Joannis Gerfonii 980
JOANNI S GERSONI I 979 „ non habco Regem nifi tc Dominum Jcfiim. Vcni
„ ergo, Dominej difperge illos in virtute tua, 6c
,, rcgnabis in m e , quia tu es Rex meus 6c Deus
„ meus. „ H x c ille. Verbis ad extremum Jeremias
collationemabfolvamus, bona Fide ac plena Spe cilm C
Ecclefia dicentes. „ In nobis es, Domine, 6c no-
„ men lan&um tuum atque gloriofuminvocatum ell
„ fuper nos, ne derelinquas nos. Sed qui te Jefiim ^
6c re, 6c nomine credimus, te falvantcm in nobis
experire mereamur, in prxfenti per gratiam, 6c in
luturo per gloriam: Amen.
P R O S A
I N
CIRCUMCI SIONE
D O M I N I
Compofita per prsedi&um egregium
Dodorem, quse cantatur in can-
tu Vtm S^nBe Spiritus.
jÖ^Pparuit hodic mira virtus gratix, quxDcumcir-
cumcidit.
Nomen ei ccdicum, nomen 6c falvificum, quod eft
Jefus, indidit.
Nomen falus homini, nomenquocFbsDomini, ab
xterno nominat.
Dudurn Matri Numinis, hoc 6c Sponfo Virginis
Angelus denundat.
T u ncquam vim zabuli, tu peccatum fxcu li, nomen
facrum fuperas.
Jefu, noftrum pretium, Jefu Ip es moerentium, men-
tes falva miferas.
Quod deeft in homine, fiipple tuo nomine, quod
eft falutifcrum.
Tua Circumcilio cordis fit prxcifio, efficax cautc-
rium.
Sanguis fufus fordidos lavet, riget aridos, mceftis
det folatium.
Anni nunc initio bono pro encoenio da te , Jefu,
prxmium. Amen.
Fratres igitur chariftimi, ad Mariam exultantes,
fic devote jubulantes dicamus unä paritcr.
O Maria maris ftella, alma coelorum Regina, in
hujus mundi procella, ad nos, V irg o , te inclina.
Nunc gaudeas 6c Jxtare, quae meruifti portare
Deum rofa fpeciofa, fuper rofam tu formofa.
Tu es rofa fingularis, fbla rofa tu vocaris, tu lilium
6c viola, gaude plena favis, 6c fuavis.
Blanda charis, nulli gravis, cordi noftro conjun-
garis, mentem noftram alloquaris, fac ut fpernamus
frivola.
Gaude vernansParadifus, in qua viget nofter vifiis,
de qua furgit flos decoris, de qua fluit fons amoris,
6c omne quod eft optimum.
Gaude dulcis philomela, cujus vox amore plena,
tua fuavis cantilena, laus fandlorum eft amcena,
gaudium angelicum.
Gaude rofis coronata, omni flore purpurata,
thronum 6 decora, dulcemprolem pro nobis ora.
fe nobis det in prxmium. Amen.
Dulcis Virgo atque Mater, quam elegit Deus Pater
Ave plena gratia.
Tuum natum ora Chriftum , ut coronet chorum
iftum in perenni gloria. Amen.
. Dotforis dr CancelUrii Pdrißenßs
E R M O
Fa£tus Parifiis
IN DIE EPIPHANIÆ
Coram
REGE C A R O L O SEXTO
E t in præfêntia complurium Ducum, Comitum, cx-
ccllentiumque aliorum Magnatum.
Adoràbunt cum omnes Reges. Scriptum eft prophcticc
perPfalmiftam, Pfal. i.xxi. 11.
Q Uoniam fine vera 6c devota religione, fine
fùbjeétione Dei 6c obedientia bona nullus
homo poteft rationabiliter 6c débité Rex ap-
pcllari, dicit Propheta verba propofita : Omnes Reges
qui in terra erunt Dominum eorum Jefum ado-
bunt ; quia non eft dignus homo ut quifquam cifub-
datur , qui Deo , fiipremo fiio 6c unico Domino,
fubje&us cfiè reculât. Hoc bené doéfci erant très Reges
, qui tali die ( ficut hodiè eft ) in Bethlccm vene-
ß run t, ut eorum adorarent Deum , qui noviter pro
noftra redemptione carnem afliimpferat humanam 1
de quibus principaliter longo ante tempore dixerat
Propheta, corum adventum defignans:fis -> Reges Thar- dr infùU. Pf. Lxxi. 10. Et iterùm ibidem the-
ma propofitum : Adoràbunt eum omnes Reges. Sed
ubi très Reges Deum eorum Jefiim repererunt?
Refpondit Evangelium , quod cum Virgihe Maria: Invenerunt (inquit Evangelifta ) puerum cum Maire e-
jus. Matt. ii. i i . Quis eis viamoftendit, 6ceosqub
rcéfcè ambularent direxit ? Fuit clara quædam 6c fplcn-
dida ftella , Stella antecedebat eos donee venirent ad locum ubi er at puer. ÿ . 9. Loquendo fpirituali-
ter : Si per gratiam invenire noftrum velimus Salva-
torem , 6c per bonam devotioncm ipfum adorare,
accedamus gloriofàm Virginem per devotam oratio-
nem -, quia ipfa ea eftcum qua eum inveniemus 5 ipfà
eft quæ nobis eum manifeftabit, 6c oftendet : ipfà
eft vera ftella quæ nos ad eum dirigit. Nonne
q merito ftella nominatur , cùm fit clara 6c fplendida
per pulchritudinem , pura 6c munda per virginita-
tem ? Ipfà eft ea quæ figurata eft in ftellis figni cu-
jufdam virginis, quæ puerum tenet, Jefum nomina-
tum , ut teftatur Albumafàr Aftrologus incrcdulus.
Ipfà eft ea ftella quæ nunquam lumen amifit gra-
tiæ , ncc obfcurata fuit pcccato mortali, veniali,
aut originali. Eft ftella diurna , quæ diem 6c verum
folem nobis annunciavit j necannunciavitfolùm, fed
adduxit, 6c folem juftitiæ peperit. Hæc ftella eft,
quæ nos ad portum dirigit falutis, quemadmodùm
ftella coeli nautas marinos. Ideo interpretatur Maria,
maris ftella. Hæc eft ftella quæ viam nobis often-
d it, omnem evadendi tribulationem quemadmodùm
ftella quæ Anchifæ apparuit, 6c Æ n eæ , & eis
viam oftendit, cùm ex civitate Trojana quæ capta
erat ôc ardebat, abirent, de qua loquitur Virgi-
lius fêcundo Æncidos. Hæc demùm eft ftella, quam in-
fpicere debemus 6c fêqui quo nos ducat per hujus
mundi viam ad Dei habitation«« ôcPàradifùm. Ad
cam igitur fi placet convcrtamur, 6c lumen gratiæ im-
petremus, earn ergo Angelica falutabimusfalute, dicPe^
ntJeDs OARvAeB MZJaJrSiaF.T eum omnes reges terra^ ubi fupra. Ad
trium Regum commendationem, 6c principaliter ad
noftram inftruétionem feiendumeft, quod fecundùm
fanétam Scripturam très Reges , 6c tria Régna hic
inhac inferiori terra cflè dicuntur. Quæ per hodier-
nos très Reges , 6c tria eorum quæ obtulerunt
dona
6c
ante
QtD
Sermo in die Epiphaniæ.
981
doûa demonflrari 6c fi gu-far i poftùnt.
Primum Re
gnum perfôriale eft. Sécundum, temporale. Et ter-
tium fpirituale. Per primum Regnum quod eft per-
fonale, homo quoad perfonarh fuam bené eft ordi-
natus, 6c hoc ad omnem humanam pertinet creatu-
mm , quia unufquifque fé regere debet débité, 6c fic
dignus erit Regis appeMatione,Regnum Deiintrd de quo Regno acci-
pitur illud Evangelii : vos xvii. z i • Et illud T ragicum : ■' R ex efi qui pofhit efi. -metus Luc. *
A
. eft & diri mala petloris.temporale Per fccundum Regnum quod , homo quoad çommunem politiam bené
regitur. Quantum ad temporalitatem, fpeétat ad
Principes 6c terrénos Dominos , ut bené ordinent
eorum populum in unione 6c pace, 6c eum defendant ab
omnibus oppreftionibus : de quo Regno inducitur illud
Scripturæ, regnavitSalomon, 5. R e g .x i.42. 6c fimilia.
Tertium Regnum quod fpirituale eft, principaliter fàn-
étæ Ecclefiæ refpicit gubernamen , 6c eos qui earn
defendere debent, & Fidem fuftentare Chriftianam:
per quod , & per nihil aliud , fpiritualem finem noftrum
(hoc eft: Paradifum ) pofiiimus adipifei : & de
reeleéilïourmibus Regni illius dicit Petrus, f^os eftis genus , Regale Sacerdotium. i.Pctr. 11. 9. In figu-
ram & oftenfionem horum trium Regnorum, & quod
Dominus nofter Jefus Chriftus in omnibus his tribus
mod is Rex fuerit, obtulerunt eihodierna die Reges,
982
noftram inftruéfcionem. Et dico quod omnis homo
qui aliquod aliciijus fupradiótorum trium R e g norum
habeat gubernamen , fi bené vult gubernare,
honorare debet Deum unicum ejus Dominum , 6c
eum devotè adorare , ad exempium trium Regum,
propter quos principaliter, 6c propter omnes alios
diéla funt verba propofita. Adoràbunt eum om-
nés reges terra. O quàm laudandi funt, appretiandi,
ôc honorandi tres ifti Reges , quia Deum eorum
per divinam cognoverunt infpirationem , ad eum
pervenerunt per diligentem opération«« , coram eo
fe inciinaverunt per devotam humiliationem , contra
eos qui in Ecclefia coram Corpore Domini noitri
JefuChrifti fe inclinare non dignantur. Demùm adb-
raverunt eum per devotam religionem , oftendendo
per magnifica dona eum eflè verum Deum, hominem
, 6c Regem Regum in omnibus tribus fùpradi-
6tis Regnis. Ipfe enim eft , qui habet in veftimentis
& infemore fuo feriptum : Rex Regum, DominUs Do-
minantium. Apoc. xix. 16. Valdè imitari debent eo-
rum exempium omnes Reges Chriftiani, 6c præcn
pué vos , Domine , qui in veftro gubernamine tria
prænominata habetis Régna. De primo 6c fecundo
nulli dubium eft , 6c de tertio res certa eft , 6c bono
liquet intelleéüui. Non quod Papa fitis aut Epifi
copus. Domine, fi Rex non effetis fpiritualis ; ob
tria fpecierüm dona.: myrrham, aurum , & thus, ß quam c'aufam fpiriualiter effetis confecratus 6c non
Per myrrham primum figuràtur Regnum j quia ficut
myrrha ex proprietat’e & conditione fùa à putredine
défendit corporali, fic ordinatum eft Regnum hoc
ut hominem prohibeat à putredine fpirituali, per quam
intelligo peccatum. Secundum Regnum quod temporale
eft , per aurum intelligitur 5 ficut aurum ho-
minis ægenati & indigentiæ fuccurrit, fic Regnum
hoc ordinatum eft ad providendum ut homines fuf-
ficienter & pacatè fimul habeant eorum vitam corpo-
ralem,mediantePrincipis autoritate. Tertium Regnum
figuràtur per thus , cujus ufùs fervitiis adhibetur di-
vinis, Deum adorando, propter quod fervitium hoc
tertium Regnum principaliter eft ordinatum , in fig-
nificantiam etiam quod in fignum trium horum Regnorum
, Jefus Chriftus Dominus nofter in die tali
(ficuthodie e ft) tria fecit miracula, abfque ftellæ mi-
raculo , quamvis id fuerit in diverfis annis. Quia per
Baptifmum fuum fan&ificavit aquam,. quo à peccato
qriginali omnem humanam emundaret creaturam : 6c
hoc eft quantum ad Regnum perfbnale. De quin-
que panibus refeélionem corporalem dédit quinque
millibus hominibus : hoc eft , quoad Regnum temporale.
Mutavit aquam in vinum propter Fidei noftræ
confirmationem : 6c hoc eft quoad Regnum fpirituale.
Multæ aliæ concordantiæ , figuræ , 6c fignifi-
cantiæ ad hoc applicari poftènt, ficut de nobis, de tribus
Regibus, 6c de tribus ftellæ conditionibus : 6c cum
hoc plures quæftiones ad hodiernæ diei fblennitatem
fpeélantes formari poffent 6c folvi, tàm de tribus fù-
pradiétis miraculis, quàm de ftella quam viderunt
très Reges > cujusnam fuerit naturæ , cujus motus,.
de fua magnitudine , de fua duratione , de fùa figura
de fuo loco, de die quo primo apparuit, anne apparuerit
aliis quàm tribus Regibus ? An fuerit ftella quam vi-
dit Oétavianus nepos Iulii Cæfàrisfaciendo fàcrificia?
•De qua dicit Virgilius in Buccolicis : JEcce Dionei procejfit Çafaris aftr
folum liquore Confecratus terreno ; fed fanétæ lam-
padis quam mifit Deus fanélo Remigio Remenfi,
ut vobis tune Sacerdotalis datus eft amiéhis ? Quare
Deus per fànéhim Dionyfium feutum dediflètde coe-
lis, fi R e x non effetis fpiritualis? Quare etiameflènt
fignata trium florum lilia, nec plura , nec pauciora,
nifi in fignum quod tria hæc Régna in gubernamine
haberetis ? Infùper etiam res hæc per id quod habetis
nomen demonftratur : inter omnes enim alios
Reges appellamini Chriftianiffmus, quia Chriftiani-
tatem ôc Ecclefiam vos 6c prædecefîbres vcftri de-
fendiftis fingulariter , ficut Rex fpiritualis. Oftendendo
vos hæc tria habere Régna, fubjeâa funt vobis
triaStatuum genera. Status popularis, qui fupra
nihil à fèipfo habet Dominium, quantùm ad primum
Regnum. Status militaris, qui Dominium habet in
temporalitate , quoad fècundum Regnum. Status
Clericalis , qui principaliter præeft, quantùm ad ter-
£ tium. Pofteaquàm ergo gubernamen triplicis hujus
Status perfbnalis, temporalis , ôc fpiritualis ad vos
fpeétat, figurari poteftis per Gereon , qui fecundùm
Poetas tria habebat capita propter trium Regnorum
gubernamen. Agite ficut très Reges hodie fecerunt :
refpiciteperftellam, 6c per veræ Fidei claritatem locum
in quo eft Deus vefter , R e x vefter, 6c Dominus
vefter. Ite ad eum per converfâtionem, 6c vitam
honeftam, 6c afeendite dromedarium bonarum cogi-
tationum 6c fànétarum affeétionum, 6c pofthac ado-
rate eum per humilem religionem. Tria quoque illi
præfentate munera 5 aurum charitatis j myrrham puri-
tatis, fine peccati corruptione > 6c thus aevotæ 6c fer-
ventis orationis: & f ic in Regali veftra perfona v ab a
adimplebuntur propofita : Adoràbunt eum omnes Reges,
Sed quomodo meliùs adorare poteritis Deum ve-
ftrum, quàm illi ferviendo ? Quomodo meliùs ei fervire
poteftis, quàm illi obediendo ? Quomodo meliùs ei obe-
dire poteritis, quàm hæc tria Régna bené gubemando
Quomodo tres Reges per liane ftellam Dei cogno- quæ per abundantiam gratiæ fùæ vobis adminiftravit &
verruunntt nnaottiivmitha,t«e»m, ?» Qr\,u%-o-m--koJdXo' *t_ar_n_ ci.t.o abi. adeon l on- h • . j v , .T
gmqua terra ad Chriftum potuerunt pervenire ? Cui
lcientiæ operam navabant,. fi verus fit ille verfùs :
JT etc tria Sec.
Si yerum fit quod folitum eft dici, quod portare no-
mina îftorum trium Regum à morbo défendit caduco ?
X| ha: quæftiones ôc fitniles, potiùs àd Scholas 6c ad
lencos pertinere videntur. Ideo eas omitto , etiam
eau iijirevitatis , ut loquar pleniùs moraliter , 6c ad
. Tvmi I I I . Pars ƒƒƒ.
conceflit? Certe nullopadto. Apparet mihi qubd ad
hasc complenda tres in focietate veftra convenit habere
virtutes 5 qux tres Reginas nobiliffimx 6cpulcher--
rimx nominari poflünt , dignx ut talcm habeant
qualisvos eftisRegem. Ad primum Regnum fapien-
ter gubernandum nobili 6c libera opus eft voluntate,
fecundüm Philofophum ix. Metaphyficx, 6c Theologos.
Voluntas eft Regina in Regno animx. Ad fe-
cundum Regnum fapienter adminiftrandum legitimus
Q_qq z ne