ligaturamejus cum Fide & Spe. Et ad Xow.vni.^:
Cerrns fum enim, quia neque mors , neque vita, neque
Angels &.c. & fequitur, tie que creator a aliarns fifaru- ■
bit k Charitate D ei, f . 39. Ecce tenaciffimumGha-'
ritatis amplexurn. Hunc imitemur & fummo Patri-
femilias animo prompto pareamus; valeat apud nos
tantundem Dei juflio, quantum apud improbos ne-
quiffimarum cupiditatum-poflunt imperia. Nam fi
eos mittit avaritia, illico pei-gunt; fi ambitio , di-
cunt, ecce afiiimus; fi luxuria, prxilo ftmtjfigu-
la, iron different; fiinvidia, dctra&io, ira, inaudi-
tu Iblo auris obediunt: & fidelis Chriftianus Deum
mittentem & vocantem non audiet, diflimulabit, ob-
furdefcet & excitari non poterit? Abfit. Nihil eft
quod cupiditas fiios pari fervos non faciat: fernem , fi-
tim, frigora, faevitiam coeli, aerifque intemperiem,
ignominias, probra, contutnelias; duriffima denique
fervitute humeros premit, farcinasauget; inferrum,
in ignes, in pericula omnia nequiter impellit. Et tarnen
apud cupidos haec pati ludus eft, ut gloriuncu-
lam aliquam aut foedam deleäatiunculam adipifcan-
tur, five ut aliquanto opulentiores fiant, immo cer-
tc ut egentiores, ut inglorii & cruciandi perpetub re-
maneant. Cur Charitas idipfum efltcere non poterit,
quod tam leviter poteft cupiditas? Id quod mundus,
cur Deus non poterit? Ccrrc bona tantummodo &
integra adfit voluntas. Operetur juvenis conftanter
quidem & perfeveranter, ne honcftum principium inlands
dedecoret finis. Et ne (nt Horatius ait)
atrum
Definat in pifiem mulier formofafugerne.
Operetur ferventer lenex, &inftar peregrini, diei
ja&iram celeriori curfu currentis, operi bono totus
infiftat. Ponatur ante oculos prasmium poliicentis
minanris terror , & omnium pro qiiibus humana
mortalitas torquetur, atque„cruciatur, inaniffima&
vento fimillima vanitds. Nemo miffionem fuamfper-
nat; fed animadvertat quemadmodüm vox ilia gra-
tiam notat praecipuam : Mißt illos in vineam fuam
Matt. xx. z. Ubi nota ad prasdibia fummi Patris ft-
milias mirandam bonitatem. Nam felubriter nos diri-
gens mißt Dominus , Mißt me in Bethel 4. Reg.
it. z. Bethel autem habitaculum Dei interpretatur:
ligna cetera promoveri} Magnifica prorsùs relponfio.
Sed quod eft vinum hoc quod lætificat Deum 8c
homines ? Sanè intelligent^ fpiritualis fkcræ Scrip-
turæ : quia Scriptura cum per torcular vehementis
ftudii comprimitur & conftringitur, vino multiplias
intelligentiæ fpiritualis exuberat quod lætificat Deum;
nam fervens iitde devotio oritur, quainebriatusDeus
. exhilarefcit, 8c liberalis efficitur, adeo ut inftar Regis
Aflueri ipfi Efther, quæ animæ devotæ typum ge-
rit, quicquid petierit illico fe daturum polliceatur.
Efther in. Lætificat verb homines ob doârinam
falutiferam, quam qui bibunt, oblivifeuntur egeftatis
fu A & paupertatis, ut notatur Prov.xxxi. Bibito enim
modeftè hoc vino, toti, terris defpe&is, in coelum ra-
piuntur lætitiæ. Alia caufa eft : nam fpirituales animæ
morbos atquevulnera, vinum hoc dobtrinæ fan-
£tæ curat; quomodofanaflclegitur per vini fuperinfu-
fionem Samaritanum hominem qui defcendens de Je-
rufalem in Jericho incidit in latrones. L uca x. Hoc
vinum eft fincerum, fubtile, ac temperatiffimum,
quod ipfam Domini Sabaoth vineam, Ecclefiam fci-
licet, ha&enùs aluit, & quo potata ac nutrita, in tantum
adeôrobur vitemque præcellam excrevit magnitudine.
Hanc vineam viri olim Ecclefiaftici folam colcbant,hanc
amabant, in hac exercebantur. Sed heu qualiter,& quàm
® mutata rerum facies, quàm adverfo fydere, immo quàm i
perverfofcelere in contrarium verfafuntomnia! Quæ
dudum (ola-viris fummis in honore erat, nunc ab homi-
numinfimis habetur çontemptui, & jam apud nonnullos
(quos magnus ille è coelo Deus male perdat) infâme 8c
dedecorum nomen eft & florentem ejus odorem,
quemadmodum venenifera animalia, ferre nequeunt,
& raros ejus cultores rident, 6c in fabulofum fuum
vertunt jocum. Curita? Eo fcilicet, quod nudi ac
inopes eis videantur, nec infâmes divitias habent ma-
lis artibus , fraude, dolo , rapinaque conquifitas ;
quod inftiper beneficiis carent, quæ talium importu-
nitas, ne dicam, indigniflima perverfitas furripit 6c
extorquet. Hinc vinea ipfâ fâpientiæ raris colonis ex-
colitur. At verb crebeynimis viticolis mundanæ ac
diabolicæ fâpientiæ vites frequentantur&obftrepunt,
quarum vinum groffumeft, rude, indigeftum actur-
bulentum, 8c optimus illorum effebtuum opifex, de
ecce falubris direbtio Summi Patris fàmiliàs gratam q quibus z. Efdrt in. habetur quod vinum feducit menbonitatem,
quæ fingulariter efteligens, illos fcilicet
tem, 8c hoc per errorem: omnia per talentafacitlo-
qui per prsefumptionem; 8cnon meminerunt homines
cum biberint amicitiam , neqiie fraternitatem , ob
infatiabilem avaritise cupiditatem : fumere facit gla-
dios litium, fufcitat tumultus difceptationum, turbar
oculos rationis, blefareddit ora, perdolofumfibtum-
que mendacium, efferaciftimafquelibidines gignit, 8c
nihil eft quod fpemerc, quod attentarenon jubeat.
Inter haec miferi verfantur, inter haec terunt tempus
fuum lucri fpc turpiflimi. Sed quid-opus eft.
• Teneras mordaci radere ferro.
Auriculas ? ut Satyricus ait ? Haec antiqua querela
eft, 8c non tam exaggeranda verbis, quam abomni-
H potenti Deo fcveriflime ulcifcenda. Idcirco ad vineam
fapientize redeamus, qua nil pulchrius fol vidit, nil
creavit natura venuftius, nil quod Ecclefi^e Rebfori-
bus magis congruat, ufque adeo ut praecipiat eis Petrus
operarios. E legit Rex Salomon ogerarios de omni I Jrdèl.
in. Regum V. 13. ecce fingularis eleblio.
Tertio fummi Patrisfamiliàs magnam curialitatem,
quæ grata eft, alliciens in vineam fuam. Vocabit >uir^
fcilicet, Chriftus , amicum fuum , id eft , Chriftia-
num, fubditits vitte am fuam Zach. hi. 10. Alia realis
horum trium concordiahabetur ad Rom. vm.ip.ubi
Apoftolusait. Quosprafivit 1 & fradiftinavit 8cc.
Finita igitur fecunda fiubjmgo, qua eft de vionreaat ifoânpei,e ntetriætia, umt
earn
. Uifquis adeft, qui coeleftem beatamque vitam
in terra quterit, 8c mores prifcos cupit mu-
► 'tare, fapientix vineam petat, 8c poft tergum
miflis terrenarum curarum urbibüs, ejufdem fe cultui
devoveat. Nulla obleblatio major, fed nec purior ul-
la exercitatio, aut frubtuofior, aut viro generofb ac
libero dignior efle poteft •, non munus ullum pene
grandius ab immobili Deo hominibus datum eft, quam
quod in hanc eos vineam mittat, initium 8c ingreflum
prasftat, cujus culturam prarpofuit Sapiens fedibus 8c
Regnis. Sanbtè id quidem, cum ipfamet facras Sapiential
vitis oblatum fibi Regnum contempferit, unde
Judicum ix. 12. Locuta font ligna ad vitem: im-
fera nobis. Qu£e refpondit: Nunquid fojfum defer ere
vinum meum quod Utificat Deum & hommes, & inter
Apoftolus, quod lint farati femper ad fatisfaflio-
nem omni pofcenti eos rationem de ea qua eft in eis Fide
1. Pet. hi. i f . Illud infimis Confilium eft,
Praelatis autem neceflarium ad falutem Pr^ceptum.
Quanti funt qui facere illud fciant ex raritate Theologo-
rum, quosfblos hoc fcirecontingit, perpendi poteft.
Habet verb (ut vites cetcrae) vinea haec fua fuper-
flua, earn idcirco putare 8c expurgare necefle eft.
Habet farmentafalfitatum ac haerefum, quaefalceve-
ritatis refcindere convenit, 8c juftis concremareincen-
diis. Ejufmodi farmenta myftice funt ilia qua: Pau-
lus naufragio liberatus apud Mitilenam infulamcon-
gregavit, 8c in ignem mifit, cx quibus proceflit vipcra
quæ fuam arripuit manUm , fed in piram illæ-
fus earn excuffit : patet A btuum ultimo. Vêtus hæc
hiftoria fi ad tempus præfens referatur ; inveniemus
Viperam hanc efle ilium perjurum transfugam, non
nifi in malo notiflimum, cujus nomen non fit in ore
hominum, qui, ut vipera fblet, propriam nuper in
matrem, immo & in matres, Ecclefiam, unitatem,
pacem, ac ordinem fuum fævire præfiiiïipfit, 8c qui
cx arid is errorum fuorum farmcntis egreflus, Pauli
manibus inhæfit, dùm ad ejus dibta improbo morfii
pendere, dumque in ipfum fui erroris virus rejicere
fatagit, dicens aut Paulum male dixiflè , aut fe bene.
Sed ô æquilfime rerum- arbiter !. Ecce farmenta
meritb refcifa ac ampütata } cur ignis deeft? Ecce
fuperflua vitis, cur cefiànt incendia? Quoufque vipe- ^
fa Pauli manibus nequiter pendes ? Quoufque excufla
non decidis ? Sed decides voléns aut nolens, (nifi fal-
lor) in rogum præcipitaberis temporale, vel æter-
num. Ibi te linquens nifi redeas,' ad ultiora progfe-
dior. Ità obfêrvandum eft circa vineam fâpientiæ,
ne in earn jaciantur extrema 8c adulterina quarundam
fcientiarumfemina, juxtaDei Præceptum Deut.xxn.
p. Fine a inquit, alter0 feemine non feminetur. Vitandæ
quoque funt 8c explodendæ araneæ, quæ ipfi Minerva;
(quam fâpientiæ deam fingunt) .ideb invifæ ac o-
diofæ feruntur, quod in fubtiliffimorum, fed fragi-
lium filiorum contextione feipfas evifcerant. Debent
autem fblida eflè 8c fortia fâpientiæ documenta, nec
tam caflæ fubtilitati, quàm planæ veritati defèrvien- B
tia. Nec ob aliud enim Cato Magnus expelli voluit
ab urbeCarneadem, quàm quod fophifticæ fubtilitati
plus æquo deditus, veritatem aut obvolvere, aut
offufeare viderctur. Et talia quamquam operofâ fint
8c difficultatis plurimum habentia, non ideb ferutari
convenit in tanta tempbris egeftatc , cùm aliæ tot
occupationes fe offerant trablari digniores. Multam
operam dédit, qui Homeri Iliada tam tenui in mem-
brana 8c exigua litera feripfit, ut in nucis parvæ nu-
cleo totam includcfet. Item Callicrates dbm in magnitudine
propria ex ebore formicas efligiat. Nec
minus Mirmichrides, quia quadrigam eburneam adeo
parvam fabricavit, ut à mufeæ alis tegeretur; &na-
vim quam apicula pennis abfeonderet. Efto hæc
admiranda fint, inutilia tarnen funt, nec modeftihominem
ingenii detentura. Plus equidem prodeffe,
quàm admirari ftudendum. Et ifta ftudere curet
qui fâpientiæ vineam colendam fufeeperit, utnecinu-
tilium 8c fupervacuorum perferutatione fruftrà fe tor-
queat, nec in his acumen fui obtundat ingenii. Sum
1030
charitatis vinariam, 8c vino devotionis potatur, quo
inebriatus jam fe non capit in fe. Vivit namque, u-
bi totus amor fuus eft: ubi autem amor, ibi 8c cor 5
ubi verb cor , ibi vitam efle necefle eft : quod ille
tertium in ccelum raptus innuens: Noftra, inquit, con-
verfatio in coelis eft. Philipp. 111. 20. Hoc de viris fa-,
pientisc-deditis maxim£ dibtum crediderim.
Interea apud ipfum fpiritum omnis mqrtalium fu-
bit oblivio ■, non terrenorum cura furrepit. Et fi
verbis rigidi illius Ipoliti apud tragedicum Senecam
utimur ; „ Non ilium amaras mentis inflammat fu-
„ ror ; non aura popiili 8c vulgus infidum bonis:
„ non peftilens invidia in materia.: non fragilis fa-
5, vor, Non ille Regno fervit aut regno imminens; va-
„ nofque honores fequitur, aut fluxas opes. Speime-
„ tufque liber non fcelera populofas inter urbes fita
„ novit, nec omnis confcius ftrepitus pavet aut ver-
5, ba fingit mille , aut quasrit tegi duris columnis.
„ Sed rure vacuo potitur, 8c aperto «there innocuus
„ errat. Ethera ac lueem petit 8c tefte ccelo vivit.
Quam difpar 8c quam diflimilis ha:c vita eft illi cujus
idem Seneca meminit Tragoedid primd LA£t. 11.
,, Ille, inquit, fiiperbos aditus Regum * durafquO
5, fores expers fomni colit, ac nullo fine beatas
5, 'componit opes gazis inhians , 8c congefto pauper
5, in auro , ilium populi favor attonitum flubluque
jj magis mobile vulgus aura tumidum volvit inani: hie
,, clamofi rabiofa fori jurgia vendens improbus irasSc
55 verba locat. „ Hjcc ille. Non potcrant duplicis vitse,
terrena: 8c fpiritualis adverfi mores deferibi proprius,
fed nec fidelius did. Id verb totum ad illud redit quod
de fecundarum vinearum cultoribus nuper expreflum
eft, quorum ibi funt mundani ac beftiales viri, quos
in vineam fuam mittit terrena ac diabolica fapientia.
Primi autem funt fpirituales homines, quos vera fapientia,
quae Chriftus eft, elegitpergr-atiam, 8cmi-
Jit illos in vineam fuam, quae fuerunt verba a principio
prqpofita. Ubi correfpondenter ad dibta, cernere licet
quod ipfa fapieiftfa artis dobtos confpebtat, au-
toritatem fubminiftrat, quia mifit illos. Hsec inertes
non reccptat, laboratores puros optat illos operarios.
Sibi foli non laborat, fed Angulos ire curat in vineam
fuam. De'primo: mifit illos praedicare regnum Dei.
Matth. x. 7. Ad miflionem autoritas refertur i ad prae-
dicationem verb feientia, 8c idem-habetur Matth. in,
8c Luc. 1. DefecundoEccle.IX. 10. Quicquidpoteftma-
nus tua incejfanter operare, contra ignaviam 8c Eccli.
xxiv. 30. inquit Sapientia: Quioperantur in me, non
peccabunt. Ecce puritatem. Ideb Hieronymus: Ama
mopere ad extremum relegandæ^fimt difeurfâtiones 8c C feientiam Scripturarum & carnis vitia non amabis. Pro
defideria mentis vaga. Imitandufque in hoc eft Judas,
qui ut-legiturGenef. x l ix . i i . alligavitdjinum fuam
ad vitem. Afina noftra, caro noftra eft, aut animalis
appetitus, hebes, inerfque. Qua: afina ad fapien-
tiae vitem colligatur; per prarupta, per incultave,
petrofa, 8c afpera malarum cupidinum devia non lin-
quitur evagari, nec feflbrem fuum qui eft fpiritus
nofter , qua non licet, invehit aut impellit. Hac
autem afella fortibus difeiplinse vinculis aftribta 8c do-
niita, liber fpiritus fe intrat, fe fpe&at, 8c fuse dignitatis
confcius aflurgit alacer, leves contemplationis
alas aptat, 8c candidiflimis bonorum affebfuum plumis
induitur, aëra prsetci*volat, 8c ex alto exofas terras
defpiciens,- fÿdereos petit trabhis , 8c fupremum
coeli verticem fcanditj ibi gloriofum mundi Condito- 1. 10. 8c fitis jugiter ficut vitis abundans in lateribus
rem Rcdemptoremque fuum, ac æthereos incolas vi-
det, admiratur, ftupet, 8c corum familiariflima col-
locutionc recreatur. Ifti namque funt, ut Ozias (qui
videos Deum interpretatur ) qui vineas fuas habuit in
montibus, immo in fublimiorimontibus omnibus cce-
P£ouî fiabetur. Faral. xxyi. Edocetur ibidem
plcniflime 'ipfc fpiritus de vineæ fùæ cultura, quid
lnfercndum, quidve refeindendum eft, 8c. quid mer-
cedis recipiendum. Introducitur interim in cellam
Tomi II I . Pars III.
tertio Eccli.xxxm. 17. ait Jefus Filius Syrach: Qua-
ß qui vindemiat replevi torcular, quoniam non mihi fili
laboravi, fed omnibus exquirentibusdifeiplinam. Protri-
busfimulintypofortis mulier habetur Prov. xxxi. 16.
DefruElu manuumfuarumplantavit vineam. In plantatio-
nc notatur ars 8c doÄrina: in frublu manuum operatio
beata. In vinea ubertas opulenta. Ut ei tribuatur illud
Cantic. vn. 8. ZJbera tua ßcut botrus vineA, & gut-
tur vinum optimum. In hocoratiönis hujustertia: finem
ftatuo. Nunc autem libet iifdemverbis, quibus Rhe-
toricam fuam Aroftotcles finit collationem terminare.
Itaquedixi, audiftis, tenete, judicate. Dixifedrudi-
ter. Audiftis benigniter. Tenete fideliter. Et judicate
falubriter, ut certam veftram vacationemfaciatis, 1. Pet.
domus Domini , ut denique vobis propinct vinum
æternæ jocunditatis ille qui vitis vera eft , Dominus
nofter Jefus Chriftus, qui eft benedibhis in.feculafc-
culorum. Amen.
T t t 2 JO -