putatione bonorum circa diverfbs flatus hominum,
Chriftum, Mariam, Antichriftum, de animarum no-
flrarum per eos delatione, ( nam Lazarus per Angelos
in ccelum delatuseft. L u c .x v i .) de aflîftentia,
& autoritate politise fuper, Ecclefiam , & econtrà,
de afîùmptione hominum ad eos, de multiplicitate,
nufnero , diftin&ione, principatu & obedientia
tarn bonorum ad invicem , quàm malorum inter fc ,
cum fuperbiflimi fint 3 de conformitate Ecclefiafticæ
politise ad coeleftcm, & de ipforum dæmonum nomi-
nibus apud magicos, idolâtras, éc Poëtas ? Sed ad
tot élucidé tra&anda ( quæ vel tctigiflè prolixum eft) ^
infufficientes erant lingua, tempus, ingenium propter
fermonem coar&are; 6c perfcrutationem de præ-
mifiis , vel inveftigationem ad fcholas remittere con-
gruebat. His idcirco cum thematis divifione reliëtis, in
angelica laude, & noftri admonitione Collatio finiatur.
Glorianduseft, ReverendiPatres, glorianduspro-
fcâto , 6c præcipua , grataque fedulitate venerandus
Michaël Archartgelus , cum tota coeleftis exercitus
politia, atque militia : eos namque ( ut præmiflùm eft)
Doëtores habemus, 6c ftrenuos proteëlores contra dra-
conem, qui rugiens circuit quoercns quem devoret , i .
Pet.V.’8. obiridceos caflraDeiJacobappellavit. Genef.
x x x î i . z . Oratores prætereà habemus artis Rethoriçæ
peritiffimos, qui pro nobis apud Deum jugiter interpellant.
Proptereà, obfecro, non fraftrà elîêpatia-
nruf corumdem auxilia , nequc ita male agendo im-
prob'èrejiciamus; pudeat,ipfisvidentibus,turpia, ob- B cit
JOANNI S GERSONII
Deliaris & CancelUrii P*rifit»fis
S E R M O
D E
S A N C T O
MI CHAE L E
E T A N G E L I S ,
FaBus die Lunæ , in Ecclefia
SanBi Pauli.
FaElum eft proelium magnum in coelo. Michael & Ange-
li ejus pretliabantur cum dracone. Apoc. xii. 7.
hæc verba fcribuntur.
fcenaque peragcre, à quibus ,homine infpiciente, cef-
fâremus: Si tentatio fùrgit, fi periculum immineat,
ad illos convertamur, illos invocemus 3 mihi crédite,
non deerunt, nec deferent, tantummodô ncnqfipfos
priores deferamus, 6c taies effeftudeamus, qui juvari
mereamur. Placeat nobis ipforum jocundiflimafami-
liaritas, qui nos, aélufque noftros obfervant, 6c bene
aëbis gratulantur, qui quamvis Deo ( qui eorum locus,
& centrum eft ) fcmperafliftantpercontemplatio-
nemjnihilominùs omnes adminiftratorii JpiritusJùnt inmi-
nifteriummijji)fecundùm Apoftolum. Heb. 1 .14 . Dùm-
que inferiùs nobis obfequuntur, obindè artem fuam,
regulam, atque lucem, quæ Deus eft, non minus,
immo profùndiùs intuentur, fecundùm imaginatio-
nem Auguftini in hac materia. Diligamus igitureos,
& diligentes imitemur, 6c non fùperbiflimos illos apo-
ftatas, in quibus eft, telle Dionyfio, phantafia pro-
terva, concupifcentia amens, fùror irrationabilis. Pro-
terviùnt enim, dùm cognitæ veritatiobviant, 6c earn
impugnant, homines feducendo per phantafticas, five
fophifticas apparitiones 3 amenter concupifcunt, dùm
res maxime fibinocivas, utpeccata, ex quibus poena
augetur, appetunt. Denique irrationabiliter furiunt,
dùm contra Deum, beatofque irafeuntur, 6c præ furia
quælibct etiam bona in malum fibi vertunt. Quam-
obrem enitamur ab eis quamdiffimiles exiftere in a£ti-
bus, ne pares inveniamur in cruciatibus 3 quia fi Deus
eis tam fublimibus , perfeélifque non pepercit, .nec
ccrtè noftri miferebitur, fi in tremendas ejus manus,
horrendumque inciderimus Judicium. Poftremo ro-
gemus, ut contra draconem , ejufque verfùta prælia
fie Angelorum auxilio utamur in terris, quod de eo-
rundem confbrtio gaudere mereamur in coelis: præ-
ftante Domino noftroJefuChrifto. Amen.
ANgeli mali & Sandlus Michael pralium mag*
fecerunt in coelo. In hoc folemniFefto, quod
bonorum Angelorum commemorationem fa-
& in hoc die Lun« , qui eft eis dedicatus 3 in
hac Ecclefia , quae in honore Sandli Pauli eft funda-
ta, per quem profundiüs Sandtor um Angelorum cog-
novimus naturam , eorumque officia, -achierarchias,
congregati fumus 3 vos quidem ad audiendum , ego
vero ad loquendum aliquid quod fit ad eorum lau-
dem , & noftram aedificationem. Et quia fandloruin
Angelorum officium eft adhortari ad verbum Dei
audiendum , ipfumque cuftodiendum , deinde ne au-
feratur ä corde per inimicos 3 recurramus fiducialiter,
6c devote ad totam fandtorum Angelorum militiam,
deprecemur unufquilque in fpeciali bonum fuum Angelorum
qui eft hie prsefens, audiens, & videns om-
ne quod faciendum proponimus , ut per corum vir-
tutem verbum noftrum taliter pofiit prodefle, ut fit
ad honorem Dei 6c Angelorum ejus , & ad confu-
fionem eorum , 6c noftrorum inimicorum : de quibus
dicit thema noftrum, quod Sandlus Michael cum
Angelis mal is magnum pradium fecerunt in ccelis.
^ T u fpecialiter 3 Virgo digniflima , qua: antiqui fer-
C pentis inimici caput contrivifti, fecundüm Dei prö-
miffionem. T u qu« Regina es fuper omnes Angelos,
6c fuper omnes elevata , fis in adjutorium noftrum
per pulchram hanefälutationem quam prasfentavit Sandlus
Angelus Gabriel. Quam quidem falutationem ad
tui honorem in memoriam reducimus dicentes. A v e
JMaria, &c.
A C T 'D M eft pralium , &c. feribitur ubi priüs
A didlum eft. U t noftra Prsedicatio ordinatior fit,
& per hoc melius intelligatur , ac memoriae com-
ihendetur , earn in tres dividam partes. Prima pars
Angelorum formationem declarabit, 6c primum eorum
pradium, feu diflenfionem fuperius in ccelo. Se-
cunda aget in generali de pradio quod fit inter homines
, 6c eorum impugnationem in ccelo hoc infe-
D riori, in fändla videlicet Ecclefia. Tertia declarabit
fpecialius modum tentationis, 6c impugnationis eorum.
Cum Deus, qui eft fiimma bonitas, illam eamdem bo-
nitatem expendere, communicare 6c monftrare ad extra
voluit, mundum formavit in temporalitate, quem in co-
gnitionefuaßccogitationeper «ternitatem habuit. Et
in principio duplicem formavit creaturam, unam quidem
corporalem 6c materialem , alteram verb fpiri-
ritualem. Unam quam videre pofiumus , aut per
corpus fentire: alteram quam percipimus 6c cognof*
cimus per rationem. Corporea enim natura non eo
padto confervari poftet, 6c ordinari, abfque aliqua
fpirituali virtute , quemadmodiim videmus in corpore
refpedtu änimse. Et etiam Scriptura fandla a Deo
revelata talium creaturarum fpiritualium nobis datco-
gnitionem : qu« bifäriam partiuntur. Aliqu« enim
funt fine corporis communicatione feu conjundtione,
Primum diibium, quare Deus non citius mundum
formavit 6c Angelos ? Refponfio. H « c quseftio ex
fimplicitate provenit, aut malo intelledtu; ipfa enim
imaginatur ante mundum fuifie fpatium infinitum ,
in quo Deus omnino folus fuerit; quemadmodum ali-
qui imaginantur fupra coelum effe fpacium , 6c lo-
6c has Angelos appellamus. Aliæ fùntconjundlæcor- A cum vacuum. Scd hoc totum eft ex defedtu intelle-
poribus, cc illlas animas nominamus. A n g eli, de rL” ‘ J- ‘— • • 0 ■
quibus locuturi fumus, crcatifuerunt prima die, cùm
Deus formaret codum 6c terram fine tali difpofitione
6c ornamento quod eis datum fuit fequentibus quin-
que diebus. Et fuit hæc Angelorum creatio, cùm dixit
J)eus: Fiat confcüimfalia eft lux. Gen. 1.3, Nam
ilia lux non folùm erat lux corporalis quam videmus
in foie , 6c ftellis , fed etiam fpiritualis, 6c in-
Gorporalis , natura videlicet clara & pura, quam nos
angelicam naturam dicimus. Hoc eft in figura & in fum-
raa , qualiter , 6c propter quid Angeli fuerunt crea-
t i , quia fuit ex pura bonitate 6c voluntate Dei ad
expandendum fuam ad extra bonitatem, 6c ut créatu-
ræ fùum laudarent Crcatorem , utque bonitas Dei,
potentia &fàpientia fùa monftrarenturadextràincreadlus,
nimis utendo imaginatione. Scire ergo debetis,
Deum in seternitate fua mundum formafle fccundum
ordinem fapientiae fu « , 6c liberam fuam voluntatem.
Non quidem quod mundus «ternus fit ficut Deus,
hoc impoffibile eft j fed fadlus eftinseternitate, 6cde
fua asternitate hanc habuit voluntatem.
Secundum dubium, autquseftio. Quare fecit Deus
perverfos angelos, cum feiret eos fore damnandos ? Ref*
ponfio. Deus eos omnes fecit bonos,6c pulchros, dedit-
que eis tempus 6c fpatium utendi libera eorum voluntate,
6c confirmationem eorum in gloriam acquirendi. Sed
nonnulli male ufi funt, ficut di6lum eft, fuitque ra-
tionabile ut malum ex hoc eis evenirct. Exemplum
de Domino aliquo, qui fundat civitatem, & camho-
neftat populo. Intentio ejus non eft incolas fufpenturis
j quemadmodùm cognofcitur ars 6c prudentia g dere, autdeftruere, modojuftè vivant. Attamenor
alieujus 'artificis per opus ejus. Creatura tarnen fpiritualis
, 6c rationalis fpecialiùs , 6c altiùs creata fuit
ad Deum cognofcendum , 6c amandum , ut imago
quædam perfection Accidit ut quidam Angelorum,
qui erat aliis perfeClior , clarior , 6c pulçhrior , qui
ob hanc caufam Lucifer dicitur , hoc eft , ferens lucem
, cùm confideraret pulchritudinem fuam, 6c ex-
cellentiam , 6c dignitatem, fumeret quamdam fuimet
complacentiam , de qua eecidit in negligentiam gra-
, tias Deo agendi, 6c de hac negligentia incurrit ingra-
titudinem. Deinde habuit præfumptionem , 6c do-
minandi defiderium fuper omnes alios Angelos, abfque
hoe ut ullo modo fubderetur, aut obligaretur eis.
Deinde appetiit honorari ab omnibus tanquam Dominus
., fine hoc ut meditarctur fubjeótionem
quam Deo debebat. Infuper propter ftultam præfùm-
ptionem , 6c füperbam ambitionem , qua voluit eflë
Veluti fimilis Deo , qui folus eft Dominus fine fervidinat
patibulum ad malefaClores fufpendendos, quod
patibulum eft in magnum civitatis fu« , 6c in ejus Ju-
ftitiac honorem. Pariformiter eft de inferno refpeClu
malorum. Lcgimus de quibufdam Regibus, qui pro-
prios occiderunt filios ad Juftitiam tutandam. II los
tarnen non genuerunt filios, ut eos deftruerent quoad
principalcm eorum intentionem. Aliud exemplum
quod dat Apoftolus, Fom. ix. 21. eft de magna domo,
in qua funt diverfa vafa , qu«dam ad honorabile fer-
vitium 3 alia verb in contumeliam.
Tertium dubium vel quseftio. Quare Deus non an-
nihilavit Luciferum poft peccatum fuum ? Refponfio
per hoc quod diClum eft. Juftitia Dei in perver-
forum punitione relucet. Alii dicunt melius effe dam-
natis in hujufmodi perfiftere poena, quam non efle.
Ego verb teneo contrariumj ficut Jefus Chriftus dicit
de Juda: Adelius fuijjet ei ^ ß natus non fuißet homo
ille. Matt. xxvi. 24. Saltern certum eft, melius
tute ulla : hoc difplicuit Deo , nec ei quod confide-
rabat, conceffit. Undè Lucifer dolorem, 6c odium contra
elfe ut quis non f i t , quàm Deum odio habere , ut
damnati. Et intelligo meliùs, id eft, minus malùm.
Deum habuit, quem judicabat invidum. Hîc funt fex C Si quæras infuper, quarc non fuit redemptus, aut per
gradus peccati de malo in pejus peccando, per quos la- poenitentiam receptus? Una caufà fuit, quia abfqui
pfuseftLucifer. Ai-iqui Angeli Lucifero confenferunt,
6c ftultofuonifui. Alii verb , ut fanClus M ichael, re-
pugnabant tarn ratione , quam fortitudine : ita quod
jufto Dei Judicio Lucifer , omnefquefui complices 3c
adh«rentes de coelo in terram lapfi funt, ä tam fublimi
loco in tarn profundum j fablique funt ex Angelis dia-
boli, de bonis mali & inimici, de Dei amicis perfe-
cutores ejus, quantum in eis eft. Tidebamfktanam ca-
dentem de coelo. Luc. x. 18. Hoc modo intelligitis
propofitorum .verborum fenfum : Faclum eft pr<e-
Hum , 6cc. Nec fuit hoc praslium vLbrachio-
rum , aut gladiorum, quemadmodum In piblura
cernitis: Angeli enim membra non habent, aut corpora
ex eorum natura , nec utuntur materialibus ar-
mis. Verum omne hoc fablum fuit vi 6c armis fpiri-
tualibus j ficut anima noftra corpus movet fine hoc j )
quod manus habeat, aut pedes3 6c hoc quidem eft
per applicationem virtutis fua: fpiritualis. Et qui hoe
miratur, cogitet ad avium volatus, ut aquila:, vel
hirundinis, aut motus pifeium. Per hoc tarnen
quod diblum eft, negare nolim quin in iftis inferio-
ribus boni Angeli 6c mali capiant interdiim corpoream
figuram ad aliquas operationes exercendas, ut fanblus
Raphael apparuit in forma itinerantis, velnuncii. E t
inimicus fepenumero in horribilibus apparuit figuris,
draconum 6c ferpentum. De modo affumendi 6c for-
mandi hujufmodi cörpora nihil dicam 3 eft enim materia
h«c potius celanda, quam pracdicanda.
Super hoc quod dibtum eft tria movebo .dubia.
Tumi I I I . Pars II I .
exteriori peccavit tentatione. Alia, quia malè ufus
eft toto tempore quod ei conceflum fuerat ad rne-
rendum, 6c Paradifum lucrandum 3 quemadmodum
poft mortem hominis nulla eft redemptio aut pceni-
tentia, quia tempus peregrinationis fu«, 6c vit« fu«
tranfiit, venitque ad unum terminum. Doblores di-
vidunt tempus Angelorum in tres partes. Prima e f t,
ab eorum creatione in gratia 6c virtutibus. Secunda
eft, quando boni bene ufi funt donis fuis, & mali
perperäm. Tertia eft, malorum objftinatio, 6c bo-
norum lalvatio, qua: femper eft duratura. Adjungo
pro falvatione noftra tres confiderationes.
Prima Confideratio.
Inimicorum damnatio nos tenere debet in timore
fub potenti manu D ei, 6c in omni humilitate. Si enim
Deus non pepercit creatura: tam pulchra:, 6ctamno-
bili, ab initio ad imaginem fuam fabta:: fed earn de-
je c it , 6c depulit ut fulgur de coelis in abyflum , 6c
6c ftagnum ignis ardentis 6c fulphuris, propter fuam
fuperbiam. Quid expeblare debemus nos pauperes
6c miferabiles? Non eft dubium, quin dc nobis fu-
metur fupplicium. Nonne fuperbia potius odio ha-
benda eft in paupere, quam in Rege aliquo divite 8c
potenti ? Ita , in tantiim ut pauper habet minores Cau-
fas 6c motiones. Et fi yindiéla Dei non pepercit ci-
vibus 6c Principibus ccelorum fupremis : quid keiet
B b b b b 2 mifc-i