19 Joannis Gerfonii 20
fit a quibufdam quaeftio quas fit ratio obligatoria in prasterea bonum aibfque prima bonitate, nihil pul-
Deo vel re&a ratio vel voluntas? Ponitur hicutrum- chrum neque fuave, & ita de aliis prout le&io pr«-
que, quia nec re£ta ratio fine voluntate, nee e con- cedens diffufius oftendit. Ita omnis obligatio cafla eft -
tra funt in Deo obligations complementum. Pr«- nec alicujus roboris vel moment!, fi non a Deo Im-
tereaquantumcunque notificetur voluntas fui fiiperio- peratore fupremo vires habuerit. Non eft potejias nifi
ris, nifi per illamvelitligare, noneonfurgitobligatio a Deo, R om.xm. 1. inquit Apoftolus5 veruntamen
fecundum dedu&ionem Durandi in hac materia j ubi nec omnis effe&us dicitur appropriate divinus , nec
qucerit an teneamur in omnibus conformarc volunta- omnis veritas pertinet ad Fidem , nec omnis bonitas -
tem noftram voluntati divinas: fienimSorte$levatfe-A ad adorationem: cur non fimiliter poteritefleobliga-
ftucam, fcit Theologus quod hoc vult Deus , 6c ita tio aliqua a Deo quas non ob hoc appropriate fpe&abit
ad Legem divinam ?
Corollarium fecundum.
Non ideo precise dicitur aliqua L e x divina feu de
Jure divino appropriate, quia ilium creatura rationa-
lis per revelationem accepit. Itaque fieri poteft, ficut
in antiqua Lege teneo fuifle in pluribus , quod Deus
revelet & tradat immediate aliquas Leges pro fblo re-
gimine politico 6c civili, quemadmodum de ordinationc
R e g is Ifrael, de taxatione poenarum civilium 6c hujufmodi
fimilium dicercturj 6ctalesappellanturaDo-
dtoribus Leges judiciales; quia tamen Leges tales non
immediate 6c direbta intentione ordinant in finem ul-
timum 6c fiipernaturalem, deficit una conditio defcri-
ptionis antedibl«. Pro cujus elucidatione 6c ut dibti
hujus rationabilitas magisinnotefcatadvertendum eft,
de quocunque efiebtu qui producitur j non oportet
tamen ut vidctur, quod Theologus talis obligetur
velle fimiliter, quamvisforte in liis quas peccata non
funt tcneatur non fe difformare remurmurando aut
contranitendo voluntati efficaci Dei plene cognit«,
quemadmodum forte Guillelmus Antifiodorenfis 6c
alii fentientes oppofitum prioris fententi« intellexe-
runt. Attamen h«c confequentia non valet. Ifta voluntas
eft juftiflima , vel ifta inclinatio 6c tendentia
funt rediflimse, utputa inclinationes naturalesj ergo
confbrmans fe per a£him liberum tali voluntati aut in-
clinationi in re volita aut in obje&o ad quod eft inclinatio,
nunquam peccat: flat enim quod Deus Pr«-
eeptum ad oppofitum dederit, ut quod a&ualiter voluntas
nihil eliciat. Fatemur tamen quod fi a£tus eli-
citus eflet omnino talis, qualis eft a£tus naturalis, il-
le nunquam eflet deformis: nam hoc claudit repugnantiam,
fed hoc dicere vel parum vel nihil eft. T andern B quod homo qui fiibfiftit ex duplici fiibftantia, una lpifubinfertur
in defcriptione, pro dignificatione ad «ter-
nam vitam confequendam, Sc damnationem evitan-
dam. Memini me legifle in Durando, quod fi nulla
fuiflet fa6ta revelatio homini de fua beatificatione fii-
pernaturali aut damnatione, nonincurrifletpeccatum
faciens feipfum raim damnationis « tern«, 6c ita nullum
fuiflet peccatum mortale. Hoc dibtum deLege
ftatuta veritatem habere videtur , fed de poflibili ne-
quaquam. Nonne videmus quod dans operam rei illicitae
, poteft ad pcenam humanarum Legum quamvis
fibi priiis incognitam judicari. E t quidquid fit tarnen
de poflibili, ita defado feres habet, omnem Obligationen!
divine Legis apud viatores ad finem tende-
re ut dignificetur homo ad vitam «temam obtinen-
dam, 6c ut poenam infernalem evitet. Juxta quod
falvant aliqui non improbabiliter qualiter, apud damna-
tos vel Beatos non funt Leges preceptiv«, quales lorituali,
«term divinaque 3 alia corporali 6c mor-
ta li, dnplicem habet finem , unum fiipernatura-
lem , alium naturalem , qui humanus poteft di-
ci feu politicus 6c civilis. Nunc pro confecutione
primi finis dat« flint Leges a Deo proportionate ad
finem ilium, de quibus eft nofter principalis fermo,
6c illas appellamus appropriate divinas feu Theologi-
cas, feu de Jure divino 3 quemadmodum non omnes
virtutes , fed eas duntaxat quas ad Deum immediate
dirigunt, Theologicas 6c divinas nominamus, Fidem,
Spem atque Charitatem. Proindè ad confequendum
finem alterum qui humanus quandoque dicitur, quan-
doque civilis 6c politicus, Leges alias late funt, Sc ut-
plurimum per humanam inveftigationem impolite:
ille verb quamvis ordinentur finaliter ad finem beati-
tudinis e tern e ficut ea que corporis funt, & corpus
ipfum propter animam faótum nullus ambigit 3 eas niquimur,
ad quas fcilicet voluntas divina vclit teneric hilominus divinas nequaquam dicimus 3 alioquin Leges
fälvatos aut damnatos fob novis premiis aut pcenis,
quia in falvatis non eft necefle 3 in quibus maxime
habet locum illud Apoftoli. fuflo non eft Lex pofita,
1 Timoth. 1. 9. 6cindamnatis eflet inutile. Alioquin
dicendum fuerat, ut videtur, damnatos quotidic for-
tafle 6c continue 6c de novo mortaliter demereri 3
quamvis autem dignificatio ad vitam eternam preci-
pue confiirgat ä Deo dignificante ut a caufa fliprema
6c dominantiflima, ficut 6c L e x quelibet ä prima L e ge
profluit ut emanatio quedam luminofa. Nihilo-
minüs dignificatio formalis fit per gratiam feu charitatem
, 6c meritoria per abtionem bonam Precepto-
6c regulas Medicinas pro pa£to non efle divinas cen-
febimus? Ill« liquidem refpiciuntfanitatisharmoniam
6c vivacitatem fenliium intcgram, quibus l«fisnonne
anima ab ufu virtuofbrumachiumdivinorumimpedita
torpefceret? illas tamen Leges feu regulas efle dejure
divino nondum quifquam dixit j quamvis teftetur Sapiens
Medicinam ab Ältiflimo creatam quamvis deni-
que lint in ea vel efle poflint conclufiones plurim« per
revelationem magis quam per humanam inveftigationem
infertse. Perfpicuum eft igitur arbitratu meo L e gem
aliquam non idcirco dici appropriate de Jure divino,
quia Deo revelante fiifcepta eft: hujufmodiautem
Corollarii cognitio prodeft non parum ad elucida-
rum impletivam ad precipientisintentionemquamex-
plicavit cum ait: f i vis ad vitam ingredi Jerva Adanda-
ta. Matth, xix. 17. Si non erravimus in defcribendo
Legem preceptivam , tam affirmativam quam nega-
tivam , prout non errafle putamus , aperta eft nobis
via non mediocris ad pergendum quotendimus, plu-
rimum quoque lucis allatum eft aciei noftre mentis ad Circa quod deducitur ulterius quod non omnes Canones
tionem materiae praefentis tam circa Legem antiquam
quam novam.
Corollarium tertium.
Summorum Pontificum vel Decreta funt de L e ge
divina : patet hoc ex radice prasmiflä, quamvis
inferendum cognofcendumque fequentia.
Corollarium primum.
Non ideo dicitur aliqua Le x appropriate vel pure
de Jure divino , quia ad illam obligat Deus. Facilis
eft dcclaratio j quoniam ficut nihil fit abfque Deo cau-
fante, 6c nihil eft verum abfque prima veritate: nam
tmnis fagientia k Domino Deo eft. Eccli.i. 1. Nihil
aliæ non defint inferiùs aflîgnandæ. Sunt itaqueplu-
res hujufmodi Canones ad politicam fblum converfa-
tionem accommodati. Quod fi dicat aliquis : Nonne
bonaEcclefiæ omnia fpiritualiaflint, quiafpiritualita-
tem refpiciunt 6c ad fpiritualitatem inducunt ? Refpon-
demus flib alia diftinbtione , quod in politica conver-
fatione hominum ficut flint quidam fpecialiter députa-
21 Liber He V itafpiritm li animé.
ti 6c dedicati adobfequendum D ep, qui antonomaticè turalis innititür dibtaihini ratiöriis 2 1
Ecclefiaftici dicuntur feu Religiofi. Alii quamvis ad
Deum tendant, quia tamen Ilium magis eft offiçium
tra&afe ea quæ finit fæcularis politiæ, ideo fæcularçs
nominantur.. N on aliter dicuntur bona primoinm eflè
fpmtüalia licet fînt res merè temporales, 6c corpiis
confervantes .ficut in aliis. Simili ratiqne Leges ordicrebro
quidam Canoniftarum , præfeitim in. materia
quam tra&avimus 6c de fimonia fimiliter , ubi fpiritualia
judicant ilia quæ eile carnalia 6c materialia nullus
nefcit.
Corollarium quartuni.
Le x aliqua non ideo dicitur divina appropriate qüia
ëx principiis Juris divini deducitur. Primo, quia
ficut ômne verum ömnj veto confonat; fie omnis Le x
quantumciimque pofitiva 6c humana confbnat divin«
L e g i, immo ex ea deducitur, fàltem à Deo 6c Beatis.
Ampliùs nulla eft Le x quæ non ii^nitatur principiis iftis.
D eo jùbenti obediendum eft. Authorizatis à Deo pa-
fendum eft. Superioribus fuis in eo quod fuperiores
flint non eft inobediendum, 6c ita nulla eflèt Le x pur '
humana
. . . ^ qüod eft infitiim
cuilibet homini non impedito in ufli debito rationis;
quod impedimentum fit autperimmerfionemeumfen-
fualitate nimia , aut per lasfibnem viriuin naturalium
fenfitivarum aut per depravationem tadicatorum in
anima vitiorum 6c confuetudinlim perverfartim. Le x
autem humana principalitcr innitiuir traditioni huma-
1«, 6c hoc, juafi human«, dici-
aditiönes pure jiidiciales, quas per
nus, 6Cqu« non innittintür principality
revelatiöni ut revelatio tft , nec ex revela-
tis aut ex dibtamine pure naturali cbnvenienti dedu-
btione patyent apud omnes, fi non accederet fu-
pyioris alicujus determinantis audoritas. Exempluni
de ifta Lege vel fimili | Princeps in hac terra cbnfti-
tiiendus eft per fucceffionem hereditariam. Principi
dabuntur annuatim mille taleüta auri pro tribüto: &
fimiles, qu«’ nec deducunturapeite ex veritatibus L egis
divinas 6c natuialis, nec tainen illis contradicere
cognofcuntur i alioquin ill« non tam eflent Leges di-
cend« quam fiev« nimis 6c iniqu« tynuwides bonitate
6c utilitate carentes. Secunda difterehtia Legis di-
vin« ad naturalem e ft ,, quia Lex divina principaliter
finem fpiritualem ; Le x mturalis naturalem;
humana veu o L e x potell ad v*.vn.nK|ue (hriuerc i-roj'tcr
diftinQionem quae data eft in tmio CoroUario deCamums.
quæ dicuntur
nem veritatem quæ fequi poteft ex veritatibus conten-
tis in liera Scriptura ; led illas tantumtnodo veritates
fibi damus quæ fpecialiter revclatæ funt & datæ ad
credendum pro beatitudinis fine coHfequendo. Scimus
infuper quod non omnia quæ per SummosPontifices,
immo per Ecclefiam,approbate lunt 3 ' elîê cenlèntur
deFide -, alibquin obligèrent adfiii credulitateinopufcu-
la lànélprùm omnium Doclorum quæ per Ècclefiam
approbantur, ficut de multis expreflmn.eft inDecre-
toitun diftin&ionibus hoc aiitem dici nequit 5 quare
hec omriis L e x appellabitur. dejure divino quam tulit
vel SummuS Pomifex vel Ecdcfia, vel Princeps qui-
libet aüâoritatem habens Dei in fiibdltos. Si verb
quæritur numerus veritatum tàb'um quæ approbatæ
. iunf de Fide ; remittb nûne ad ea quæ traâavit Occam
in luo Dialogo Libroii. quamvis aliqua pro incidentali
declaratione film diâurus.
Corollarium quintuni.
Sequitur ex præcedentibus coafliimptis quibufdam
veris ; quod eadem L e x dici,poteft de Jure divino Sc
naturali, & humano lêu pofitivo; fed alia & alia ra-
tiônè rçfpeâu diverforum. E t quidem qualis eftLegis
divinæ ratio diflum eft.
Lex verb naturalis præceptiva talem habet ratio-
item^ quod eft figpum inditum cuilibet homini non
impédito in ulu debito rationis, notificativum voluntatis
diyinæ volentis creaturam rationalem. humanam
teneri feu obligari ad aliquid agendum-vel non agendum
pro,.confecutione finis lui naturalis, qui finis eft
félicitas humana &; in multis débita converfatio.dome-
ftica^ Sc etiam politica; homo enfin naturâ animal civile
eft.
patet fecunda pars Corollarii; fed pfirnam mahifefto
nominatirit de hoc. Prceceptö ;; Noä furtum facies.
Exod. xx. 1 f . Nam & a Deo revelatüm eft ad
confequendum finem ultimum, &infitum eft cuilibet
homini non impedito in ufu debito rationis ad
fiönfeqüendum finem naturalem. Nihilominusrefpe-
.£hi, quorumdam hominum impedilorum in ufu debito
rationis, potuit rep'eti tanquamhumanatantümauad-
ritate latum eflet, quamvis non debeat fimpliciter hu-
manilm.nommari. Ex hoc nihilominiis' patet quod
apud aliqüos excellentis ingenii & mültarum litterä-
rum, ficut poteft üna propofitio dici Fidei pröprie
qu£E non fpedtaret ad Fidem explicitam exempiinca-
tam alteriiis; ita de Legibus fatenduin eft. Hac de
caufa mifericordia Dei quie quafdam Leges qu^natu-
raliter eflent notas, fi non pertpeccata obliterate &
, quafi penitus delete fhifl'ent decrevit rUrfus inno-
Cvare, & innovando communitati hominum trade-
re, ut eflent inexculabiles, & ut per eas finem con-
fequerentur, non naturalem tantummodb, fed eter-
num.
Corollarium fext urn.
Sequitur quod non abfurde concedi poteft omnia'
principia Juris naturalis efle de Lege divina propriedi-
dta, licet diveffaratione: hoc perlpicuum crit fi atten-
dimus quemadmodum omnia principia Juris natufahV
Deo reyelante ac jubente continet L e x tam antiqua
quam nova ad finem beatitudinis aetemm. E t aliun-
:de* feifan- iftud fuaddre pofliunus, ex hocqubdta’ium
principiorum indita eft notificatio creaturse rational!
per immediatam divinm lucis irradiationem, quemad-
r , .. e - . . . . . . . ■ modum fradideruntAugnftiniis & alii Do'dloreseleva-
Le x humana. five pofitiva pracepnva. pure & ap- t i , & olim fiipeifhoc fuit ArticulusParifienfistempo-
lopriate defcnbitur,qi}odeftfignum'verum humana u reGuSUelmiParifienfis,proutleeiinbeatoThoma propr &
ti-aditione & authoritate immeidiate conftitutufn , ,aut
quod non infertur neceffina dedudione ex Lege divina
Sc naturali ligans ad aliquid'agendum velnonagen-
dum , pro confecutione finis alicujus' humani. Si quis
jpaiticiflas hai^im. deferiptionum difcun’a t , agnofeet
turn differentes rationes triplicis hujus Legis,, turn
epnvenjentiam in re eadem, E t quidem Le x .divina
diftert a ceteris in duobus fpecialiter. Primp , quia
innititur principaliter revelationi divin« 3 Le x verb na-
Tomi III. Pars I .
, prout legi in beatoThoma, Sc
Bonaventura declarat pulcherrimè in Itinèrario mentis
in Deum, oftendens nullum effe didamén reéhe rationis
folidum 6c obligatorium nifi in prima Lege 6c luce
ftabiliatur. Propterea Philofophórum maximi 6c pr«-
cipui,inter quos ftoruyunt Socrates Sc ceteri Academici
,, ingenue profeffi funt, nihil' in febus? mutabili-
bus fe feire, nullam in eis reperire veritatem, 6tnul-
lum eflè dibtamën reftiim rationis : qupd ft p y hoc
omnem a nobis veritatem 6c reóhim didamen flmplt-
® 2. rifpt