Joannis Gerfonit
‘J I atcipe. Juvabit autcm te lebHo emdiens , oratio la-
bfcans, mcditatio (prout dibfcum eft)palcens, utcon-
templatio limiter delebhins, nutricns, Sc divinitiis af-
ficiens fublêquatur.
P A R S S E C U N D A .
M V L T V M valet (ut te datur Jacobus Apofto-
lus, Gap. v. id .) deprecatio jttfti ajfidua. De pe-
titione non Romani Conliilatus ut Cicero Tullius, led
cceleftis incolatus, fcripfi nuper tibi Fraterchariflimei
ex quo perlebto five inlpcbto poteft ilia confequenter
folvi dubitatio quæ multos inquiétât. Quid Sc quantum
valet oratio, fi pro multis, fi pro amicis, fi pro fe,
tantum quantum pro uno, pro inimico, pro alieno ?
Incidit autem protinùs diftinbtio de triplici facie petition
s quam orans nititur impetrare : aut per modum fit li-
beralis Sc gratuitæ donationis, aut per modum merito-
riæ abtionis, aut per modum làtisFÂbüvæ recompenfa-
tionis.
Primiim refpicit liberalilfimam donantis mifcricor-
diam abfque refpcdtu ad mérita quæcumque ipfius
orantis vel alterius pro quo fit oratio. Et quoniam
ficut milericordiarum Dei non eft numcrus, pondus, vel
menfura j fic non cadit fub noftra numeratione vel
menfura, quid Sc quantum Sc quibus d e t, qui prior
2 J 2
ficut eft elcemofyna fumpta generaliter pro omni tempore
mifericordia; lpirituali vel corporali: invenimus
quarto operum dignitatem , ficut eft oratio fumpta
generaliter pro omni elevatione mentis in Deum per
pium Sc humilem affebhim : quinto invenimus opera
privilegiata, in quibus eft valor virtuteoperisoperati,
ficut in Sacramentorum miniftrationevelfiifccptione,
. qua; virtutem habent abinftitutioneScmeritoChrifti,
A etiam ubi nullum adeflet meritum vel dignitasMiniftri:
invenimus lexto opera aliter Sc aliunde privilegiata,
ficut Indulgence, ficut funt Benediftiones per Ec-
clefiam ordinata;, ficut orationes vice fua fabte. Sic
demum orationes per alios in gratia ftantes fieri com-
mifla;.
Ponamus igitur aliquaconformiter ad hanc lextupli-
ccm diftinbtionem. Et primo quod (ceteris paribus fic
Temper funt fequentia intelligenda) petitio fobfca tan-
quam latisfadhora recompenfatio, nunquam ita valet
pro multis ficut pro uno : iftis enim fit juftitia qua;dam
commutativa tanquam pretii ad pretium ,• ut fi duo fint
in carccre quilibet pro x . folidis, cxpeditur unus citius
dum prtebcnturx. lolidi pro fe uno, quam fi pro duobus
tantummodo donarentur.
Amplius latisfl btioria recompenlatio pi'o deli&is,
quanto pcenalior Sc acerbior eft, tanto, ceteris paribus,
fit acceptior, Sc eb magis quo fuerit in eadem plus de
voluntario rationis : eft enim latiffabtio redditio vonos
diligit pura Scgratuitavoluntate, cujus voluntatis B luntaria alicujus alias debiti. Idcirco ponimus, largo
nomine, triplicem in hominevoluntatem. Unamlcn-
fualitatis ,- alteram rationis inferioris , tertiam ratio-
nis fuperioris : obviât autcm poena voluntati fenfualita-
tis > alioquin jam non effet poenalitas. Voluntas verb
rationis acceptât earn quandoque privative , quod fit
dùm non remurmurat adverliis ipfam * fed tolerat earn
ficut in Purgatorio : quandoque vult pofitivc, quod
fit dum ratio lætanter earn acceptât, ita ut nolit etiam, fi
polfit, ea carere > ficut (verbi caulâ) viatorcs fponte poe-
nitentes in jejunio, facco Sc cinere, ficut in ægritudiné
corporali, ficut in injuriarum voluntaria Sc dilcreta
perpefiione, ficut denique in tentationum fpiritualiunx
plus quam dici poteft inquietudine. Habet itaque
(ficut præclarè quidam ait ) ipfa tribulatio vocem oration
ùi , 'ut Lazarus tót linguas habuit quod vulnera to le- ravit, See.
Dicamus conlèquCfttér juxta priorem diftindfcionem,
quod opera quæ funt aliis utilia, ficut eleemolyna tàm
non eft quterenda ratio , qua; frequenter ubi fupera-
bundavit delibtum facit Sc gratiam fuperabundare.
Exemplum in Rege qui luos incarceratos dimittit quandoque
liberos abfque pretio Sc mercede Sc ablque intuitu
interceflionis cujulquam fadta;, quia ad hoc ipfum
lute liberalitatis virtus trahit. Hie eft frequentiffimus
apud facram Scripturam modus orationis Sanctorum
Patrum atqueProphetarum.
Porro fi fit petitio per modum meritoria; abtionis,
tunc nullus impetrat dc condigno qui caret charitate.
Qui verb charitatem habet eo , ceteris paribus, eft effica-
cior oratio fua pro leiplo quoad premium eflentiale bea-
tificum promerendum, quo fervor Charitatis Sc cona-
tus fuerit major. Ccterum fi de prasmio loquimur ac-
cidentali, five illud fit premium mternum in ccelis,
five fit tranfitorium Sc temporale in terris : dicimus
conformitcr ad communcm Thcologorum lententiam,
quod eflentiale priemium nonindeminuitur fiadtiome
ruit qualecumque tale præmium quod vocamus acci-Cfpiritualis quam corporalis, fatisfàciunt varie juxta fiai -
dentale -, eft autcm tale illud præmium quod non habet
pro objedto vifionemDci claramcumfruitione conle-
quente cam; quoniam eflcntialis beatitudo in duobus
his adtibus ab Ecclefia ponitur integrari. Confeftim ex
hoc infertur quod oratio fi pro quantum multis fiat fi
pro. aliis quam fe, fi dc nique pro inimicis ■> ipla tarnen
æquali charitate præmium eflentiale Temper æqualc
meretur : fècus de præraio accidentali, eb quod pro
varietate petitionum Sc meritum variatur. Unde plus
de. tali præmio, ceteris paribus, meretur aliquis pro
uno quàm pro multis Sc pro fe quàm pro aliis Sc pro bonis
quàm pro malis Sc pro amicis quàm inimicis. Ex-
cmplum de Rege qui ad meritum lolum orantis refpi-
ciens, libérât citiiis unum captivum quàm multos.Sc fe-
ipfiim orantem quàm alios, Sc amiçum orantem citâùs
exaudiet quàm inimicum.
Poftremo fi confiderctur oratio fieri per modum ter-.
tium, fatisfadtoriæ fcilicet recompeniàtionis, ei’it ne-
ceflària multiplicior diftindtio -, quoniam de illafimili-
ter eft inquifitio difficilior. Separatis igitur duobus ré-
fpedhibus primis ab ipfa oratione, dum innititur vel fo-
li divinæ liberalitati, vel foli meritoriæ Sc charitativæ
adtioni ; invenimus primo gratias gratis datas quibus
innititur oratio, ficut Fides Sc Spes etiam informes : . Invenimus
fecundo operum pcenalitatem, ficut in jejunio
fumpto generaliter pro omni corporis âfflidtione :
tertio invenimus operum frudtuofitatem in aliôs,
dtuum varietatem, qui derivantur in alios pro diverfi-
tate illos recipiendum. Quæ verb fint Scquot opera
mifericordiæ flitisvulgatumeft. Attenditur hîc obli-
gatio qua conftringitur ille cui fit eleemolyna, viciflitu-
dinem, fcilicet reddere, ut vel orando vel jejunando
vel aliquid taie faciendo.
Poito fi confiderctur fatiffadlio quæ fit peroratio-
nem, feclufo refpedtu ad charitatem, ilia frequenter
habet elficaciam fineforti meditatione vel vehementi,
jundfca cum ea poenitentia j idcircohabet vim fatiffaddo-
nis, tamen differenter, juxta fui continuationem majo-
rem, quæ fit triplicitcr -, autadhialiter, aut virtualiter
aut folùm habitualiter. Exemplum dam us in fimili,
quia non omnia poflùmus lùb hac breVitate, plena ratio-
ne difeutere. Ecce peregrinator aliquis adfandtum Ja-
cobum, hic ambulat nonnunquam, Sc movétur cum
adtuali recogitationelua fuæ peregrinationis, ambulat
' aliqujuido fed de peregrinatione fua nihil recogitat adtu,
continuât tamen motum ih virtute deliberationis primæ
quà conftituit peregfinari. - Ceterum définit' à motu
quandoque, retinens adtuàlem voluntatem fuæ peregri-r
nationis, quandoque, ficut in fomno, niliil adtu ponfide-
rat. In primo calu eftperegrinationis continuatio, du-
]pliçi continuitate adtualiter, naturæ fcilicet Sc mods. In
lècundo eft continuatio peregdnationisrnaturæ Sc cori-r
tinuitate moris, licet non adlualitea-, fed;virtualiter#
quoniam in yirtute voluntatis primæ continuât motum 9 ficut
<DeOyatione&ejus valore,
ficut, in flptn lapidis poft eliipfum à nian^prpjicien-
tis videre Eii, In ultimo.; Çafu reperitur çiilcpntinua-
tio naturalisa, eo quod,motus ceflàt ; rqnanqt tamen
continaatip,.moris, quoniam non eftappofitayoluntas
o'ppojîtavqpæ -.-ndlit continuariperegrinationem, fed in
liabitu fcqrpcr manet. Unde. cum illa.dicantur continua,
fecundym Ariftotelem,quorum ultima funt unum,
cumque luffragiorum, quod offerre paupcrcula mca
poteft, qua; quanta fit, folus vides. Nolo calculum
ponere cum fingulis proximis Sc benefadboribus meis.
T u pro parte tua recipias Mifl’am iftam, tuorationcm,
tu bonum opus alterum. T u fapientiflime mcritorum
Sc fuffragiorum ponderator Deus, diftribue fingulis,
prout unicuique opus eft ad utilitatem luam Sc libcra-
tionem meam. Exemplum in civilibus applico mihi.
Debitor itaque non habens unde folvat creditoribus
manetaffiduè Continuatio moralis quantumçumquc fiat
diïcontiqûatip. in ipfo a£tu;;natui-ali, dum non inter- ------ . . . ,
rumpitur per oppofitam intentionem primæ & prin- A fuis, folet v d cogitur cedere omnibus boms tuis tarn
cipali intentioni, licet ipfâ nec adtualiter in animo pe- habitis quàm habituris, retenta neceuitate victus fui,
regrinantis remäneat. Concludimus ex his;veriflimum
fententix Domini Salvatoris intelledlum: Oportetfem-
per or are &,non deficere. Luc.xvin. I .. N unquam enim
deficit Oratio quae ccepta eft fieri per adbualem atten-
tionem, quin continuetur in eile moris five gratia;,
dum non interponitur ficut nec interponi debet dif-
continuitas oppofita; intentionis vel culpa: mortalis.
Sic intelligitur prieterea illud Apoftoli: Omnia inglo-
riam Dei facite. iC o r .x . 31. adtu videlicet aut habi-
tu. Sic rursus illud magiftrale: Qm bene vivit, fem-
per or at. Hoc eft, qui non apponit in oratione fua pec-
catum mortale, ilia Temper eft continua vel adtu vel
habitu vel virtute.
Si loquimur proinde de operibus privilegiatis , in-
tellieere facile eft ex Dodtorum traditionibus, quanprout
ordinaverit Judex five Advocatus fuus. Ita de
fpiritualibus cedo coram te Domine Sc pie Deus. Sed
ad alios redeo. Legimus in Vitis Patrum quod Ma-
trona quædam Romana nomine Melania, vifitansE-
remitas in Ægypto, obtulit uni trecentos folidos di-
ftribuendos in eleemolynas fratrum. Sed ille nec ocu-
los quidem extulit ad earn , fed facculum juffit nutil
fiio reponi juxta fe. Quod mulier attendens, indigna
ferebat quia illaudata remaneret, ait : Pater afpi-
c e , nam trecenti Hint folidi. Rcdtè, inquit ille, hæc in-
finuares 0 mulier, fi id vel mihi, vel hominibus tri-
bueres. Cum verb tu Deotradisoblationem, fuper-
fluum eft quærere numerationem, quoniam ipfi qui
numerat multitudincm ftellarum, Sc ejus fàpientiæ non
eft numerus.
Hominibus fpiritualibus ut tum vel quemadmodum illa dcfevaleantadfatisfadtio- , . talia intelli-g ant;, .pof-
Credendum eft planè qubd Euchariftia; Sacra- g funt facilius inculcari, fed animalibus qui nonfapiunt
n continet in fe plenitudinem omnis gratiae Sc ea qua; funt Dei, nifi per comparationem ad fuacarnem,
mentum gr
meriti fpiritualis nihilominus quoad fatisfcidtionem
pro reatibus culparum, conftituit hoc Sacramentum
Deus in numero, pondere Sc menfura, itautfitvaloris
finiti j finitum verb in plures partes divifim refultat,
minus pro multis, quam fi conferretur in unum: exemplum
jam datum eft.
Sic delndulgentiis prout fatisfa£torias, fic de aliis
judicandum cenfemus , Temper pra;fuppofita circum-
ftantiarum aliarum paritate, fic in Sacramento Poeni-
tentia; datur gratia Sc diminuitur , vel omnis tolli-
tiir pcena virtute Sacerdotalis Abfolutionis , fi non
affuerit obex vel fictio. Infuper tradit fanbtus T h o mas,
qubd eft efficax ita Sacramentum Poenitentia; in
fibte accedente, quod recedente fictione , Abiolutio
Sacrvimentails fortitur effebtum fuum, ita ut non opor-
teat itemm peccata confefla iterate vel repetere, pronalia,
major hie labor eft. Ponamus tamen pro u-
trifquc , pro carnalibus Sc fpiritualibus pauculas con-
fiderationes.
E t dicamus pro prima, quod gloria; cceleftis p remium
eflentiale , ficut excedit in valore liberationem
quantamlibet temporalis poen^, fic meritum talis pr«-
mii liberationem quantamlibet excedit hujufmodi poena;.
Hoc dicitur adversus carnales qui nihil videntur
in fiiis donationibus feu petitionibus aliud magis atten-
dere, quam modum recompenfationis fatisfabfcori« >
alioquin non ita vcllent, ut fic dicamus, ipfi mercari
de numero , fcilicet Miflarum a quocumque dican-
tur, de numero Pfalmorum Sc fimilium : quoniam
poteft aliunde fieri, ut per modum meritoria; axiom's,
vel etiam liberalis impetrationis per homines vi-
ventes in Fide, Spe, Sc Charitate, amplius Sclonge
portionabiliter ad dibta Dobtorum de illoquibaptiza- Cdignior poteft remuncratio conquiri, nedumproglo-
" ” 1 I rise cceleftis adeptionej fed etiam pro pcenarum quibus
obnoxii funt liberatione. Etenim quis nefeiat San-
blos Sc Sanbtas quorum ftatui repugnat abtio fatisfa-
btoria, plus fiepe nobis peccatoribus impetrarede venia,
plusdeindulgentia ä pcena Sc a culpa, quamfa-
ciat noftra viatorum qnantalibet afflibbio ? Hoc in parabola
vinese notavit Chriftus, qui venientes ultimo,
cum fine fpe mercedis illud agebant, remunetavit ut
primos diurno condubtos denario.
Addamus pro altera confideratione, qubd pericu-
lofum eft Sc ftultum, Scdefymoniaca pravitate vehementer
fufpebtum tarn in dantibus quam in recipieil-
tibus, coarbtare limitare fuas orationes aut fuffragia,
ad illam vel ad illam duntaxat perfonam, dum datur
aliquod emolumentum temporale, aut fi dicendo vel
intendendo quod hujus Mi&fuffragium vel ha;c Oratio
vel aliud, valeat folum tali. Iftud plane licitum
non eft , nequepoteft fierineque debet,quoniam ve-
re enunciavit qui dixit ? Particeps ego fum omnium ti-
t-j mentium te & cuflodientium mandata tua. P f CXVIII. 6 3 -
Infuper adjicimus confidcrationi noftra;, quod pe-
riculofum Sc ftultum eft homini femet ad fuffragia
aliis ferenda obligari, recipere temporalia pro fe ultra
fuftentationem honeftam fui flatus , prout fapiens ju-
dicabit. Itaque ficut opus fatisfabfcorium non valet
tantum pro multis ficut pro uno vel paucis; fic non
poteft talis aeque fatisfacere pro deletione reatüs plu-
rimorum, quemadmodum deleret rcatum proprium
tu r , dum manct in abtuali voluntate peccandi , qua
ceflànte recipit B.iptifmus effèbtum. Hæc opinio et-
ii non tenetur communiter à Dobtoribus Sc eget refo-
lutione majori, fiivet nihilominus plurimum fragilitati
nofti'æ Sc divinæ pietati, eb quod vix fine fibtionis
alicujus admixtione confitemur.
Quifquis tu tandem es ordinatus ad orandum nedum
pro te, fed etiam pro ceteris, poteris in ipla jnedita-
tione tua difeutere quæ dibfca funt ut ab obligatione
tua te apud Deum Sc homines diflolvas ; nihilominus
liquid in me confilii eft, nolinimiumfcrupuloliisefle
circa tuæ orationis numerum , pondus vel menluram.
Committe totum iftud Deo,qui tribus digitis,potcntiæ,
fàpientiæ Sc clementiæ appendit molem terræ, qui
numerat multitudinem ftellarum, Sc omnibus eis no-
mina vocat, qui numerum feit arenæ maris. Die ipfi
tota fpei fiducia : D ebitor fum Pater nofter fupra quam
pofiit exiguitas mea folverc. Debitor, quia creafti.
Debitor, quia immemor tui , vitiis fordidans contra
tua Præcepta, Sc tamen mihi parccns peccantem non ^ eufiodienti
damnafti. Debitor iterum proximis , quia de labore
manuum fiiaram, de fudore vultus fui comedo panem
in abundantia. Debitor carni meæ, Sc fànguini. Debitor
orantibus pro me. Debitor lapfis per me, Sc
ita de reliquis abfque numero. T o t igitur preflus exa-
btoribus quid agam, quo me vertam ? Domine vim
patior, refponde pro me. Sed quid refpondebis mihi
? Rebtè prorsùs fi dividas unicuique illud quantulum- vel