folvendæ rationes. Si autem aliqui, qui in his fcho-
lis minime fuerunt, omnino has prædiâas folutioncs
intelligere, 6c comprehenderc vellent, non admodùm
magna foret humilitas, ut videtur. Unufquifque iüum
curare débet officium -, non eft feientia ufque adeo
parva, quæ perfe&c feiri poflit abfque ftudio diligen-
ti & longo, & mediantibus bonis Præceptoribus ; im-
mo nec murus fieri poffet ex plaftro, qui malis eft
multiim fine longo ufu} nec poflèt aliquis benè citim
in carnem, partim in fänguinem, 6c partim in ofi-
la, partim in nervös, partim in mcdullam, partimin
crines , partim in ungues. Quomodo petras duriffi-
m x convertuntur etiam in ventre columbrarum , 6c
ferrum in animali quodam , 6t cinis mutatur in vi-
trum , ovum in pavonem , parva glans in tarn ma-
gnam quercum j mille 6c mille tales funt mutationes,
de quibus non feitur alia ratio , nifi quod videntur ad-
oculum. Quare ergo Dominus nofter facerc nonpcbum
aliquem præparare, aut calceos facerc, aut fe- A tçft aliqua quæ non poflumus nos perciperc ? Sed
ras fabricarc, aut horologium, aut feire venandi ar-
tem, aut aucupandi. Multö minus praslumere debet homo
fimplex quöd poflit ad primum verbum altiflimam,
6c digniflimam omnium feientiarum adipifei, quasin-
genium requirit fubtilius, elevatum magis, 6c minus
impeditum ab omnibus aliis terrenis curis. Si Cleri-
cus mechanicorum difeernere vellet artificia, moxil-
li diccrent quantumeunque pariim feirent: Curam
geras Librorum tuorum. Si tarnen aliqui alii quam
Theologi velint audire loqui de fublimi hujus Sacra-
menti myfterio pro corum confblatione humiliter, devote
6c fobrie, non autem per fuperbam prasfumptio-
nem, 6c per curiofitatem, 6c dicendo nil fe creditu-
ros nifi intelligant j dici poteft red e: dphocrecita-
tur ad laudem fandi Ludovici (ft bene memini) quod
miraculum quoddam tempore fiio fadum fuit in fän-
d i Sacramenti approbationem, ficut faspiüs tempore
noftio etiam. Dixerunt familiäres fändo Ludovico,
ut iret vifum prasdidum miraculum. Quare irem
etiam Judæi credunt , 6c confitentur mutationes
valdè mirabiles fadas fuiffe per Prophetarum antiquorum
verba , ut de virga Moyfi in ferpentem , aquæ
in fanguinem , pulveris in mufeas , virgarum pror-
•sùs ficcarum in virides, mulierisLoth in petram, aut
ftatuam falis. Mille modis etiam concedunt mutatio-
nem primi curfus naturæ , quemadmodùm marc fê
divififlè, Jordanem feconvertiflè, mortuos fuiflère-
fufeitatos , folem ftetiflè. Pagani etiam credunt juxtà
fabulam Diomedis , focios in aves fuifî'e converfos.
Sociivero Vlyfîis diverfæ fadæ funt beftiæpermulie-
rem quandam incantatricem, Cyrcedidam. E t Phi-
lofbphus quidam Apuleïus didus , de feipfo affirmât,
fe in afinum fuiflè converfum > 6c fecit Librum quen-
dam de mirabilibus quæ tu cognofcere non potes.
Sic in omnibus feientiis funt excellentes Magiftri. Si
puer aliquis in nullo credere vellet Patri, Matri, aut
Præceptori, nifi daretur caufa 6c ratio quas ipfe in-
telligeret, irrideretur, aut verberibus afficcretur : quarefpondit
fandus Re x , bene credo Sacramentum B lis autem eft feientia noftra quocunque quoad divinam
feientiam ? Sed dicis , te videre non pofle quomo-
do tarn magnum Corpus fub adeo parva hoftia efle
poffit. Doc,e me quomodo omnes nguras, & imagines
abfque hoc ut novum videam miraculum. Revera 5 c "J "" '
fuit hasc refponfio boni 6c firmi Chriftiani, qui Deo
abfque vadio aut pignore ullo credebat. Vadia Fidei
funt miracula 6c rationes. Pari modo debet unaquse-
que perfona Chriftiana credere in Deum, 6c opera
ejus, non immorando folummodo rationi: alioquin
enim talis perfona non potius crederet in D eum,' quam
in quemeunque hominem mundi. Nulluseft homo tarn
infimas conditionis, cui non credcres, fi didi fui bo-
nam adduceret rationem x 6c clare ad omnes refpon-
deret objediones. Quamvisfi in Fide Chriftiana, 6c
in hoc Sacramento vadia quasras, 6c teftimonia ad
credendum mille habeas, 6c mille perfonas fandif-
fimas vitas, 6c feientize altiflimas, quas hanc teftatas
fint veritatem ad mortem ufque fuftinendam, 6c per
mille miracula. Ipfe etiam Berengarius, qui hujus
Sacramenti veritatem impugnabat, poll Gonfeffionem
quae erunt, funt, vel efle poterunt, funt ple-
ne feriptae, aut figuratae in minima re corporea qua:
f i t : ut in uno corillo, aut grano frumenti. Exem-
plum : fol eft fine camparatione major oculo tuo $
attamen oculus tuus de ejus judicat quantitate , 6c in-
telledus tuus recipit univerfum mundum intra fe per
cognitionem. Si dicas , non efle fimile, quia fol non
eft in oculo tuo per fuam quantitatem , nec etiam
mundus in intelledu tuo. Dico tibi quod Corpus
Domini noftri, quamvis vere fit in fando Sacramento
Altaris -y non tamen fic eft ut vinum eft inclufum,
6c menfuratum fecundum vas fuum, aut aqua in
una olla , aut ficut ego fum in tunica mea : 6c
hoc eft quod fallit complures, quia opinantur Corfuam
cum veniflèt ad mortem, dixit in die Apparitio-ç; pus Domini noftri menfuratum efle fecundum
, Hodie Deus meus apparebit mihi, aut ad meam
„ falvationem, quemadmodum fpero propter meam
„ poenitentiam > aut ad meam damnationem, quemad-
„modüm timeo propter illos quos averti ad malam
viam, 6c emendare nequivi. Judicate hie quantum
malum fit, efle caufa peccati alterius, 6c praafump-
tuofe loqui fine menfura contra Fidem, 6c veluti ip-
fa prorsus nova eflet: ut faciunt nonnulli, quifeip-
fos fapientes reputant in omnibus feientiis propter di-
vitias eorum, aut eorum ftatum, aut vulpinam, 6c
malam in terrenis rebus fubtilitatem, volunt unicui-
que verbo fiio, de quacunque loquatur feientia, ab
univerfis omnino hoc modo aflentiri: Dominus meus
bene dicit: Jus habet. Tunc tales quasrunt non humiliter,
fed arroganter: jQuomodo pojfet fefits, 6cc.
Revertor ad infidelitatis argumenta, 6c oftenfürus
fum humilibus quod Judsei ex una parte, 6c generaliter
omnes rationales homines talia percipere poflünt
mirabilia, vel adeb magna in mundi gubernatione: Si
mirabilia ha.*c non eflent tam communia, quas tamen
non pcrfe6tius intelligi pofliint, quam fandli Sacramenti
Altaris myfterium, in quo Deus memoriam fecit
mirabilium fuorum dando efcam illam timentibus fe\
fi miraris quo pabto panis tranfubftantietur in verum
Jefu Chrifti Corpus j confidcra quomodo panis ma-
tcrialis, 6c vinum, convcrtitur in ftomacho tuo par-
Hoftias partes , 6c pedes efle ad unam partem,
corpus verb ad aliam. Corpus Jefu Chrifti eft un-
dique in Hoftia perfbnaliter. Scis 6c credere debes,
quod Deus fe it , 6c poteft invenire modum ponendi
corpus ad locum aliquem , per alium modum, habi-
Spdinem , 6c ordinem , quam tu communiter perci-
pias. E t breviter Corpus Domini noftri eft in Sacramento
j quia fic panis converfus eft in Corpus fuum
quod in cado eft $ quod fi Corpus Domini noftri non
diet prius, fieret de novo > per exemplumfoil’s, re-
fpebtu luminis, quod prius factum fuifleta Deo folo,
deinde a D eo , 6c foie. Ad tertium, 6c per hanc rationem,
6c mutationem, eft in una quaque parte Ho-
ftias totum Corpus Domini noftri, ficut anima eft
D eft tota in capite , 6c tota in pedibus j 8 ficut imago
tua tota eft in mille fpeculi partibus, licet fimul cam
non videas nifi in uno loco, nifi fpcculum ipfum dif-
rumpatur. In ccelefti arcu funt in una quaque parte
ejus , quantumeunque parva, omnes colores qui
apparent. N ec etiam hoc incredibile eft quod unum
corpus fit in tot locis. Miraculum habemus de fando
Ambrofio qui fimul fuit Mediolani, 6c Turonis.
Etde aliis pariter. Deus a novo in hoc loco creare poteft
corpus novum, quare ipfum pafeere non pofliun
cum eft alibi ? . .
Ad quartum me converto, ad refpondendum
quoa
quod dick incredulitas, non eiTe fipientiam, credere h i- - r— j— . «. . . /
unam partem panis manentem altcri fimilem, in Deum
mutari,aut in corpus fuum, & quod corrumpi poffit talis
pars panis.Tcn e o$ refpondeo, quod omnes has mutationes
quas vides, felum funt ad extra in accidentibus.;
& fi aliquse generentur fubftantias, ut vermes, aut
ficut nutrimentum in corpore tu o , hoc ell per aliquam
materiam , quse eft juxta, aut qute eft de novo
formata. Si etiam refpiceremus diverfitatem Hoftia:
confecratas ad non conlccretam , qualis virtus, aut
laus eilet illud credere quod nos videmus? Adjicio
huic ,' Corpus _I Domini noftri r UJAWbUOLl,maculari, liUL autdeturpa-Ut>LUl JUA1-
, dinare ^ fn debka ’libertäre bCne fC‘“ d° 1” “
n non pofte,m pofituta,nonmluf-A & ininfV u - u — L 9uis.cxheredetur
r inonpoffe , in quocunque loco pofitufn, nonspluf-
quàm lumen folare, aut aliam rem fpiritualem , ficut
anima fiiam non amittit puritatem per corporales im-
munditas. Non debes igitur hîc habere horrorem ,
aut abominationem , aut cogitare hîc quameunque
rem inhoneftam. Ratio corrigere debet corporis judicium.
Videtis folem ab oculo duorum pedum dum-
taxat judicari ; baculus partim in aqua , 6c partim in
aère , fraéhis apparet. Vnica faba fub digitis fuprà
fè invicem pofitis apparet duæ , 6c fie de mille illu-
fionibus quas corrigit ratio. Ratio autem dirigi debet
per fummæ veritatis lumen. Pariformiter dico in hoc
Sacramento fkn&o. Hi beftiæ funt calciatæ , qui nil
volunt credere , nifi quod corpore fentiunt.
Ad quintum. Demùrn quærit infidelitas , qualiter
Sacramentum hoc prodeft bonis , nocet autem ma
bet exemplum, & fpeCulum do&ina: imitandi fum-
mum fuum Dominum , hoc eft , quod fit talis in
m m m 8B B r o 3r P n .* i efte fibi. & qUa-
1 de M M fibi eft. Habeatis potentiam, fapientiam,
h»beatis fapientiam, non quide^
ad ipfos deftt uendos, fed defendendos jure 8c iuftitia
eftl fit W m exE5a.ncos ™micos , five ( quod pejus
eft) contra ipfos Principes. Habere fapientiam , 8c
prudentiam, non verborum folummodo, nonfeien-
do ipfos gravare , 8c deplumare, 8c jpforum bena
fubtihter attrahere ; fed eos benè feiendo in pace or-
• Av , tV , ’ Mulù cxnereaetur,
8c înjulle perdatur. Habete benevolentiam ad cos be-
nigne & humaniter amandos 8c traâandos, per
mifericordiam 8c clcmentiam. Sed modo omitto DoftdTnUin
r f f iCAmT - P I H &fatisfciunt;
M l magifterium 8c in ipfis, 8c ‘in
a^ns, hæc eft mfirmitas mmiùm commums, 8c mihi
riam ’T‘7 r a ' r mm , 8c dico , C^hriftia6n a3md 6anmâmiSama~ frigtidaim m eaftree!
& congelatam , quæ moüis non fit i„ præfentiarbm
ex tam magno igné dileâionis. Nimis guftum S
qui hune non percipit faporem ; nimis eft opilatus qui
non hune odorat odorem ; nimiùm eft mortuus qui non
refurmt vitam 8c vigorem. Pulcherrima anima, anima
Chriftiana, fi pulchritudo aut dulcor rerumcorpora-
lium (quæfolumfunt umbræ, refpeÔu pulchritudiddeemmuuss
iiddeemm vviinnuumm pprrooddeeffflee aalliiccuuii hhoommiinnii ffaannoo,, 66cc interdhm R , . - ) ! l . Pr° requendas
nocere huic qui fortes habet febres> fic de cibo ali-
quo : ficut ignis corporeus tormentis afficit animam}
& gcneraliter omnis res per quinque fenfus adtioncm
fuam faceret in anima, mediante corpore.
Adfextum. Quare non eft idololatia, quiaadoratur
Deus folum?Scio argumenta multiplicari pofle: verum,
etiam darentur folutiones. Nos autem hie non fumus ad
curiosedifputandum, aut in fcholis legendum j fed ad
humiliter credendum fan&um hoc myfterium, 6cre-
verenter amandum , ut non fimiles fimus Judseis in-
fidelibus, qui litigabant ad inuicem, dicentibus: Quomodo
dare poteft efcam timentibus fe , 6cc. Revera bene
poterit fecundum potentiam fuam, fapientiam,
6c benevolentiam. Omittam erg6 omnem hanc dif-
putationem, & convertam meipfum in exhortatio-
nem , bonamque monitionem faciendam ad dandam
efcam timentibus eum.
Pulchra anima , Chriftiana anima, pulcher 6 devote
popule Chriftiane , quod eft cor quod cogita-C
re poflet ? Qu^ eft lingua quse recitare feiret dulcifi-
fimara, 6c inseftabilem Domini noftri bonitatem ? ve-
ri noftri Patris,veri CreatorisPNihil eramus, ipfe nos fecit
j unanimiter cibo indigebamus, 6c efca, non foliim
quoad corpus, fed multo plus quoad animam. Miniftra-
vit nobis, 6c dimifit pretiofum Corpus fuum in efcam,
6c Sanguinem fuum in potum : non quidem in propria
figura vifibiliter ( quoniam nihil hoc profeciflet
caro enim non prodeft ejiiiccjuam) fed invifibiliter 6c fpi-
litualiter , ficut anima invifibilis eft , 6c immortalis,
fic debet effe efca fua fpiritualis. Quas efca ? Amor, Di-
le&io , Fides, Spes, 6c alias virtutes. Quisdathanc
efcam? Dominus nofter per digni fui Sacramenti myfterium.
Pulchra anima, anima Chriftiana, anima mea, fi
in terd is etiam ufqtie ad graves ^ 1 ^ ” ^
que ad hoc ut ahquis ftultus efficiatur , 8t furiofus
ficut apparet mftulto amore viri 8c mulieris.) M
t.b. impedimetito e f t , ut non muteris ad pnefenfiam
hu,us pulchritudims, Scdulcoris fummi ac divin“ T u
ap is talem voluptatem in pretiofis lapidihul propter
eorum virtutem. Non eft virtus fimilishuk ctfiPdi
cas te res fpintuales videre non pofle in ” “
%n * 0 ut vides res corporales ad ^ f e
& potes videre fpintualiter per veram Fidem, I B
tire tactu perde votionem. * lcn
Hie igitur eft principals defeflus Fidei veræ hr
W M m H | ac devotionis ; pro'ptCT ouem
defeaum non fimditùspercipis fanai hu>s S a c ram S
t dignitatem, nec amorem , & charitapem w
qu, lb, contmetur , quam tibi,. cùm pro re mori v “
lu it , demonftravit ; moiï quidem tam ignominiosè Wm anguftia : non cogites mirabilia ffi,’
Ahus defeaus eft , quod tu accedis ex amore prorsus
mortuo per peccatum mortale: quid mirum fi4 bon, percpias feu fenttas ? Quid mirum ,. fi S
hincevadas? Sed quæres quam fecuritatèm h a b S
poffis, qu, tedignum eflè oftendat quod dignd hoc
reap,as Sacramentum , poftquàm oportet hominet^
eflè m gratia, nec tamen feitur quando unis fit inm™
tia conft,tutus ? Pulchra foror, anima mea, fuffidt
te poenitentem eflè, Sc confelTam de omnibus pec'
catis tuis, cumbonopropofito non recidivandi, Deo
aux,hante. Et fi hoc habeas, tu feire pores re dignaffi
eflè , non qmdem pertitudinaliter qtiin fidli .
ftd certudme tali quæ ad hanc fufficit materiam ’
8c fine hoc quod facias novum peccatum recipiendô
hoc Sacramentum. Fingamus etiam pro tunc re m pec-
\ . 7r .— - — «Hum« iuv_rt, ix ccaactoficeifilee,, ttee i iggnnoorraannttee . ^*
contra tentationes debilis e s , ità ve’ni hue ad fontem D Ättamen fi fir fir mmA fic •
oommnniissppootteennttiiææ.. FFiigguurraa ddee EElliiaa.. SSiiffttuullttaaeess,. &&i nin-^
” Pcccat0>: aütmP «
valida a.d inimici tentationes evadendas, accedeadto-
tius fapientiæ lumen. Figura de Jonathan , fraótione
panis. Si dura es&ad benefàciendum frigida, immit-
te te fornaci totius amoris & benevolentiæ. Quia hie
proprie , & veraciter eft qui feit omnia, 6c poteft
omma , inflammat omnia, 6t comburit omnia amoris
igni. Nonne' cor noftrum ardens er at in nobis ? Luc.
XXIV. 31 • & illud : Deus nofter ignis confumens eft.
Hebr. xu. zp. Qui aliis dominatur fumerc hîc de-»
------? in nucini
pofitq peccandi, fpecialiter peccatis immundis 6c
abominabihbusi magis mhonoras hoc Sacramentum,
quam fi ipfum m lutum projiceres 5 rursum enim cru-
cifigis Dominum noftrum, inquantüm in te eft. Af-
fimilarisjud«, qui prodidit Dominum fuumofculan-
do, yenis ad nuptias non habens veftem nuptialem •
ideo dejicieris ligatis pedibus, 6c manibus, fn horri
bilem Infer,,, carcerem T c enim prrefenta, efFron
rem coram corporal, fiicie tam magni Principis
magusque majeftatis, tu qui esproditor, ofor ’ urr
M mmm 3 ’ fccu"