velit, quarn demones: quafi praeterea nonfapientio-
res fint Angcli fanbti, & ad hominum inftrublionem
proniores , inftruótionem loquor , non curiofam ,
atque facrilegam 3 fed falutarem, 8c de rebus ad vir-
tutes, Offerfteulri cictiartceam pqruaeed if&pae &qaunsteifbtuios .non parum diffi-
cilis, 8c rarb a Dobtoribus fatis explicataj & eft:
qualiter divinationem , & dobtrinam qua: ^ fit per
fed vel* a credulitate eundem abfolvet, vel aflenfum
revelationis caufabit in eodem immediate, vel mediate,
quemadmodum fecifle in Abraham Genefis de-
coumrfnieiss mreovnelfatrtiaotn. es Ehxa bqeunod asin effeiero f,u fopmebntaias , mnireacc curlea-,
dendas facile, ubi vel credendis, vel bonis moribus
obviate videntnr. Proptered in Sanbti canonizatione
mores & dobtrina non minus fpedtandi funt, (immo
dæmoncs , ab ilia quæ per Angelos fanbfcos mi- A magis quàm Prophetiæ, vel miracula.
niftratur , diftinguere poterimus : hoc eft quærere
qualiter veram per Angelos Prophetiam a divinatione
per dæmoncs diftinguemus ? Nec putare oportet, hanc
q2u1æ. ftionem novam efie. Movetur enimDeut.xvm. Qgpd fi, inquit Moyfes, tacit a cogitatione refponde-
ris 5 quomodo pofihm intelligere verbum , quod locutus non
efl Dominas. SeqÄtur refponfio. Hoc habebis fignum,
quod in nomine Domini Prophet a ille pr adixerit, & non
evencrit, hoc Dominus locutus non e ß , fed per tumorem
animi fui Propheta confinxit. it. 22. Iftud vero nequa-
quam videtur fàtisfàcere, nam 8c futura quædam fi-
cnuiut npt,e rq duiovdin actoionnceesd idtuærm onum prædibta funt, cve- Deut. xm. Sc prophetica
denunciatio quandoque caret eventu : patuit in Jona,
refpebtu Ninivitarum, 8cin Ifaia, refjpebhi Ezechiæ.
Ißt. xxxviii. Et redderetiu? quæftio longe difficilior,
fi cqnfideremus quafdam revelationcs divinas prima fa-
Conlëquenter oftendi pollet ex his neceflitas
Theologorum in facris litteris eruditorum 3 Prse-
latorum verb eos fpernentium damnatio , error,
8c vehemens contra eos de infidelitate fufpicio.
Ex his rursus colligi pollet, qubd miracula, vel rc-
velationes valere poflunt, aut non valere, ad decla-
randum aliquem in Papatu jus habere 3 fed h x c teti-
*giflc fiifFecerit.
Plurima adhuc de modo & pofiibilitate noftrae
informationis per angclicum minifterium dicenda erant:
at verb ne prolixitati nimis indulgeam, primas 8c prin-
cipali noftra: Collationis parti finemftatuo, in quavi-
fum utcunque eft de pugfta Angelorum beatorum
contra malos, in hoc qübd hi inftrüere, ifti fèdu-
cere homines enituntur , & f i t prdium magnum in cos-
lo , in quo Michael & -u4ngeli ejus &c.
Altera noftras Collationis pars principalis erat, o-’
didtamini divino ac naturali contraire, ut qubd Abra- B ftendere prælium Michaelis1, 8c Angelorum ejus conham
proprium filium innoccntem immolaret 3 quod
Ozce Propheta faceret filios fornicationum, 8c qu*e-
dam fimilia-, ad quas dasmones folent idololatras aflice-
re, 8c ilia ab eis per divinationes fuas fallaces extorquere.
Pro cujus diflblutione quatuor affigno vera-
rum Prophetiarum conditiones, quas non ita da:mo-
niacis pronunciationibus conveniunt. Prima. Nul-
lus Angelorum fanbfcorum, five Prophetarum, efie
quicquam futurum praenunciant, quin veraciter futurum
fit in fenfu quem ipfi, vel Spiritus fanebus inten-
debant: fic non eft refponfum daemonum, quia 8c
fallunt, & falluntur. Et hsec conditio habetur ubi
prius Deut. xvm. non tarnen fufficit, ideo ponitur,
quia ita dicerent alii. Secunda conditio. Siidipfum
quod Angelus, vel Propheta praedixit, non eo modo
quo vocaliter prtetendebatur eveniat, fuper hoc
prius ä Spiritu fanbto revelationem accipiet de Prophc-
tia , aut revelatione fic vel fic intelligenda conditio- q
naliter , myftice , vel literaliter. Patuit in Jona &
Ifaia, de quibus fiebat argumentum, ob hoc perimi
nondebuerunt, fecundum Legem divinam Deut. xm.
Hanc differentiam , vel conditionem afiignat Do-
•minus Antifliodorus in primo Summa, in materia De
Prophet Us, & De Lyra. Tertia condito. Nihil bonis
moribus, aut finceraeJFidei contrarium Angeli fanbti,
velPropheta: veri predicant, aut praecipiuntj neque
enim immolatio Ifäac, Deo jubente ac difpenfante, foif-
fet illicita. Haec conditio habetur. Deut. xm. 1.2.
2 . Si furrexerit in medio tui Propheta , aut qui fim-
niumvidife fe dicat, & pradixerit fignum atque porten-
tum , & evenerit quod locutus efl , & dixerittibi^ eamus ,
& fequamur deos alienos quosignoras , & ferviamus eis 3
Non audies verba PropheM illius aut fomniatoris , quia
tentat vos Dominus Deus^vefler 5 ut palam fiat utrum
diligatis eum , an non , in tota anima veftra. Quarta
conditio eft. Revclatio Angelica, five prophetitra
draconem , in hoc qubd alii violenter homines
torquent 3 & cxecutivas corporis vires impediuntj
per alios verb juvantur , atque roborantur. Quod
enim fe ita res habeat, & Scripturas teftes funt, &
experientias innumerabiles, modi quoque feitu faciles
funt. Poteft itaque dasmon , fi & quantum prohi-
hibitus non fuerit, homines in vegetativa, nutritiva,
generativa , •& motiva, per corporum alterationem
fic indifponere, ut vel aegrotet, vel gencrare nequeat,
aut moveri. Bonis verb oppofita agere tanto facilius
eft , quanto & prudentiores funt in diverfimoda rerum
naturalium applicatione, & divino adjutorio ple-
niores. Juvaift quippe vires noftras corporales, 8c
motivas tripliciter. Aliquando intra corpus, aliquan-
do circa corpus, aliquando extra corpus. Intra corpus
opem ferunt cooperando nutritivas, vel motivas,
in fuis operationibus j 8c ut medicas artis peritiflimi,
abtiva paflivis ordinate 8c congruenter applicando.
Eorum infuper providentia nonnunquam cibus appli-
catur , five per feipfbs quafi infenfibiliter , ficut for-
tafieMoyfi fa&um eft, qui jejunavit quadragintadie-
bus , 8c quadraginta nobtibus , 8c mulieri illi qiiac
per triennium finecibo 8c potu vitam duxit, five per
aves , ferafque voraciflimas , cujufmodi funt lupi 8c
corvi. Nam lupa Remum 8c Romulum, corvusErc-
mitam Antonium nutriverunt, ubiconftat prteter na-
turam horum animalium talia cfle miniftrata. Arcent
infuper dasmones, ne corpus opprimant, vel fuffb-
cent, vel torqueant, vel quod aliquando facere occul-
toDei judiciopermittuntur, vel ad humilitatem, ficut
de quodam in Vitis Patrum legitur.* Et de Paulo habe-
mus , qubd ipfum Angelus fathanas collaphizavit. 2.
Cor. xn. 7. 8cc. Vel hoc fit ad punitionem, quemadmodum
illis contingit, qui fordidiflimis lihidinibus car-
nis#8c in naturalibus abufionibus ejus nimis immerfi funt.
H x c notant glofla: fiiper illud: Luc. vii. 8c Marc.xv 1. ca , fuper aliquo quod bonis moribus obviaret, nifi D Maria Magdalena, de qua cjecerat feptem dasmonia.
divina interveniret juflio, five difpenfatioj aliter cir- Sic 8c excommunicati in Ecdefia primitiva dasmonis
cunftantionata eft, aut cfle debet, qubd de ea revelationem
accipienti dubitare non liceat} tunc enim
maxime locum habet illud. Probate fpiritus f i ex Deo,
funt. i. Joan. iv. i. ficut beatum Martinum , 8c
aliorum pjurimos feciffe legimus. Etin hoc cafu debet
homo habere diftinótionem fpirituum , ut dibit
Holkot in 'i) . vel facere quod in fe eft , oran-
do , 8c fe difponendo , 8c fic non permittet ilium
veritatis Deus in pérniciofum errorem prolabi}
poteftati fubdebantur: habetur , 8c notatur. 1. Cor. v. Ceterum provident Angeli, ne dasmones prolem
impediant, vel hominibus fic illüdant , 8c incubi
fiant, 8c fubcubk Super quo apertiflimum eft in Legenda
Sanóti Bernardi exemplum , 8c in Britonum
Hiftoria de Merlino. Utrum verb patres dicendi fint
dasmones puerorum exindè genitorum ? Dicit Bona-
ventura in 2. qubd non } fed illorum a quibus fc-
mina fufeeperunt. Moraliter attamen notandum eft,
qubd
qubd Angeli non femper corporis incolumitatem pras-
ftant j fed illud in infirmitatem quandoque aut refol-
vunt, aut refolVi patiuntur, ad.eruditioncm, ut ad-
verfitas reddat intelligentiam quam profperitas fura-
ta erat, 8c illam dejiciendo fublevet, quam hasc ele-
vando fubjeciflet. Quem enim diligit Deus, corripit, &
quafi Pater infilio complacet illi. Prov.m. 12. 8cefthaud
quod monti par eft, motare poteft -, non mirum fi Angeli
nobilifîimæ fubftantiæ , & virtutis, montes, in-
gentiaque pondéra circunferre fufficiant. Quocircapa-
tet modus quo Habacuc Propheta in cincinno capitis
àJudæa, brevi momento, Babylonem tranfveclus
eft , nec rumpebatur cincinnus, quia pondus corporis
non ipfc , fed Angelus fuftentabat, quomodo
dubium correbtio præfens ex dono Dei maximo, 8c ^ fuprà pinnaculum Templi ftatuit dæmon Chriftum.
miferatione copiofiffima: nam fàtiùs eft per tempe- ^ ' 1 '
ftatem ad portum rejici, quàm tranquilla navigatione
inter medios flubtus tandem abfbrbcri 3 irato quoque
Deo mali profperantur , quipræfenti profperitatelæ-
tantes, æternis deputantur fuppliciis, quafi fures in-
corrigibiles, qui non verberibus corrigendi, monen-
dique funt 3 fed mortibus, 8c crucibus exterminandi
relinquuntur. Senfit hanc mifericordiffimam Dei vir-
gam , ut piè æftimo , illuftriffimus Re x nofter , ad
fuam (ita enim fpero) 8c noftram utilitatem. Senfit
8c earn eeregius, 8c beatus Doblor Hieronymus, cujus
hodie Vigilia feftivatur, qui dormiensraptus, fe-
verè interrogatus eft 8c verberibus cæfiis, quia Cice-
ronisLibros,divinis omiffis, attente nimislcblitabat,
ficut feribit in quadam Epiftola. Nolo tarnen exemplum
iftud ad hoc traducatis, ut abjiciendos prorsùs
æftimetis infidelium Libros , velut quidam false ar-
gumentarifatagunt. Alioquin 8cipfepoftmodiim Hie-
Et ibi de corum motu , 8c locabilitate plurima pof-
fênt inferri, quæ prætereo : puto enim qubd in Angelis
fit virtus fui locativà, ficut 8c corporis motiva,
8c fui 3 8c ilia eft ratio exiftentiæ fuæ in loco per li-
beram voluntatis applicationem , niinc in majori 5
nunNco ivni fmfiminèo rtie.rtio juvamen præftant Angeli per debi-
tam eorum quæ extra corpus noftrum funt difpofitio-
nem, ut quemadmodùm elemema tempérant, 8c per eos
falubres auræ,frubi:us fani, pafeua armentis non peftifera,
8c fimilia miniftrantur. Nam 8c qualiter pueri inter tôt
infantiæ diferimina, nifi eis agentibus confervantur, ne
vel in ignés ruant, vel flumina, vel neterræ allifi expirent,
vel oppreffi fuffocentur. Contraria vero per fæ-
vam dæmonum horribilitatem procurantur, in fulgu-
ribus , epidimiis , tempeftatibus, patet Job. i . cap. Pnrio, caubriagreunnttu, r imfrepquugcnnatinùts, , rféepde lalurcnetnStc eroesl iAganngte. liH boa-ronymus,
8c Auguftinus , & Bernardus, 8c ut al- R bcmusnamqueinfàcris Litteris de Raphaële Angelo,
repetam , Paulus , Cyprianus , Origenes , im-
mb ( ut gcneraliùs extendam ) omnes philofophantcs,
omnes Lcgiftæ , omnes Artiftæ culpabiliter errave-
runt, quod dicere, intolerabilis eft temeritas. Cùm
enim omne verum à quocunque dicatur , à fpiritu
Sanbto fit 3 aflercre qubd neque Rhetoricorum ,
neque Philofophorum , neque Poëtarum diétis ftude-
re, neque, ubi res exigit, in Sermonibus, ôc exhor-
tationibus allcgare liceat, falfum eft , ne dicam te-
merarium , Sanélorum infuper laudibus contrarium.
Sanbbos nomino, qui dibba fua totque Libros fuos,
cum tanta eloquii venuftatc , 8c profunditate fenten-
tiarum , abfquc Gentilium litteris componere neque
voluerunt, neque fortaffis potuerunt. Quis prohibet,
ne SenecæMores, ne Tulli Paradoxa, Officia, Sc-
nebfcutem, Amicitiam, Hortenfium 3 ne Boëtii Confo-
l8act ifoimneilsi,a n? e PAortiefftto tuetliiqsu, eP 8lca tPoonieftqruiae ,E t8hci cRahme tleogriacma,, C zantis David à Saül oppreffo recedebat fpiritus : fi-
8c Philofophia cum Theologia, 8c facris Litteris ad-
mitti, vel mifeeri: qubd & Paulus, Auguftinus, Hieronymus,
n-.sjjÊÊÿb— qubddæmonem,nomine Afmodeum,oppreflorem viro-
rum Saræ,religavit in fuperiora deferti Ægypti.7ô£.viii.
3. Mirum autem eft, quæ fint vincula, 8c carceres, quibus
ipfi qui corpora non habent alligentur. Refponfio
, ilia cfiè Leges Dei fixas, 8c infruftrabiles, quibus
ftatuit ut dæmones quandoque ad veile Angelorum
, vel virorum Sanbtorum preces, certis locis, 8c
corporibus ficafîiftant, utindénonvaleant abfcedere.
A t verb prætereundum non eft hoc in loco Ra-
phaëlis diébum, quo perhibet jecur, vel cot pifeis
cujufdam, fi fuper prunas ponatur, 8c fumiget, valere
ad omne genus dæmoniorumextricandum. Quod
nunc in fenfii hoc dibtum probabiliter accipio, qubd
Deus in punitionem fuperbiæ diabolicæ, eos non fo-
lùm Angelis , quinetiam corporibus viliflimis fubjici
voluit, ut vel in illis incarcerentur, vel ad quorumdam
præfentiam effugentur, ficut ad fbnum cytharitiùs
ceterique maximorum fecerunt, 8c adhuc
fäciunt. Modus attamen habendus eft (fateor) utillas
feientix nondominte, fed ancillie, miniftra:que fint 3
fic qubd Theologia: pnecipuus honor, fumma autori-
tas, 8c frequentius ftudium ä Theologis femper impen-
datur: 8c hoc non fatis fobrie beatus Hieronymus, ipfo
tefte,tunc ciim verberatus eft obfervabat, quia iprx affe-
ctione ad Tullium fibi defipiebant divina: Legis Libri.
Secundo auxiliantur Angeli impedimenta ab-
iiciendo, qua: circa corpus noftrum funt , ficut ä
retro catenas Angelus excuflit, 8c oftia carceris non
pcrcipientibus oftiariis aperuit, atque claufit. Sed de
applicatione hujufmodi fubftantiarum fpiritualium ad
corporalia, fiquisinterroget, refpondendum eft, illam
fieri per liberum velle fiium 8c potentiam virtuo-
fiffimam. Quemadmodum enim anima proprium mo- ^
vet corpus cui alligata eft 3 non aliter ablque alliga-
tione tali, 8c fine adminiculo organorum, atque nervorum
, pofliint Angeli res movere corporales, 8c eo facilius
quo virtutem ampliorem habent, 8c divina: virtuti
fimiliorem. Quomodb fimiliorem? In hoc qubd divina
virtus ab omni alligatione ad corporcas fiimmc
aliena eft. Eft itaque imperfe&ionis in animabus no-
ftris, vel brutorum , qubd ablque nervorum vincu-
lis minifterio, 8c certa colligantia membrorum ad
invieem , atque harmonia debita corpus agitare non
valeant. Quod fi anima, certe imperfe&a, corpus fuum,
Tomi I I I . Pars II I ,
cut ad appofitionem lapidis cujufdam in annulo ad na-
res dæmoniaci, quidam dæmonium expellebat, re-
ferente hæc Jofepho , in D e bello Judaïco Sic 8c
Origenes exprefsè ponit in Homilia Levitici, qubd
le&io, vel prædicatio, veloratio Scripturarumfàcra-
rum dæmones incantat, fopit, 8cdiffugat. Unde 8c
Chriftus dixit, aliquod efîèdæmoniorumgenus, quod
non nifi per orationem jejunio fociatam expellitur,
ubi & orationis,’ 8cfacræ leblionis, & prædicationis
virtus extollitur.
Accepimus igitur, Reverendi Patres, quamquam ari-
do, jejunoque fermone, qualiter Angeli bead in præ-
fèntis ftadii præliatione nobis præftent auxilium, tarn
in cognitiva (ut Collationis prima pars docet) quàm
in cxecudva corporali, ficut in fecunda utcunque nar-
ratum eft. Sed eccc, quamvis de Angelorum condi-
tionibus , 8c bencficiis erga nos plurima , non dico
repererim, fed ab aliis magna ex parte dibfca, meoor-
dine, meifque verbis explicaverim, nihilominùs mulr
to plus plurima dicenda fuperfunt5 adeb ut certè avi-
da dicendorum copia magis impedimento mihi fuerit,
quàm inopia. Quot reliant difficultates , quot fpe-
culationes altiffimæ, atque pulcherrimæ , de eorum
quidditate, neceflitate, loco, motu,cognitione,me-
rito, confirmatione, obftinadone, numéro, diftin-
blione, de multiplici aébione in aflumptis corporibus,
de illufione malorum per beatos, de tentatione multiplici
malorum, 8c eorum fuperatione, de collufio-
ne eorum, 8c gefticulationc, de euftodia, 8c de de-
B b b b b puts