mortales, id eft, ærumnis fubditos, hæc portcntuolâ
rabies invaterit. Patuit in Nabuchodonofor 3 in Cof-
dfoë, 6c communiter in Perlârum Principibus. Et
verendum eft proh dolor ! ne in Prælatos quofdam fe
hujufmodi infaniæ virus infuderit, qui æquoanimo tolerant
fe creatores, 6c eorum fubditos fuas creaturas
ab eifdem appellari. Etenim quo nomine adorabitur po-
tlùs Deus, quàm ft Creator nuncuparetur, aut quæ differentia
erit ad hominem 6c ad Deum, ft homo alterius
creatura nominemr,6c quo ampliùs indigneris,hoc illi de
fe patiuntur faélo , qui omnium fè fcrvos fatentur verbo.
Sed hos jam linquamus , qui bonis monitio-
nibus obfurduerunt : 6c quæramus quomodo Michael
6c Angeli ejus utique fortes, pulchri, 6c fa-
pientes, non fimiliter cum Lucifero in fuperbiam ereéli
funt, cùm fïmilis efîèt occafio. Refponfio palàm eft,
non aliam Fuifle ftabilitatis fuæcaufàm, quàm liberum
arbitrium adeo adjutum, quod neceflitatis capers erat,
nee objeéti paftibilis monitionem infcqui cogebatur.
Idcirco glorificandi funt 3 6c præcelfis laudibus attol-
lendi Michael, 8c Angeli ejus, qui potuerunt tranf-
gredi 8c non funt tranfgrefli, faceremala Acnonfece-
runt. Qui etiam aliis errantibus, 6c ad inanem fui præ-
fumptionem inducere fuadentibus , tentationibus ne-
cjuaquàm aflènferunt ; verùm exurrexerunt ex ad-
vérfo , & viam veritatis oftendentes difeeptaverunt
contra eos doëliflima oratione. Sic enim fattumejtpra-
lium primum magnum in ccelo.
Nunc, de proelio gymnaftico •veniam ■
ad agonifiicum.
P O s t q u a m ab infani, • & pertinaci propofito nulla
poffiint Luciferum Michaëlis monita revocare,
fed de peccato in peccatum vafto pondéré trahitur,
jàmqüe tempus vise ac meriti fere dilapfum eft 3 Deus
eimdem ab æthereo palatio, 8c cceleftibus nuptiis de*
jicere ftatuit. Stabilibus verb digna pro meritis præ-
mia largitus eft, eos per hierarchicas dignitates 8c officia
pulcherrimè condiflinguens. Deindè ad eosconv
e r ts 3 quamdiu, inquit, patientia&bonitatenoftra,
o elves, abuti apoftatam hunc patiemur ? Quoufque
tumidam ejus tolerabimus elationem ? Accingimini, o
cives inelyfci, 8c exurgite velociter ad vindi&am. Eftote
fortes, in bello , 8c intinfernum chaos miferum hunc ^
cütri fuis participibus detrudite 3 dent poenas fuas in-
gratitudinis, 8c læfæ majeftatis noftræ 3 nec ampliùs
iriveniatur corum locus m ccelo, in ima dejeâi reclu-
dantur, qui nifu temerario in fumma provehi nequiter
voluerunt..
His didbis illieb parent omnès, 8c Duce ac Signifero
Michaële, Archangeli, Angeliftabiles, Beati, & fidèles,
contra Luciferum, Accomplices fuos porenti
virtuté decerlant. Non quidem armatura material],
fed lüæ potentias libera application per volitionem
efficacem. Turn demùm Luciferi fuperbiam videre
etât? quæinilam, furoremque, 8c infaniam convert
i eft, & in odium Dei vehementiflimum 3 fibi quip-
pèjure naturalis conditionis debitam exiftimabat do-
minationem , & gloriam quam intuebatur non fblùm
fibi eripi, verumetiam contumeliofiflime, 6c viliffime
per Angelos, quibus feprætulerat, impugnari, irre-
mediàbiliter dejici. Proptereà Deum, ôcfibiinvidere,
6c âcceptatorem perfonarum eflè , crudeliter 6c ini-
quiflimè fecum agere, furibundus, 6c infaniens accla- ;
mabat, aliifque ita perfuadere conabatur , quorum
plurimos habuit in fuam cuntes fententiam, 6c in Deum
fimili iracundia debacchantes, 6c exardefeentes , qui
priùsin pairem cum eo fuperbiam prolapfi funt. Ob hoc
di&us eft tertiam ltellarum traxifle partem caudà fila 3
11.4. Michaël vero 6c Angeli ejus eos fic furentes,
ac fiCvientes, 6c inlanompiunt,deturbant, concutiunt,
6c brevi mornento, per immCnlbs ætheris traëUis inaë“'
rem hunc caliginofum pf axipitant, 6cobruunt: irre-
verfibiliter equidem 3 quia ä ltatu vise, meriti, 6c pce-
nitentias, eje<5tifunt. Hocenimfuitineiscaftis, fecun-
dum Damafcenum, quod in hominibus mors eft. De
quo cafii dicitur ubi prius3 Quomodo cecidißi Luc ifer,
qui mane oriebaris\ Ifa. xiv. 12.. Et veritas in Evangc-
lio Luc. X. IÖ. Videbam fathanam ficut fulgur
de ccelo cadentem. Hoc modo in finem tra&um eft
bellum, quod monitionibus incceptum, viribus con-
fummatum eft. De quo in themate. Faclum eßpralium
magnum, &c.
Prastergrefia thematisdivifione, quasftionibusinlu-
per plurimis ex his qua; di&a funt ortum habenti-
b u s , quarum aliquas ex toto fupprimam , alias pro
Collatione refervabo: libet hie de Ecclefiaftico fchif-
mate per modum declararionis inferre quieftionem.
Itaque di6tum eft Angelos fchifmaticoS poftquam
monitionibus Archangeli Michaelis acquiefeerenolue-
runt, viribus fuifle deje6tos, 6cfpiritualiterenecatos.
Quasftio eft. An fimiliter in prsefenti fchifmate agendum
fit, ut fchifmatici, 6c vero Papas non adhaeren-
tes, viribus 6c bcllis compefcendi fint , 6c quia non
corriguntur, mortibus exterminandi ? Proponit homi-
num pars una, quöd fic, ab altera contradicitur. U -
triufque verb argumenta fubne&am , non aflertiva,
fed tantummodo declaratoria recitative. Igitur pars af-
firmans bellum contra fchifinaticos fore nunc fufei-
piendum, fic argumentatur. Frufträ Leges fanxerunt
de hasreticorum 6c fchifmaticorum debellatione , . 6c
oppugnatione, fi düm cafus intercedit, illse nequa-
quam exequuntur, fed dormiunt, 6c impunitatem ma-
lcfaftoribus linquunt. Malefattores, inquit L e x , non fa ttens
vivere j Exod:xxn. 18. Et quod eft maleficium
fchifinatic« pravitati comparandum, quas unitatem,
optimum in rebus humanis bonum lacerat j rumpit
6c deftruit? Etenim gravitati hujuscriminis atteftatur
feveritas fuse punitionis in Dathan 6c Abiron , quos
abforbuit terra viventes in infernum. Cetera quippe
Vitia uni vel paucis de politia tantiim obfunt: fchif-
ma totam exturbat communitatem 3 five exteriüs cor-
poraliter per vulnera, per mortes, per incendia, per
civitatum vaftationes; five interius fpiritualiter per hse-
refcs 6c infanda innumeraque animarum diferimina j
fecundiflimum liquidem eft Ecclefiaftici fchilmatis
malum, & vel hasrefis extitit, diejente Hieronymo,
, vel non fine nova hasrefiim conflationc 6c adinventio-
ne perfeverat. Caveamus igitur, quasfb, neindulgen-
tia hsec nimia , quam mifcrfcordiam appellavimus,
•nos blando nomine decipiat , ne impunitas hasc 6c
fchifinaticos in malo firmet, 6c non fchifmaticos in
errorem traducat, 6c etiam in capitumpluralitateper-
petuo monftruofam derelinquat. Hasc autem agere,
6c hominibus parcere in Ecclefias, Religionis, ac Fi-
dei detrimentum, nonmifcricordiamcredite, fedmi-
fericors qu^dam crudelitas, 6c pietas eft impiiflima.
Satiüs itaque eft aliquos fideles 6c Catholicos perire
temporaliter, quam Fidem Ecclcfiamve fubverti; fi
tarnen Ecclefiaftici 6cFidelesdicendifunt, quiabEcclefiaftico
capite fcjunguntur , nec ab illo vitas fpiri-
tualis influentiam quomodolibet fufeipiunt, non vera
Sacerdotia , non abfblutiones Sacramentoruni, non
reliquos ablus h icrarchicos 3 quin potiüs tanquam ramus
aridus, membrum putridum, ovismorbida, 6c
tanquam ethnici 6c publicaniinfe&andi, repudiandi,
fugiendique funt.
I Cur ita ? Paläm eft ratio 3 quia Ecclefiam audire
contemnunt: quia contumaci fpiritu Ecclefiaftici capitis
unitatem dividunt: quia ad extremum veritatem
■ diifficienter edoblam non agnofcunt 3 ita ut non plus
excufari valeant a culpa fuae dubietatis , vel incredu-
Jitatis ergä verum Papam , 6c canonicum , quam
Jud*i erga verum Mefliam Chriftum. Quare fic ? 5uc-
ceflbr ehim Chrifti e f t , ejus aubloritate conftitutus,
quem qui fpemit, non eum , fed Chriftum fpemit.
Sed excu&t eos vel ignorantia, velerransconfcientia?
Minime equidetn.. Quæ eft ratio? Quoniamaffeffio
perverià errorem ilium peperit, atque partum nutrit,
cujus judicium apertum eft, quia veritati totiens edo-
â æ , & diligenter propalatæ, duriflimis animisperti-
naciter contradicunt. Inlurgendum eft igitur.viriliter
ex adverfo contra hos pacis violatores, & beilo forti
dimicare convenit ut veritas præ valeat. Felix erit mors,
quæ pro Fide, &Ecclefiafufcipietur. Felixprælium,
quod pacem affert j felix demùm vexatio , & om n i^
voluptate beatior, quam imponit zelus domûs Domini.
Itaque ft Michael & Angeli ejus non pepercerunt Lu cifero,
ceterifque fublimibus fubftantiis fthifma con-
citantibus, quominùs in præcipitium mortis ætcrnæ
traherentur, fiinfchifmatibus Ecelefiæ prioribus, illi
qui bellum fufeepere, fiimofii3imi & Ghriftianiffimi
celebrantur; fi poftremè apudomnespopulos, etiam
incredulos, illi gloriofi nominantur, quifeditidlbseir.
ves bellisexterminaverunt. Nonmifericordiaeft, fed
iners impietas, & algidus irregularitatis torpor, par
Facinus feditionis, nonfimilibus bellorum remediisex-
tirpare. A t verb miferentur illis. Miiêreamur potiùs
Ecelefiæ, Religionis, ficFidei. Compatiamur citius
membris fiinis, quàm perniciem contrahant, 8c ne
virus alieni anathematis eftundatur in ipfa, catenifque
fuæ malediâionis pariter alligentur tandem. Forte ex-
horrelcimus remedii bellorumque aufteritatem -, pen-
fetur ingens plagæ fpiritualis periculum, & fanationem p
illius quamvis durant* quamvisafperam, 8cacerbam,
fortiter, æquanimiterque tolerabimus. Oculus enim
quiicandalizat, Chriftoimperante,eruenduscft, ma-
nus projicienda : 8 cN a fo a it;
immedicabile vttlnus
Enfe refeindendnm eft, ne fars jinçerairahàtur.
Sequitur partis alterius argumentatio. Schifmatieos
punirc Leges præcipiunt ad! fchifma tollendum, non
adaugendum, ut prætereà boni ftlvi fiant, nonutin
communi pefte jufti cum reprobisobvolvantur. Hæc
autem fententia de bello afliimendp , quid aliud ait,
nifi in unum mortifbræ feditionis diferimen omnes Ec-
clefiæ partes impellere , nifi fontes cum infontibus,
, fimplices cum doâis communi interitu, immo Italiam,
Alemaniam, Angliam , innumerafque Provincias ad
Galliamfubvertendam, & è contra, ebneitare? Nam
pars utraque de Capite Ecclefiaftico rcâam habere
credulitatem putat : quod fi in hanc eos adunaveris,
. Fchifinaticos Fore bello fubmovendos, omnes illico mu-
txiis occurfare certaminibus aipicies , & jam non Fub1
quo capite vivendum f it, fedanomninovivendumfit,
dubitatur. Sanè «xperienda priùs Funt omnia quàm
bellum, cujus eventus varii fijnt, 8c frequenter non
tam juftitiæ alcribuntur, quàm potentiæ. Efto pars
jufta vincat in corporibus j nihilominùs error fixus
hærebit in cordibus. Prætereà qui fentit aliter, noniâ-
tis videtur bellorum calamitates 8c incommoda cogi-
tafl'e, viliffimumquehabet ianguinem -, licet qui, Sene-
cæ teftimonio, nunquàm prodige fpargendus eft. In
bello hæc omnia infunt ; everfio civitatum , profa-
natio factotum, virginum ftupratio , parvulorum in
materno finu ftrages, deviâorum aut miferanda fer-
vitus , aut tradlatio ignominiofiifima, aut crudeliffi-
ma interféâio : in viâoribus autem fuperbiæ 8c
Fævitiæ execrabilis impietas , 8c cetera plurima,
quæ cogitatu horrida , dicixique incomprchenfibilia
firnt. Cenfendum-ne igitur pro unius hominis digni- p
tate confervanda, quæ pro falute communiftatuta eft,
in [am certa populorum omnium tanquam multiplica-
g ruendum die pericula ? Quod enim pro charitate
g B H B fiibditorum utilitateinftitutum eft, contra
hoc ipftim militare nemo debet. Quis homo eft adeo
humanitatis » vel hominis parum habens, adeo du-
riifimorum inlcerum , qui non priùs ftatum fuum
quilquis file f i t , perdere , in exilium ire , 8c, fi ita
res exigat, aequo animo mortem perpeti mallet,
Tumi II I . Purs H i. ’
quàm ipfa contingere? Finge aliquem tânta dominan-
dj luperbia captum , qui non ita præeligat. Nunquid
llle jam non lblumdominio, led vita quoque iridienus
judicabitur , præfcrtim ubi fcandahs fubditorumT a-
nimarumque fuatum periculis , etiam ufque ad mor-
facto tis fufceptionem firmatum : tenetur obviate ? Chrifti verbumeft ovijmsfiis. Joan. Pafior bonus Alioquin animant , crede fuam fibi,punit noil
pro
fialtor , non Dominus , led mercenarius eft , 8c ty-
rraannnnuuss p,l er8ucm nqeufetnjididificliamnduus,s . FTayerrailnegnuufsq vuee rtby,r aintamty»-.
Nam cum nihil aliüdfit tyrannum elFe, FecundumPhi-
lfotufmop houcmcu,p aqrueà,m in d poomlitiinæa tliaobneefmab ptiroonpetemr ,f ep, ervneilcqiuemæ--
que lubditorum ; tyrannis ilia tantUm deterior erit,
quanto Ipiritualis politia, quàm alia quævis extat per-
lectior. Hoc nempe dominationem reaam à tyranni-
de leparat, quia ilia mvigilat commodis Reipublicæ;
theærrco gparobpitr i:i s. EriStende tiagciittuar cfocghiitfamtiaotnise qhuuisju ffomrofidtai np einr
pétua duratio ? Nunquid de remedio providebitur5 Ex-
pertafiunt omnia, per quæ illud fedare fpes erat; at-
tamen crelcit in dies in deteriùs , altiorelque radices
agit} unicum reftat ftâi 8c belli remedium , quod
li non affertur de pacis reftauratione aftum eft. Viden-
dum eft , Reverendi Patres, ne fermo ifte ftlfus fit,
vel an fermo ifte verus fit, quo dicitur , expertaefle
, omnia. Primum jlicutitaÛum eft, in omni fchifmate J
yaenrtlea rcaotinonfuibtaursi ,e luacnidteaqriu jàumft itbiae lldies bcertu ;e n8cti sf i6cc p vairrsi bauds-
impugnetur. Debuit idcirco ab hominibus fiimofis
Jn ounn sl uCfapneocntiisc,i , i8ncd Cucivi pilaisr,s t cùomnt mraurilat bp aemrrpaltiiùosn Je usr,i s tDurin
veian,e ubHi aablieæt edneifmic iTuhnet,o lofugpiap letarme ;q uuàbmi earrrcahnitt eâoconri--
rigere; ubi obfcuræ funt, elucidare; ubiambiguæ,
imntfetircporerutamri . ilQlouruamm irmempuadneifnetfitaè,d aqmuin ahboicli sin e fnte Egcoctlieo-, 8c ceteris Ecclefiafticum regimen tangentibus, adeata
recurrere non modb renuunt ; fed ut inutilem , ac
viro bonefto , 8c Ecclefiaftico indignam confpuunt,
calcant, defpiciunt. Ampliùs, fi hoc faâum fuifl'e,
. nec tarnen profuiflè dieis, reflabit inire univerfales ,
particulares , vel traétatus , vel convenais Prælato-
rum , vel Principum fapientium , qui aut determi-
nando , aut fiiadendo , aut oblècrando , aut incon-
vemeiitia enumeraudo , ad pacem animaflènt, pacifitqeurea
vpiiausm, 8Pca nftoodroesm r,e pe8rci fvlèenrtu.m O PfatetntedrinlT penotl iien ter cveel
debere confiultius juri fuo , vel clarilfimo cedere,
quam lubtuofiffimum hoc fchifma , 8c calamitofiffi-
mam Ecelefiæ divifionem, acdelblationem perpetub
fuftinere. Plerumque enim fubditorum infirmitas, ig-
norantia , vel durities, Prælatum lâcere quædam ob-
hgat, quæ alias FubPræcepto non venirent, nec in-
ftmiam exindè fibi pareret.fic renoncians : fed cum
Coeleftmo gloriam immortalem , ac præclarilTimam
adipifeeretur ; 8c certè veriorem, diviniorem , 8c
rceçtretniotiroem co nqfueàrmre hvuajluelrmeto ;d i qduiigan hitoacti sv ecl oclalafutiaol e, fviveel
fiefie, velalienumeft; illudfpontaneum, proprium,
difficile , rariflimum ; maximæ infuper charitatis
zmeoli q&ue f vi eprrèo fpimatdeer nvie,r it8acs pinafftpoircailtiusr o, fjtuefntfiitviæum fu ;æ eilmu-’'
I cidativum ; nifi forte dixerimus, inepte Salomonem
jeui ddicéadfitl eq, uqæu ivaeltrearmi f iMliuamtr eimnt eilglarumm d iree lcineqnufueibt,a t&, jduis- cens : Date illi infamem vivum , nec dividatur. 2
fRuebglà.n n3a. ti1o6ne. ,S e8dc ofctocmurarcuhnat thioonce idni cloenctoe sp l:u rIitma iecruemo
dominium nemo fecure, nemo tranquille , nemo fta-
, iter obtinebit. Ideb nunquàm pro patriæ libertate
Smcerse ghaohf tJiluiurem bperllæuhmo rfuumfe,i paituutr ;v ioqlueinat viaidruemlic ewt faudl ipursi
Aaaaa 1 . di^ii