ab bac Vita gratiæ derivatam; ficut operatîo quælibet quas ipfa bonitas moralis exigit, tam in fine propm- .1 ^ 1 T. • __ ____i.J Hr mvpnVinn/quo, quam in obje&o & intention»e .; oalliinonqiuninn hhnotmnro*
line culpa exiftens, miferabilior eflet omnibus animan-
tibus. Cur ita? Quippe cætera animalia poflimt in
operationes fuæ naturæ débitas, fuppofito Dei generali
auxilio, non lie homo poflet.
___________ r_____ Sed quid dicemus de anima quæ mortem alias [morconditione
beatitudinis 8c ^ bum] circumfert Tecum vel peccati originalis vel crimi-
ttendamus precor Ti Apo- nis a&ualis. Fuerunt qui dicerent animam tali morte
alias [morbo] preflàm, non poflead aétusbonos morales
afliirgere j quemadmodum eft Celebris de ipfis dæ-
monibus & damnatis opinio, quod benemoraliterne-
que velle poflimt neque agere. Rationem afterunt fic
ponentes etiam in viatoribus mortificatis per peccatum
abfque vita gratiæ. Tanta eft, inquiunt, incurvatio
& depravatio feu corruptio 8c mortificatio vitæ natu-
ralis in animabus talium, ut potiùs trahantur in malum
quam in bonum : nam violentior eft in eis traftus mortis
quam vitæ 5 præterea dicunt quod omnia ad cupi-
ditatem Tuam, quæ eft mors fua referunt, 8c ex conlè-
quenti omnia opera mortua firnt, utpote à morte pro-
cedentia. Addunt pro confirmatione quod in omni
adtu peccatoris deeft circumftantia gratiæ, bonum verb
quia fubfiftit ex omnibus fuis conditionibus , ficut
ex unica fi défit relultat malum, fecundumdi6taDio-
nyfii, nihil fimpliciter bonum eft quod ab arbore mala
& à radice vitiata gignitur. Hæc vero fententia etfi
viventis nominatur à Philofopho, IV De anima, vita
fecunda ejufdem. Poftremo vita quarta non tam
vita altera propriè di&a eft quam duplicis vitæ
prioris ftabilitio, confirmatio atque confummatio j
quod fit vel in via per abundantiam fpiritualium
charifmatum animam à morte contraria prohiben-
tium , vel in patria
Habilitate félicitais. E t attendamus pr
ftolica verba à Philofophis ufiirpata infinuare nobis
poflint hanc triplicem vitam animæ fpiritualem 5 qu*i
de prima quæ naturalis dicitur , parum nunc loquen-
dum eft. Inipfo (inquit) vivimus, 'ecce vitam pri-
tnam gratiæ, movemar, ecce vitam fecundam, & fa-
ntus9 ecce vitam tertiam, quæ eft confirmations fta-
bilitæ 8c permanentis exiftentiæ. Et J^is vitas nonne
in myfterio exemplavit nobis Chriftus inîùo Baptifma-
te ; quoniam primo venit baptizandus in aqua, tan-
quam bene utens vita naturalij deinde baptizatuseft ,
tanquam vitam gratiæ adepturus, quam tamen in veri-
tate priîis habuerat j poftmodum afeendit de aqua often-
dens vitam tertiam a&ionis fan&æ ; tandem manfitfu-
per eum Spiritus landtus in fignum vitæ quartæ, quæ
eft confirmations permanfivæ.
Dicamus adhuc quod huic vitæ quadruplici oppo-
nuntur totidem mortis genera : nam eft mors naturæ,
quæ fit feu per amiifiilationem ejus totalem -, feu per __
ablationem eorum quæ naturæ fuæ débita funt > feu per B taiibus aliifque plurimis apparentiis fulcita videatur,
immiflîonem contrariorum habituum prohibentiumli- pridem tamen repulfa eft tanquam dura, & plus ad
bei-um exercitium hujus vitæ, quemadmodum eft pec- delperationem quam ad ædificationem proficiens : Quis
catum originale quod fomes mortis dicitur 8c tyran- enim non obftupefceret, audiens quod abfque gratia
nus membrorum 8c lex peccati 8c à quo proveniunt honorare Parentes, eleemolynas dare, ecclefiaftica Præ-
cætera incommoda , ut debilitatio virium , ignoran- cepta de jejuniis fâcere , imitio per attritionem le ad
tia hebetudo 8c fimilia etiam poftBaptifmum. Juxta gratiam difponere eft mortaliterdélinquerej non enim
hoc dicimus quod eadem anima poteft fimul eflè par- requiritur quod in omn aétu nollro agamus ex gratia,
ticeps vitæ naturalis 8c mortis naturalis : mortis dico aut quod gratiâ ilium informemus nifiproquanto, 8c
quæ non eft per annhilationem, fed aliunde modis di- dum mereri tenemur per aliquem hujufmodi aétum.
dtis. Si de vita fecunda qua: eft vita gratis loquamur,
invenimus mortem ei contrariam qu» contingit ex corruptions
debit» illius harmonie quam in gratia gra-
tum faciente confiftere poluimus : quemadmodum
aiim fi corrumpitur corporalis ilia complexio refultans
ex qualitatibus primis contemperatis ad invicem, ani-
mam abfeedere necefle eft* fic deficiënte gratia, non
remanet Spiritus fanbtus anim» vitam pneftans. Por-
rb vit» terti» contrariatur aftio perverla aut ceflatio
ab operatione tunc debita: videmus enim quod natura
abhorrens otium pa ri, nequit animam diu eflè in
materia abfque propriis 8c debitis a&ionibus. Non
minus poteft eflè diu Spiritus fan&us in anima qu» vel
criminaliter vel nihil operatur. Demum nulla eft mors
cornimpens quartam vitam confirmationis ftabilit» 8c
hoc in eadem anima > fed obftinatio in peccato qu»
peccatum dicitur ad. mortem: 8c h»c vita conditiones
nabèt oppofitas in diverfis. Addamus rurfus dicentes
quod impoflibiie eft animam folavitanaturaliviventem
opërari falütem fuam} cujus oppofitum Pelagianus error
aflèrébat : itaque fi non poteft corpus mortuum
quomodo dieet aliquis
Reliqui verb abtus fi fiant circa materiam bonam de généré
, & cum intentione débita finis immediati, po-
nendo alias circumftantias bonas moraliter, & fi non
lint meritorii vitæ ætemæ, funt tamen boni moraliter,
& bonorum temporalium meritorii, ad gratiam de con-
gruo præparatorii, quia per eos homo facit quod in le
eft : nam facere quod in fe eft intelligo, hoc facere
quod homo poteft fecundum vires quas abhialiter ha-
bet. Hoc loco diftinxerunt aliqui de gratia : nam fi
G gratiam appellamus omne illud quod à D eo liberaliter
datur fine meritis, totum eflè noftrum & vivere inter
gratuita numeratur & in nobis & in brutis 5 quamquam
plus in nobis, quiabeatitudiniscapacesfumus, Ôcpro
ipfius adeptione datur nobis quidquid datur. Numquid
Deo card èft de bobus, inquit Apoftolus, I Cor.ix. p.
Non de brutis, led de hominibus a it , quod omnia
cooperantur in bonum ,& c . Rom.vni. z8. Hoc modo
omnis tribulatio, omnis infirmitas, immb & ipfæ ten-
tationes inter gratuita numerantur. Cujus ratio eft,
quia Dei bonitas quantum eft de lè , nobis immittit
aut evenire permittit ad bonum noftrum, fi non per-
verle renitimur abutimurque j & juxta hune acception
vitales operationes exercere 5 ^
animam vita Ilia carentem,gu» eft Spiritus fan£tus,in s modum de gratia,, ^perlpicuum *
eft nihil nos boni
opera vitaefpiritUalis exirepofle? Non enim eft anima Qpofle abfque gi-atia : fi verb gratiam nominemus do-
rationalis par aliis viyentibus , quibus ficut non com- num aHquod infulum diftindum ab anima lupra vel ul-
■ ^ • tra vires foas naturales & induftrias, nulla videturneceflitas
dicere talem gratiam efleneceflariamadhocut
bonum de genere agamus per liberum arbitrium, plus
quam non ponimus talem gratiam ad cognofeendum
verum circa naturalia per intelle&um. Deinde dici
poteft quod impletio Pr»ceptorum ut in multis quantum
ad lubftantiam Pr»cepti non coexigit gratiam gra-
tum facientem, quamvis intentio prascipientis non con-
lervetur fi non fiant in gratia vel ex gratia 5 intentum
quippe eft in omni Praecepto, ut per illud mereamur
ad vitam ingredi: led hanc intentionem non Temper ponimus
efle ©bligatoriam fimpliciter ad peccatum, fi non
oblerpetit
nifi finis unus naturalis, fic una vita eft fufficiensj
animæ verb rationali præparatus eft .finis quidem fu-
pernaturalis : quis ergo negare poterit fiipernaturalem
d . vitam & operationem efle neceflarias ut pertingat
ad eum qui luper ipfam eft beatitudinis finem & ter-
minum. Nolo tamen negare quin anima poflit ex fua
vita naturali bene moraliter agere , & faciendo quod
•in fe eft, . fe ad vitam gratiæ difponere. E t primo fi
anima: nulla morte fît infp&a, habens naturalium fuo-
rum : mtegritatem , in nullo æftimo fieri ambiguum
quin h-abeat in fuo arbitrio caulare opus bonum de ge-
aere moris, veftiendo ipfum omnibus circumftantiis
oblerveturj tantummd^ conditionaliter obligat, ut
ponit Durandus, fi mereri voluimus aut dum mereri
tenemur 5 quemadmodum contingit in fufeeptione Sa-
cramentoi*um, aut dum ad gratiam reliirgere vel ex
ea jam habita debemus öperari, hoc modo intelli-
gunt illud Chrifti. Si vis ad vitam ingredi ferva Alan-
data. Matth. Xix. 17.
1 0
tione quod nunquam poterit nifi per lolam & meram
gi'atiam illi proximus efle j maxime per vitam glori».
Patet etiam de veniali. Sed diceret aliquis quod Deus
ideo quia Dominus eft fax creatur» in fupremitate pleni
dominii ad faciendum de ea quidquid voluerit & quo-
modocumque voluerit, procedunt rationes praedid»
ad oftendendum quod poteft pro qualibet oftenfapee-
nam quantamlibet pofljbilem infligere, nec poterit ei
Decurfis aliquib'üs circa primam vitam quam habe- ___ x________ r ______ ___
mus ante Baptifmum grati» faftum ä Spiritu fando,-^ quifquam dicere, cur ita lacis ? Hoc autemdiceretür,
& quidem Tub multa brevitate, quia per Dodores plu
rimos materia hx c & fimiles incidentes latiiis tradatae
lunt j pergat noftra confidei*atio ad loquendum de vita
vera grati» quas eft Baptifmus in Spiritu fando,
Sc. per quam fit ut vivamus in ipfo , Sc fimul trada-
bimus vitam alteram per quam flimus Sc llabilimur in
eo : nam Sc fimul didum eft/» ipfovivimus, movemnr
& fumus. A d . xvii. 28. Hoc etiam tradabimus de
illis quse vitas iftas vel alteram earum furtditiis extin-
gunt Sc enecant. De illis infuper qu» iplas tantum-
modo debilitant & in »gritudines trahunt, & h o c eft
qu»rere Tub terminis vulgatioribus, quid eft peccatum
mortale Sc quid veniale, & quemadmodum contra-
hantur. Circa quam materiam licet ufitata videatur,
intendo pai'ticularia qu»dam afferre, in quibus turn dif-
ficultastumutilitas, pro confcientiarumferenitatever-
lantur. Placet autem ut negledo interim vel tempeita
de juftiflima creatura, aut non peccatrice quod ipla
fubjacerc poteft cuicumque afllidioni Sc pcenalitati,
ablque hoc quod oporteat dicere earn efleinaliquocul-
pabilem. Refpondetur quod Deus poteft abfolute &
jufte dare qualemlibet afllidionem luce creatur» quan-
tumcumque juft» & innocenti, irtimo Sc Virgini Mari
». Sed hoc tunc non eritinpecnam 8c puhitionem
cujufcumque delidi: 8c ita quamvis fit afllidio jufta,
non tamen eflet ibi jufta pcena leu punitio, nec etiam
injufta 5 quia nulla ibi poneretur ratio poen» , cum
poena 8c culpa correlative dicantur ad invicem , igi-
tur See.
Primutn CoroUarium.
NullaoffenfaDfei eftvefiialisde fe, nifitanturnnio-
doperrefpeftumad divinam mifericordiam; qua; non
ratoftilo, nos per Propofitiones 8c Corollaria proce- g vult de fado quamlibet offenlamimputareadlnortem,
damus. Hie enim modus accommodatior eft fchol».
8c in tali inquifitione fpeculativa veritatis f»pe pr»ci-
fior atque lucidior invenitur. Erunt autem primitus
du» materi» principales peitradand» , una de quid-
ditate 8c quantitate, velqualificationepeccatorumper
qu» vita anim» vel tollitur vel impeditur : altera de
quidditate prim»Legis divin» 8cjuftiti», prout nobis
ex Scriptura 8c aliis innotefeit. De notitia quo-
que ad differentiam peccatomm penes illam Legem fic
ad extra derivatam, tradando principaliter quid pro-
prie debeat dici de Jure divino, quid de naturali,
quid de humano j inferendo qualiter Statuta Religio-
num 8c Communitatum obligant : 8c fi Temper vo-
t a , juramenta 8c pr»cepta , comminationes quo-
que feu interminationes mortis »tern» aftringant ad
mortale.
Pro prima materia fith » c unica conclufio cum luis
Corollariis. Omne peccatum pro quanta eft offenla
D e i, 8c contra Legem ejus »ternam,. eft de fua condi-
tione 8c indignitate mortiferum, lecundum rigoremju-
ftiti» 8c a vitaglori» leparativum. Ratio eft, quoniam
omnis oflenla in DeUm poteft jufte ab iplb judi-
ceDeo puniri pcena mortis tam temporalis, quam astern
», immbannihilationispcena: eftigiturdelemor-
tifera. Afliimptum deducitur ex hoc quod nulla poena
talis eft ita. mala, quantum mala eft ipla ofFenla: 8c
ex alio, quia potiiis toleranda eflet omnis mors quan-
tumcumquepcenalis immb 8c annihilatio, quamcom-
mittenda eflet quantumlibet parva oflenla in Deum: da
oppofitum. Jam oflenfa Dei licite fieri debei-et in ca-
lu. Pr»terea, qu»libet offenfa Dei nifi remitteretur,
repelleret a gloria D e i, perpetuo 8c ablque termino
puniretur ■, alioquin maneret deducusculp» fine decore
jxiftiti» j quod autem oflenla dimittitur aut remitticum
tamen id poflet juftiflime. E t ita concluditur
quod peccauim mortale 8c veniale in efle tali non diftin-
miuntur intrinfece 8c eflentialiter, fed folum per refpe-
ftum ad divinam gratiam qu» peccatum iftud impu-
tat ad poenam mortis »ternam 8c aliud non : omne
enim peccatum culpabile pro fui indignitate mortiferum
eft modo pr»dido. Addidi culpabile 5 quoniam peccatum
eft in agentibus naturalibus , ubi tamen nulla
culpa vel offenla repetitur; quamquam in materia hac
lynonime capiantiir utplurimum peccatum 8c culpa.
Secundum CoroUarium,
Si nullum infinitum vel infinite tale poflet altero eA
fe minus , nullum peccatum in efle oflenf» eflet minus
alio, quoniam omne peccatum eft infinite offen-
fivum : non eft tamen concedendum quod peccata
oinnia fimpliciter lint »qualia , prout drxifle Stoicos
^-.referunt Seneca 8cTullius 8c alii j fi enim per imagi-
nationem poneretur linea ihfihita in longitudine8c lu-
perficies infinita in latitudine 8c longitudine 8c corpus in
trina dimenfione: v d fi^ linea rebla protraherentur line
» recurv» in infinitum vel in cafibus fimilibus multis
* non oporteret dicere omnia ifta efle »qualia, vel
in dimenfione vel in curvitate, quamvis eflet quodlibet
in luo genere infinitum: Sic non oflenlas etiam infini-
tas oporteret ponere »quales efle, fed una eftgravior
altera 8c multipliciorj quare 8cc.
Tertium CoroUarium.
Obligamur Deo ad gratificationem & gratiaruln
aftionem ex hoc quod peccata noftra venialianonim-«
J -------> ---- .--------- ;-----7----- ----------------p» r p--u--t-a-t- -a-d- -m--o--r-te- m rp ofl rethiflionem JfUicV.uULt tLetUnCemDlUurl C(JW
tur eft ex pura liberalitate Dei reinittentis 8c non am- ^remiflione mortalium j quoniam utrobiqueoccurfit mi-
‘ ‘ yl - r fericordia Dei non finputahs p&cata nifi adpoenami
temporalem, qua; de fua indignitate imputabilia funt
ad moftem} ünum de poflibili, aliud de lege ftatuta.
Immö forte ita diceretür de Omnibus juftitiis noftris,
qute quantum de fe firnt, Jhntßcia faiinus menßruaü j
Ifaite lxiv. ö. pnefertim pofl peccatum, aut abfen-
te gratia.
pints imputantis. Deniqud non minis eit fugibilis offenfa
Dei, quam fit clfgibiie illud bonum pro quo adi-
pifeendo nullo modo deberet committi} fed pro infinite
bonO non deberet fieri' offenfa Dei} & fi quisin-
finita bona poffideret, poflet juftd omnibus a Deo fpb-
iSari fi caderet in offenfam Dei. E x his- ra'dicibus ar-
gumentorum qu» poflent in latitfs ramificari, videtur
efle fufficienter dedudhinf, quod omnis offenfa Dei eft
mortifera ex fua conditione& indignitate, imtnbquod
eftinfinitse fugibilitatis & imputabilitatiS; addendovel
intdligendo quod fitininjttriamboniinfimti} & quantum
in fe eft} abjicit ab homine Deum tsiifta elonga-
Cjuartum CoroUarium.
Peccans venialiter ex delibenitione, abutitlir Dei
taiferkordia, qüæ conceffit peccatum' illud èffevenia-
A 3 l e .