Chri-
ftianosi immo qualis eft ilia imprudentiffimaperver-
fitas eos inculpare, viifque nunc apertis, nuncoccul-
' tis præpedire , qui parvülos ducere fatagunt ad Chriftum,
ne corruant in barathrum. Si oportunè 6c importune
diebus Feftivis 6c Pro-Feftis extrahet aliquis
bovem, afinum à fovea 6c luto, 6c non prohibetur : qua
ratione coarguitur aliquis tanquam importimus 6c ito-
lidus , fi jugi ftudio, omnique tempore trahere cone-
tur animas ad Chriftum, animas, infixas in limo profundi
, vitiis obrutas, catenatas peccatis , vinélas in
mendicitatè, 6c ferro ? Quodcumque poteft facere ma~
nus tua, inftanterçperare. Eccle. ix. 10. jubet Salomon.
E t rurfus: Eccle. xvi. 6 . Mime fiminafimen tmm ,
vejpere ne ceffet manus tua : quia ne f i s quod magis oria-
tur , hoc aut illud , dr Jî utrumque fimul melius erit.
Contemnunt amatores reprobi verba quælibet homi-
num, dùm male cupitis fruantur amoribus, 6c zela-
tor Chrifti ad levem flatum vociscujuflibet, velut ad
motæ trepidabit arundinis umbram ? Spirituals do-
mus D ei, templa 6c fàcraria Spiritus Sanëh’ viventia,
1 civitates Sanâorum, Régna coeleftia, in terris paflun
fuccenduntur rapacibus 6c infernalibus flammis omnium
vitiorum , 6c opitulari noftra lentefeet inertia ?
Porro quantis extollerentur famæ præconiis, 6c Me-
dicus gratis ingerens operas fùas fànandis ægrotis, 8c
Advocatus fine quæftu patrocinans, 6c artitex omnis,
fuæ artis utilitatem nil retribuentibus impertiens? Qualis
igitur erit in ta Chi-iftianos non juftitia, fed infà-
nia, fi Medicus fpontaneus animarum , Advocatus,
Sc artifèx fàlutis earum inculpatur, exfibilatur, prohi-
S } netur?