*99 Simt, fiiteor, nonnullæ in Çhrifti- profedtu ætatis dir
ftantiæ: itaquc aliquis dici valet infantulus, ficut inci-
pientesj aliquis puerulus, ut proficientes; aliquis ado-
lefcentulus, ut perfecti. Sed nunquam pertingpntin
hac regionç ad plenam virilitatis ætatem* crefcant in
Deum moriendo rieceflè eft. Infantulos dicimus, nô-
viter ablutos 6c renatos per Baptifmum aut Poeniten-
tiam, quoad primüm articulum vel titulum. Pueru-
los majufculos, qui proficiunt ad vitiorum expugnay
ornnis Gerfonit 2 0 0
laberetur, tota foras eftjyei'et, H#C aqua (fi hefcis)
aqua eft tuarum piarum lachrymarum, hauritur ipfà
à puteo Contritipnis profunde cavato per acutum li-
goneni meditationis * fitula Fidei illam continet -, chorda
Spei furfüm trahit, fornax ardens Çbaritatîs eam
caiefacit y mifcet cineres rçcordatio peccatorum. T a lc
fibi lavacrum quotidie præparabat. inclytus Rex. Lavabo ( inquit ) per fingulas noBes leîlum meutn, la-
chrymis mets flratum me um rigabo. Pfàl. VI. Vult ec ce
tionem, quoad fecundum. Adolefcentulos denique, A Chrillus Pater nofter lavare tibi pedes, noli prohibequi
cum Benjamin adolefcentulo font in mentis cxcef-
fu, perliberamdivinorum côntemplationem 6c fruitio-
nem, quoad tertium. Contra eos nihilominîis con-
turbantur fæpe omncs infipicntes corde quafi fervi fint
viles, pauperes 6c abjedti -, cum fint genus eledtum, R e gale
Sacerdotium, Regnum 6c Sacçrdotes, filii 6c here-
des -, quibus omnia dédit Pater in manus.
Collocatis fundamentis nofiræ collationis, ne plus
inania 6c foriora quàm vera 6c lolida videremur attu-
lifîè, luperædificare propofitum erat très monitorias
Orationes cum fuis confiderationibus moralibus 6c fpe-
çulativis, conformiter ad trimembrem participationem
Juris præexpofitam. Prima Oratio, de Jure in mo-
narchatu per ablutionem gratiæ quæ régénérât. Se-
cunda Oratio, de Jure per humiliationemquæ trium-
phat. Tertia, de Jure per refedtionem fàcramentalem
quæ Deo unit 6c incorporât. Ego autem animadverre
, fed die cum Petro, Joan. xin. p. Domin e non
tantum pedes affedfcipnum, f e d & manus operationum
& caput cogitationum. Lavas quotidiana lbfticitudi-
ne manum corporalem aut tunicam, fit tibi quæfo
cura vigilantior de anima tua qiiàm de manu vel tunica.
Non fis oro piger ad lavandum animam tuam,
pro cujus lotione Chrifti languis efFufùs eft. Non vis
habere immundam domum, immundumvas,immun-
düm fèrvum, immundam caligam -, immundam animam
habere quare non refugis? Sit tibi charior anima
tua quam caliga, monet Auguftinus. PorröCon-
fellor nofter locum tenet Chrifti, oftendendæillifunt
fordes noftræ, quas per Ablblutionis manum tanget 6c
abluet, 6c linteo Satisfadtionis abfterget. Lintcum
iftud Satisfadtionis triplici filo vel ftamine contextum
eft. Filiim aliud eft orationis, aliud eft jejunii,aliud
eleemofynæ fàlutaris. Vis ergo habere partem cum
tens materiam hanc Iatilfimam, quam non patereturg Chrifto, vis omnia tibi in manus dari? Refpondebis,
præfentis collationis brevitas exequi > contentabor de
primo nunc titulo Orationem cum liiis confideratio-
riibus texere: dereliquis fi vita comes fuerit, in pofte-
rùm diflèrere propoflii.
Sic igitur exoraior. Noli precor ô rationalis fpiri-
tus, noli gratiam negligere quam offert tibi Pater}
ipfe te Monarcham ftabilire, ipfe tibi omnia in ma-
rius dare difpoiüit, tantummodö laveris ab iniquitate
tua, 6c ab omnibus inquinamentis tuis ablutus emun-
deris. Audi ô rationalis fpiritus , etfi grandem rem
tibi præcepifl'et Pater, tu tarnen facere debueras,
quanto magis quia dixit tibi, ut laveris fepties, id eft
perfedtè, 6c mundaberis à lepra peccati, 6c te here-
dem fiium, te Monarcham omnium conftituet, 6c
omnia dabit tibi in manus. A t verb f i non lavero te ,
inquit, non habebis partem me cum. Joan.xm.8. Hor-
renda nimis comminatio. N o n habebis partem mecum.
vo lo , 6c valdè volo : ut ergo talker munderis 6c in
filium mundatus 6c terfus adopteris, needle eft.
Sed heu, qualiter 6c ampliiisjudamreprobum imi-
tantur quamplurimi, quorum corda quia dæmon occupât,
nulla devotionis unda fiibintrat, proditores
funt, hypocritæ flint, fures funt aut 6cfacrilegi,Ec-
clefiafticorum loculonim raptores j proptereà quid-
quid exterius agatur circa eos remanent intus fordidi.
Nulla eos:prædicatio, nulla horrendæ damnationis
interpretatio, nullum divinæ dignationis 6c humilia-
tionis obfequium, nullum benevolentiæ fignum ofeu-
lum vel alloquium -, nulla poftremb bonorum fbcietas
à præconceptis facinoribus plufquàm Judam abfter-
rent aut revocant. Quamobrem nihil eis dolor dc
commiffis, nihil Confdfio, nihil reftitutio, ficut nec
Judæ proficiunt : palam eft ratio. Deeft quippe fpes
debitæ veniæ, quæ in dile&ione juftitiæ 6c in non
E t quam partem? partem de qua Propheta exultâtC peccandi deinceps propofito collocatur,
gloriajbundus, dicens: P ar s mea D e u s m stternum.
Pfal. Lxxn. Pars hæc eft merces magna nimis, hérédités
præclara, immb omne bonum j proptereà non
te conturbet nomen partis quafi tuæ aliquid avidita-
ti vel Monarchatui derogetur, quoniam fi pars
ifta Deus eft ficut eft, quis negaverit poflèfîbrem ejus
habere dominium bonorum omnium aggregatione perfectum?
Verè felix ablutio cui pars talis, tanta por-
tio , tam infignis præftatur hereditas. Attende tibi,
ô fidelis fpiritus, fi primam Baptifmatis ablutionem
incoinquinatam fervafti, tecum bene aCtum eft* la-
vaçri non eges, mundus es totus, filius-6c heres exi-
ftis. Sed fi rursiis intinótus 6c fordibus peccatorum,
fi volutatus in fterquilinio flagitiorum, non defperes -,
quoniam tibi relinquitur poenitentialis ablutio pro pec-
catis 6c ad gratiam regeneratio. Parvane tibi videtur
ifta Patris dignatio, parvane tamfacilisadhereditatem
perditam revocatio? Lava te6cmundaberis, 6cmundatus
heres eris. Cave cave ne abutaris tantæ mifè-
Nos verb faîubriori credentes confilio (ô præ-
clai'i 6c eruditi viri) lavemur obfecro 6c tergamur
interiiis à fordibus quæ flint in pedibus affcCtionum,
quatenùs abluti efficiamur de fervis Domini, dc exu-
libus cives, de abdicatis filii 6c heredes, hei*edesqui-
dem D ei, coheredes autem C h r ifti, quibus perindc
omnia dabit Pater in manus : fiat fiat.
Circa prædi£ta,mihi quatuor digne confiderandas per
modum quadruplicis pulchritudinis, veritates infpicio.
Conjîderatio Prima.
Ablutis per gratiam omnia funt communia. Perfpi-
cua eft probatio ex præmiffis -, eorum nempe quilibet
heres eft 6c coheres Chrifti. Miratur hoc aliquis -, mi-
retur potiùs quando legit quod multitudinis credentiunt
erat cor m um & anima una^ A6luum.lV. Sicorunum
6canima, immb unum corpus 6c unusfpiritus (prout
loquitur Apoftolus ad E p h e fiiv.) Quid convenientius
icordiæ largitate -, quoniam tanto deteftabilior utique j)quam ut eorum fit unaprorfus hereditas, una dominaerit
tranfgreffio, quanto erat impletio fàcilior.
Præcingere igitur fidelis fpiritus, præpara pelvim
cordis tui, quæ ftirflim patula fit per ccelefte defide-
rium 6c non everfa humi per cupiditatem terreftrium.
Ejiciatur ab ea omnis aliéna repletio, præfertim açer-
vus grandis, aut lapidofarum, aut lutofarum cogjta-
tionum 6c affeéfcionum -, alioquin aquam mundativam
quomodo fufeiperet ? Quomodb cohtineret? Tota di'
tio, unus caftus principatus ? Hoc mihi fenfifie videtur
Propheta, dum gratus clamat ad Deum. P a r t i-
ceps ego Jum omnium timentium te & cuflodientium, 6cc.
Pfal. ex vin. 63. 6c titulum fubdit. M ife r ico rd ia tua
Domine g lena efi terra. Ibid. ir . 64. Hanc veritatem
agnovit egregius Dodtor, Auguftinus dum pofliit, Jur e
p o li omnia ejfe communia.
Jrridebit fcio fententiam iftam aliquis hcuioquiooir
capit
Sermo de T 2 0 1 >ominio Eyangelico.
capit ea qux Dei funt, ftdtitia e& enim illi. 1 Cor. § . 14,
excxcavit enim eum cupiditas , qux adoblatraudum
ora laxat. Objicit ftomachms 6c fibi fapieqs: Si juftis
omnia funt communia, ipfi nihil rapere, nullmn fur-
tum facere poterunt, utentur enim re fua; porrb nullus
eft ep ditior , fed 6c nullus a juftis quidquam po-
202
Deinde fubjunbtum eft, prout rationabilitervolue-
rit: quoniam de ratione dominii 6c dominationis eft,
quqd non poteft quis irrationabiliter uti rebus fiiisma-
nens Dominus ; alioquin non eilet Dominus ufque-
quaque perfebUis ipfe Deu s, cui repugans eft omnis
abulus in fuo dominio : fed 6c nequit ab invito tolli
tale dpminium, plufquäm nequit a gratite titulo, ni.fi
terit aufërre vd: tolleip , exVqyo xp ma^ebunt fuac;,
ubicumque’p^psferreeasc.onringeret, funitquippeipo.-A PT^vè cqnfcnferit fpoliari. Hinc afennat Apoftolus
mini omnium: ^lenique jus erit commune apudomnes
fuper uxoribus-, fervis 6c an6illiSj6c fimilibus, fi,c ,in err
rorem Socratis relabemur, 6c ha? abflirditates fefre quis
poterit? Sic paralogizat aliquis homo, fimiliter ad ilium
de quo refert Seneca vii. d e Ben e ficiis, quod fi
deorfum funt omnia’, nihil erit facrilegium 6c ablatio
quilibet i nihilominus facrilegium dicetur , ubidedu-
6lio pofita eft 6c fimiliter folutio j ubi expreffa eft Sene-
c£e fententia, quod juftis omnia funt communia 6c pul-
chre deducitur. Huicveritatifuper Cantica Bernardus
atteftatur. v
Falluntur oppofitum fentientes , quia folum atten-
dunt acceptionem dominii policiti 6c civilis groffiim
atque palpabilem -, nihil de dominio naturali 6c origi-
nali nihil de gi-atuito 6c Evangelico concipiunt. Tra-
dit magnus Albertus , 6c itaeft, quod, didici a puequpd
neque mors , neejue v ita , neque creatura alia p o t
e n t nos feparare a charitate D e i . Rom. viii. 38. quoniam
etiam ipfis diligent 1bus D eum qui filii flint per
adoptionem , 6c loti per gratiam , omnia cooperantur
in bonum. Ibid. xxvm. Sic omnia , ut omnis tribula-
tio, omnis rapina bonorum, omnis adverfariorum in-
fiutus > ipfa denique mors corporalis ferviunt 6c militant
pro jufto tanquiun pro univerfali Monarcha. Dicam
mirabilius, ipfe etiam infernus damnatorum, hor-
renda ilia fupplicia, immb aliorum cafus 6c peccataad
utilitatem cjus agonizant, profunt 6c obfequuntur.
Excedo menfuram veritatis, fi non hoc afferat Propheta
Regius. L&tabitur , inquit, ju fiu s cum v id e r it
v in d ittam : eccedepcena qualibet. M a n u s fuas lav ab k
in fanguine peccatoris. Pfal. lvii. i i . ecce de pecca-
to utilitas proyeniens> Quodfiadhuc tardior es a<J
o , circa particulares hominum abiiones vix aut nun-B credendum hæc omnia , accedat Apoftolus 6c tefti
quam poflunt aliquid flibtile, altum 6c abfti*a6bum
concipere ( omnia ad fenflim referunt 6c experien-
tiam :) quod agere, maximum efîè veritatis adipifeen-
dæ impedimentum pofuerunt Plato in T h im . Tullius
in T fcu la n is quaflionibus, 6c Auguftinus in D e v e ra R e -
ligione.
Altais igitur repetentes, dicamus pro elucidatione
præcedentium 6c fcquentium, quod Dominus qui U-
niverfitatis Dominus eft Jure pleniffimo creationis,
confervationis 6c gubernationis. D eu teron .x x x n . com-
inunicavit dominium fiium creaturis capacibus dominii
, quæ propriè funt creaturæ rationales folæ,
quibus uti 6c frui competit rebus aliis, afliimendo eas
in fui facultatem. Ad naturam fic conditam in ratione
6c arbitrio 6c tali facilitate, confequitur dominium,
quodappellamus naturale vel originale. Hoc
fundatum eft in ftatu innocentiæ 6c promulga-
tum Gaiefis 1. Subjicite terram 6cc. deturpatum eft
per peccatum , fed reftauratum ipfi Noe poft diluvium
Gene f i x .
Ad hoc 6c fliper hoc dominium ut perfe&um in- C
tegrumque fit, fliperaddenda fuit gratia 6c plena fan-
£fci Spiritus communicatio , ex quibus reliiltaret ti-
tulus adoptionis filiorum, in quo clamamus A b b a Pater
, ad Roman, viii. Ifte eft titulus fcecundiflimus,
fupra quern fundatur dominium gratuitmn 6c Evan-
gelicum, per quod creatura rationalis habet Jus pro-
pinquum fuper res quaflibet inferiores, adutendum eis
débité 6c libéré pro fine fuo confequendo. Diximus
Jus propinquum, propter prædeftinatos , peccato-
reshabentes Jus remotum 6c impedimentum per peccatum.
Additum eft fliper res quaflibet inferiores -, quoniam
propriè diéhim dominium non habet locum fuper res
excelfiores, quamvisfub fenflialiquo tropicodici pofi
fit creatura rationalis hujufmodi habere dominium in
Deo per gratuitam ejus communicationem 6c dignamonium
plané dicat 1 Cor. 111.22. Omnia vefira fu n t ,
f iv e Paulus , f iv e Apollo , f iv e Cephas , f iv e mundus,
f iv e v i ta , f iv e mors, f iv e p rafentia j f iv e futur a omniâ
enim vefira fu n t . Quid quæris amplibs ? quale tibi vis
teftimonium apertius ? Omnia noftra funt, etiam mors.
Quo pa&o fie dicis , O Paule ? Quia nimirum pei*
mortem quail per militem officiofiffimum juftus adi-
pifeitur triumphum Beatitudinis æternæ : juftus infu-
per per aliorum tyrannidem 6c fàcinora, perpétua lè-
curitate coronatur. Ita liceret oftendere (fi vacaret)
per fingula,de uxoribus, dedivitiis, deagro, decoe-
lo , de term 6c mari -, quod omnia funt juftis ablutis
per gratiam veriflimo dominio ad omnem uflim lici-
tum, prout congruk 6c proficit confecutioni finis flii,
juxta promiffionem Chrifti M a t th ? xix. Sic defama
vel infamia , vel de nobilitate , vel ignobilitate, de
nuditate 6c abundantia deducit Apoftolus 11 Cor. vi. 7.
Ubi omnia talia voçat arma ju f t i tU d d ex tris & à f in i -
f ir i s . Si arma nonne adjutoria ? Sed advertite, quia
dixit arma non fimpliciter , fed ai'ma juftitiæ , quia
ex ejus titulo robur habent. Non oberravit in hoc à
traditione fuperni Legiflatoris noftri, qui flibtili ver-
bo monarchiam hanc fundavit in eodem titulo juftitiæ
Luc. xil. 31. Primum quarite regnum D e i & ju f iit iam
e jus , & omnia adjicientur vobis. Juftitia regni eft gratia,
ad quam fequitur pofîèfîioomnium, utverumfit
Matth.xm. 12. jQ u i habet fcilicet charitatem 6c gratiam
, dabitur e i & abundabit. Habemus igitur pate-
fadtum quod ablutis per gratiam omnia funt communia,
6c omnia dedit eis Pater in manus.
Conjtderatio Secunda.
Secimda Confideratio principalis noftra eft: pulchrior
eftdominatio, fcecimdior atque divinior quæ ex titulo
gratiæ quàm ea quæ ex titulo civilis aut Politicæ Juftitias
tivam condefcenfionem ipfius ad faciendum quidquid oritur 6c accrefcit. Præmittemus quid per dominium ci-
creatura rationalis rationabiliter voluerit, quemadmo- D vile 6c politicum importatur, 6c quid per gratuitum feu
dùm dicimus amicorum idem efîè velle 6c nolle. T a lker
haberi 6c dari Spiritus fanétus dicitur fecundiim
derminationem Sanftorum. E t habetur diftin. xiv.
primi Sententiarum cpm ibidem tradtafis per D06I0-
res. Plus etiam videtur concedère Scriptura facra Jo -
fu e xiv. ubi dicitur quod f ie t it f b l , obediente D e o vo -
c i hominis. Hoc modo dicebatur Dominus teneriper
Moyfen 6c alios Sandtos cum nequaquamageret contra
eorum votum 6c orationem: fed 6c neminem eile
qui fibi obfifteret, conquerebatur Deus in Prophetis.
Evangelicum, neper ignota vagemur. Civile dominium
eft Jus fundatum in traditionibus humanitüsad-
inventis, introdudhim occafione peccati, incommu-
nicabile fimul 6c ex «quo pluribus Dominis 6c abdi-
cabile, fervata juftitia. Gratuitum vel Evangelicum
dominium deferibitur per tres oppofitas conditiones:
nam eft dominium fundatum in Lege D e i, 6c ab ea-
dem immediate conftitutum quotlibet Dominos ex
«quo fecum compatiens, 6c inabdicabile, fervata Ju-
ftitia. Conferamus mutuö iftas tjro? conditiones con-
N 3 trarias,