Joanrits Gerforiu 6 i t
6 11 Domine Dèûs meus, gtoitbr & immitiflîmè toleJ
ro hanc tentationem ; tamen quia multùm peccavi,
juftum eft ut multùm affligar : confidens, Domine,
quia tam forte certamen mihi committis, quod etiam
inter magnos & eleétoS tuos milites Velis computàré
me indignu'm. Siigitur, Domine, eiltuæ volunta-'
perfona*"devota fuerit ex naturali quodaminodo in-
clinatione nimis prona ad aliquod peccatum, ieu vi->
tium, fit hoc ira , invidia , male loqui de aliis , aut
aliud quodcunque; itaut quandoque etiam cadatmor-
taliter, nullo modo propter hoc defperet s fed cor-
dralitef de hoc doleat, 8c confiteatur humiliter, & I il ci il 1 • uiijiiiui j ------ —-------- . . ' 1* ' • 11
haec tentatio diira'me colaphifet, nonrecutó proponat in animo nunquam amplius ita veile pee-
laborem ; fed fùppliciter rogo ut tribuas ferVo tuö vir- care ; etiam fi millefies tune una die ceciderit aut ul-
tutem pugnandi & vincendi, ne ei unquam in ætet- t r i , non tarnen proptereàdamnabitur ; dummodofal-
num cônfentiam. T u enim, Deus meus, fcis creatu- tem totiens furrexerit, quotiens ceciderit. Ante ca-
ræ tuæ impotentiam nee etiam ignoras inimicotum füm igitur cogitet divinam Juftitiam ; led polt cafum
meorum invifibilium inveteratam invidiam &malitiamA divinam Mifericordiam femper attendat. Mifericor-
contrà me. E t hæc orando dicat homo devotus quod dia enim Dei tanta eft , ut fi homo haberet omnia
potent, fignando quoque fe interim fatpiusfignofan-
ttie Crucis« Aqua Benedifta, fi affuerit, feafpergendq.
His peradtis, fit homo contentus & non curet de eis
amplius multum, nec litiget ultra pro ilia vice nimis
cum eifdem , led contemnat; & fic citius evauelcent
a memoria. > Super praemilfis habemus exemplum de
quodam Monacho in eremo, qui talibusturpibus co-
gitationibus vexabatur viginti Annis, 8c nemini au-
debat apCrire tentationem hanc, propter ejus abomi-
nationem, Tandem tamen cuidam antiquo experto
Patri earn, non o re, ex verecundia, fed feripto detec
t . Qui ridens ait: Pone manum mam laper caput
meum: quod cum file feciflet, ait idem Pater: Supeccatamundi
fuper fe , 8c doleret quod cum eis
tam bonum Dominum Deum fuum liiperbè,offendif-
fet, & firmiter proponeret amplius abftinero; Deus
talem nunquam damnaret : immö habemus multa
exempla de pluribus Sandtis , qui graviter peccave-
runt, 8c poft peccata fua propter pcenitentiamfuam,
8c maximam Domini Dei noftri dulcedinem 8c pie-
.tatem, qua diligit humanam naturam, fafti funt
apud Deum majores Sandti, quam nonnulli Sanfid,
qui non fic cqciderunt. Veruntamen luper his nemo
debet peccare : fed poftquam peccavit, confidatde
Dei bonitate, 8c propter praemifla refurgere feftinet,
8c lalvus erit. Nam Deus per os Prophetic dicit,
per caput meum ego accipio totum iftud peccamm quod non velit mortem peccatoris. Ez,ech. xxxni. 1. Sed
tuum, 8c omne pondus ejus i non ergo tu amplius indè juxtà veriflîmam lândli Joannis Chryfoftomi fenten-
confeientiam aliquam habeas. Cùm autem Mona- tiam, Deusquafi dolet, cum hominem per fiiam ju-
chus fuper hoc miraretur , 8c caulâm hujüs quatre- ftitiam damnare debetpropter hominis injußitiam, ex
ret: refpondit Pater quærcndo. Placuitne unquam “ hemo efi imago Dei tam mbïltter creatus, & tam pre"”'
îibi ifta turpis’cogitatio ? Abfit, inquit ille -, nam
maxime mihi Temper difplicuit. Et ait fan&us Pater:
Manifeftum eft ergb , quod tu eam non agis * fed
earn pateris, antiquo hofte procurante, 6cte, utde-
cipere tandem per defperationem poflet, ita fatigante.
Nunc ergo, fili mi, audi confilium meum : &
cîim iterùm invaferit talis turpis cogitatio die : Tibi
& fuper te , inimice nequam , fit hæc tua blafphe-
mia i ego nihil in ea habere volo -, fed Dominum
Deum meum ego adoro & veneror, inipfumquecrere
dempt us. ' Nemo ergo debet defperare de Dei mi-
fericordia, quantumeunque etiam graviter ôcinnume-
rabiliter peccaverit ; fêd toto corde doleat, quia tam
duleffimum Dominum inhonoravit propter fua peccata,
6c in futurum cavere proponat -, & fie dubita-
re non habet, quin divina pietasfecuftimifericordiam
faciat.
Eft etiam pro régula fervandum, quod fi homo in
aliquod peccatum ceciderit, etiam mortaliter , non
tantum femel fed pluriesj non triftetur in tantum ex
do. Expoft verb ifte frater nunquam habuit amplibs hoc , quod fibiipfi graviter indignetur inde , & ali-
hanc gravem tentationem, confilio fenis adjutq|. Et quid mali indiferete fine.fcitu 6c confilio fui Confef-
notandum , quod perfona devota hujufmodi tentatio- foris , vel Superioris propterea faqiat f ib i; fed cum
nes graves non debet confiteri indifferenter cuicunque quadam mentis libertate 6c cordis fiducia humiliter re-
Sacerdoti, quamquam plurimum literato , ne forte currat ad Dominum Deum fuum , petendo cordiali-
occafionem defperationis habeat propter multorum in- C ter veniam, 6c fe accufando, 6c emendationem cum
divino adjutorio in mente habendo. Faciat ergo homo
ifte, ficut facere folent pueri nondum fatis fortes
ad ambulandum, qui cum libenter vellent ambu-
larc, cadunt fepius.- Et cum fe cecidifie cognofcunt.
expcrientiam •, fed recurfum habeat ad viros devotos,
religiofos, diferetos. Nec eft opus , in fpeciali nimis
declarare in Confeflione talem turpitudinem j fed
fufficit itadicere, ut ConfefTbr intelligat mentem con-
fitentis, 6c hoc pro femel. Si amplius vexaverit, fatis
eft eidem ConfefTori amplius fimpliciter in genere
eamdem diccre.
Fro illis , quje przemifla funt, notetur pro regula
generali: quod qualefcunque cogitationes malas oc-
currerintj five fint de carnalitate j five de invidia, ira,
fuperbia,6cc. fiat diligentia ut ab inträ eis non con-
fentiatur, 6c ut ab extra non impleantur, 6c fecurus erit
homo quod nullo modo hujufmodi erunt peccata
fnortalia y immo communiter cum eis ita refiftitur ,
erunt magnse virtutes hie , 6c in futuro remu'neratio-
nis fingularis materia, feu occafio. E x humilitate
6c per fe non pofle refurgere, non fibiipfis ita indig-
nantur, ut fic velint jacentes permanere > fed humiliter
6c fiducialiter extendunt manus fuas ad piam Ma-
trem, ut fe relevet, ex quo per fe furgere nequeunt.
In infinitum plus nos fumus chari 6c dile&i divin*
Majeftati quae nos creavit 6c redemit, 6c perpetuo
falvare difponit, quam unquam aliquis filius fii* Ma-
tri camali extiterit charus 6c dilebtus. Recurramus
ergb ad eam cum humilitate 6c confidentia poft
lapfum , 6c impoffibile eftutdamnemur. Nullus autem
prasfumat, quod v e lit , aut poflit per fe furge-
re a peccatis, aut peccata cavere: hoc enim fbliusditamen
poteft homo de eis confiteri, non in fpecie , vinas eft gratiae. Caveat ergb quifqueafigno taptas filled
in generali dicendo fic: Tales malas cogitatio-^perbiasj nampropter ipfam fuperbiam permittitDeus
neshabui, tamen per Dei gratiam ipfte mihi nun- quandoque cadere hominem in peccata, in quae nonce-
quam placuerunt j timeo nihilominus quod non tam cidifiet, fi humiliter 6t timorate fe ad Dominum Deum
citb eas impugnaverim ficut debuiflem-, 6c cum Dei fuum , 8c compaffive ad proximum fuum, qui Prius
auxilio potuiflem. Notandum autem eft, quod fi in in fimilia peccata cecidit, habuiflet.
his adveniret (quod abfit)dele£tatio cum confenfiij hoc
omninbexprefse6cfpecificeefletconfitendum, & f iin
operationem procederetur, tunc adhuc multo amplius,
quia hoc foret graviiis.
Huic regulae generali videtur addendum , quod fi ^
6 1 {De cxercitih aiferetis devotorum fimpiemm. 6 14
J)e malar um atejuce orgeimtaetdioiims.m caufis,
QU i a taétum eft fuperiùs de gravibus 6c abominari-
dis tentationibus cordis feu cogitationum, cum
do&rinarum aliquarum ^>ro earumdem iemedio anno-
tatione. U t adhuc cliuius poffit intelligi ^uod dibtum
eftj 6c ut faciliùs poffint inveniri remediafpiritualia contra
morbum fpiritualem tarn peftiferum, expedit declarare
aliqualiter caufas quantum poffibile fuerit, 6c '
Dominus donaverit, ex quibus ortum habcant quandoque
tam turpes cogitationes. Primùrn itaque, fieri
pofîunt ex fuggeftione 6c immiffione invifibilis hoftis,
qui virtutem phantafticam 6c imaginativam fimplicium
movet hujufmodi abominationibus, prout fecit illi Monacho
viginti Annis, undè fuprà di&um eft. Proba-
tionem hujus docet experientia in nonnullis devotis,
innocentibus 6c caftiffimis perfonis, quæ nuhqüamab
extra audierunt blafphemias 6c turpitudines tales, qua-
ies ab intra percipiunt. Undè darum eft, quod nifi
ab hofte invifibiliimmitterentur, minime fentirentur.
Inimiffiones autem hujufmodi permittit Dcus fieri ad
humiliandum hominem, 6c ut timoratus operetur fa-
lutem fuam, 6c ad difeendum antiqui hoftis infidias,
6c ut homo eb devotiùs ad divjnum auxilium recurrat.
Remedium bonum eft, ut homo faciat, ut fupra E - '
remita docuit. Item prodeft, ut homo divino adjutorio
confidens, derideat 6c contemnat fpiritum nequam
6c fuperbum cum fois immundiciis, dicendo :
Immundefpiritus, liquid pofîès amplius, etiam fàce-
res > ergo tenon euro, quia Dominum Deum meum,
ne tibi ünquam conlentiam, in adjutorem invoco. Scio
perfbnam, quæ per hujufmodi irrifionem fblatiosè de
fkeili fe ei'uit ab his fpurciciis. Spiritus quippe fuperbus
non diü patitur fe ita contemptui haberi. Primo fieri
poflimt hujufmodi cogitationes turpes 6c abominabiles
ex caufis naturalibus, fècundùm hufaiani corporis dif-
pofitionem. Primo videlicet, aut ex nimia cerebri èva-
cuatione per jejunia, per ftudium, vel fortem imagi-
nationem. Secundo, aut ex nimia abundantia grofli
fiimi caufati ex corruptis humoribus, propter cibi 6c
pötus intemperantiam, vel etiam caufati ex certocibo
vel potu, qui, licet modice fumptus, habet natura-
liter generare grofios humores caput perturbantes.
Tertio, aut ex eoquod perfona talis eft nimis otiofa.1
Quarto, aut exindè quod homo eft confuetus curiosc
6c.incautè videre vel audire res, de quibus faciliter fu-
mitur occafio pofteà cogitandi nefària. Quinto, aut
etiam ex inordinato, 6c nimis continuo timoré offen-
dendi Deum 5 quemadmodùm videmus cxemplariter,
quod fæpè 6c communiter pertranfitur lignum quantumeunque
etiam anguftum, in terra fimpliciter pofi-
tum, abfque aliqua trepidatione, quod non fic fieret,
fi lignum foret in alto, aut de fubtiis haberet profun-
dam foveam, etiam quamquam eflet magis amplum:
nam tunc imaginatio de periculo faceret Tiujufmodi
timorem 5 6c timor confequenter faceret cafiim ex
eo quod, fècundùm Naturales, in magno timoré, languis
totus conaturjuvare partem nobilioremcorporis,
feilicet ipfùm cor, recurrendoad ipfumj 6cfic,cete-
i’is membris evacuatis, homo per totum corpus quafi
fpafmatur 6c deficit viribus j undèneceflè eft ut cadat.^
Similiter eft exemplum de timorein tenebris : expe-
rientia enim doccnte feimus, quod in loco obfcuro,
vel tenebrofb, 6£in< n o â e , cùm videre non poflùmus
quæ juxta nos funt, timemusnaturaliter, velimusaut
nolimus 5 ita ut etiam quandoque videatur nobis ex
timoré nimio ( licèt phantafticè ) quod videamus vel
lentiamus contra nos tétras imagines , vel audiamus
voces aut fibilationes horribiles, cùm tarnen in re nihil
fit. '
Tm i II I . Pars II.
D I camus igitur nunc ad propofîturh noftiiim, quod
quantum ad evacuationem cerebri, vel ejus abun-
dantiam in humoribus corruptis 6tc. perfona talis in-
diget magis confilio expertorum artis Medicinæ 6c bo-
no regimine corporali, quàm Dobtrina Theologorurri
6c fpirituali medicamine. Sed quantum ad otiofitatem
nimiam, fi ipfa fuerit in caufa, quæ omnia mala do-
cere confuevit, remedium principale e f t , ut homo
ftudeat cogitationes fûas beftiales 6c indomitas freno
rationis tenere, nevagentur libéré ièmper quovolue-
L rint. Et poterit hoc fieri, fi homo occupaverit fe
diverfis exercitiis utilibus, tàm fpiritualibus quàm cor-
poralibus, alternatis vicibus -, dummodo tamen hoc
fiât cum mentis quadam deleélatibne, 6c non ufque ad
tædium 6c naufèam inuno exercitio -, alioquin cogita-
tiones propter tædium non recedererit, fed æquè ut
prius 6c quandoque multo ampliùs divagando ad alia
fe rédigèrent. Super his habemus exemplum defàn-
€to Antonio, qui quadam vice in cremo graviter af-
fligebatur tentatione malarum cogitationum , undc
conquerebatur Domino dicens : Domine vcllem falva-
ri > fed non voluntpermittere cogitationes mcæ. Tunc
apparens ei Angélus in fpecie Ercmitæ, oftendens eidem
remedium contra cogitationes hujufmodi, nunc
paululùm laborando manibus, nunc genibus flexis o-
rando, deindè corpus reficiendo, poft quiefeendo, 6c
rursus iterum laborando, 6c tandem ait : Antoni fie
faciès 6c tu, 6c‘fàlvus eris. Utinam attenderent bene
hoc-cxcmplum nonnüllæ perfbnæ, quæ fub fpecie
quafi vacandi Deo 6c devotioni, nihil operari volunt
manualiter, cùm tamen Apoftolus dicat : Qjd non
labor at non manducet: 2. Thcfî.m. 10. Quamvisenim
vacare Deô per fpiritualia exercitia, non fit finelabo-
rej laborare nihilominùs interaùm etiam manibus expedit.
Undè contingit nonnunquam, ut hoc négligentes,
non quidem ob corporis debilitatem , fèae x
defidia 6c carnis vqluptate, deveniunt ad magna pe-
ricula fùarum animarumj -nonfolùm in malis cogita-
tionibus , fed etiam quandoque in gravioribus. Pru-
denter itaque, 6c redtifîimè Religionum Inftitutores
fois deputarunt filiis certas horas, non folùm ad can-
tandum, orandum, ad meditandum 6cc. verùm e-
tiam ad labores manuum exteriorcs faciendum, prout
dare patet in Regula fànâi Benediéti, 6c alioruni
approbatorum Ordinum Inftitutionibus. Non eft ë-
nim aliqua cogitatio tàm turpis , tàm abominabilis ,
mala 6c execranda, quàm non inveniat deteftanda otio-
fitas. Nam cor vacantis o tio , eft ad inftar molen-
lendini, quod cùm non habet ad molendum bonum
frumentum, quia in cohtinuo motu eft, molit 6c con-
fomit fèipfiim, etiam ufque ad totalem fui confomp-
tionem aut deftruétionem : aifi prohibeatur alicujus
djÿentiâ : 6c æqu" cito molit advolantes feedas mu-
feas, ficut granorum eleétorum adipes j præfèrtim
cum fuum fit continué molere 6c non quielcerej ne-
quaqüam vero quid molat five bonum , five malum
difeernere 6c èligere poteft, nifi regentis providen-
tia aliter curet difponcrc. Si cui cxcmpla præmifîà
pro vitando otio non fofficiunt j attendat etiam
quodipfi Fratres Carthufienfès, qui plus ceteris Re-
ligiofis quieti contemplationis 6c qiiritualibus exercitiis
deputari videntur, habent (prout intellexi) certas
horas , quibus corporalibus intendunt operibus
fècretè 6c fine ftrepitu in fois’ cellis j fit hoc feriben-
bendo, Libros ligando, corruptos emendando,hof-
tulos foos colendo, aut cetera hujufmodi exteriora,
pro loco 6c tempore congruo fàciendo. Quippc con-
fiderantes quod fpiritualibus fèmper intendere non
finit humana fragilitas : Religiofi quandoque corpo- .
ralia exercent, ut vitetur periculofà otiofitas. Atte-
ftatur prædiètis divina Scriptura, quomodô non folùm
pcriculofum, fed etiam damnofom fit otium deSodo-
mitis , qui peffimi peccatores nominantur, 6c inter'
Q*q z ce