examine tranfire ex hoc mundo ad Patrem, fi dile-
clionis artem nefeiverit. Similiter incalsum idem
gloriatuv de Religionis obfervatione, de perambula-
tione Mandatorum D e i, fi non exemple Abbatis &
Ducis’noftri Jefu Chrifti jugum charitatis tollat fu-
peV fe, regulamque dile&ionis obfervet, in punâa
quinque prxdicta condiftinbtam. Obfervcs in primis*
o dilcipule Chrifti, ut exemplo ejus fiscommunicaplicatum
retaidari, 8c actenderCNfllud Terentianu Homini in vtta nihil efe melius humanism ataue tie' mentin. Quanto conlultius egit manfuetiflunus'JDa*
vid erga maledicentem libi Seme) z. R e„ x v "
i i . Dimittite, inquit , ut mnledicat, f i forte nipiciM Dommut ujjhaionem meam , & reddnt malediBione hue hodmm. mthi bonlim ore Et.ita profcdto Deus Tu
de x, vindexquelupremus, fx ad eum caufa tua i,,'
tivus, 8c familiaris ad proximum , non tàm corpo- juriæ per patientem benignitatem remittatur dah'~
rali, quam mentali confortio, Ôcanimi quadampræ- A pro malo, hoc bonum virtntis, ôcgloriæ. Alioq ■
paratione. Corporalis enim exercitatio, quæ fit in comefia- * *'
tionibus, 8c confabulationibus ad modicum utilt-s eft,
i .Tim.iv.8. non refpuenda tamen cum tempus poftulat
aut res. Ncquit autem animus impatiensdeièéfcuum
proximi, ôc aufterus , amicabiliter cum eodem co-
pulari j indignatur potiùs, refugit, afpernatur , 8c
quafi durum colliditur. Patientia verb & benigni-
tas eum mollificant , liquefaciunt , tractabileinque
effiçiunt, ac perindè copulatur Facile ad proximum,
ubi etiam durus per injurias, probra, vel contume-
îias extiterit. Vides quia ut chantas communicativa
reddatur j ut patiens ac benigna fiat necefle eft.
Difficile hoc elfe clamabis, ut injuriantes âmes, be-
nignèque fulcipias.
non dixiiîèt : Mihi vihdiïïa & ego°retribuAm. XII. ip. Sed fi per impatientiam proprium Dei
veils ufurpare Judicium , & vindiiäam exquisere per-
dis operam, & caufem tuam deteriorem eeffffiicciiss' , ffii.
mulque teipfiim lædit, 6t evocatur rancor in aqimo,
follicitudo molefta profecutionis ; 8c ubi ëtiâin'fu^
judice lis e l t , femper in incerto verferis, ne pim
æquo tuas profequaris injurias. Nam 8c fi parvæ
fint, nemim tamen injuriæ fuæ parvæ videntur ait
Julius Celai apud Sttluftium in Cathelis. Notus eft
mihi vu; tempoie noflro,quicquid invidia obftrepet
clanffimus, & abique ulla dubitatione doâiffimus ’
qui gravibus, & ingratis laceffitus injunis exùtit’
- i ordine. Sed per
Difficile eft fateor (inquit Nalb) fed tendit in ardu*
i/srtus.
Alioquin non dixifiet Sapiens : eJMelior eft fa-
tiens viro forts , & qui dominâtur anirno fuoy expugnatore
urbium. Prov. xvi. 32. Et quomodô dominatur quis
.animo fuo péris ?, Elucidât veritas : In patientia, inquit
, veftra , poffidtbitis animas veftras. Luc. XXI. I p.
Et quid polfidere nifi dominari ? Jugum hoc cha-
j itatis priùs tulit Chriftus, ne forte credas intolera-
bile, fervavit regulam amoris, & viam dileétionis am*
bjlavit. Nam quæ injuria crudelior? Quætruculen-
tior odii rabies, quàm ut difcipulus Magiftrum, fi-
iius Patrem, familiaris Dominum, beneficiatus be-
neficium , abfque ulla nec verbali quidem læfione,
prodere audeat hoftibus capitaliffimis , & in necem
horrendiflimam ofeulo tradere ? Hic talis, èc dete-
rior quàm verba feribere fufficiant, érat Judas ergà
Chriftum. Sed accipe quid Abbas nofter patiens
& benignus errecerit, & quo paéto quinque pun&a
lpretoomnis juris divini 6c humani <
hæc, 6c fimilia medicamentorum fpiritualium âmfi
dota quæ innumerabilia funt, indu&us eft, H
r e filenJio cedere calumniantibus, quàm eorumve-
xatiombus compnmendis 6c puniendis intendere
E t cur non egiflet hoc Chriftianus miles pro vita
æterna j quando tot incrcdulos loquuntur hiftoriæ
qui injurias fuas patienti benignitate diftimulandas*
magis quam yindicandas (præfertim cùm perturba!
tione Reipubbcæ) judicarunt,- & fpontaneo fie dam-
narunt exifio ? De his Valerius Ltbro^imo Deiner2
de fiuno Camillo, de Sclpione Afiicmo 8c Nafica’
de Hanmbale & aliis. Sentio quàm brevis hora lii'
perfit quæ rehquas dileâionis proprietates compel-
lit tranfeurrere potius quàm traûare. Si cupiditas
pro fpe mams glonæ,. vel pecuniæ, fecit hominenî
extenus commumcativum, patientem, benignum
amicabilem, quod in adulatoribus, 8c difiimilibus
tempoubus colligiturj quanto magis hocefficereha-
bet vera chantas, pro Ipe felicitatis æternæ. Sed
regulæ charitatis in hoc uno compleverit. Cum tam fentio quanta velocitate fol declivis-ad vefperiim ner
noto , tamque feelerato proditore fuo epulatus eft: C tranfeat. E t quidem pertimefeo,’ ne anii3 nnLJ
ecce primum. Ad pedes ejus fàcrilegos abluendos,
imperiofam cei*vicem, mira humilitate, deflexit : ha-
bes lecundum. Et eidem feipfum fàcramentalitèr
exhi'buit: habes terdum. Ipfum, ut refipifeendo di-
ligeret, abfque ullis contumeliæ vocibus monendo
terrendoque commonuitj habes quarcum. Ad ipfius
denique pioditorium , nefandumque ofculum os
dédit i nec extinxit, aut tepefêcit amorem ftium tanta
infidelitads , , ingratitudinis , iniquitatifque gla-
cies, quominùs animam proipfo poneret -, necideo
minus pro ipfo , quia fimul oc pro multis : habes
quintum.
Erubefcat hæc audiens difcipulus Chriftianus,
quem tanta levitate frangunt injuriæ, qui ad unum
I ^ quidem pertimefco,' ne aqua noftra
locutioms parum clara, pai üm nitens8cfervida,pau-
lo minus ftillavent in mentalem quorundam audito-
rum pelvim, etiam ufque ad fufficientem ablutio-
nem pedum 8c fordium. Quamobrem venit hora,
. lanl ut tranfeat fermo ex hoc verborumftre-
pitu ad filentium ; & ca plurima qua; de tranfitu
noftro, via chantatis regia , dicenda fupererant,
quam traftare dilpofiieram, prmtermittatihocumim
iub ipB fine tandem admoneo, ut düm fumus ante
diem Feftum P a fch * , dum venit hora ut tranfea-
mus ex hoc mundo ad Patrem, ex terrena fcilicet
converfanone ad virtutem 8c gratiam, pneparemus
nos ad edendum digne cibum noftra: fefutis viati-
cum noftras peregnnationis, Pafcha verum tranfipuerile
ddéeffecit,,y rreejniccirt patientiam, jugum dile&ionis acervi- lemus in fortitudine cibi iilius ufque ad montem Dei,
cibus excutit, difcindit veftem nuptialem charitatis,
benignitatem execratur, 6c oculotorvo, facie mina-
c i , turnend filentio , vel canino latratu , ad vindi-
&am exercendam, tota iracundi« furentis aviditate
currit, 6c rapitur. Porró quantö fatiiis eflet obli-
vifci injuriarum, 6c hominem ad Patrem ex hoe mundo
verbum durius feitum, implacabiliter excan-Dtusnoftri in Euchariftiie Sacramento - quatenus ambu-
tranfiturum nequaquam talibus irretitum 6c im-
_ ------- — tcu imjiicL-iii j
OC per viam chantatis regiamgradientes, 6cnequead
dexteram ,nequeadfiniftram déclinantes, tranfeamus
de vmute\m virtutem, donee videatur Deus deorum in
Ston. Pfi lxxxhi. 8. Deus ille, qui cùm dilexijfet fuosquï
erant in mundo, infinem dilexit tos. Joan. xiii. i. Deus
nofter Jeftis Chriftus, cum Patre, 6c Spiritu fanfto-.
unus Deus, benediótus in fecula feculorum. Amen.
JOANJOANNIS
GERSONII
DoStoris & Canc elUr ii Purifienfis
IN DOMINIC AM
P A S S I O N E M
EXPOSITIO
E Gallico in Latinum veria.
Gallicè in IMS. Cod. ViEl. 138.
Ad Demn vadit Joan. x i h . 3 .
Ideo Pcenitemini.
AD Deum liquidem vadit Dominus Jelus per
mortem amaram, cernens dulciflimam Matrem
liiam Mariam. Eapropter per veram poeni-
tentiam doloris ejus habere debemus memoriam. Ita
profeétö eft, quod tui doloris Verè memoriam debela
deolculabaris, nunc facris humeris ejus, nunc pc-
6tori affixa. Tunc relumpto vigore dicebas: Vale,
Filicharilfime. Heu, Filimi! immb verb Pater meus,
Dominus meus , 6c gloriofilfimus Deus meus, po-
teftati tuæ omnia lubjeéta funt. Supplico humillimè
ego defolata genitrix tua , parva ancilla tua, quam
tanto dignatus es profequi amore 6c honore, tua Co la
gratia, nec ullis meis præcedentibus meritis. Sup1-
lico, inquàm, miferearisMatrisiilius, manealqueuna
nobilcum hie in Bethania, Palchalem hanc Solenni-
tatem celebraturus, quojudæorum evadas furorem,.
A qui conceperunt te vclle morti tradere, 6c jampri-
dem inTemplote lapidare conabantur, nechoctela-
tet. Vidi etiam ôc ego lapides (heu quanta cum ani-
. mi confternatione) quos manibus apprehenderant, ut
te eifdem impetitum. obruerent, nifi divinâ tuâ po-
. tentiâ te ab eorum manibus eripuiflès. Simili quoque
modo 6c nunc iplos aufugere poflis : verumtamen non
mea, fed tua voluntas fiat, prorsùs ad optimam dif-
pofitionem tuam 6c beneplacitum. Vale, 6c fi hic imprimis
mihi moleftus fit dilcefliis, 6c valdè dolorofif-
fimus : neque révéra te relinquere potero ullo pa-
â o , lèd te comitabor quocunque ieris, meque peri-
culis tuis objiciam omnibus. O concefliis devotilfi-
me ! Si hîc cuiquam pium cor adfît quod aliquando
expertum fit amorem, eum præfertim qui eft Matris
ad filium, præfentis riiemor fit doloris, cùm ex Bethania
in Jerofolymam ad Deum properat per mormus
habere femper, ô benediéte Jelii, qui es verusac B tem amaram Jefus intuens Matrem piiflïmam. Verùm,
j- nu. . . ’ J-* quid etiam Chrifto dileâiftîma Severe poenitensMagdalena
, hæc videns 6c confiderans dicere poterat ?
Quid loror ejus Martha honoratiflima 6c charilfima
Chrifti virgo, ejufque hofpita in primis benigna ? Cre-
dendum piè eft, omnes læpiùs valè dixille Chrifto
Domino fuo 6c hofpiti., omnibulque Apoftolis ac Di-
fcipulis, qui eum magna cumtriftitia Concomitaban-
tur , qui etiam valè dicebant his qui in Bethania re-
manebant, non forfitan fequentes Jefum Chriftum in
Jerufalem. Quamquàm certum eft, tune unà cum
eo , autpaulo poll, Mariam Virginem, divamMag-
dalenam, aliolque complures petiflè Jerufalem.
At nofeere veilem quem gereres vultum, ô ju dap ro-.
ditor nefandilfime, qui Dominum tuum optimum 6c
Magiftrum Jefum Chriftum prodere Ipoponderas;
.Quäle erat cor tuum ? Qiialis afpeètus ? Cùm 8c vide-
res ôc cognofceres tam graves ôcamaras querimonias ?
folus totius mundi Salvator. Merito habere debemus
Pafiionis tux memoriam j cum pofteaquäm nos lolo
tu^ voluntatis verbo creaveras ex nihilo, voluift-i etiam
nos per magnos labores, infignelque angores, 6c dolorem
recreare atque reparare. Per tantum , inquäm,
dolorem, quod in hoc mundo ei fimilis repertus fit
nunquam. Et hsec quidem omnia perpeflus es pro
nobis, pro nobis dico , 6 devote populus*, pro nobis
miferrimis creaturis, 8c contemptibilibus fub-
ditis. In nullo namque deliquerat ipfe, qui ab infan-
tiafuapati inccepit, inmileria, in dolore, infletu, in
fame, in fiti, infrigore, in longinquaexteraque JE-
gypti peregrinatione j invigiliis, in tentationibns, in
impiorum exprobrationibus, in perfecutionibus morti-
feris. Verum hodierno die (qui maxima: 8c amarif-
fimxPaflionis dies fletus eft, miferiarum Scluctuum)
univerlä completa eft atque confummata poenitentia,
Quoniam ad Deum vadit Dominus Jelus per mortem C o cor adamante 8c marmore durius, quod nec mol-
amaram, cernens dulcilfimam Matrem fuam Mariam. * " ‘ " "
O Mater amoenilfima, jam jam mentis me« oculos
lursum erigo, 8c in verae Fidei lumine, Evangelio-
rumqueLibris contemplor, nunc quidem in conje6lu-
r« umbraculo 8c devot« contemplationis mecum con-
fidero qualis fuerit difcefliis ille beatilfimi Filii tui
Domini noftri Jelii, cum ad Deum per amaram properat
mortem. Imprimis autem ledula mente voluto,
quo pa£to hefterno die, die fcilicet magno Jovis, pro-
peravit de Bethania, ubi holpitio unä. tecum recipi
folebat, in«dibus Lazari, Marth«, & M ari«Magdalen
« , fecitque tune ultimam fuam in Jerufalem pe-
regrinationem in morte fua durilfima. Heu! Quam
mosftus fuit ille dilceflus, quem his verbis affari po-
terasabeuntem: Vale, vale, Filicharilfime, unicum
folatium meum, & fpes unica, nunquam pofthac hic
te mtueri potero ? Cönquerendo in h«c verba, aut
forlän in filentio, in lolis gemitibus, in fufpiriis, in
fingultibus, in complan6bu mceftilfimo, quod dolor
vehemens loquendiauferretfacultatem. T u , fpecio
lefeit, nec infringitur tamaffe£hiolädile&ione, tam-
que lu£tuolä compalfione! O cor hominis inhumanifi-
fimum! O c o r , leoniscorde clatius,'beftialius, cru-
deliulque, cum nec fle<fti potuerit, nec pläcafi ulla
dulcedine! Quibulham oculis (olceleftilfimejudapro-
ditor) cernere poteras ccetum omnem ? Quomodo ap-
parere audebas, aut te oftendere, qui tant« proditio-
nis 8c conlenliim & cauläm pr«bebas, quod ejus fimilis
fuerit nunquam ? ' Audebafne intueri ac lalutare
optimam tuam, fidilfimam, 6c benignilfimam Magi- '
ftram, qu« tantopere te, cum amabat*, tüm vene-
rabatur, 8c nonnunquam manfueto tibi famulabatur
obfequio? D ie , inquam, Juda, audebalne eum ih-
tueri ? Eratne tanta tibi audacia, ut ei vale diceres,
cum tibi compertum eilet quod Ipeciali proditione
tua, Filii fui amiflura erat conlpectum? Iplänamque
amiitebat fuam vitam, fuum folatium, 6c luam con-
lolationem. T u verb horum omnium malorum mi-
nifter eras 8c procuratbu. O execrandam avaritiam,
qu« taliter cor tuum reddidit obftinatum, obc«cafe
Mater milèricordiæ (quemadmodiim religiofèpoflûm D .tum 8 c abfe]ue verecundia, in tantum adêgit fecrile-
concipere) tuum complexaba ris Filium, Ipeciofum for-
niapræfiliis hominum, mitilfimum agnum 8c innoceii-
tilfimum, abique feile, abique reluaantia omni, ad
occifionem euntem: tametfi idem in Trinitate Deu?
eilet } eum tamen complexabaris tenerrimè, 6c facie
(undequaque elfluentibus lachrymis perfufa) demifi
Tomi I I I , Pars I I I ,
giumflagitii hujus nefändi, deteftandique.' Eraspro-
-feblb, Juda, potius commendandus diabolo, Cujus
malitia abundabas, quämDeö.- Tametfi piilfimami-
fericördi« Mater nunquam erga te dignis ufa fit op-
probriis, quemadnaodüm benigne te (quemadmodum
.6c ceteros) falütabat.... Sic etiam fecit Maria Magda-
D d d d le