10 3 T rabolam poffint attingcre. Notate infuper , quod fi
hujus vincas radix corrupta fuerit vel violata per venerium
peccati, omne quod inde producitur corrup-
tum eft. Radix intentio , 6c truncus eft confenfus.
Et notate qualiter aliqui ramufculi nafcuntur circa hanc
vitem , fugentes bonum humorem , 6c impedientes
frudhim, 6c comparantur peccatis venialibus: nonetudo
facile 8c leve. Hæc dulcedo non tam cito
percipitur. Exemplum de viridi nuce porrcdta fi-
miæ Ôcc. Hæc dulcedo intsrdùm tam magna eft in
fervitio Dei, quod eflc poteft tentatio illis qui alibi
pro tunc laborare habent. Prætereà fetisfit pro
peccatis. In labore cogitandum eft quod fit fua
poenitentia, fit pars fetisfadbionis 6cc. Item nati fumus
nim tanfeunt per confenfum pcrfedhim', 6c habent in- ^ ad laborem. Item in unoquoque ftatu eft labor 5 etiam
terdiim deledationem fine frudu. O Burgenfcs, hoc
eft Cives, facite> comparati fitismulieri, qu« ma-
nibus fuis vineam plantavit, 6c facite bonum frudum
6cc. Noe inebriatus eft per devotionem, 6cdenudatus
per terrenarum rerum abncgationem. Cham irrifit, ut
mundani 6cc; < , V'. ■ , v /.,>vv,
Tertia Scrmonis 'pars. Acedia ftulta imprimis con-
traria eft viticol« noftro 6c fuo femulo. Nec dici poteft,
quomodo eos impediat, quantumcunque ipfa langui-
da f i t , ftulta , & comprefla in fe > ad nocendumta-
men. magni eft vigoris. Eft ftulta pigritia , ftulta eft
ipia revera, quoniam fibi loquitur res ftultiflimas: In
defideriis eft omnispiger. Mulierfi Tola cogitat,. male
COgitat. Ipfa pigritia occidit feipfam; Defideria oc-
ciduntpigrum Prov.xxi. i f . nil operari vult 6ctamen
comedere : j Qui non labor a t , non manducet z . Thef.
iii. io. 6c ad iumendum premium reftat ei maxima
via, utadParadifum ufque, 6c inbrevi quidem tempore,
ac inter latrones, nec tamen feftinare vult. Ex- ^
pedat qu«rere hofpitium 6c domicilium ufque ad no-
dcm mortis , nullam pr«mittendo provifionem , i-
deo male hofpitatur f«pius. Ipfa in fpinis eft & fo-
veis , 6c videt vineam fuam deftrui, ex qua fe nutri-
re debet, nec tamen levare manum vult, ut fibi ipfi fit
auxilio. Gravabitur fi 6cc. femper moritur fame, 6c
diffipat, feque comedit ac deftruitmore vefani j modo
comedit linguam fuam, modo aures,modo manus, deinde
cor fuum per malum defidcrium 8c mala opera. Stul-
pigcr laborat, 6c quandoque plus aliis. Exemplum de
illo qui patitur podagram , vel dormire non poteft.
Item fumus de natura ferri, 6c efficimur validiores &
clariores per laborem -, per otiofitatem verb pleni fumus
fcabie ac ægritudinibus. Primum magisefthone-
ftum. Item omnes-Sandi 6c Sandæ laborem habue-
runt ficut filii Dei. S i extra difciplinam eft is, adulter
y non filii eft is. Heb. xn .8. Item labor nos tutatur à
pejori, prôdeft quoad corpus 6c quoad animam , 6c
labor unius horæ Paradifum meretur. Majus illo natura
facere non poteft, ut videtur. E t nifi fpiritus cu-
ftodierit terram fuam , fenfualitas fuperabit eum , ut
amittatur tern pus,in quo nullum fit bonum. Exemplum
de Tito: Diemperdidi. Item 2.C01M.7. S i focii firms tri-
bulationum, jocii erimus (fi confolationum cum Jefu Chri-
fto, fecundum promiffionem fuam. Notate de milite
qui voluit habere partem fuam ipfius luc ri, 6c focius
fuus dixit : habebis igitur 6c partem verberum quæ
fuftinuimus. Item quod otiofitas 6c acedia deducit ad
omnia fuperiùs tadamala: adpauperiem6cc. Tertius
ftimulus eft timor : M u lti vocati , pauci verb elefti^
Matt. xx. 1 6.. P e dibus timor addidit alas. Notate
exemplum de fândo Gregorio : de tribus mulieribus
ciamicitia conjundis. Notate de poenis inferni. Notate
quod dicit fàndus Gregorius in fin i homilia fuper
hoc Evangelium j de illo qui vidit draconem in infir-
mitate eius &c.‘
tus ipfiusoperis honorem expedat, nec tamen quic-
quam operari vult. . Nullus bonum habet nifi ipfum
Collatio contra tjiGcediam.
fibi comparet: Non coronabitur nifi qui legitime certa-
verit. 2, Timoth. n. f . Stultus diffipat omnia qu«
Chriftus fecerat. Infenfati hominis adus eft opera fua
diffipantis, dimittit vineam fuam, ibique nafcuntur ur-
tic« acut« carnalium defideriorum, 6c.pungentesfpi-
n« diverfarum curarum, 6c omne munimentum, ac
murusdiffipatur.
Tres aCulei funt ad movendum naturam noftram ------------------------r — — .— ... --------------------
pigram ad benefaciendum 6c bonum frudum pceni- ^ Video pulchram multitudinem hie in hac Ecclefia,
H Eu 6 devoti homines! • ita eft , Evangelium hoc
dicit. Necefle eft credere 5 multifunt vocati, pauci
verb eleSli Matt. xx. i<5. 6c falvati. Nam hi fbli
falvati funt qui funt baptizati, 6c poft Baptifmum
non peccaverunt mortaliter j vel fi peccaverunt, fa-
ciunt bonos frudus pcenitenti« in vinea confcienti«.
mtentiæ in vinea confcienti« afferendum , 6ccapiun-
tur in hoc Evangelio , 6c funt hi y honor, valor ,
timor. Honor in quantum Deus nobis præcipit labo-
rare : M iß t illos 8cc. Cui fervire regnare eft j non
eft melius-quamregium fervitium. SandaAgatateftis
eft 6c Boëtius. Quis eft qui non magnum afliime-
ret laborandi animum, fi videret Regem fibi idpræ-
cipere , 6c videre ! Hoc majus eft , - quia ultra hoc
quod Deus nos mittit 6c vide t, fandi Angeli nos vident,
6c etiam adverfarii ex alia parte, adirridendum
nos f ifid i fimus. Duplex igitur hie eft ftimulus, honoris
6c timoris :
Immenfum
Gloria calcar habet, ait Ovidius. Valor patet in merce-
de,qui dedit illisfingulos denarios-y Matt.xx.p. denariorum
fpes laborem minuit, & vim flagelli. Hoc cernimus
in mundanis præmiis, aut argento, aut honore, aut
voluptafe datis : Non funt coudigna pafßones hujus tem-
poris 6cc. Rom. vin. 18. Notate de illo qui dicebat
fe miflumin fclla fua, 6c refponfum fuit ei, eum non
vidifle infernales peenas. Quod fi fella ejus plena efîèt
vermium, adhuc moraretur. Notentur hiftoriæ de
Romanis, 6c Tito Livio. Valor etiam eft in hoc mundo:
bené enim operando dulcedo quædamacquiritur,
quando fit ex bona confuetudinc. Optima forma vivendi
eft eligenda, quam jocundam reddet confuetu-
do. Nihil tam durum eft , quin id fàciat confiie-
6c inter confiderandum occurrit mihi Prophet« di-
d um : ZJxor tua ficut vitis abundans in lateribus domus
tm : Filii tui ficutnovelUfPi. cxxvu. X. 4. 8cc. Burgenfis
ftatus eft hie tanquam vinea abundans in domo Domini
, hoc eft Sanda Ecclefia. Sed ut dicit fändus
Gregorius inhomiliahodierna: Quis feit de hac mul-
titudine qui homines fint falvandi, 6c qui non ? Quis
feit qu« perfon« facient utilitatem earum de pnedi-
cationis pluviaj qux quidem pr«dicationis pluviaca-
dit in vineam confidential. Accidit eötm, quödeum
pluvia prsedicationisincidit in confcientiam plenam ma-
lis herbis, hoc eft, perverfärumaftedionum plenam,
co plus crefcunt, 6c pejorem efficiunt vineam. At-
tamen meliorem fpem de vobis habeo , 6 pöpule
Chriftiane. Deus potens eft quod omnes nosdenu-
mero fimus tam paucorum qui falyabuntur, refpedu
damnatorum. Id e o te ro g o , vere Deus 6c Salvator
^ univerfi mundi: o fupreme vitiGola totius vine« Ec-
cefi« fan d « ! vide 6c vifita vineam iftam Burgenfem,
6c eam perfice: nam ipfa per te plantata eftj tu ip-
fäm tranftulifti de vEgypto per mare rubrum in terram
promiffionis, hoc eft, de tenebris peccati origi-
nalis per aquam Baptifmi, qui virtutem fuam habet
per rubrum Jefu Chrifti Sanguinem. Plantafti hanc
vineam in terra Chriftianitatis, 6c bona Fide: dailli
pluviam? 6c irriga cam gratia tua j ^lioquin verba
mea parum proncerent, nec plantatio. Et occurrit
mihi
mihi in vinea noftra nihil nos pofle habere in fignum ' ’
timoris, quo citius effugeiitur mal« befti«, vel aves
coeli, hoc eft, inimici, fecundiim quod eosnominat
Evangelium, nifi fignum Crucis cum memoria noftr«
Domin«: 8c ut faciamus devot« orationis fonum. Ideo
fic faciemus, Virgo digniffima, 6c te fälutabimus 6cc.
deinde Pater pr«cepit, ut quotidie tanto fpatiofpinas
tolleret quantum temporis occuparetdormiendo. Pu-
gnamus contra vitianon utvincamus, fed nevincant.
Item qui obfervat ventum , numquam feminabit.
Exemplum denave, ex qua continue extrahitur aqua.
O ftudiofe labor ! Noli credere, qu«fb , pigriti«,
in O E N I T E M IN I . Diligens vefter adventus arguit qu« te difturbare vult, ne quicquam incipias. Inci-
acediam fa d o , quemadmodùm ego eam reprobare pe, quia bonum initium eft quafi magis difficile totius
debeo verbo. Concédât Deus quod fit ad commodum, operis,
6c perfbveranter 6cc. Quid facit ftulta acedia? T en tâ t -^ D medium fa£U qui benè coepit habet,
gravare tripliciter vigorofum laborem , 8c quoniam
vi ipfum fuperare non contendit, vincit maljtia, 8c
fubtilitate. • Per parum laborare labor languidus, per
malum laborem labor vitiofiis, per nimium laborem
labor immbdicus > quemadmodum per parvum laborem
ducit vitam jocundam & recreationes ad extra
fub herba viridi van« 6c mundan« deledationis in di-
verfis locis, cauponis6c diverfis modis > utperludum
taxillorum, aut per choreas, aut magna convivia,
vel alias res qu« funt deledabiles afpedu 6c fenfu.
Timorem incutit de malis qu« nunquam fuerunt,
nec erunt, per qu« labor vigorofiis cum hujufmodi
videt, illas voluptates defiderat, deinde fe jungit 6c
fricat, adeo ut tepidus efficiatur 6c remiflus, ad ali-
quid recipiendum mollis 6c deficiens, ad hoc quod af-
fuefiat, mutabilis 6c inanis ad perfeverandum. Deci-
pitur, quia non percipit malas beftias fub herba viait
Horatius. Ad litcram videmus quod difficillimum
eft pigro 6c fomnolento incipere induere indufium vel
camifiam fuam. Etiam videtis difficilius efte inchoare
motum campanarum ut fonent, quam ipfum motum
contmuare, Difficilius eft inchoare motum, ejudm conti-
rtuare. Pulli jumentorum difficulter incipiunt plauftra
trahere. Aliqui dicunt, expe&abo diem lun« ad be-
nefaciendum 6cc*. Notate qualiter fieri pofiiint bujuf-
modi obfei*vationes, 6c qualiter non. Vel propterna-
turalem difpofitionem , vel propter fuperftitionem,
vel propter Religioncm, vel propter acediofam dila-
tionem. Qu«ftio : an tenear facere femper melius
quod pofium ? Refpondeo: vel hoc intelJigisderigo-
re juftiti«, fi Deus hoc poflulare vel let j vel decon-
gruitatc, hoc eft, de confilio, aut de neceffitate fa-
lutis, 6c de Pr«cepto. Quoad primum Deus fblum nos
obligate vult ad certa Pr«cepta,tempore & loco .Quoad
ridi mundanarum deleótationum latentes, videlicet ß fecundum, bonum confilium eft facere fèmper melius
malam confuetudinem quæ adhæret 6c fe fortiter
jungit labori vigorofb, tanquam malus ferpens, ipfàm
non percipiendo malam confiietudincm, nifi poftquàm
eft jam multum prolapfa, nec tamen tunc conatur
evadere. Deindè eft paupertas mater latrocinii, co-
mitata anguftia 6c melancholia. Deinde eft ira, im-
patientia, invidia, murmur contra Deum, triftitia,
languens tædium de ftatu fuo 6c vita propria, quod
tædium per chordam defperationis fufpendit vigorofum
laborem, 6c eum ftrangulat, omniaque pro fierait,
quod-fieri poteft, habita ratione circunftantiarum perfo-
n « , temporis, loci, medii, 6c finis, 6c etiam modi: fecundum
enim illas circunftantias, res qu« melior eft de
fe, erit interdum minus bona vel grande malum. Exemplum
de illo qui tunc adiret Ecclefiam, cum fervire
deberet Domino fuo in flia «gritudinc6cc. Quoad
tertium: non tenetur quis aliquid incipere vel facere,
nifi in quantum Deus pr«cipit, fi feiat quod fit ne-
cefiarium dePr«cepto, nec ignorantia ex acedia pro-
veniens excufat. Et per hoc feietuv quando acedia erit
in infernalem foveam. Ad has miferias 6c cal am fates # peccatum mortale, vel non. Similiter de negligentia.
devenit labor ftudiofus, quando fe immifeet pigriti«.
6c folum conliderat pr«fentes deledtationes, non con-
fiderando mala qu« contingunt, 6cqu«occultatafunt
inter hujufmodi dele&ationes. Hie cum ftudiofus labor
quicquam debet incipere, acedia eum avertit
juxta pofle fuum, ut faciat eum tepidum, remiflum
6c fomnolentum , ad corvorum quoque cantum dor-
Pigritia eft tædium boni^ 6c venit tædium hoc aut ratione
complexionis , aut ratione perverf« confuetu-
dinis , aut per tentationem. Et in omnibus illis non
eft peccatum quod fit mortale, fi non omitratur per
illud tædium adimpleri aliquod Præceptum Dei. E t
poteft efle tædium hoc interdum caufa majoris meriti.
Notate de hoc quod eft fervire Deo propriis expenmientem.
Crocitatcorvus, eras, eras, nec unquam q fis j 6c quid eligibilius fit, 6c quid deconfolationi-
eras illud<eveniet, nunquam omnia ilia eras ad unum L" ‘ r ' É r 1 •
devenient hodiè , nec unum hodie conftituent. Ali-
quando dat ftultam fpem: Recipieris, inquit, ad la-
borandum in vinea Domini, 6c bene eam ordinandum
quotiens volueris. Adhuc juvenises, fatisprolixusfii-
pereft tibi terminus 6c tempus longum. O ftulta pi-
gritia! Loqueris pro parte una, Scomittis aliam. Po-
nis rationem mortis \ cum tunc celas ventura mala per
te 6c malam confuetudinem evenientia: mal« enim her-
b« 6c plant« crefcunt femper 6c indurantur , vinea-
que fylveftris efficitur infruétifera, fugitque tempus
quod recuperari non poteft,
Fugit irreparabile tempus.
Exemplum deavibus,qu« non tollere volebantfemen
canabi, 8c deinde ex eo fadli fuerunt laquei quibus aves il-
1« capt« fuerunt,ut dicit iEfcopus Lib.primo: fabulazo.
Op prime dum nova funt fubitimala femina morbi,
E t tuu incipient ire refiftat eejuuSy
Nam mora dat vires 6cc.
ut dicit Ovidius. Quandoque prigritia hominem po-
nit in defperationem ^ ne quicquam poflit inci-
° oni 5 propter eam quam in opere oftendit
oifficultatem , quodque nunquam finis attingeretur:
Dicit piger , leo eft in via , 8CC. Prov. X X V I . I 3 .
Refponfio eft hie per exemplum Patris qui mifit fi-
ium fuum tollere fpinas campi, 6c cum vidiflèt
tantam multitudinem, dormivit nihil faciendo j
bus fit. Pariformiter dico de negligentia, qu« eft
quando non fit opus tam integrè 6c perfeótè ficut de-
ceret. Per hoc quod omittuntur bon« aliqu« cir-
cumftanti«, qu« non funt dePr«cepto, negligentia
non eft mortalis. Secundum hoc feietur quando dormire
eft peccatum vel non , fecundum bona qu«
quis omifit facere, 6c malas cogitationes qu« contingunt
atque «gritudines.
S i non intendas animum ftudiis (fi rebus honeftis,
Invidia vel amore vigili torauebere,
dicit Horatius Epift. 2. Septem vel o&o hör« fuffi-
ficiunt. Gula amat pigritiam, ideo melius eft Bur-
genfes furgere mane. Notate de malis qu« fiunt ma-
nendo in leéto fine dormiendo. An perfona Burgenfis
obligetur laborare, pr«feitim fi aliunde habeat undè
vivat, ficut habenr hi «/<ii vocantur liberi, cives,
vel Burgenfes. Refpondeo per diftindtionem: aut ille
D vel ilia Burgen fis omittit laborem 8c lucrum ad fervien-
dum Deo liberiüs , vel hoc facit ad vivendum quie- "
tius in deliciis hujus mundi, ficut dicebat ftultus dives:
Ecce anima mea, habesplnrima&c. Luc. xil. ip.
Vel hoc fecit ex debilitate complexionis , vel ex ignorantia
, feu quia non feit aliquod artificium. Primum
fieri poteft, fecundum non. Regulariter tertium 8c
quartum fieri pöflunt, modo otiofitas non convertat
perfonam ad peccatum, quemadmodum homines «ta-
tis juvenilis mox verfi funt. Ideo peccant parentes, cum