JOANNI S GERSONI I
!Do&oris & Cancellarii ‘Parifienfis T R A C T A T U S
A L I U S
DE ORATIONE.
De nova editus ex AiS. Cod. ViB. 463.
SUMMARIUM AUCTORIS.
Cujus tamen non omnia capita adimplevit in opere ipfo.
Ratio eft elevatio mentis in Deum per pium Qf duplici aid, undtimoris, ex confuetudme bum anah mumtfeilreima 3a fafeliBaujpme,i , qeuxi immOeranftaio lfitb ecroanlfittdaetrise tuDre iin roercdoignieta atido ndei.vinam liberalitatem, cut prtnci- paliter innititur, non eft limitata ad hunc, vel ilium valorem, quin aque vale-
triea p oujlfltut sp erfot fminiilsle., Jicut pro uno ; quia nec divina liberalitatis plufqudm fapien- ut Od ratatiloi fvte cl otnaftldi ercehtaurri tiant efe ,i pasud,t atulinac vliimrtiutatet i pvraolcoerdiist emfta ,j omr iinnotreins fatvuet m&ajo vriesl, extenftve' reputatur , & pro multis quantum pro uno nequaquam valere di-
cenOdraa etifto. ft conftderetur in ordine ad ilium qui orationem immediate format, quan- triifsi ccaitrucru mJuftuasn vtiaisl otor nfefecruenndtuibmm haudm oarnaati opneirs ilbiounmi tcaotenmat,u mQ vfo itlau nptraot misu, ltpirso qquuaen cteutem
proD uonmo inneeq duoacqeu anoms voarlaetree, dLicuecn.dna. e1ft. . Exquiftvit hoc olim unus exDifcipulis ft efts, ftcut Qf nunc d me poftulavit tua, Germane, devotio, & quidem relifgtiaofsteic
;u mne, quOe fe mniamx iamliea o eLfMt aornsa,c hquuma 3 mqaugais pdleucse nint fuCpherri futitailnituamtis, aprffaefreartti, m& E*c qculea- petxe rceoan fmeqoutuesn ftiu mde fbceraibt erfteu ddieo ipvfiag iOlarnattiioorneis icno nnodittiitoianms, faamtqiuliea fraenmc liatdadteu,c tf.i tbpParuo-- gcins ictaa,p intuolni sp, aQru?m fp ejucivfiacat pquraadxaimm, indqiruigifettnios neea r,n , cuamtq uvee rfittaabsi lfipeencs,u lnaeti vvee l perrarceot-, vel fluBuet.
1 Capitulum. De Orationis quidditate.
2 De ejus continuitate. 3 De militate ejus.
4 De ejus dignitate.
6f DDee Oejurast ieoxnaius dcitoinonteem ,p leaftfiiocancei.a , &
virtute.
7 De irruptione cögitationum,
8 De viciffitudine confolationum.
9 De Oratione pro mortuis.
10 De Oratione adjuvante.
11 De Orationis varietate feu affeftioi2
De Sandlorum interpellatione.D E
D E
ORATIONIS QUIDDITATE*
C A P U T H
R A T I O eß Petitio decentium à Deo.
ConpendiofiuimèquideM ita deTcri-
pfit Damafcenus Orationem. Peti-
tionum veto alia fitfoliim mentali-
ter, alia vodaliter, alia fignis aliis
oftenditur. Mentalis petitio, quan-
doque veriatur in Tola portione lupe- ^
riori hominis quæ legibus ejus innititur in phantafma-
te 6c in lumine puro intelligentiæ : aut eft ininferion
portione, quando defluit dfque ad itnaginaüonem.
Vocalis petitio exetcctur aliquando pet Voces figmfi-
« t y w nunc complexas , nunc incomplexas. Com-
plexas , ut Jldijererere mei Dens j Pf. L . I . Incomple-
xas verbales , ut ^fuva , Juccwye 3 nominales , ut
Domine, Deus, Rex, mifericordia, refugium, &virtus.
Fit aliquando petitio per voces nonfignificatio-
nis , quemadmodiim font interje&iones fignificantes
mentis conceptual, vel affedtum voce incognita, ut
heu, va, 0, he, hi, eia, eimi. HincvenitilludPro-
verbium : Satis petit quiJe plangit. Dcnique præter mentales
8c vocales petitiones, poflimt omnia figna extrin-
feca, conftituta ad fignificandum mentis affedhim, vel g
conceptum, dici quædam petitiones, quamvis impro-
pi-ie, ut eft fonus, vel motus aëris fadus per campanulas
, aut aflèrum collifiones ad invicem 3 utfontpræ-
tereageftus hominumvarii, pernutusoculorum, aut
aliis fignis humanis , ita ut fonus orgnjiorum, immo
8c oblatio quælibet in Ecclefia, & myfteria omnia il-
lic faéia, dici poflimt petitiones, cum ad I mtentionem
eorum , qui aliquid indè cupiunt obtinere, refbrun-
tur. Videtur quoque, quod tam late pateat Oratio,
ficut & petitio! Rursus petitio manet in fola vi co-
gnitivà, aut tranfit in affeftivata, ita ut illic magis
fiftat, quamquamnunc vicilfim, nunc fimul occupât
vim utramque, quemadmodiim fol aliqua folum illuminât
i aliqua calefacit, vel infiammatj aliqùa fimul
accendit, & illuftrat. Similis eft de contemplatione
diftindtio. Porro petitio dum fit fine afFeétione præ-
via, vel comité, jam non proprie meretur habere no- C
men Orationis, quemadmodiim de contemplatione di-
dtum invenitur , quod fit arida, nec devota. Hinc
arbitror proptereà defcriptionemaliam Orationis ema-
nafle , fcilicet cum dicitur : Oratio eft elevatio, vel
extenfio vel converfio mentis in Deum per pium, 8c
humilem affedhim, pium quidem ex innitentiaadmi- •
fericordiam liberalitatis divinæ, humilem verb ex co-
gitationc noftræ miforiæ. Atqui mentem fie elevatam,
vel extenfam , quis non devotam appellabit : qualis
enim dabitur ipfiusdevotionisaptiordefcriptio, quàm
quodfitpius & humilis affedtus, Fide, Spe 8c Chari- .
täte lubnixus. Alioquin devotio quomodblubfiftet, fi
lion innitatur vel F id e iq u o d Dem eft , & quod eft re-
winnerator in fe credentium, Hebr. xi. 6. vel Spei de li-
beralitate ejus, vel Diledtioni de foa bonitate. Ita f itD
ut Oi-âtio jam apud didfcos Patres, 8c ipfa devotio mu-
tub fe fignificent: quin etiam fi pergere quis ultra vo-
luerit, inveniet püto,contemplationem, inveniet fapien-
tiam, inveniet compundtionem, 8c analogicos excefiiis
vel extafes, cum multis hujufmodi nominibus fignifi-
cantibus mentales affedhis, pios 8c humiles, convenire in
Orationem, fic ut oporteat confequenter nos addere
ad præviam dpferiptionem, ut complexes rem expli-
cet 8c dicerc > quod Oratio eft petitio devota decentium
à Deo. Nec ardtet nos interpretatio Grammatici velut
Oratio fit folùm oris ratio, 8c non confcientia mentis,
immo 8c fignis aliquibusea quæ mentis font fignifican-
tur, ut didhimeft redid.
Poftremb colligimus tot éftè petitionum vel Oratio-*
numfpecies, quot varietates affedtuum piorum 8c hu-
milium reperimüs, quos tamen efle multiplicatos fuper
numerumfeiunt, qui converfi ad cor 8c videntes illic
mirabilia in profundo, 8c fkeientes operationem in aquis
defideriorum multis, dùm tranfeunt in affedhim cordis,
ubi loquitur Deus ad cor illius qui dudtus in folitudi-
nem, tacens levât fe fuprafe, 8c invenit aquas defideriorum
calidas in defer to. Dicamus ultra cum Hugone,
petitiones aliquando fieri per explicationem narrativam
eorum , quæ quæruntur obtineri, ut Domine libera
animant me am à labiis iniquis & à lingua dolosa. P f cxix.
2. Quandoqtie fubticetur narratio in ipfa petitione, ut
cum dicitur Dene in adjutorium meum intende : Domine
ad adjuvandum mefeftina. Pf. lxix. L. Quandoque
fit narratio fola quæ non explicat, fed tamen infirmât,
vel dat intelligi id quod narrantisintentiopetere vult:
quodprovenit, quia reputatur res vel nimis ardua,
quam explicite quærere videatur temerarium -, vel nimis
infima, quæ petentem videatui* reddereviliorem,
aut non fàtis fidentem. Exemplum primi, dùm Maria
dixit ad Filium : Vinum nonhabent, Joan. n. 3. 8C
Martha de Lazaro moituo fimilia egit. Exemplum
fecundi non ita reperio in Scripturis apud Deum fieri 5
fod in feculo Magnatibus fit crebro, 8c fit etiam, ficut
opinor, nonnunquam apud viros perfeblos aliquid tale,
dùmtemporalia, quæ arbitrantur utftercora, petere
volunt à Deo pro fe, aut fois. Nonne fàtis eft apud tales
dicere Deo : Domine talia défont nobis, nec addunt
ultra, quianempèpetentesfinegetDens, velannuat>
in utrumque promptifiimi ; focus ubi de petitionibus ad
lâlutem æternam fieri debet petitio. Primum genus
petitionis appellatHugo poftulationem, alterumfup-
plicationem , tertium infinuationem- Superiùs verb
dividit in captationem, exaftionem, 8c puram Orationem.
Deindè captationem dixit Hugo fieri tribus mo-
dis, conformans fe in hoc tra&atoribusoratoriæ Artis
fæcularis, dicentibus, captari bcnevolentiam Judicis
vel ab ipfius, vel à noftra, vel ab adverfarii perfonâ.
Addunt quoque explicationes varias, nec inutiles, quas
locos, vel materias vocant. Sed qualiteriftaad Orationem,
quæ Deo dirigitur, conveniant, cum Deus
nonmutetur j explicantDo£tores fandij per captationem
hujufmodi debere nos tales exhibere, qui digni
fimusbenevolentia, 8c commiferatione : hoc autem &-
cimus, fivelpièfentimusdeDeo, quern oramusj vel
humiliterde nobis, qui fragiles fumus, & ab adverfâ-
riismiferabilitçr oppugnamur. Sic tandem reditipfa res
ad duas conditiones , quæ devotæ petitiorti tanquam
duæ-alæ, vel duo pedes aflignantur, dicendoaediftin-
guendo devotionem, 8c converfioném mentis in Deum
per pium 8c humilem affedhim. Quid enim ad hu-
miliationem noftram efficaciùs operatur, quamhofti-
les inliiltus recogitare poteftate illius, cui non eft par
in terris.
Omnis Scriptura , 8c generaliter univerfa creatura
præbere habet materiam Orationis , quia poflimt ad
alterum duorum omnia trahi vel in laudem D e i, vel
in noftram miferiam. Ita proinde in hoc complexo
Pater nofter quælibet radicatur Oratio, nam pietas in
Patre, 8c in nobis humilitas invenitur. Denique Iaus
R 3 D e i ,