999 Joannis Gerfonii iöoö
ro coram hominibus, 6c focia in mcnfa, ,6c in lcbfco
fponfa amata , fcilicet quod habitandum e i t , 6c u-
tendum eft ea non tanquam ferva vel ancilla, fed in
omni honeftate $ 6c ipla fe habere debet in omni amore
ergä maritum fiium , quemadmodum vult maritum
cam benigne tradlare coram hominibus. Parum lo-
qui: humilitas, fbbrietas 6ccaftitas, opera funt qua:
faciunt uxorem placere marito : dulcedo verb feu
benignitas, 6c mariti fidelitas facit maritum uxori placere:
6c etiam quod unus amet amicos alterius, hi- ■
laritatem oftendendo, abfque tarnen fufpicionc. No-
tate omnia hsec in Jofeph, & Maria, qui concordi-
ter adibant Jerufalem, 6c quxrebant filium eorum
& c. Notate quod cubabant in diverfis le£lis, ncc
videbant fenudos, quemadmodum recitat fanbtus Hieronymus.
Femina dicit fe efle indifpofitam, debet
ne credere maritus, ncc poftulare- ejus focietatem ?
Dico quod fic, nifi appareret cflefiblionem. Simu-
lieri non adhibcaturfides, 6c maritus petat corpus femina:,
nec ipfa eum retrahere poflit, ipfa obediet fine
peccato & maritus peccabit: fic etiam dico, fi fit
imprtegnata, modb pucr non pereat. E t fiu x o r re -
ceperit Corpus Dominicum, vel fit magnum Feftum.
dico pariter quod obediet. Et propterea« bonum
eft uxorem, vel virum unum non recipere Corpus
Dominicum fine facultate alterius 6c conventione
nolle fimul habere carnalem copulam. Si femina fo-
refacit, quid melius eft, autipfamfecludere, auteam
retinere ? Dico quod fi maritus habet fpem emenda-
tionis fuse, poteft iplam retinere, fi non, debet fepa-
rari per Judicium, fifädum probari poflit, non alias.
Securiiis eft in multis cafibus diflimulare. Secundum
Leges aliquas civiles maritus poflet occidere uxorem
fuam, fi inventa eflet in fado, fed Deus 6c ratio hoc
prohibent. Si una partium nunquara confenferit, nifi
per vim, an ne fit fadum verum Matrimonium ? Dico
quod non, nifi novus adveniat confenfusj IcdEc-
clefia judicabit quod fic. Et fi votum folemne, aut
progenies impediens inveniatur : dico quod fepara-
buntur partes, quantumcumquc fuerint fimul, nifi
Papa difpenfet. Quid dicctur de parte qua: ante
matrimonium fimplici voto voveret caftitatem, pote-
ritne habere carnalem copulam fine peccato. Dico
quod f ic , fi fit ad petitioncm partis fuse, fed non ad
fuam petitionem 5 fi votum eilet de caftitate fervan-
da principaliter, 6c non de hoc quod nunquam con-
tradurus eflet Matrimonium : tunc enim votum eft
violatum per Matrimonium, 6c poft Matrimonium poteft
bene reddi, 6c poftulari carnalis copula. Et ap-
paret, votum caftitatis non aliud importare, quia votum
eft de re qua: de fe eflet licita, nifi impediret
votum. Si maritus eflet excommunicatus, pofletne
uxor manere cum eo ? Dico quod fic j fed ipfum ad-
monere debet, non impedire, nec confentire debet
crimini. Notate opus mifericordias, quod eft ma-
jus ad maritum fiium fervandum, 6cc. Et fi maritus
eft.leprofus per excmplum de Libia. Quamma-
gis amare debet maritus, an uxorem fiiam, an Matrem
fuam? Rcfpondeoj quoad plures res, debet habere
Matrem fuam in honore 6c reverentia, fed fimi-
liter uxorem, quia ipfa eft corpus fuum : 6c in arti-
culo mortis tarn Matris, quam uxoris, fi folam unam
liberare poflet, fcilicet alteram earum, liberaret uxorem
fuam 6c perirepermitteret Matrem. Vidctur etiam
mihi magis eum amare debere uxorem fuam, quam fi-
lios fiios j 6c fic de uxore ad maritum. Cui magis obe-
dire debet uxor j an Patri, an Matri, an marito fuo,
an naturali 6c tcmporali Domino fuo ? Refponfio: fe-
cundiim diverfas dominationes requiritur diftinbfcio.
Nam quoad fabtum Matrimonii, femina magis obli-
gatur fponfo fuo5. quoad aliquas reverentias, matri
fiii£ •, quoad hoc quod refpicit Rempublicam, D o mino.
Quis magis amat aut Pater, aut Mater ? Mater
ardentius, Pater amat conftantiüs. E t puer magis
diligit Matrem in juventute, 6c dcinde Patrem
ciim eftebtus fuerit major, nifi confuetudo hunemu-
tet amorem. Qui magis amant , aut parentes fi-
lios, aut Filii parentes ? Dico parentes magis diligerc
filios.
Perfon'cE in Matrimonio cxiftcntes habere debent
tertiam cuftodem iollicitam difeiplinam, qua: cafti-
gat benigne , fanbte, 6c fane. Habetis pulchrum
exemplum in hoc Evangelio: Fill. Et notatc de il-
lo qui mordendo abftulit nafum Patris lift.* Notate
de Heli, qui non correxit filios fuos quos debebat
deftituere ab oflicio, non' modb admonere. Notate
pcenam alicujus pueri qui crat contumax 6c inobe-
diens, lex pmecipiebat eum baptizari. Et notatc ]c-
fum Chriftum potius manfifle per myfterium, quatn
propter aliam caufam. Ethabuit Domina noftra me-
ritum inveftigandieum, fuitque per fpecialem difpen-
fationem quod non habuit illam non cognitionem
amiflionis Jefu Chrifti: 6c ad nos docendum. Notate
quod bene vivere potuit tribus diebus fine come-
dendo. Notate qualiter reverentia debeatur puerisj
quomodo feitum eft tunc quis eflet file puer. Parentes
debent inftruere liberos lanble ad bonam reli-
gionem, 6cbonos mores, perFidem, 6c alia. Notate
defpiritualibus parentibus 6c de fidelitate hocap-
paret in Evangelio. Notate quare Dominus nofter
remanfit in Templo, in fignificationcm quod pueri
poflunt 6c debent ftudere, 6c addifeere bonam do-
btrinam, etiam fine feitu vel facultate parentum corum
, nifi caufa rationabilis fuerit ob ncceflitatem aliam.
Notate de quo Jefiis Chriftus loquebatur. Notate
contra perfonas qua: cxemplo 6c verbis nocent eorum
pueris, in avaritia, in ebrietate, in luxuria, in
pom pa, in lubricitate, in tantum eis applaudendo &
ipfos tangendo, in juramentis, ad luxuriam, in fu-
perbia, in ftulta credulitatcj 6c illis faciunt pueros
eorum matrimonialiter conjungi. Parentes debent habere
fufficientcm benignitatem ad eorum liberos, non
regendo eos nimis afpere, nec nirttis delicate Mater
pia 6ce. Benignitas melior eft quam rigor j debent
habere cor humanum. Notate de ave ad pr«dam
apta, qua: ob dulcedinem, 6c afinus ob verbera. Notate
excmplum de filiis, qui non poterant proficerc,
quia nimium vapulabant. Virgaeumcaedc6cc. No-
ta quomodo Domina noftra benigne loquebatur: Fill,
6cc. Luc. 11. 48. Notate de Quintiliano, qui non
, volebat pueros azdi. Notate de maledibtionibus pa-
’ rentum, 6c benedibtionibus. Notate de E lifeo , &
de pueris ufque adquadragintaduos, quos duo urfi de-
vorarunt. Verecundia eft ornamentum pueri. No-
ta de conditionibus puerorum. Sunt pueri parvi pu-
ri, modico .fatiati, ludum concordant, citodant, ci-
to pacificantur •, in infantia prarcipue, 6c poftmo-
diim debet confervari puerorum fanitas& eis fieri the-
faurusperartificium, 6cc. Contra hoc eft dare per-
verlas nutrices, ebriofas, ftultas, 6c malorum morum
in carnalitate. Notate de Matre fanbti Bernardi. Contra
hoc eft habere fobolem tempore jegritudinis,
vel per nimium exercitium operis carnalis’, aut in le-
profitate. Contra hoc eft dare nimium ad potan-
dum 6c comedendum pueris, mala focietas, 6c con-
fuetudo. Contra hoc eft impedire prolem, vel
prius, abutendo Matrimonio, vel poft, quando fit abortus
per veftimenta, aut per choream, aut per verben
a , vel per pocula, aut aliter. Expedit habere con-
filium commune 6c Confeflorem. Quid fiet de filio
illegitimo: fi Mater ei dixerit illud, non credetj fi
dicat marito fuo, ponit fe in periculum mortis> fi
permittat fuccedere puerum, alii decipientur, 6c ex-
hcredabuntur j fi confulatur illi ut efficiatur Eccle-
fiafticus, aut ingrediatur Religioncm, forfitan non
obediet. Cafus eft pcriculofiis. Apparetmihi inge-
nerali, quod Mater poteft dicere in fecreto iola loli
puero conditionem fuam: quod fi ipfe non curaverit,
1001 Sermo uomin. infrä octavas Epphania, ■ 1002
videtur mihi Matrem nil aliud facere pofle, 6c eile fiam quam fpoliarent, & ei furarentur pi optcr co-
poteft in ftatu falutis, ^lifi Mater daret aliis filiis per rum liberos 6c uxores. Notatc de Juda. Notnte de
modum donörum.
Tres modi dubiorum fblvuntur per has tres cuftodes,
quando interrogantur. Primum: quare una mulier non
poteft habere duos maritos, quemadmodum unus maritus
folebat duas habere uxores, vel plures ? Refponde-
tur; hoc eflet contra bonum Matrimonii, 6c pra:fertim
quoad prolem 5 nam mulier melius generat pueros ex u-
no viro, quam ex pluribus. Alia caula eft, quia hoc eflet
contra amorofamlegalitatem. Exemplum de Socrate
habente duas uxores, qua: continue rixabantur: & no- -
täte de duobus refponfis Socratis. Unum erat quod ad-
difeebat domi quomodo patientiam habere deberet
in civitate : aliud quod bene- feiebat poll talia ver-
borum tonitrua venire pluviam, videlicet urinam dua-
rum uxorum ejus deorfiith, 6cc. Notate hiftoriam
quam de Papirio recitat Macrobius, quod quariibet
mulier voluit habere duos maritos 6cc. Tertia caula
eft quoad Deum quia hortarentur ad omnem avari-
tiam, 6c propter luxuriam mariti ejus (ficut Salomon)
oblivifcerenturDci. Secundum dubium, qua“
re melius eft poft Matrimonium permanere in viduita-
te , ut ferviatur Deo, 6c cogitat unufquifque de feip-
fo. Notate de viduis qua: vivere volunt in del tiis
6c libertatibus, qua: mortux funt, ficut dicit Apo-
llolus, 6c funt curiofie, ignominiofa:, ebrioße, fli-
perbx 6c fuperftitiofe, continue addilcunt, 6c nihil
feiunt: Semper difeentes &c. z. Tim. m. y. Contem-
nunt Presbyteros tanquam eorum fämulos propter pe-
cuniam 6cc. Hypocrita:, pauperes, in talibus nil pro-
deft viduitas, nec etiam fiepenumerb Matrimonium.
Notate refponfum Socratis cuidam inrerroganti, fi
uxorem duccre deberet. „ Quicquid (inquit) conlu-
„ luei-o tibi peenitentia duceris, hic folitudo difplice-
„ bit, illic jurgia. Notate quad Länbtus Ambrofius
dedit S. Auguftino tria documenta •, ad non confulen-
dum Matrimonium,ad ftatum Pra:sbyteri,6c ftipendarii
famuli diverfi.Secunda caula eft amor 6c memoria fponfi
luidefun6li, qui autfuit bonus, 6c ftultitia eft ponere
fe ad fortunam probandi aliquem malum; vel fuit ma-
lus, & adhuc poterit ipfa habere pejorem. Dido fefe
inreremit, ut fidem fervaret defunclo Sichcco. Uxor
Hafdrubalis Ducis Carthagincnfis fe mifit in ignem cum
duobus fuis filiis. Illi ex India multas habent uxores,
6c melius amata v iv it , ac moritur cum marito fuo
6cc. Portigina filia Darii occiditanciljamfuam, qua:
ei cofulit fecundas nuptias. Libia defponfata T u llio ,
dixit fc opinari omnes viros ora habere, feetida. Mar-
tia Catonis filia dixit, nullam eile qua: adeo ama-
ret maritum fuum ficut ipfa. Marcella Matri fiiae in-
terroganti, fi la:ta eilet quod virum haberet, ref-
pondit fic in tantum , ut nolim ampliüs. Notate
exemplum de turturc. Tertia caula eft propter pueros
, funt dura: ftrena: eos adducere , qui Gallice di-
^untur paratre vel maratra
Tertium dubium , quare Pra:sbyteri non ducunt
uxores ? Prima caufa, e f t , ut ferviant Deo munde.
Notate quod Prxsbyteri Legis veteris pro tempore
mylleriorum eorum abftinebant ab uxoribus, adfeien-
dam facram Scripturam , 6c earn exponendam. Et
notate quod dicit fänbbus Auguftinus, nihil eile
quod adeb hoc impediat. Notate de Tullio qui dixit,
fe non pofle intendere , vel vacare u xori, 6c Philo-
fophiae. Nota de irregularitibus in Gra:cia. Notatc
quje feientia acquiri poflit cum femina , 6c quod non
6cc. Notate de Gra:cis , qui lecundum Bonaventu-
ram perdiderunt Scripturarum intelleblum. Notate ]
quod fiunt nimis multi Pra:sbyteri, 6c nimis multi
Domini. Unufquifque calceator vult habere fiium Cap-
pellanum. Notate de fanblo Innocentio. Notate quod
bonis pofliimus abuti, ut Sermonibus. Notate quod
eflent mercatores.
Secunda caufa , propter iponfäm iplorum Ecclenepotibus
6c de ftolidis mulieribus , 6c quomodo funt
pejores furibus. Notate quid faciat naturalis amor ad
promovendum filios , cxcmplo beftiarum , quse fe
faciunt occidiut filios fuos nutriant: 6c per hoc multi
damnantur, 6c male dücuntur in hoc mundo feien-
ter. Notate de illis qui nutriuntconcubinas, 6cquo-
modo. 7 ertia caula, ob nutritionem filiorum ipforumfpi-
ritualium j cärnis amor eos timere faccret magnos ,
adulari mediocribus, contcmnere parvos. Ideo ordi-
nati fucruiit Mendicantes, ut nihil timererit fed pa*
rum prodeft cxtrinfcca paupertas, 6c nocet, fi nimis
lateat cupiditas , ideo non recipiuntur in tefti-
monium. Nota quid fit expedientius : vel eos habere
, vel non ? Notatc de fanbto Paulo qui nihil ca-
piebat. Notate Prardicatorem magis proficere , fi
nihil capiat, 6c nihil det > per donationem enim fa-
ceret hypocritas, 6c per captionem diflimularet vitia
6cc. Quod rapere a mortuis quod nihil eft 6c minus
exiftimaretur. Notate de illis, qui allegant impoteii-
tiam cafte vivendi, hoc e f t , quia non fugiunt occa-
fiones. Notate qui pejus agat i Presbyter concu-
binarius, aut 6cc. Notate de Theologis non uxoratis.
Notate quare inprimitiva Ecclelia erant uxorati j quia
erant pauci, ante converfioncm eorum uxores habe-
bant, 6c fobrieutebantur Matrimonio, nec adhuc Ec-
clefia dotata erat. Notate quod fi Ecclefiaftici non
fervent fidem Deo, ncc etiam fervarent in Matrimonio.
E t multi fanantur , cafteque vivunt, qui fic in
principio uxores ducerent 6cc. Notate de Sacerdoti-
busiEgypti 6c Athenarum quibus mille erant peena:.
Notate fi Sacerdotes concubinarii abfolvant. Notate
fi debeant audiri Millie eorum. Fiat recolledlio 6e
firiis.
O dulcis Jelu , qui es verus virginitatis fponfus,
6c legitimus caftitatis amicus, dulcis Jelu , fine ma-
litia , fine ira , fine invidia , velis per interceflionem
Matris tu« mundiflima:.6c pur« confervarepulchram
virrutem caftitatem in omnibus ftatibus, qui modb
earn habent $ 6c renovare in illis qui earn amiferunt.
Quomodo renovare ? Per poenitentiam. Foenitemini.
Gaftitas pulchra per poenitentiam renovata , facit ut
adveniat nobis regnum Dei, fecundum tertiam ipfius
orationis dominic« petitionem , alioquin eft devafta-
tio , 6c horribilis confufio. Regnum hoc decore eft
ornatum , in quo eft Maria , Joleph , 6c Jefus. Jofeph
eft intelledlus. Maria voluntas 6c Jefus eft gratia
, mediante qua Jefus eft tanquam fubditus aliquo
modo intelledlui noftro , 6c voluntati, in quantum
impetrat, concedit omne illud quod rationabilitervo-
luerit poftulare. Felix eft perfona qua: in fe habet
tale regnum, talem fupellectilem, quam nobis con-
cedcre velit Pater , Filius, 6c Spiritus fan&us. A -
men.
R r r 3 J o