mittit unam ex ancillis , cujus nomen eft ledio ftudiofa
3 hæc enim eruditione plena, omni genere Libro-
rum circundata offert dodjxinam bonam omnibus quæ-
rcntibus fapientiam , præfertim fl comes fijgrk foror
cjus profunda meditatio vel attenta çonfideratio. Proclamât
itaque, f i quis parvulus eft , veniat ad me. Prov.
IX. 4. Et ad Reges locuta eft, erudimini qui judicatis
terrain. P f 11. 10. Quin etiam virtutes ipfæ comités
tuæ, miris modis ex aftiduitate converfationis fuæ pro-
ficiunt j & ut multisomiflis, quatuor tarnen niunere-
mus comités hujufmodi appropriates, præcipuè qua-
druplici Regno, de quo jam audifti, qua: funt, oratio
deyota , inftitutio fàn&a , difeiplina temperata,
6c juftitia moderata : attende quia le£tio docet oratiojtcm,
quæ defervit Regno ccelorum, ut acquiratur.
Lè&io docet inftitutionem fanbtam, quæ defervit
Ecclefiaftico Regno ut ftabjliatur. Lectio docet
difeiplinam temperatam, per quam Regnum teitium
perfonale moderatur. Ledtio docet juftitiam mode-
ratam , per quam Regnum temporale 6c politicum
gubernattir. Defperare forfàn potueras ô anima, ft
tali dodtrice caruiflès 3 nunc in fpem afliirge, feiens
quia cum comjtibus fuis docebit ledtio te de omnibus,
ft ( ut prædidtum eft ) coaftlimpta fuerit foror
ejus meditatio, vel attenta çonfideratio. Sentio tarnen
quid nuric ultra requiris ô anima mea ? Vis affignari
tibi quafdam induftrias quæ te doceant bene uti le-1
dtione ftudiofa, fiat.
Habeto primam hanc induftriam, ut fit tibi bona
Librörum eledtorum copia : etenim fi gloriatur qujli-
bet opifex inabundantiainftrumentotum artisfùæ, fi
placet multis omatus veftium , fi plurimos deledtat
thefaurorum mutus acervus 3 oportet longe ampliùs
placere tibi divitias Librorum loquentium nobis quæ
Volumus 6c quærimus , qui ipfbs etiam abfentes, e-
tiam mortuos , immo etiam Deum cum Angelis 6c
Sandtis omnibus faciunt mifeere nobifeum colloquia
fàiidta , 6c à ledtione redire potes femper vel melior
vel dodjfcior. Hinc prætereà vitatur maxime malo-
rum omnium fentina 6c incentrix otiofitas, de qua
bene enunciavit qui dixit, otium fine litter is mors eft ,
& viv't bomin.isfepultura. Et Hieronymus : Amafcien-
tiam feripturarum, & carnis vitia non amabis.
Altera fubjungitur induftria, utquotidiè certisho-
i'is, præfertim de mane ac fero, loquatur tecum le-
dtio 3 te legente vel audiente. Hæc autem ledtio ,
præcipuè matutina convenientior erit de Evangelio
vel Epiftola diei, vel de Legenda Sandti cujus age-(
tur celebritas, maxime fi Sermo defuerit. N ec fuerit
tibi verecundum, fi fubjici videaris vel Confeflbri
tuo vel alteri 3 recogitans quia non f ib i, fed Deo ,
fedveritati, fed communi 6c propriæ utilitati tefub-
jicis.
Alteram quoque legimus induftriam fuifle apud ve-
teres , qui in conviviis ad tibias egregia fuperiorum
opera carminibus comprehenfa plangebant, quo ad
ea imitanda juventutem alacriorem redderent. Quod
laudans Valerius Audtor hujus hiftoriæ proclamât. .
Quas Athenas , quam fcholam , qua alienigena ftudia
huic domeftica difeiplina pratulerim. Hæc prætereà
ledfcio modulata, nonne compefceret varios 6c incon-
ditos tumultus, ne dicam in detradtionibus 6c male-
didHs. Hæc fama quoque utinam de Franciæ Regno
apud alias nationes gloriofior effet. Fertur adhuc a-
pud inclytum Ducem Borbonii hujus difeiplinæ darum
decus obfèrvari.: 6c profedtb domum tuam, 6 anima ^
mea, domum Regiam decet fandtitudo tabs, in qua
nihil obfcoenum , nihil impudicum, nihil inordina-
tum, nihil facrilegum, nihil blafphemum, nihil non
ferjum, difeiplinatum 6c fandtum videatur 6c audiatur,
conclametur.
Alteram rursus addamus induftriam, ut frequenter
ca quæ vel vifàfùerint, traducantur ad mores, velut
ex fimilibus fimilia , 6c ex figuris figurata notentur.
Exempli gratia. Qua:ris habere tunicam decoram,
muntlas manus, fplendidum convivium, fervosobe-
dlentes, catulos blandientes. Curaveris habere pro-
portionalia (morum ornaments : habeto tunicam vir-
tutum dccorem, habeto nuptialem charitatjs veftem,
ne rcjiciaris confufiis a nuptiis. Mandas quoque o-
perationis manus tene. Fac tibi proinde convivium
juge fpiritualium , ficut afiibdita tibi cteatura vis fieri.
Nunquid tibi in hunc modum deerunt Libri quos
Alegere fas habes ? Nam prater Libros $cripturseno-
minatur mundus ifte totus Liber nature, ficut in te-
met retines Librum confcientije 3 juxta cujus inferi-
ptionem te noveris finaliter ju^icandum. Qiiinetiam
vita cujufiibet viri jufti 6cprudentis, Liber eftexem-
plaris, in, quo lega-e eft ex vultu , cx geftu, ex u-
niverfii corporis compofitione mores boi>o^ 3 in mah's
vero per contrarium. Rursus omnis inftitutio Eccle-
fiaftica, in veftimentis miniftromm 6c ceteris orna-
mentis, Liber eft myfticorum fenfiium plenus. Po-
ftremo cognoveris, 6c alta jmente recondito , quod
ad perfedtam fufficientcmque fapientiam pro Regno
quadruplici memorato , nulla unquam te IcdHo vel
induftria vel confideratio propria deducet, quin egeas
aflidue mutua communicatione familiarium confilia-
riorum, tanquam quarumdam vocalium: nam ibi fa~
lus ubi multa confilia. Prov. xi. 14. Sit autem confi- 1 liarius fidus in primis Deo 6c tibi 3 nam qui Deo ne-
quam eft ^ cui bonus ? Eccli. XIV. f . Sit pr£etere^, cha-
ritativus, patiens, benignus, qui non fit ambitiofiis,
non infletur, non quadrat qua: fua funt, fed qiue com-
munia : fit verax in verbo , conftans judicio , fecre-
tus in commiflo , fit dodlus 6c expertus in his qum
petuntur3 quoniam cuilibet experto in arte fuamagis
credendum eft. Antiquus infuper, in quibus major
fapientia 6c prudentia ceitior, prdpter experientias mul-
tiplices dodtrices optimas reperitur. Efto cum tali-
bus affiduus , vitans pravorum 6c ftultorum confor-
tia, quorum colloquia corrumpuntbonos mores, 6c
ipfis acquiefce: quid enim minus tolerabile, quam fi
univerfam Rempublicam una unius fententia pnefu-
meret pro libito verfiu-e reverfareque3 cum veriffime
dicit Canon: Quod omnestangit, ab omnibus debetap-
probari. Ab omnibus intellige, v e la majori omnium
faniorique confilio. Regna quippe ficut 6c Ref-
publica, non tantummodo funt Regum , fed omnium,
fub eis fatemur tamen, quod alio 6c alio modo. Ad
unum tamen communis fufficientise 6c pads com-
Z modum, ut univerfa confilia 6c opera referantur ne-
cefie eft. Credo quod nihil eft quod ita ftabilire po-
teft Regnum qualelibet vel fpeciale vel Ecclefiafti-
cum vel temporale politicum , quemadmodiim fi
aflumantur in confiliis 6c officiis atque dignitatibus ,
quales deferipfimus amatores boni publici: nam ubi
defuerit amor ifte, Leges quantumlibet multiplicatm
6c optimae, non tantum non profunt, fed in arma ne-
quiti« convertuntur 3 prasterea vas v x praeficienti-
bus tales amantes feipfos, aut qui ut pneficiantur
fuadent vel extorquent. Denique ficut coepifti, ora
fapientiam ex totis prascordiis tibi mitti a D e o , qui
vias tuas dirigat, in quo confilia tua femper perma-
neant, cujus undtio docet de omnibus mundos cor-
de. Ahoquin reprobat Dominus cogitationes populorum^
& reprobat confilia principum. Confilium autem Qo-
mini in aternum manet, PfxxXH. 10. quod infequens
non errabis. Infequeris autem nunquam melius,
Jquam columbina fimplicis 6c pura: orationis penna
fretus,' per quam volabis ad eum 6c requiefees , fal-
va fadla a pufillanimitate fpiritus 6c tempeftatc.
Fiat fiat.
Q U I N -
Salomoni dudum 6c Danieli puei'is itttelligentiam, qui
Prophetis 6c Apoftolis idiotis fapientiam infudifti. Ad-
fit mihi comes continuus Angelus tuus, qui admeam
univerfique Regni tui Chriftianiflimi diftodiam depu-
tatus eft, dono tuo protegat ipfe ftmber,'iie prmva-
leant inimici. Adfit 6c ilia Regina cceWutn, glorio-^
fiftima Mater tua, cum Beatiflin\o Dionyfio cc Lun
n v irn o r Amntknc Clin A J r- D r. !. U. A. 1 4 \ ' ' I o * >
QUINTA PARTICULA.
In qua contmetur confideratio fiuper haben dis Li
bris, pro letfione ßudiofia.
— a fapientia.--------------------- w uuUllui
eledlis, dum venenatis hayefiim 6c erromm 6c fpur-
citiarum fordibus carent. Tales in ornamentum 6c
thefaurum 6c proftdhim tuum jubeas aggregari, ne-
diim prote, fedprocohfortibus tuis 3 nec ut ftudiofa
multitudine te praegraves , fed vatietate grata dele-
dtes. Denique magnificentia Regalis, qua: profiifa eft
totiens in rebus habentibus minus utilitatis , attende
quam profufior eflb debeat, in conftitutione Bibliotheca:
librariae cujufdam domeftica: vel familiaris, 6c
qua: portatilis efie poflet, velut altera qusedam Area
Teftamenti per defertum hujus mundi. Subfcribun-
tur igitur velut in fchedula Libri quos lleceflarios habeas.
Primo Biblia, pra:fcrtim quoad hiftorias 6c
documenta moralia. Item Poftilla de L y r a , quïö
liters magis ha:ret. Item Ti-adtatus de vitiis 6c vir-
tutibus in Latino. Item Tradtatus de vitiis 6c virtu-
tibus in Gallico, quae dicitur Summa Regis. Item^
Martyrilogium Sandtonim, quale eft apud Carthu-
fienfes. Item Legendae Sandtorum deVito Patrum,
6c fpeculum hiftorialeVincentii. • Item Mcditationes
6c Orationes devote, ut Auguftini, Anfelmi, Ber-
nardi 6c aliorum. Item Colledtorium quorumdam O-
piifculorum in Gallico nupereditorum, de Praeceptis
Dei, de Examine confcientiae, de feientia bene mo-
riendi, de contemplatione , de mendicitate anima:.
Sermo de Paflione Chrifti qui incipit: ad Deum ua~
dit. Sermo de mortuis: Santla ergo& fialubris eft co-
git at io. Item exhortatio de triplici via regis: Vivat
Rex. D c fchala myftica, fub metro. Collatio exhor-
tatoria ad pacem : Fiat pax. Collatio exhortatoria
ad juftitiam 6c concordiam. Jurifdidtionum Ecclefia-
ftic* 6c temporalis, 6c quaedam alia. Item Liber
jEgidii deregimine Principum. Item Libellus dequa-
tiior virtutibus. Item Oeconomica6c Ethica 6c Politica
Ariftotelis, tranflatae in Gallicum. Item Valerius
maximus 6c Frontinus, de ftratageirtatibus bellicis. I1- 1 neoiogicas mmtentes tibi fo li, quæ funt, Fide
tem ----------—----------balultius.» v g v u Item u o Vegctius 11. llllUL aii de LlilliXIcltus.
re militari tranila- L refpedtu tuæ veritatis, Spés refpe&u potentiæ, Cha
tus. Item Boetius, de confblatione. Item Seneca,. de
A e- rit-a« _a :_i„_ n_
dementia ad Neronem. Item vulgati Au&ores, Cato
, Theodolus, Æfbpus, cum fimilibus tranflati.
Item Liber de Sphera, tranflatus, pro aliquali cogni-
tione Philofóphka hujus mundi. Item Chronicæ Fran-
corum. Item Titus Livius. Item Suetonius, de duo-
decirn Cæferibus. Item Auguftinus de Civitate D e i,
tranflatus 6c expofitus.
SEXTA PARTICULA.
In qua continetur Oratio, compte Liens brevis finie
puncta jtofira Retigionis Chrtfiianoe.
o Sapimia <pu ex ore Altiffimifrodiifti, amngens k
■ fineufiue ad finer* foniter,. faavaerepie dMonem
omnia, Sap. vm. i | vent ad docendum nos viamprüden-
m AntJPhona 17. Decemb. ad Magnificat/ in A d -D
ventij: Sic te. ftagitat puer ifte parvuîüs, ignorans
e^eflum fuum ac mtroitum, ftans in medio populi
innnitir ce qui dinumerari non poteft. Adfis ergo
jugiter puero tuo-, tu fapientia Dei Patris Jefu Chriife
dbcens mterno & vivacrafflätu Spiritus tui'fàrtàf, quia
mitte aperientefenfum, nullæ intelliguntur Scriptu-
iæ ’ n^1 lectio proficiet. Solus quippe digntu es ape-
w »W r a » j & fihereßgHactdaejui, Apoc .v . t . tjui'
---- nu ujl U1LCgram
ac vivam, de eolledis credeildis in Symbold
Credo in Deum &c. Et reliqita qua: fub duodenario
Aiticulorum contihentur3 quorum Veritas tot mii*a-
culis, tot revelationibus, tot teftimonlis Martyrum,
tanta contentorum rationabilitate probata fulcitaquc
confiftit, ut infana fit pra:fumptio non bredere, 6c
nolle redigere intelledum in obfequium Fidei fub te
Deo noftro, qui potentior, abfque ulla comparatione,
atque fapientior es quam intelligerevaleamus, cum fis
illud quo magis excogitari non poteft. Da fimul obe-
dientiam promptam ad tua decern Prmcepta confcri-
pta1 olim digito tiio, in tabulis duabtis lapideis. Quorum
fententia eft.
Vnumcrede Deum, nec vane jura per ipfum.
Sabbat a fanttifices^ hdbens inhonoreparentei.
LSTonfis occifor j fury moechus, teflis iniquus.
Vicinique thdrumrefque caveto fuas.
Et ha:c Pr^ecepta decern, tria circa te DeUm, 6c
feptem circa proximum compleXa eft Evangelicabre-
vitas his duobus, in quibus univerfa Lex pendet 6c
Prophets. Diliges Dominum Deum tmm ex toto corde
tu°5 ex tot a mente tud, ex tota anima tua, & ex totd
virtute tua, & proximum tuum ficut temetipfiim. Marc.
xii. 30.31. Addidifti Prseceptis Confilia in Lege tua
nova,ut de dile&ione inimiconim, Matth.y.44. non
reddendo malum pro malo, 6c reliqua qu^ jugiter fe-
cundum prxparationem animi, 6c non femper per ope-
1 is exhibitionem veniunt obfervanda. Docuifti rursus
orate nos te Patrem noftrum coeleftem, fub petitio-
num feptenario in Oratione Dominica contra fepteni
peccata mortalia, qua: funt, fiiperbia, ira, invidia,-
acedia, avaritia, gula, luxuria. Adversus qua: pro
purgatione 6c ornatu noftro contulifti virtutes , tres
Theologicas innitentes qua: Fides
ritas refpeétu bonitatis, 6c quatuor Cardinales, Pru-
dentiam, Temperantia:m, Fortitudinem , Juftitiam.
Quibus in patria feptem dotes correfpondent, Fidei
vifio, Spei tentio, Charitati finitio, quoad animam.
Charitas prudentiæ, temperantiæ fubtilitas, fortitu-
dini agilitas, juftitiæ immortalitas quoad corpus. Con-
junxifti prætereà virtutibus iftis feptem Dona tua,
quæ funt, pietas, timor, feientia, fbrtitudo, confilium
j intelle<5tus 6c fapientia. Septem quoque Bea-
titudines devantes nos ad perfeétionem numerafti, quæ
funt: paupertas fpiritus, mititas, lu6hiS, efuries 6c
fitis juftitiæ, mifèricordi'à, muhdicia cordis 6c pax.
Mifericordiæ verb opera alia funt corporalia feptem,
alia feptem fpiritö'aKa3 quæ duobus métris complexs
funt.
Cölligo, poto , ciboy té go y fano, vifitO, condo.
Corrigé, duc y céldy -do ce as. (olare, fér, or a.
Ampliùs verb conftituta fùnt per té Dominum 6c Re-<
demptorem nofboim fèptem Sacramenta. Baptifmus
ad vitam fpiritus corttfti originale peécktum. Confir-
matio ad robur Fidei. Eucharifba fàcra fummè ve-
nerandà 6c colenda ad nutfimentum fpiritus. Pceni-
tentiâ qüôqüe ha;bens tres partes, quæ flint, Contri-
tib , Cönfefiiö 6c Satisfaéïio contra peccatum aéhiale.
Matrimonium iiîfùper ad filiorüm propagationem pro
P 3 cultu