illis quse competunt creaturis.rationalibus ut utuntur
rationc: pvaitcrca ratio qua5 libcc ficut eft münus divinum
defcendens ä Patte lumirium, ita poteft dici di-
vina. Propterea non abfurde, concedi poflet nihil äfi-
cui competere nifi J ure divino ^ qiiemadmodum nulla
eft facultas aut poteftäS pfopinqua convtaiens alicui
ablqüd diäamine redto divinat rationiS :nihilommus
prie dicuntur, & quæ folum attributivè -, quemad-
modum liint Beneficiorutn Hiccleliafticorüm tedditu.s.
& fimiiia cçrtè corporalia ac temporalia, nifi quod
Ipiritualibus liibferviuiit eifque dicata fûnt. Hæc aü-
tem admventio annexa; fpiritualitatis, turbationes plûtes
quam fcribi poteft tfaduxit in Ëcçldiam. Politia
naturalis eft Communitas ablqüè ftètamme retto divrnæ ratioms ; ninuomiuus m H “ jfgëcgüHnMdîiMm —iLeges MpurjeHna—tuïteruirt
fumitur Jus divinum limitatiiis adeaquævelex A raies pnncipaliter regulata. lolmahumana, eitLom-
1LUUU1 1UUUUU J “«* ' ------------------ i .
revelatione vél mödo revelandi per miraculurn fupi
communem naturæ curfom immédiate pei Deumiatio
rebta creata cognofeit. Noterar id quod diximus ex
revelatione vel modo revelandi } quoniam nulla eft veritas
I -i rniriimliirn fiinra S S I fecuriduin numanas
ita naturaliter cognita cjuin in fuperiori lumine
füperinfufo divinitùs poffit agilofci. Hoc liquidé con-
ftat in decern Præceptis Juris divini, quæ 8c fimul font
naturalis Juris principia, prout lil fuperioribus jam
habituin,8cc. .
Nunc füpereft ofteiidere qualiter ex Jure lie defcri-
pto multipliées faltem fecundum rationem oriuntur
Politiæ & multipliées Jurifdi6fciones 8c diverfæ Domi-
nationes , Régna vel Imperia , quorum nomina etfi
munitas fecundùhi Leges pure civiles vel humanas
principaliter regulata : . dixi utrobique principaliter,
eadem dé caufa qua prius. N on aiitem judicamus hic
difficultatem elle an aliqua fit Politia folum naturalis
inter viatores, aut folum divina, aut aliqua diintaxat
humanaj fie qiiod una nequaquàm alterius participa-
tioiiem aflùmat: fatis èft nobisdiftinxiflèrationes, 8c
ut a prædomiriantibüs in Politia Legibus denominatió
capiatür. , .
Cönformiter ad hæc habet viam unufquifqdéexpè-
ditam à vepribus ambiguitatum, pergere iilterius ad
deforibendum JurifdiÈtiones utrafque. Namcumjunationes
, Regna vel imperia, quorum nomina etii rifdi&io nihil aliud fuä ihtópfetatiöne fignificetquam
bequem ufuS habeat, etfi prffiterea fatis condpiantuf Juris ditionem, hoq eft
d multis quads in hóe vel inillofitPoUtia, Jurifdiöio <}ue tantundem habebit & taliter de Jurifdidhone ad
vel Dommatio i regulari tarnen defcriptione non ita aliquid , quantum habet & qualiter de Jure ad illud,
cosnofcüntuf fed folum quteruntur exemplis fieri fi non contraxerimus more loquendi Politicorum Ju-
perfpicua • docet hoe initium Decretorum. Quam- rifdiéHonemadpoteftatem nöhqualemlibet, ftdeoer-
o b r i i ftudui in re quam traftamusipfamdenodisver- citivam, qua? feilicét m alterom vel tanquam malte-
borum refolvere atque de tenebris nubilofamm varie- B rum poteft exerceri, eüammvnum : Hoc itaquefa-
tatum latentem elucidafe Veritatem; non quidem alia cientes uuiLw fecernimus Poteftatem Poteftate
Ordinis ä Poteftate Jurifdi&
d.i.énh irus quam a1li-i , quamq^.u..a..m.. fro_r.t1e.' »a/»li.t e. r n:o on emca m e t-iltliAiAnie I
diocriter hoc prodeft, prout nec ftatim facile eft datis
hoc modo principiis generalibus defcriptiories elicere,
atque ordine catenato conneftere propofitiones fubfe-
quentes -, quoniam militas & prima fade vix concepti-
biles conclufiones quando pofTét aliter 5c Geometer vel
Arithmeticus in lucem proderé, ad eis afTentién-
dum commovere. Èft itaque Politiarum , quædam
divina, qqædam naturalis, quædam humanâ. Etfi-
militer Jurifdidtionum, alia divina, alia naturaliS, alia
huriiana.Dominiis ,eft Dominium na
ionis. Habeat licet fimplex Sacerdos potefta-
tem ex Jure divino ad ea quas font Sacramenta 5c alia
plurima, quas poteftas eft utique poteftas fou Jurifdi-
dfcio magna j nullus tarnen ei ad talia Jurilüiäionem
dicit e ile , alioquin abfque Jurifdidtione eflet nemo
, 8cc. Erit igitur Jurifdiäio Ecclefiaftica poteftas
coercitiva fecundum Jus divinum politicum. Jurif*
didtio rtaturalis fecundum naturale. E t Jurifdidtio hu-
mafla lila erit quje humano Jure collata eft. Poftremö
par erit dominiorum diftindtio , Evangelici, naturahuriiana.
Sic de Dominus, aliüd eit uomimum na- uliss,, nhuummaaxnui vveal civilis. Dominium Evange--l-i-c-u-m,, —eft
turale aliud humanum. Politia divina vel ufitatiùs poteftas propinqua aflumendi résilias vef ut alias m
loquendo Ecclefiaftica propriè didta eft Communitas foi faeültatem vel ufom, fecundum régulas Juris di-
vivens fob Jure pure divino, vel fecundum id régula- vmi propriè didri. Dominium naturale, eft poteftas
ta Sub hac deferiptionis generalitate cömprehende- propinqua aflumendi res ahas vel ut ahas in lui tacul-
, ...... mine fîi. r^rpfn vpI lffiim . fecundum régulas Iuris naturalis.
immo fic forte diceretur Beatiffrina Trinitas efl‘e Poli- ufom, fecundum régulas pohticas & civiles Juris hu-
tia. Aft apud Politicos reftringitur Jus ad Jus pradti- tnarii. Confequenter videre facile eft quando öc quali-
cum Obligatorium feu coërcitivufn , qualiter negare ter Jura ifta 6c Jurifdidtionesinendemperfona concur-
videtur Apoftolus iuftoeffeLegempofitam. Amplfos runt, quamquam divei-fis réfpedtibus. a .
verb etfi in damnatomm horrenda confofione regnet E x his etiam patet diftolutio llliusAifficultatis quæ
Jus diviriæ feveritatis, etfi fob hoc refpedhi diceretür multos turbat, an injuftus poflit juite domman, öc
* illic eile Politia fob Jure divino * quia tarnen damnati an ex quocumque peccato mortali perdatur contmuo
non habent faeültatem regulatam ad illas peenas infli- dominium.^ Similiter quomodo apud Religiofos ^ ^ t
dtas, nec per eas fe régulant, ideirebipfiomninbne
gantur habere divinam Politiam, habent potius divi-
fionem fempiteimam. Porro non minus dicerémüs
Politiam quamdam efle naturalem inter animalia aut
res quafiibet fi jus generaliter effet acceptum 5 vél
etiam inter Tyrannos quos regnare perauttit Deus propter
populi & demefitum foi fed loquamur
6c quömodo non maneat dominium fopra res communes
? Nihilominus quia nonriulli materiam hanc tra-
dtantes, nominatim Dominus Armacanus accipere vi-
dentur Dorriinium, divinum vel Evangelicum 6c etiam
naturale ftridfciüs quam fopra feripfimus. Nos ad in-
telledtum fu^ pofitionis 6c elucidationem clariorem
pter peccata p'opuu ec aementum lui : icu prsemiflbrum notemus , quod ficu—t n on efl fproteftas nifi
deinceps ui.de Politiis 1 uiiuw creaturarum -------ratiorialium —----- nön qua-1
Deo (dicente Apoftolo , Rom.xiii. 1 .) iic pote-
ris 1__ :____ «Ar« omnium Od viatrt- nnîFliber dicitiir donum Dei ; Deus vero indonis
rumlibet, fed hominum j non omnium , féd viatö
rum. Politia Ecclefiaftica eft Communitas fecundum
Leges pure divinas obliganteS vel confolentes aut mo-
ventes principaliter regulata. Dixi principaliter, quo-
niarri 6c fi quidam’ fint Decreta& Statuta fpiritualerii
ftatum regulantia , ilfa vel innitüritur immediate Le-
gibus pure divinis vel minus principaliter intenduhtur.
Sub hac Politia Juris debet effe yikor quilibet, 6c de
fado'fob ea font;-oïnnes Chriftiam. tam Laïci quam
Clerici. N ihilómihus ut aequivocatione non fallamur,
rememoranda eff diftindio de eis qu« fpiritualia proftas
quælibet dicitur -,yero in donis
fois donare fe dicitur creaturis. Ita loquitur Apoftolus,
1 Cor. xii. 1 1 . qüod Scrims fanElus datur miern-
cjHe, dividensfingnlis frout vult. Hæc autém liberalis
6c dignativa donatio D e i, quo pado concipi poteft
abfque Jure 6c Dommii aiieujus cóllatiöne apud
creaturam cui donatur 5 quoniam reda ratio didat
tit illud fit debitum 6c foum créaturæ quod Deus
ëidem conferre ypluerit. His præfoppofitis adyer-
tamus deinceps Deum fe dónare creaturis multipli-
citer 3 nominatim quadrupljcitd 3 fcilicet pró ftatu
naturæ, 1”. Inftitutæ, 2.0. Deftitutæ, 3°.Reftitutæ,
6c 40. Glorifïcatæ.
Primo modo dat fe in donis naturæ integræ, ineis
prætereà quæ naturam illam ut talis eft confequunturj
quemadmodum eft originalis juftitiæ donum in homine
fecundùm opinionem benè probabilem : non enim vi-
detur poffibile quod natura humana integra fit à jufti-
Undè civile Dominium feu politicurtl (quia de illo
ufitatior eft fermo) fic defcribitur j quod eft Dominium ‘
occafionepcccatiintrodudum, non competens pluri-
bus ex «quo, retinibile 6c abdicabile , fervata chari-
tate. Abdicatur autem vendendo, donando , negli-
gehdo, permutando.
IDeinde tertio modo dat fe Deus in dono charitatis
tia originali , quæ dicitur integritas 6c obedientiaani-^ feu gratiæ gi-atum facientis, quæ propria 6c veradiei
mæ virium inferiorum ad foperiores, deftituta. Et ita
titulusDominii naturalis fundamentum habet in hac originali
Juftitia , five ilia dicatur donum aliquod gra-
tuitum foperadditum naturæ, five fit natura ipfa, con-
notando reétitudinem quæ diéta eft. Erit igitur naturale
Dominium donum Dei, quo creaturajus habet
immediate à Deo affumere res alias inferiores in foi ufom
6c confervationem, pluribus competens ex æquo 6c in-
abdicabile fervata originali Juftitia feuintegritatenatu-
rali. Hoc modo habuit Adam Dominium foper volu-
cres coeli 6c pifees maris , 6c ad comedendum de
omni ligno quod erat in Paradifo, feclufo ligno feien-
tiæ boni 6c mali, hinc appellata eft hæc poteftas he-
reditas foa. E x quibus mox infeitur quod Dominium
originale non erat necefiario in charitatc fundatum.
Ad hoc Dominium fpeétare poteft Dominium liberta-
tis , quæ eft facultas quædam libéré refoltans ex dono
Dei liberaliter fe donante ad agendum vel non agendum
cum anima rationali in produ&ioni foorum
tur donatio > quoniam fit per cam adoptiofilialis, jus
prasbens h«reditarium ad omnia bona Dei poflidenda,
quemadmodum dicit Apoftolus pluries : Omnia noftra
efle, omnia nobis data efleabundead fruendum, quod
prseterea fiimus qttafi nihil habentes& omnia pojjidentes ,
2 Cor. vi. 10. etfi preprio filio fuo , inquit, nonpeper-
cit, fid pro nobis omnibns tradidit ilium , quomodo non
etiam nobis omnia cum ipfi donavk ? Rom. VIII. 32.
Et rurfos : Si filii , & heredes, heredes quidem
D e i, coheredes autem Chrifti. Ibid. art. 17. Deferi-
bitur autem iftud Dominium quod appellatur ä multis
Evangelicum , quod eft Dominium immediate a
Deo inftitutum , compatiens fecum ex «quo quotli-
bet Dominos 6c inabdicabile, fervata charitate. Transf
e r verb multoties facra Scriptura fob tropis meta-
phoricis Dominium civile cum fuis attinentiis ad hoc
Dominium charitatis, dum nominat illic venditiones
efle 6c emptiones 6c donationes 6c commutationes
fpirituales cum Deo , quafi videlicet numifma legiaétuum
elicitorum , vel eomm fiifpenfione ad finem® timum fit charitas dans pretium aétibus noftris, per
................................ “ ' ’ quos ex digniflima feu dignantiflima condefcenfione
Dei mercamur cum eodem de Regno coelorum cum
feenore multo. E t quamquam omnia quæ damus
eidem fint de foo 6c fofcepei'imus ea de manu foa, 6c
ita dare propriè nequimus quid pro quo } nihilominus
ipfe totus defiderabilis acceptât bona noftra ex va-
lore hujufmodi numifmatis, tanquam noftra eflentap-
propriatè 6c non foa : reddit quoque 6c abfque ulla
commutatione civili, fed emptione gratuita vinuni
compunétionk, lac devotionis, immo 6c feipfum 6c
Regnum coelorum, ita ut ibi fit longé fæcundior
commutatio quam in civilibus 5 quoniam illud quod
venditur fit ampliiis 6c multiplicitiiis de pofleflione
vendentis, quàm fi retineretur, immo quanto plus
commutando datur, tantb perfeétibs 6c cumulatiùs
poftidetur. Hoc Dominium tantæ eft latitudinis 6c
immenfitatis, ut profpera omnia 6c adverfa fint in ejus
ditione , quoniam diligentibus Deum omnia cooper anbeatifîimæ
fruitionis obtinendum : 6c hoc Dominium
tantb liberius eft 6c latius, quanto minus poteft in malum
, 6c quanto per bonos habitus eft ad bonum vel
bono ftabilitum.
Secundo modo dicimus Deum donare fe créaturæ
rationali, pro ftatu naturæ corruptæ in donisquibuf-
dam feu naturalibus feu gratuitis, non tarnen gratum
facientibus, 6c in eis quæ inde fequuntur : cum enim
natura nunquam fit ita deftituta, quin ea permanente
Deus fe det eidem plus aut minus: nullus erit ita pec-
cator, quin habeat aliquod Dominium quod dici poterit
naturale vel gratuitum gratis datum, habet faltem
Dominium libertatis in abtu vel habitu. Harum verb
gratiarum diverfæ font fpecies , ficut diverfimodè
Deitasfefecommunicat 6c imitabilem fe reddit} nunc
fecundùm potentiam, nunc fecundùm gloriam, nunc
fecundùm fapientiam , nunc fecundùm opulentiam}
6c ita confequens erit dicere, quod in dömo tali qualibet,
tanquam in titulofundari poterit Dominium abf- G tur in bonum : Rom.vm. 28. tantæ infoper Habilitaque
hoc quod fic dominans habeat charitatem : nec
perdet illud Dominium nifi perdendo foum in quo fun-
datum eft donum. Exempli gratia, pr«fiippofito peccato
6c violentiis inde fequentibus , necefle fuit alios
aliis pr«ferri, ut homines quiete viverent, 6c foum
unicuique jus tribueretur, quod fieri non potuit fi non
arceretur improbitas malignorum. Donavit igitur Deus
aliquibus poteftatem hanc foper alios regitivam atque
coarbtivam feu per fe immediate, feu per medium
aliorum fob aliquo figno cognofcibile, quale eft ele-
btio , .aut quale eft hereditaria focceflio, aut quale
eft voluntaria ad eum fobjebfcio, aut quale eft djuando-
que prudentiamagna potentiaque civilis foper alidridio-
tas, aut quale eft habitudo Patris ad filium, Viri ad
Uxorem, fapientis ad ftultum 6c fimilium. Propterea
manifeftum eft quod abfque charitate poteft tale Dominium
retineri} quoniam non in ea, fed in alio dono
■ andatus eft fons titulus, nec perditur hujufmodi Domi-
aiurn nifi perdito dono feu titulo quod ipfom foftenta-
mz fundabatque. Erit igitur Dominium tale gratis datum
Jus feu facultas in alteram, confequens feu refoltans
ex dono aliquo naturali vel gratuito gratis dato.
Ifto modo funt apud infideles 6c peccatores juftiflima
Dominia Dominorum ad fervos , Patram ad Filios,
Virorum ad Uxores, 6c omnium generaliter ad foas
hereditates 6c civiles pofleffiones fccundiim Leges hu-
manitus inftitutas.
tis ut tolli nequeat ab invito , tantæ deifide puritatis
ut nihil criminaliter coinquinatum ftet cum eo , quia
Le x ejus Lex immaculata efl convertens animas ;
Pf. xviii. 8. Perdens autem hujufmbdi Dominium fit
proditor 6c reus læfæ Majeftatis, 6c infàmis coram
Deo 6c Angelis ejus, 6c ih tota Curia Beatorum, quamquam
non ita fecundùm Leges Civiles, judicetur né-
cefîè eft.
Poftrembfont aliæ donationes Dei non ita ad præ-
fens propofitum, 6c hoc pro ftatu naturæ glorifïcatæ
6c confirmât«, fecundùm diverfbsexcellendimodos,
ut Deus fe dedit humanitati Chrifti per unionem hyr
poftaticam . 6c plenitudinem omnis gratiæ tanquam ca-
piti in membra influenti quidquid habuit vitæfpiritua-
lis, 8c tanquam Imperatori omnia judicanti 6c regen-
ti. Dedit infoper Virgini Beat« au&oritatem mater-
j^nalem ut dicatur habere Jus maternale in Deum per
communicationem idiomatum, quafi Deus fit fobdi-
tus ei ficut filius Matri. Nec dubium eft quin multæ
conditiones præclarè 6c poteftativè confequantur ad has
donationes mirabiles mpra ceteras a:eaturas quas
omnes nequaquam cognofcimus etiam longé ultra ce-
teros Beatos} quorum tamen in corpore glorificato 8c
anima admirabiles dotes erunt 8c ftupendæ potefta-
te s, ut quod agilitati corporum nihil refiftet, nihil
obftabit quod eorum vifum latebit, quod erunt quafi
fpecula 8c libri lucidiffimarum inferiptionum libéré
fe fe