1427 yoannis
mine infantium, 6c puerorum : nam quafi cum ip-
fo laéle bibunt làniem omnium pcccatorum, verbis,
& exemplis. Et Restores fcholarum debent fimili-
ter eis elle pro Matribus, exemplo Apoftoli , 1.
Thejf. 11. debet efl'e maxima follicitudo apud eos, ut
pueri bonis moribus adornentur : quod fi non curant
( quod omne flagitium fuperat) fi eos dépravant, ipfi
tot mortibus digni funt, quot eorum fcholares moribus
depereunt.
Secundum juvamen fuit apta complcxio \ nam 6c
delicata erat, 6c fuavitate quadam mollis, 6c pia. Et
primo habuit quod effet meditativus, ac perindè propter
minorçm immerfionem animæ in corpus ad raptus
& extafes apta. Ex fecundo habuit faciliorem dcvo-
tionem, 6c compunélionem -, liait è contra de corde
duro diciturquodmalc^ 6cc.Eccli. in. 27. quod diaboli-
cam obftinationem imitatur. L x ilia radice dicitur
lexusfemineus devotus.
Tertium, débita educatio à Matre -, dehinc inRe-
ligionis aufteritatc. Confiât enim quodabllinentia6c
fobrietas præparant animam ad fpiritualia faoilius con-
tcmplanda, exemplo trium puerorum.
Qiiartum juvamen fuit folitudinis affedio. Itaque,
credi non potell, quantum nocent confabulationes
inter homines , dum etiam nocivæ non putantur.
Pline didum cfjtaquod amici funt fures temporis.
Primum autem argumcntum mentis compolitæ, ell
polie in uno loco conliftere 6c fecum morari, ut Ber-
nardus 6c ante eum Seneca , docuerunt. Denique di-
ci potell , omnia ilia quatuor juviffe de per accidens
Bernardum, ijt Proplieta, 6c miraculorum diet operator:
inter quæ ego præcipua ilia deputo quæ egit
in converlione illorum qui etiam converti toto nifu
fugicbant.
Sed hora finem flagitat \ 6c nos flagitemus ut fi-
nem beatum obtincre lie languendo hie per amorem
divinum pollimus, quod in futuro lecura tranquillita-
te in ill© collocemur : prællante Domino noltro Jcfu
Chrilto, 6cc.
JO ANNIS GERSONII
Dotions à “ Cancellarii Parijlenjis
S E R M O
F A C T V S P A R I S H S
I N D I E
S A N C T I
L UDOV I C I •
F R A N C O R U M R E G I S .
Ad MSS. Codd. V id . 698. 6c Navarr. unum.
Confederate lilia agri, quomodo ere f o u n tMatth. v 1 .28.
Luc. x,i 1. 2 7 .6c in Evangelio hodierno.
AD irrigandum lilia Candida piorum 6c calto-
rum fludiorum in agro menftis nollræ , qua-
tenùs det incrementum Chrillus * convcrta-
mus acicm nollræ conliderationis ad illud lilium conval-
lium, ex quo idem Chrillus prodiit, qui ellflos campi 6c
pafeitur inter lilia. Cant. 11.16. Pollulcmus ut à torren-
te fluentorum ferenæ gratiæ illabatur in nos trames
aquarum falutarium , purificans , vivificans , 6c fe-
cundans llerilitatem animæ nollræ. Quod ut fiat,
nequaquàm omittendum ell lalutiferum illud Av e :
quod Av e (liveterum narration! creditur) olim litteris
aureis inferiptum fuilfe repertum ell in Jiliis ab
ore cujuldam fepulti miraculolo ortu germinantibus;
quod prseterea allatum ell defuper per os Angelicum,
6c nos illud pia devotione recolamus dicenjcs : Ave
gratia plena, 6cc.
Q ^ O N S /D E R A T E , &c. M a t th .v i.28. Reveren-
di Patres, 6cdoftiffimi, ac läpientes V ir i, confi-
deranti mihi quod nunc de ipfa confideratione lo-
quendum ell, turn ad commonitionem nollram, turn
ad gloriofiflimum Regis nollri Ludovici prseconiumj
dignum duxi ipfam conliderationis utilitatem non
meis , led beati Bernardi verbis exprimere. Cui
namque alteri magis allentire quam illi conveniet, qui
fupra multos hac virtute pollcbat, 6c ä quo fuper
hac re non mediocris Liber editus ell.. Ait ergo 1 c.
Primi liberi De confederation, ad EugeniumPapam. „ Et
„ primum quidemipfumfontemfuum, id e ll, mentem
„d e qua oritur, pacificat corifilio: deinde regit affe-
„ ö u s , dirigit a£tus, corrigitexcdlus, componitmo-
,,re s , vitam honellat 6c ornat: pollremb divinarum
„ pariter 6c humanarum rerum Icicntiam confcrt. „ E t
poll multa hujufmodi, confequcnter oAendit quo pado
ipla conlideratio Mater ell quatuor virtutum Cardina-
lium : deinde nollram confiderationem circa quas 6c
qualia debcamus exefeere, falubri profundaque decla-
ratione pertra&at. Hincvidete, quasfo, quamlatam
nobis minillrat loquendi materiam thema nollrum
quod prasmittitur. Confederate, Reftri&ius attamen
l tradi videtur , diim di6lum non ell folum 'Confederate
> fed Confederate lilia agri f quomodo crefcunt. Placet
autem ut fermo noller hoc modo loquendi Evan-
gelicocoar&eturde confiderationeliliorum agri, quo-
modö crefcunt j 11 tarnen unam prius dc ipfa confideratione
confiderationem elicuero ad laudem Regis nollri.
E ll autem ilia conlideratio. Screnilfimus Rex
Ludovicus plurimum fuo tempore confidcrativus fuit.
Hoc ita vel fentire, vel dicere, ccrta me ratio com-
pellit. Pollebat quidem Rex noller ceteris virtuti-
b u s , quae ciim fint connexas, velut forores germane
in chorea pulchernma, verfis mutuo vultibus,
6c ipfa conlideratio non 'folum virtusell, fed dire&rix
aurigaque virtutum > qua fublatä, virtus.quadibet vi-
tium ell: perfpicua ell conlideratio.
Pneterea nonnfi profitetur Ecclcfia Regem nollrum
digne fanbleque principatum fuifle ? Neminem verb
magis quam ipfum Principem decet conlideratio, qua:
fingularis quadam ell Mater prudentix. H x c ell
, Philofophi lententia v. Politic. Hoc inomniarte per-
' facile ell animadvertere : nam a rcbloribus 6c archi-
teftis in omni arte, fi confiderationem tollis, quid in
reliquo fit utilitatis nelcit.
Pulchram lubinde, 6c propofito congruam narratio-
nem infert Macrobius in Satumalibus, fub hac quidem
fententia,quia verba non teneo. Fuit in thcatrico fpebla-
culo Romas unus hift»io, vel mirnils, qui per geltu$ (ut
lolebat) lludebat eflingere 6c reprxfentare perlonam
Principis. Exclamavit alter hillrio,ipfum deficerc ä pro-
prictate reprxlentatoriß: appcllatur igitur a populo, ut
illius errorem corrigeret.* Paruit j conllituit le quo-
que velut hominem meditabundum 6c vehementer con-
fidcrativum, fignans ex hoc nihil magis dccere Princi-
pem, quam quod efiet confidcrativus. Et videtc, fi
non eandem fententiam in lacris Literis confideramus.
Ille Re x Salomon prxdicavit dicens , Rex qui fedet
in folio Jadicii} intelligite, noninmenla, non in co-
mellationibusih cubilibus, ncque dilcurrens evagatione
petulanti, dijfepat omne malum intuitu fuo. Prov. xx. 8.
Et quid intuitus Regis hie aliud dat intelligi, quam acu-
tam agendorum confiderationem? Et Ila.xxx 11.8. Prin-
ceps quidigna cogitabit, id e ll, confiderabit, ipfe fuper Duces
fiabit. Proptereä terrae maledicit Ecclefialles,
cujus Rex efl puer , & Principes mane comedunt. Eccle.
x. i<5. Cur ita? Nifi quod pueritiaöcmatutinacomc-
llio , ad % r am , adverlantur confiderationi. Cur fubinde
1429 Sermo de Sanclo Ludovico*
de celebratur à Tullio memorabile illud diétum Sci-
pionis ? Nunquam minus Joins, quam cum folus : certe
quia Principem decet maxime fecreta interdiim filen-
tia, 6c Iccefiüs à turbis quærere, ut folus confidcret
totius Reipublicæ llatum, 6c folus abfque arbitro po-
nat ante mentis oculos feipfum, 6c curas omnes agendorum
Iblertius 6c ------------------- -----f-i-d--e--li-u--s1,V VqHu.aL1nUtJo UfiejUcUrleVt-Ii^bLs. dijudicet: A
quoniam, affirmanteunocxeifdemScipionibus, &re-
fert Valerius Lib. j/. nec filet Seneca 3 turn in omnibus,.
turn pratfertim in Principe haec turpis, & non
admittenda excufatio eft dicere : Non yutavi. Adeo
nihil abfque confideratione agendum seftimavit efle,
quin futura caute prsvideat; Haec obfervabat incly-
• tus ille Scipio AFricanus minor, qui quotidie nihil ag-
grediebatur agendorum , quoufque diluculo folus
in Capitolio diu refedifiet: quo faSuft eft, ut omnia
ei profpere, & Fecundiim seftimationem tunc Roma-
norum .divine fuccederent. Sic rEneas apud Virgi-
lium; fie apud TerentiumComicuslenexfingulaprae-
vidifle fibiipfis memorantur. Denique fi quis revoi-
vathiftorias, SftaqueRegnorum, puto, recognofcet
omnes pene Regnorum fubverfiones per clades bcllo-
rum, frequentius ex inconfideratione, quam aliunde _
proceflifle, dum videlicet non fads exploratur hofti- ”
lis machinatio ; dum eorum ftratagemata vel infidise
non caute circunfpiciuntur ; dum ruit prseceps im-
providaque acies velut beftias in laqueos, & in omne
prorsus periculum. Hoc Titus Livius, hoc Vege-
tius, De r e mihtari, hocFrontoniustnftxatagentatibxs
& alii Hiftoriographorum palam tradiderunt, & no-
llra tempeftate nimis expertum eft. Et animadverti-
te , precor, fi forfan hoc attendebat Jeremias, x n .
1 1. dum lamentatur dicens : Defelatione defilvta
eji omnis terra, & tanquam ab eo qutereretur ratioi
iubjunxit : Ojtlia nemo efi , ojm reiogitet corde, id eft,
confideret de fubverfione ipla. Demum, fiitura Jeru-
lalem Hens Salvator, ei pro caufa,pr£ecipua fumdefo-
lationis exprobravit inconfiderationem ; Quia Ji co-
gmviffes. & f*,8rc. L u c ,x ix . 41. inquit. Opdme &
divine h x c fimilia animo retinens confiderafti, 6 glo-
riofiifime Rex Ludovice, atque ftuduifti, ut te, &
Regnum tuiim per virtutem conliderationis regeres,
& elles tanquam alter Argus centoculusj velut etiam
m m Hi«
pfit diffuse Bernardus ubi fupra) vidcamus fi forte Bca-
tiffimus R e x Ludovicus quodam fpecialiori modo
fuper alios Reges, & Principes traduccre pdterat ad
fui confiderationem non unicam tbematis particulam
primam, fed ipfum thema integrum, ciim didtum eft:
Confederate lilia agri, 6cc.
Veriim, priufquam ultra progrediar,incidit unum di-
Janus,
Qui partem JpeBat utramque 5
& ficut animalia illa prophetica, qua: in circumitu erant
plcna oculis. Euch.primo : denique, tanquäm tibi
tuifque fimilibus audires Dominum afliduaexhortatio-
ne perlonantem primum thematis verbum: Conßderate.
E t utinam in hac calamitate noftra, non folüm
terreni Principes, fedipfiprxcipue Ecclefiaftici, qui
regenda: prsefunt Ecclefise , hoc modo confidera-
rent, hoc modo fapcrtm & intelligerent, ac novijjima
providerent, Deut, xxxii. ip . potius quam turpi defidia,
aut turpioribus curarum terrenarum occupationibus
mancipati, ambularet unulquilque poft pravitatem cor-
dis fui, quali poft catenam, quä circunftridtus trahi-
tur j ^ non ita res omnes foeda labeladlione corrucrent,
non ita mileris 6c ludluofis modis omne divinui^ 6c hu-
manum, nefiis inlaullum confunderet j non pollremb,
cere quod ex confideratione magna , vel promis
malevola geflum eil. Heri ( ficut accepi) affixæ funt
fchedulæ plurim^, quæ, præter morem Majorum no-
llrorum, publicarent Sermonem ilium : & , quemad-
modum de Rufino conqueritur beatus Hieronymus,
tales videntur me— aut potius onerare laudibus pro-
priis, fed ex modo faciendi veræfunt infamationes 6c
honorificæ contumeliæ. Confiât quôd à zelantibfls vel
Collegium illud venerabile, vel m e, vel utrofque, pro-
ceflerunt hæ fchedulæ : fed refert quo zclo. Nam fi
bonus fuit j plané tarnen non fecundiim fdentiam 6c
confcientiam : fi malignus 6c lividus > perte non fecundiim
charitatem. Ignofcendum ell igitur, vel mi-
ferandum, vel contemnendum, velorandum. Hanc
veritatem quam teftor (hoc zelo loquor) fupplico
perfuafam habetote, meimpulfore, aut fuafore, aut
conlcio, tales Ichedula« nullo modo fiélas fuifiè. Non-
dùmenim, Dcomiferante, fiedefipio, utimitarive*
lim tarn publice militem gloriofum ilium Thrafonem
comicum prædicantem laudes fuas tanquam adulator,
6c biraldus fui ipfius, 6c velut cuculus, qui non nifi
fc cantat. Et quanquàm valdè impar fim Apollolo :
ufurpo tarnen humili fiducia verbum fuum in hac parte
: Nonindigemus literis commendaùciis apud vos. 2. Cor.
iii. i . Sed nec prolapfus fum in illud ab Æfopi fump-
tum improperium :
omnes accurrite ran Ai,
Parturient montes, nafeetur ridiculm mus.
Hæc ex incidenti. Nunc ad fern redeo, ubi de ipla
confideratione liliorum agri particuJariùs loquendum
eft. Et primitùs confiderandum occurrit, quod habet
hoc proprium Scripturæ divinæ infignis ubertas,
ut verba ejus fingiila myfteria fint, quantùmcünque
videantur humilia. Res infuper loqüuntur in ea, Sc
docent mores, &virtuteS; docent Charitatem tropo-
logicè,J feu -m---o--r-a--l-i-t-e-r, ; -d-o--c.e.n.t. .F .iudvemui iauJilvegguomric.1è, ,- , uduo--
C cent Spem anagogice. Ita eft Scriptura facra lingua
una^ 6c multiplex, brevis dc latiftima, quemadmodum
6c a divino Bartholomzeo allegatHierarchaDionyfius,
6c velut fpeculum concavum, in quo vari« relucent
facies. Et rursus manna, in quo lapor omnis recon-
ditus invenitur.
Proptereä non parvum exiftimandum efie putavit
inclytusRex noller., quodmittit nos Chrillus ad confiderandum
lilia agri, quomod'o crefcunt, pr«lertim quia
fumebat infigne luum ex liliis, more atavorum liio-
rum, infiar etiam veterum illorum quorum mcminit
Philolophus in Politic, quiornatumlumebantex liliis,
lecundum vidloriaS’. E ll itaque natura nobis infitum ,
ut qua: Hint familiaria, 6c nobis infignia, ea turn li-
bentius, turn frequentius confideremus,’ 6c adhorum
infpedlionem fqcilior eft animi nollri formatio. L i J
J - ------ v , ilwioiruumm Jiggiutuuir ccoonnluidaeerraattiioo ggeenneerraaobaatt iinn RKeeggee nnoolltlrroo
pduue^ ipli dicendi lunt homtnps qnUrp1 nvtpcclf oMht’i. nvne»l præci- D dco.,f_t_risn.a mo i _m_u•l.t ip. licem, qua^ nutriebatur ad. .F _id.e. m*, pue ipfi dicendi funt homines utentes ratione, non
mquant, fpernerentur, aut irriderentur pro phanta-
flicis, a talibus vaniffimis hominibus, immo jam non
hominibus, fed monftris & portentis, nihil de homi-
ne prater exteriorem corporis effigiem retinentibus.
uon mentior, neque muto fententiam, tales
nihil de homine retinent, prater exteriorem formam
corporis, qua: peregrinis adhuc indumentis deforma-
ta , cum mtus vere belluina, & diabolica fint omnia:
quoniam alu porcum vivunt, alii canem alii leo-
nem, aut aliquam ex belliis, abfque humana confi-
eratione. Sed querelam hanc lolitam linquentens (quia
etiam de eis qua: ab iftjs confidcranda eflent feri-
Tomt I II. Pars I II. '
Spem & Charitatem, ceteralque virtutes. Ad Fidem
quidem, duminvifibiliaDeipereaquæfadtalunt in liliis
pulcherrimis, intellcâa infpexit ex numero, pondéré
& menfura ; ex fpecie, modo & otdine : nam
fi pulchra, fi decora, fi Ipeciofii lunt lilia, ficut &
valde pulchra lunt j quanto pulchrior, fpeciofior &
mirabilior eft ille qui fecit ea? Ad Spem deinceps
aflurrexit, diim confideravit eacrelcere, quæ non laborant
, neejue nent, & quæ divina prudentiaTÜ vejlit,
ut Salomon in Omni gloria Jita non fuèrit open us ficut unum
ex iftis Si ergo, prout arguit Chrillus, fenum agri,
quod hodie eft, & eras in clibanum mittilur, Deus f c
veftitl Matt. vi. 50. quanto pluris eft homo modicas
X x x x 1 Fideij