cognofcere quid nominis terminorum ,' vel quid dere potuimus : fiftemus in fola forma textus hujus,ipfem
nomina fignificent ? Magifler. Reóbè concedis fed quàm rara fit cogni-
tio talis in rc propofitacogitare ftupor eft 3 requiritur
enim plurium notitia rerum , quàm exiftimet lluden-
tium vulgus.
ad regulam enucleatae yeritatis contemplando. Dici
folet 6c verum eft fsepe quod vilb pede litteras cefiat
obje&io. Sed nec Vicarius Chrifti contra Chriftum,
nec L e x fua contra Chrifti Legem quidquam voluifle,
fed nec potuifife credenda ftmt. Non poffumus aliquid
Difcipulus. Qtue requiruntur obfecro ne differas contra veritatem, loquitur Apoftolus, n Cor. xiii. 8. qui
aperire? p^poteflatem fimiliter datam effe dicit ad adificationem9 non
Magifter. Requiritur ut feiamus quid Jus propriè ad deftruttionem. Ibid.x.
divinum, quid Jus propriè humanum , five pofiti- Difcipulus. Laudo quod ad pauca te revocas qu£e pofr
vum nominetur cum diftercntiis fuis ad invicem , feis fint traóbari per facras Scripturas quas ab infantia, non
autem frater quanto olim ftudio tam in collationibus adulans loquor, nofti: quod medicorum, ait exHora-
qüaiti in le&ionibus materiam hancaperire conatj fue- tioHieronymus^promittmt medici ^traflant fabrilia fa~
• Difcipulus. Scio nec opus eft rep e tition fed pra>
feppofitis illis, quae tunc inveftigata funt noftro re-
fponde quaefito? • Magifler. Vult utique Chriftus dicere quod omnis
bri. Sic 6c quae Juris funt Canonici, linque Do-
minis Canoniftis. Hortor te infuper paucis & fblidis
fundamentis ftabilire relponfionem tuam : fiiper ae-
dificationem verb dimiferis induftrise ceteroium qui-
büs erit animo vel auxilio. Delicata quippe eft a?tas
dodbrina 6c omne mandatum hominum fine caufa fit, noftra, quas longa ftatim fcripta faftidit nec relegit,
hoc eft fruftra, fi diflentiat vel non confonatDei do- Magifler. Faciam quod hortaris, previa protefta-
bfa-inae cumMandatoluo. tione, quod de Summo Pontifice 6c poteftate fea Difcipulus. A t verb quis judicabit de confenfu vel vere llupenda & adoranda propter Deum qui talem
de confenantia ? dedit poteftatem hominibus cum omnireverentia cor- Magifler. Superior 6c, ut Philofophus loquitur, Ar- dis , oris , 6c operis defidero trabbare dibba iftafelicis
chitebbonica Scientia, quam elfe Theologiam nemi- recordationis Gregorii IX . fecundum illam qüamcrenem
fas eft in dubium revocare. B dibile eft intentionem fibi fuiflè in habitu cui n e c__
Difcipulus. Quid dices ergo quod in Canonico Ju- ....... obftitiflet in abbu. E t quoniam allegata eft con
fimiliter in Civili multa traduntur, quas Jus divi- fuetudo, continet quinque partes feu conditiones 5 dunum
non apparent, aut faltem talia funt ad quas Jus bium ftatim oritur fi copulative vel disjunctive five
divinum non arbbat vel obligat? Magifler. Recipio fecundam partem quafi plus aptam
difputationi, quam prima pars, quas de fe deftruit fe:
non enim Le x inferioris prasjudicare poteft Legi Su-
perioris qualis eft iüpremus Imperator atque Legillafigillatim
fumendæ funt.
Difcipulus. Quid refert nunc inter ifta? Magifler. Certè plurimum 3 quia fi quinque fimul
conditiones oportet concurrere in eamdem perfonam,
priufquam recipiatur, poterit accedere cafus ut non
tor Deus. Sed quod inferior poteftas obligare non invenianturidoneas, tot perfbnæquotPræbendæ funt
poffit præter, non contra Legem Superioris, non eft inEcclefia, 6choc innuit textus in refponfione Papas:
ita p'erfpicuum. Etfi quod habes exemplum quod te vix, inquit, ad culmina dignitatum ne dum ad Proben-
moveat vel conturbet edicitopalam, quateniis eventi- das viri eminentis fcientio valent reperiri. Ita plane di-
latione Diflipulus.difoutationis nubes difputationis evanefcat. cere potuerat 6c forte volebat de viris illuftribus ex Conturbant me plurima Canonum nec utroque parente ; quoniam illuftris nomen plus im-
non Legum Inftituta 3 fed nominatim occurrit portât quam nobilis , adeb quod Papa fcribens Regi
novifiimè cafes, dum deNobilitate trabbares Eccle- Francias contentus eft ipfem nominare Filium illu-
fiafticorum ac de confeetudine quarumdam Ecclefia- ftrem.
rum, quæ nonnifi Nobiles vel llluftres in Canonicos Difcipulus. Miror cur hoc introducis?
rccipiunt : putafti demonftrafl'e fimul ex Jure Divino'-* Magifler. Poteft liæc confideratio tune temporis
cum natui-ali, quod hæc confuetudo non erat repro- movifle Dominum Gregorium , quod ad Ecclefiam
banda, imb nec inftitutio five fundatioprimaria, quin Argentinenfem alios promoveret quàm Nobiles pras-
potuerint Fimdatores teftando, Vel ahter ordinando fertim illuftres ex utroque latere, propter penuriam i-
conditionem ejufmodi non reprobam fuæ fundationi donearum ejufmodi perfbnarum 3 quo cafe quis nefeiat
vel teftamento conjunxiflè, præfertim in fuorum fa- potuiffe Dominum Papam de remedioper aliorumfeb-
Vorem Magifter.confanguineorum. ftitionem providifle. Confirmât noftram hanc con- Diftipulus.Plane reminifcor. jebburam indubbio de paucitate hominum in quibus fit Eccc autem tibi proponuntur ex adver- eminens feientia , alioquin omnino videretur diftorta
fo Conftitutiones Canonum : nam dum Procurator Ar- neque pertinens mentio de eminenti feientia dum quas-
gentini Capituli proponeret quod Capitulum Argentin ftio de nobilitate verteretur.
nenfe confuetudinem allegabat antiquam inviolabiliter Difcipulus. Calîàtur hæc exiftimatio fea quia non
obfervatam, juxta quam nullum nifiNobilem, libe- adifolam nobilitatem nec ad folam fcientiærefpexite-rum, 6c ab utroque parente illuftrem , honeftæ con- minentiam aim febjunxit, quod non efl perfonarum ac-
verfationis ac eminentis feientias, in fuum confortium ceptio apud Deum Rom. 11. 1 1. Dedit igitur intelligi
habbeniis admiferat. Gregorius I X. fie refpondit : quod nulla conditio profpicienda eft in promovendis
„N o s igitur attendentes qüod non generis fed virtu- Ecclefiafticis, nifi fbla virtutum nobilitas , vitæ ho-
„ tum nobilitas vitæque honeftas gratumDeo fiiciunt ^fonarum neftasj ut explicat in littera. Quai*e? quia non eflper-
„ 6c idoneum fervitorem, ad cujus regimen non mul tos acceptio apud Deumj quafi fubjungeret „fecundum carnem Nobiles 6c potentes elegit, fed
Petri: Abb. x. 34. fed m omm gente qui timet
lllud
5, ignobiles 6c pauperes , ex eo quod non efl gerjbna-
„ rumacceptioapudipfum.~R.om.ll. H.6Cvixad culmina
, dignitatum , ne dum ad prasbendas viri eminentis
„ feientias valeant repei'iri, exceptiones hujufmodinon
„duximus Magifler.admittendas. „ Hiec ille. Priecipitas nos in mare magnum , quod
per navem ftudii noftri prioris non enavigamus j nihi-
lominusemergerefperamus, Domino propitio: 6c omif-
fis interim gloflis 6callegationibus Canonum pofitivo-
vum, quas pro nobis aperte militant, quod in curfeviejufdem
Deum & operatur juflitiam acceptus efl illi- rursùsquo-
que illud Pauli Galat. in. non efl mafculus & femina
gentilis & fudous : circumciflo & fraputium. Barbarus
& Scyth'a : fervus & liber fepple apud Deum, fed
omnia in omnibus Chriftus. Ita fi quidem opinor volui fife
Papam Gregorium, dum de non acceptione perib-
nam locutus eft? Magifter. Opinaris apparenter , fed afpice profun-
diùs, fillet hie allegatio taliter intellebba, necdum
cum Evangelica veritate , fed cum Jurium tarn Ca-
221
nonicorum quam Civilium lahbbione, qüæ diftingunt
mille locis inter perlbnas quæ ad Officia 6c Ordines,
Beneficia, dignitates 6chonores ftmt accipiendæ 5 quia
non mulier, non fervus, non illegitimüs, non infans,
non fatuüs, non qui folêmniter poenituit, iion qui
fuit infamis licet poenituerit, non vil* fànguinum,
licet cum virtute vel mërito, 6c ita de fiihilibus qui-
212
præponit 6c Graduatos in altera Facultatum, præcipuè
Litterarum Sacrarum 6c Canonum non conditorum.
Ad hoc conlonant confeetudmes Summorum Pontifi-
cum 6c ConcilioiTtm gencralium inftitutæ, præfertim
noviffimum Conftantienfe de promovendis ad Cardi-
nalatum Graduatis 6c Illuftribus, non quod in Univer-
fîtatibus Studioritm folemnibus Nobiles præferantur ad
bus clauduntur à Juribüs portæ dignitàtUm. Et ubi A gradus honorabiles 6c primitatem,
i__J IH H L i i i____________ M ---- eft igitur hæc allegatio quod non perfinarum accepTtT, T TT_______________ r
apud Deum êft, quod iilfeper non efl àpud euni maf
cul us & femina , Gèntilis & fudous, fervus & liber 5 fèd omnia & in omnibus Chriftus.
Difcipulus. Dicuntur hæc de ftatu fiilutis per gra-
tiam 6c de exfpebbatione futuræ beatituditlis per glo-
riam, fecundum quam vult Deus omnes homines falvos
fieri & ad agnitionem veritatis venire 1 Tim. II. 4.
Magifler. Benedibbus Deus qui te dedit hoc intel-
ligere> fed reflebbe te feper te , 6c refpice fi cohæret
hæc expofitio tua plané Veriftirha 6c accommoda Scri-
pturæ Sacræ 6c fi cohæret, inquam, àllegatioiii Decre-
talis Gregorii noni, qui loquitur de promovendis ad
Bénéficia vel Ecclefiafticàs dignitates. U t ergô de-
tur altera conveniens expofitio huic textui 3 necelfe eft,
qui qualifeunque fuerit, non poterit, affirmo, per hanc
allegationem, non per aliquod Jus propriè divinum 6c
naturale condemnare conftitutionem vel eonfeetudi-
nem dé lolis Nobilibus in certis Ecclefiis vel cafibus
poffibilibüs obfervandam. Difcipulus. Feci quod monuifti, retorfi cordis ocu-
los ftiper feiplos converliis ad cor, 6c ita profebbo re-
peri fîcut dicis, nifi fimul qtiis damnaverit confuetli-
dines 6c Leges de promovendis fine dilpenlâtione lolis
légitimas ,- lolis liberis 3 lolis hominibus non notatis
irtfamia per poenitentiam publicam aut aliter. Magifler. Quid movet te ?
Difcipulus. Quia poflünt ütiqüe taies eflèvirtutibus
Nobilés apud Deijm êc honefti. Magifter. Negari non poteft j fedaliüdéft de Judiths
hominum in publico Ecelefiæ Fôro, præfertim in
collatione Benelieiorum vèl dignitatum 3 àliud in con-
feientiæ Foro fecreto pro cofifecutiarté lolius æternæ
lalutis apud Deum. Difcipulus. Num quidem cenfes de cailla textûs altera
, quod ad regimen Ecelefiæ Deüs , non multos
Nobiles fecundùm carnem 6c potentes elegit 3 fed
ignobiles 6c pauperes : ratio febditur ex verbis Petri
I I I . P r o p o s it io. Lexdivina non obviatCoii-
Ifrtiinoni, Statuto, vel confuetudini de fobs Nobilibus
in nonnullis Ecclefiis infignibus in Canonicos vel
ad dignitates ceteras recipiendiscafu, juftx vel urgen-
tis neceffitatis excepto 3 non enim neceffitas habet Legem
, nec Le x urgenti derogat utilitati. IV. P r o p o s 1T 1 o. L e x divina fufficit dare vim
confuetudini tali vel fimilibus, non obftante Canone
vel Statuto in oppofitum pure pofitivo3 maxime fi
Cänon ille non fuerit publicatus aut receptus, aut mo-
ribus utentium confirmatus , aut ab illis quorum in-
tereat exeaitio, diftimulatus 6c toleratus: quibus cafi-
fibus, quis non videatquotidie Decretaies 6c Decreta
6c Leges pofitivas, aboleri per non ufem 3 fecus ubi
confuetudo Legi proprie divitia: vel proprie natu-
rali derogaret: quia jam non confuetudo eft, fed longa
peccandicorruptio, juxta Canonum Sanbbiones fit
intellebbas.
B Difcipulus. Quaternai-ius ille propofitionum apud
ociilos emicat mentis cordis mei 3 quafi tetragonus
radipftis, fine vituperio 3 cui qui refiftit gratis, pro-
tervire videtur , non inftruendus ultra venit fed lin-
quendus aut culpandus. A t vero die propter elatas ali-
quorum murmurationes adversus nobilitatem, qui non
cernentes trabem in oculo proprio , preefomunt non
quidem tollere,fedinducerefeftucamin alieno, dicentes
: quod altum efl hominibus abominatio efl apud Deum.
Luc. xvi. 1 f . Nobilitas alta eft hominibulque infita ;
ergo abominabilis eft apud Deum. Signum addunt
quoniam pauperes 6c ignobiles elegit 6c non Nobiles.
Magißer. Talem nedum propriam confcientiam, fed
vocem ignorant, non afpicientes in qiiales quot 6c
quantas perfonas nobiles fiimme Deo complacitas abo-®
minabilem & ne&nda impietatis maculam conantur
vido'e. Debent intelligere qüöniam non eft altum Sc
altum altum malum & altum bonum. Non fecus
M de duplici humiliatione bona & mala.
pra;mi£lis quia non e!i ferfinarxmactxftie apud Deum. ^ Di/Hpalm. Da quo p a ftofithoc ex Scriptun® te- Magifter. Imoverb tu quid Genies qui ad cör cön- ftimoniö ? r
Verfus es?'
D i f i f x l u t . Quid cenleam j nifi pSflpieuum efle per
prädidta, quod allegatio non cohfihndt led infirmat
Evangelicam veritatem , imd lemetipfam, nifibenevo-
lus interpres affuerit peritus interimit ; ilia enim fe-
querentur itiGonvenientia, qualia fottb iiotarius hu-
jus Decretalis nunquam vidit, de prombvehdis fervis &
illegitimis & potius irifitmibus. Dicaffi plils idem de
ftfflinis, deScytis , de Birbaris, de Neophytis, de
eorpore Vitiatis, dummodb Ghriftum iftduerint pel
Fideni & virtutem.
M a g is te r . Clare videt perfpirait oculns cordis tui,
fitinc ad interiöta te recipe & quid ex pf*lacUtis fe-
quatttr attentiuS inttofpice.
Diftipdas. Attendo loqucrc qua: (cqtmntur?
-Magifter. Accipe fimul in unico Chrifti verbo.
Omn is tjui f é exftltat humiliabitm-. Eccc pefilm-.uu
eXaltatiofiem per ainórém fid cadens in riiinam pec-
cati & tandem inferni j quo precipitio hümiliationis
hon-rnd*,, quidprofiindius elfe poteft ?De qua diâum
eft ante riiinam exaltabimrfbinius. Prov.xvi. r8. Sequitur
Magister. Profero palam quatuofPropofitioriesvel
MaximaS ex archivis Evangelicae veritatis.
I. P n O t -b s rT io . Lexdivina rtunquatiiprbtribuit
nobiles ad Ecclefiaftica Berieficla promoveri, etiarn
tfempörlbüs Apöftolörum; quolfiam mülti filii Remim
promoti flint affines Chiifto, cujus ab avis & ataVis
Genealdgia Regalis eft.
_ I I . P n o p o s 1 t 1 o. L e x diVina pro terhpare pa-
cis Ecelefiaftic* edneefla A Domino per Cönftanti*
ftqtti Maghqni fiibSilveftroufquehodie, ffivitproliid-
tioninoMuim, divitum1 && ppootteerritum, cruditosqubtiue ItMi
ex adverfo ; fe humiliât eXaliäbitttr. Matth,
xxtii. Iz. Gratifiimà protst hsfec fiüffiiliätiö per con-
temptum fui, üfqtïe ad exidtatiorielri fupèr Tiiromun
D e i, dé qua Sapiens humilem iftiriUßftipiet gloria. Pröv. XXIX. Z 3.
ïtifcipulus. D iftihïHo perijîitlia El , fion impugnans
alteram illorum Nobilitatcçn qui falupriter.erüditifef-
vantilIudSapientis atque Cica-önis Cönfilium, Qaait. u to ihajer'Vi humilia té itt ófhnïbUs. Ëccïi. ni. 20.
M a g ïftè r. Hi lilftf qui dedighàfifür maiicipia vitio-
rum & Ki Curiales funt in däiidö & râptoris rufticita-
teSn’ efitigiimt . hi Bénéficié vél à Deo vel ab hominibus
collatis nnllateHirs Itfgl-ati, dfficlis' illä mutuis re-
cognofcunt. Hi nihil jlit&arit qtiain milêrei-i pretic-
fiusfiiülqpam oleo fjènigftitads imbtiti Poritificumri-
tti'fimdlèc Regarni H fti-ehui funt & viriles, portantes
gladiMn rioti ïme catflR , non quidem in fubditos Sc
affines,; fèd ifihöftespübiïcbs êedaiindnes, quorum ty-
fïiidildl tilqiiè ad mórteitf refiftere qüarii cedere ma-
H pmfrttriö funt altiffimi cbfdis, ïirenui atqiie
magna