Propofitis hujufinodi qiurftionibus quid homo face-
T u Y u r id ret tentatione forti prsefente ? Aliud eft optare 8c defiderare
illud quod eft melius , 8c judicare illud efle eli-
X G t X . T U xur iam ex genere flio mortalcm gibilius aut minus fugibilealtero> aliuddeliberare ab-
dicimus propter corruptioncm generati- lolute, quod ipfe fic faceret 8c fie eligeret: quoniam
vsevirtutis majorem quam nutritive ac minorem ejus primum eft pke 8c fidelis animsej fecundum de pra;-
neceffitatem, 8c quia contrariatur huicPriecepto. Non fiimptione & temeritate culpatur.
mcechaberis, Exod. xx. 14.. 8c Matth, v. 2,7. 8c ut per & C L Jurare per Dcum, quod eft eum teftem veritabona
Matrimonii a£his ifte quæratur excufari.
Confenflis in deleéfcationèm Luxuriæ circa obje-
6tum fibi prohibitum eft mortale peccatum , five fit
in cogitatione , five in verbis , aut in vifii aut ta£tu,
aut nutibus , aut operatione : quamobrem familiari-
tas magna hominum carnalium mutub, præfertim ad
nudum quantumcumque fint ejufdem generis, aut
fexus, aut diverfæ ætatis, periculoproximaeft, ideo-
que vitanda eft.
Gravitas peccatorum luxuriæ ex genere fie ordina-
tur fecundum gravius 8c minus grave, quamquamex
circunftantiis pofiit eorum gravitas aliter variari. Be-
ftialitas,cum brutis. Sodomia, cum eodemfexu , aut
in vafe non ordinato. Mollities, feciim. Sacrilegium,
dicatarum. Inceftus, parentum. Stuprum, virginum.
Ädulterium,ligatorum. Fornicatio, folutorum. Luxuria
generaliter..
Licitum eft fiiam caftitatem ficut propriam vitam j
defendere, vim vi repellendo.
Dele&atio viri cum uxore licita eft , caufa prolis,
cailla reddendi debitum , caula præfervationis ab incontinentia
prohibita., Et fi fola deledtatio quæritur,
infra metas tamen vinculi matrimonialis, fie quod extra
iionquæreretur, neque fit cum circunftantiis aliunde
prohibitis, illud aut nullum aut tantum veniale peccatum
eft.
Uxoratorum alter peccare poteft mortaliter in Ma-
trimonio, fi cum detrimento notabili prolis conceptæ
àut generandæ feienter fia t , ut tempore menftruo-
rum, fi extra vas, ficumdefiderioabfentisquafipræ-
fentis alterius non fui, fi principaliter ex caulâ aut ex
fine mortaliter noxiis.
Facilior eft fiepe ab opere carfiali totalis abftinentia',
ficut in virginibus 8c viduis, quàm modeftè maritalem
copulamexercere, ficut febrispotu, & ignis flatu, 8c
pruritus attaétu tandem magis liiccenduntur.
Quia corpus Sacerdotis fi uxoraretur, eflèt uxoris Sa- '
cerdos, qui totus efle debet Domino confecratus 8c ex-
peditus à cura rerum familiarium 8c folutus Legibus ci-
vilibus 8c orationi jugiter vacare, rationabiliter aftringi-
tur voto caftitatis.
D E
PRÆC E P T I S DECALOGI .
c D I l ' “ r e Deum fuper omnia eje toto corde,
ex tota anima 8c ex tota virtute, quantum fliffi-
cit viatori ad falutem eft taliter aflici ad Deum àéhi vel
habitu, quod Dei amicitiam cujuflibet alterius rei dile-
âioniântéponit. Sic quod pro nulla diledtione lui vel
alterius charitatem Dei vellet deferere per tranfgreffio-
nem cujufcumquePræcepti divini,
Nemo fecundum Legem tenetur potiiis eligere an-.
nihilationem feu damnationem æternam, quàmpecca--
re mortaliter : neutrum quippe pöteft eligi licite, ftan-
te Lége de Præcepto habendæ charitatis, cum qua nihil
annihilatio flat, neque damnatio.
Propofita alicui viatori ifta quæftione 8c fimilibus, an
citiùs pateretilr elle in igne per unum diem quam pecca-
to mortali confentii'c, non tenetur circa hoc deliberare
abfolutè de altera partium -y fed teneatfiifpenfum judicium'
confiderando fragilîtatemfuam, 8c fidendo in di-
vina mifericordia, quæ vel non patietur eum in talem
tentationem incidere, aut fi patiatur, Deus faciet cum
tentatione proventum Ut point fuftinere.
tis adducere , fit licite immo meritorie , dum veritas
fubeft, & reverentia, comitatur 8c pia necelfitas ex hu-
mana infirmitate conliirgens impellit.
Jurare in vanum, eftproprieDeuminfalfitate, cu-
jus efle teftis nequit, invocare. Ideo dum ex dclibera-
tione fit, femper eft mortale.
C 11. Exigere juramenta ab his de quibus vehemen-
tior eft pricfumptio, quam de oppofito apud exigentes
quod dejerabunt, 8c ad hoc ex deliberationeinducere,
vix aut nunquam caret mortali delióto j nifi forlan quan-
doque apudjudices quibus ex officio lie exigere necelïè
eft. Neque necefle eft, neque utile 8c fiepe criminofum
exigere juramenta ab his qui quarflionantur in judicio
exteriori, Ecclcfiafticovelcivili, quando pra:{umi poteft
vehementer quod quidam dejerabunt, 8c quando
eorum juramento nullatenüs ftatur.
Derepenitus occulta qua; fcilicet non poteft probari
.teftibus duobus neque Rempublicamfcandalizat, nullus
in foro exteriori licite poteft ab alio invito juramen-
tum extorquere.
C I I I . Quamvis femper , non tamen pro femper
obligemur colere Deum , non lolum mentaliter > led
etiam fignis exterioribus, ilia tamen figna pro varietate
temporis 8c hominum poflunt variari $ ficut flint ora-
tiones, thurificationes, proftrationes 8c prsefentatio-
nes candelarum, viétimae 8c fimilia.
Signis exterioribus nunquam bene colitur Deus,quando
ilia nequeunt fieri bonoanimo, vel fcandalizant ex
fimilitudineluiadidolatriam, autaliam inhoneftatem;
quemadmodum fitininlaniis ftultorumapud multos 8c
iniftisdelationibusbaculorum per mulieres lacrisorna-
mentis indutas , 8c quibufdam fimilibus , quae omnia
Praelatorum follicitudo tenetur abradere.
C I V . OblervatioSabbatiquoadcircunftantiastemporis
8c modi 8c loci pro maxima parte reliéta eft de-
, terminationi Praelatorum, qu* cognolcitur turn ex eo-
’ rumlnftitutis, turn ex conluetudinibus per eos legitime
toleratis.
De operibus lervilibusnonexercendisdiebus Domi-
nicis8cFeftivis, plus 8c firequenter determinat confue-
tudo loci 8c perfonarum a Pr^latis tolerata, quam alia
Lexlcripta.
Conliietudo exercendi opera fervilia h x c ab iftis> h^c
ab illis, in diebus FeftiviSjtünc maxime dicenda eflet cor-
ruptela , quando totaliter a Servitio Dei 8c acultuFe-
ftorum, 8c maxime ab auditu Miflk revocaret, quando
praeterea haec fervilia magis ex cupiditatequam pia
neceflitate Reipublicae pertraótantur.
Joci 8c alise recreationes corporales apud vulgus diebus
Feftivis, quamqUamfaepiiis admixtas habeant ma-
Iitias contra Dei Legem > non tamen per diredtum Ec-
clefiafticisobviant Inftitutis.
Opera fervilia plerumque fruéhiofius fierent fi non ea
prohiberet Ecclefia , quam ilia qua; vulgaresin Feftis
^ exercent : propterea Prtelatomm intereft attendere
circa Feftivitatummultitudinern, ne fit ilia ad cumu-
lum peccati potiüs, quam ad cultum Dei.
C V . Diligere proximum ficut feiplum, eft veile
proximo ea omnia qute fecundum redtam rationem homo
vellet fimiliter proximum Ilium veile fibi} h x c au-
tem funt indifpeniabiliter bona charitatis 8c gloria.
Quia bonis fortunas 8c naturte 8c gratis giatis data;,
poflunt homines abuti in perniciem rui vel aliorum non
quilibet tenetur veile ilia cuicunque proximo flio , fed
aliquando non veile, quia 8c fecundum redtam rationem
ita debecet homo veile de feiplo. Sic judex cum amore
proxi-
97 . . m
proximi necat ipflim aut bonis Ipbliat. Sic ingenium
8cfcientia 8c divitias poflunt defiderariifti vel illi proximo
non adefle, dum nocitura qreduntur.
G V I . AnteReligionis ingrefluni teneor providere
neceffitatiParentum meorum extreme fi pofllim, dum
non aliunde patet eis provifio j nec excufaretraeRcli-
gionisingrefliis, quin peccem intrando 8c poll introi-
Ordinis, vel intentio debita, vel hiatcria, vel forma , :
quamvis exercendo talia in cafibus prohibitis, gravis
delidti reus teneatur.
Fiat lemper quod melius erit de poflibilibus, dum circa
Sacramcntorum minifttationem dubitatioaliqua con-
tigeriti aut fuppleatur caute id quod omiflum fuerit 8c
fub quadam conditione, fi non erat illud itefandum.
turn profitendo : fi tamen neceffitas ilia non fit extrema, Ceremonialia feu figurativà Legis antiquæ,anteChriandoéxi^
fti paffibnêm, aut patet aliunde provifio, non teneor pro juv ei'ant Judæis ncceflària j poftmodùm,
reReligionem jam prbfeflam.
C V I I . Superioribus noftris qui omnes dici Patres
poflunt obediendum eft, de rigoreineis foliim in quibus
Superiores flint 5 magis autem ei cujus autoritas
potior feft , attentis circunftantiis perfonas, temporis,
Reipublic^ 8c utilitatis in iftis : ut in concernentibus
Rempublicam, plus obediendum eft Principi, quam
Patri, fecus in re domeftica. Proportionabilitcr de
- Monacho refpe&u Papas 8c Epifcopi 8c Abbatis , 8c
Principis temporalis, diftin6tio locum habet. Quanto
plures diledtionis caufle concurrunt circa aliquem proximum,
utefthabitudö prtelationis 8c fubjedtionis ad in-
vicem, bonitas 8c ratio cognationis , beneficentias,
confortii, Patrice, 8c fimilium, tanto , ceteris paribus,
ille debet plus amari 8c prasferri: tamen obligatio
Legibus cauta prascipuè lêrvanda eft.
C V 111. Ab inimico parato totalitet Étisfaterë de
pro aliquo tempore licita, led iriutilia j tandem, ut nunc
oblervantibus, 8c fpem in eis ponentibüs, inortifera:
nec ab ejus fumendum eft efficax argumentum , quod
modo talia in aliquo calu agere debeamus.
In cafli vehementer dubio an aliquis fit vel non fit
baptizatus, titfifitexpofitus , Vel baptizatus in nomine
Chrifti tantüm, aut alio tali dubio, iteretur Baptifi
mus flibhac conditione , f i tu es baptizatus, ego non te
bagtizj) , & fi non es baptizatus ego te baptiXj) in nomine
Patris , & Filii, & Spiritus fanüi. Amen.
Baptifmum fanguinis dat Martyrium \ 8c flamims
Gontritio de peccatis > aut Satisfaäiö gi-atuita: primus
non re'iteratur, alter ab öbligatiöne Baptifmi fluminis,
fi facultas affuerit, non exculät.
Ea qiue funt de decentia Sacramentortini notabili,
inftituta 8c promulgata ab Ecclefia, nec abolita lunt
pet non ufum, etfi non fint de neceflitate Sacramenti
injuria, ego teneor fatisfadlionem fufeipere, veljndul- gad faciendum id quod intenditur j flint tamen denecefigerej
tamen verbum meum, aut Ibcietatem lolitam,
aut alia diledtionis figna, poflum interdicere ad mei 8c
luicautelam, 8cnonadrancorem.
Inimicum non paratum corrigi diligo, quantum luf-
ficitadlalutem, fi ei nolo malum damnationis, neque
damni temporalis per injufta media.
C I X . Inirhico meo incorrigibili Optare fas habeo,
ut taliter fibi fit in anima Vel in rebus, qualitet fliffi-5
cit ad hoc quod neque mihi neque Reipublicas inju-
ftum damnum poflit inferre. Jure naturali vimvi re-
, pellere licet: lie quodimpetitusaliquis a qualicumque
perlona cujulcumque dignitatis etiam Papalis via fadti,
8c non habens Juris remedium, fas habetinjuriantide
fedto refiftere, lecundum qualitatem injuria, fcilicet
quantum requiritur 8c fufficit contra ilium adfuituta-
mentum ab hac fadfci via.
Calus multi efle poflunt, in quibtis aliquis fe gerens
pro Papa 8c pro tali habitus ab Ecclefia, poterit a fubfitate
Præcepti ad obligandum, ne feienter 8c negligeri-
tef abfque rationabili caufa dimittantur.
F or ma in Omni Sacramento poteft cofntmpi, aut per
additionem, aut per fubtradHonem, aut variàtiônem,
aut interruptionem notabilem -, quia modica non impe-
dit. Similiter additio, fubtradtio, Scvariatio, fi neque
trahant formam adfenfumalium, nèque inintelli-
gibilem reddant ( licet indiferete 8c culpabiliter fiant)
Sacrahientum tamen non ailnullant.
D E S A C R A M E N T O . r'
B A P T I S M I.
C X I . p jÆ c inBaptifmo flint de neceflitate Sacramenti
: Minifter idoneus > materia quæ eft
aqua elementaris fluida (ad differentiam luti 8c aquarum
dito licite vel occidi, velincarcerafi, velpermodum ç.q uæ Amt artificiales j ) . intentio adtualis vel haoitualis
quemdam appellationis ab eo , vel lubtradfionis à fiia
obedientia declinaid j nifi forte obftare riiönftretur Con-
ftitutio aliqua, non hùmana foliim ,' led divina atque
revelata, huic naturali Juri præjudicans.
N unquam pro làlvatione vitæ, aut cujufeumque rei
fliæ, licet alicui mortem alterius, de per fe feienter,
via fadti procurarc, 8c maxime ilHus quinullaminfert
injuriam.
Numquam pro lalvando yitam lUam cörpörälem,
flint innoxii via.fàdti à fe perimendi : Ut fi non alitef
evadere poteft aliquis fe perfequentem, quàm conte-
rendo parvulos viam obfidentes , mors potius eft ex-
pedtanda.* ita, dum quis eft in extrema famis neceflitate,
non debet ab alio fimiliter famelico panem necef-
farium extorquere.
DE S A CRAMENT I S *
C X . J N omni Sacramento, fi défit intentio adtualis
vel habitualis faciendi illud quod Chriftus in-
ftituit 8c Ecclefia intendit > nihil agicur. Similiter fi
forma omittitur aut corrumpitur 8c fi materia débita^
aut fi Miniftet idoneus defuerit.
E x hoc præcisè, quod aliquisfchifmaticuscft, vel
hæreticus, velpræciflis 8c excommunicatus, vel de-
gradatus $ non fedditur impotens ad efficiéndum yël
conferendum Sacramenta, nifi défit aliunde vel poteftas
To mi I IP Pars I.
facièndi quod Ecclefia intendit, intmgendo non flibmer-
gendo ex aqua ilia baptizandiim, aut ejus partem prin-
cipalèm nudam : 8c quod aliqualiter confentiat, fcilicet
a6tu, vel habitu, vel in Parentibus : dicendo fimul
hanC formam, Ego baptizo te in nomine Patris & Filii
&■ Spiritus fanfti. Amen.
Minifter idoneus Baptilmi, regulariter 8c extra ca-
flim neceflitatis , eft ex Ecclefiæ Præcepto Sacerdos,
qüi præmitterehabet exorcifinoS, 8c catechizationem,
8c alia obfèrvafé quæ in Libris continentur.Sed de neceflitate
Sacramënti, requiritur quod Minifter fit viator
(àd excludendum Angelos veldæmones) qui fimul p o f
fit intingere 8c verba profen*e (âd excludendum man-
cum, 8c mutum j alium à fe , quia nemo feipfum bapti-
zat; 8c intendens dare adniditer vel habitüaliter quod
Ecclefia intendit , etiam fi nihil credat de effedtu.
• Baptizandus idoneus eft quilibet viator non baptizatus,
qui cortfentit interpretative baptizari, vel in fide'
D Parentum, vel offerentium eum, vel Ecclefiæ, fi nunquam
fuerit aliquando capaXfatiohis, utparvuli: fi autem
fuerit aliquando capax rationis Scdiflenfefit continue
baptizari j aut fi nullo modo confentiat, dumuti-
tur ratione , baptizari non debet.. Secus fi per ante
Confenferit nec revocavit 5 quia præfumitur ab Ecclefia
nürtc confe'nflirus fi ratione noncarefet.
Baptizandiim, non eft fas confiteri ficramentali-
ter, cum Baptifmus fit janua SaCramentorum, 8c de
origitïali Contritio aébualis nequaquam exigitur : dé
G a&ua-i*