2 3T joan n ù Gerfonii 236
cultu Dei. Ordincs Sacri ad hierarchiam populiChri-
ftiani fan&ificationem. Extrema undbio contra zegri-
tudinem 8c peccatorum venialium contagionem: led
car ilia coram te dinumerat puer tuus bone Jefu?Di-
numerat ea fane, ut non penitus ingratus fit immen-
fze largitati tuze: ut przetereä falubres frudtus , qui
funt pax, gaudium, cum rcliquis inde excipiat, te
donantc quem exorat.
Revelafti igitur quid credendum juffifti quid agen-J
dum j doce , quzefo, magis 8c magis quod revelas ad-
juvans incredülitatem meam, 8c da quod jubes opera-
ri. Da Jcjre pofle 8c velle cum gratia tua, ad gloriam
Majeftatis tuze 8c lalutem propriam 3 ut tandem fepa-
ratus ab liis qui ä finiftrisauditurifunthorrendiffimam
illarn fententiam. Ite maledicH in ignem Aternum , Matth.
XXv. 41. quia fcilicet. mifericordize operibus caruerunt,
collocetur puer tuus ä dextris , auditurus cum ceteris
eledtis tuis 8c milericordibus iocundiflimam illam vo-
cem. Venite beneditti 8cc. Ibid. 24. Amen.
INSTRUCTIONS
JOANNIS GERSONII
Doff oris & Cancellarii Parificnfis
Ad Magiftrum
JOANNEM MAJOREM
Inßruttorem Domini Ludovici Delphini Vien-
nenfis, F ilii Carols feptimi Francorum
Regis.
\Ad MSS. Codd. FiSl, 1 37.6pp. & JStavarr. mum,
ERZ? N T omnesdocibiles Dei. Induxit hoc ex
Prophetis Jefiis. foan.v1.4f. E ll autem doci-
litas tam adtive quam paffive, quatenus homo
fit aptus ut doceat vel ut doceatur, Dodtore tarnen lem-
per Deo. Non autem parvipendendum hoc donum,
liiper cujus eledtione laudavit Dominus Salomonem
puerum 3. Rcgum m.p. Dabis, inquit, fervotuocor
docile. Quocirca laudandus eft noviter ele&usinPze-
dagogum 8c Infti'udtorem feu Przeccptorem Illuftrifli-
mi Principis Domini Delphini moderni, qui le reddit
8c petit docibilem in hac parte. Pro cujus docibilitatc
notate funt cönfideratiönes quze fequuntur.
Confideratio Prima.
Redtificetur in primis intentio docendi vel officium
exercendi circa Dominum Delphinum, ut fiat princi-
paliter ad ferviendum fibi, non tanquam homini, fed
Deo propter Regnum coelorum & juftitiam ejus 3 hoc
eft propter meritum vitae aetemae, potius quam propter
ftipendium periturae fubftantize.
Confideratio Secmda.
Habeatur fpes eruditionis 8c profedtus defuper ä Deo
per Orationes humiles 8c continuas, dum adhibetur do-
dtrinä: quatenus det 8c aperiat Deus lenfiim 8c intelle-
dtum ad percipiendam feientiam, 8c hoc magis quam ad
propriam induftriam.
Confideratio ^Tertia.
Qp^ratur promotio ad Sacerdotium quamprimum
fieri poterit propter duo praedidta 3 quatenus det Dominus
exercitium faccre fibi, 8c hominibus placitum, cum
utilitate propria fpirituali $ quatenus infuper per hoc Sa.-
crificium quotidianum dirigatur. trahatur ä noxiis, 8c ad lalutaria
Confideratio Quarta.
liumCo fmampailrieatruiurm m oDdoism iidnoin Deies ldpihleidnbi,i o,q ufoasv onro &n m auinxuis-
i oportet docibiles efle 3 fed fiat docibilitas non authenti-
co modo vel magiftrali, immb quodam confäbulatio-
tneis g mraovdi o8c f eauff caobmilim gornaivtiiotanties. 8c confilii, cum aflabilita-
Confideratio Quinta.
Comparentur Traflatuli 8c Libri, prsefertim in Galli-
co, propter finem pra:di£tum melius conquirendtim. Et
jam pridem compofita fuerat Epiftola ad Dominum
tDuenlcp hCinoin pfreaftlfoernetmis , pncuedjuesc eifnliotiruism &ef t ;F ratris Domini Clarum Prace-
ftori. De Libris autem aliis poterit fieri ipecialiscom-
monitio per Ichedulam, quamvis non fitmultiim ne-
ceflariumapud ilium qui talis potuit aut poteft aut poterit
in futurum per induftriam propriam & laborem com-
parare, vel prece vel pretio velprecariovel tranferip-
taimoniceie jtuiavmab purnotp. ria manu’j finonaliterhabaentur, &
Confideratio Sexta.
Caveatur przeterea delcendere ad particularia, ne
Pasdagogus vel Inftrudbor faciat aliquid fignis verbis
vel operibus, per quod iple reddatur odiofusDomino
rluuom, , peetri aqmuo fid n ionnlu dpeebre Dreotm aidnduislc veernei anti fini poaduicuimffi mlitaesr ain-
diebus multis. Computetur ad lucrum vel (ut vulgteo
l udaic. itur) ad avantagium, quidquid dedicerit Ipon-
Confideratio Seftima.
Oblervetur ne Magifter leu P^dagogus turbülentüm
le reddat aut iratum percufiorem Domino fuo; fed cum
omni manluetudine non adulatoria tradbet eum, exem-
plo avium qux nobiles appellantur.
Confideratio OEtava.
Attendatur ne pro quolibet puerili defedbu culpe-
ttuurr acriter leu vehementer 5 fed in plurimis obferve- illud: FaQns fitm ficut homo non aadiens dr non ha-
bens in ore fuo redargutiones. Pfi XXXVII. 1 f . Sed neque
audiantur familiarium acculationes faciliter dicentium:
Dominus Delphinus hoc fecit, cur -non increpatis
eum, cur non corrigitis? Quia profedbo tales acculationes
fiepe proveniunt ex ignorantia, vel malitia, magis
quam ex prudentia vel finccras charitatis benevolen-
tia. Si dicerentur, inquiunt, Domino talia 8c talia
protinu^ obediret, qui tarnen haze inculcantes , nihil
faciunt de fibi prasceptis 8c cognitis per Confefiores
luos 8c alios 8c judicium proprize rationis. Talibus
igitur vel nihil relpondendum eft, vel dicendumcum
modeftia, bene monetis, faciam quod Dominus Deus
conceflerit de gratia lua. Denique ingenium nobile
plus duci vult quam trahi, 8c laude palci luaviter, quam
D rigida quadam tyrannide coardbai'i.
Confideratio Nona.
Provideatur in particulari filentio 8c ftudio qualiter
habebuntur hiftorize vel fabula^ morales adaptandas >
vel apud Dominum vel apud luos, juxta qualitatem
odiceciu rvreeln ttieummp 3o rpisr ovuetl floolcein,t vfieelr ic aqluuzuemft ipoanretsic; uqlauraitteer
nus homo fit paratus quantum Ipedbare poterit ad eum,
D e SanBimonialibus. 238
2 37 reddere rationem luper talibus. Dicat tarnen in multis
8c de multis quæ fortè feientiam liiam excédent.
Referamus nos ad fiicram Scripturam 8c ad Fidem
Catholicam, quam docet Ecclefia, 8c ad Dodbores Ca-
tholicos, qui elucidare feiunt eam.
Confideratio Décima.
Doceatur Dominus Delphinus cognolcere nömina^
8c imagines Sandborum paulatim 3 primo grolle, deinde
magis in Ipeciali per Vitas corum 8c Legendas. Pro-
curentur etiam hæc 8c fimifia fieri per famihares.
Confideratio Undecima.
Commoneatur frequenter idem Dominus Delphintis,
quis 8c qualis fît finis hominis, 8c ad quid fadbus eft 3 Ici-
licet ad gloriam Paradifi, 8c evitationem inferni, 8c
quod vita noftra non eft ficut brutorum, quæ mo-
riuntur cum corporibus : cum pertinentibus ad hanc
materiam circa honorem Dei 8c Ecclefiæ liiæ 8c Sandbo-
rum. Et quomodo liint omnes homines tam pauperes
quam divites 8c Reges lub eadem(conditione nati: 8c
ideo nihil melius hominibus Magnishumanitate, cle-
hoc eft devotionem, 8c non feientiam. Sciat fandbam
Scripturam efle tanquam puteumJacob, ex quohau-
riuntur aquze vivze , hoc eft lachrymze ad expenden-
das easinOratione3 nec femperdecet eamqux orare
vult, Oratorium adire ad ledbionem, hoc eft ftudendo
8caudiendo ledbionem: ipfacontemplari poterit8cle-
vare cor fuum ad Deum aut orare. Tempore labo-
ris cum aliis adeat laborem, in quo confiderare debet
' non tam quid operetur quam ad quid venerit, videlicet
ut pcenitentiam agat, non ut laboret3 hoc eft,
potius cogitare debet laborem ilium datum efle ob
pcenitentiam 8c latisfadbionem quam ob aliud com-
modum. Et fic deprecari debet Deum cum manus
ceflat, hoc eft, cum non ampliiis operatur, lpiri-
tus laborare debet, meditando vel operando, licet in
labore fuo illud idem facere teneatur, fcilicet rogare
8c orare, 8c debet cogitare in labore laboris liii cau-
lam, ut poena quam patitur reprzefentet ei culpamob
quam patitur , videlicet laborem aut fatigationem.
Deinde accedat menfam in qua noiimodo os fiimat
frtedfeedribuimon evmer b8ic Dciebiu: mn,a mve cruermteeitpialma f aoulurems hmabaneadnutcdaerc-
non debet 3 nec debet efle prorsus intenta ad mandu-
candum, fed taliter occupare debet cor fuumadvermentia
8c humilitate circa fratres 8c coæquales fibi in g ^usm ut folum os corporalem fumatelcam. Deforte
beatudinis futuros. mum nonne vel Moniahs admodùm lætari debet, Cum
Confideratio Duodeeima.
cibi pretiofi 8c delicati minuSj ponuntur ante eam quàm
ante alias : Nam Moniales illæ fimt fortunatiores, quæ
ad fobrietatem fuftinendamfunt fortiores. Poftpran-
dium, in gratiis reddendis feiatis quod fupplicare. débet
pro duabus rebus, videlicet pro peccatis illorum,
quorum eleemofynis fuftentatur5 8c ideo cavere debet
magnoperè 8c timere, ne feienter potius habeat a-
bundantiam quàm neceffitatem. Deinde fi fueritvo-
cataadCollocutorium, hoc eft àd locum, in quofe-
tcèu nfidnïeim riRfiei,g uplaaumcac ovlelröbqau 8ilci creatti,o nloaqbuilii ad e, bqetu æm apnrliiuief--
quam pronunciet, bis ad limam veniant, meditandd
finem verborum 8c caufam, priulquam ad linguam per-
veniant. Si vero oporteat alloqui perlonam fecula-
rem, tunc fpecialiffimè ori luo adhibeât cuftodiam ,
ne omnino quidquam dicat quod audientem non edi-
ficet. Se ergo taliter in omnibus habeat, ne ullus
qui eam viderit vel audierit, ipfam Sanébam Monia-
SANCTIM ONI ALIBU S. lem ^ enfetr,i t non i^n f e^reputet.ec<raeutom c ^apuimtu Cum l?u poll Completorium perve- mten feibait iqpufio jt id8icè ciunm fi luenndtieoq, uaid-
Indiicaturpoftremo Dominus habei*e Ipecialem ali-
quam devotionem ad quoldam Sandtomm, Ipecialiter
ad proprium Angelum bonum protegentem ä malo.
Tentetur etiam fi fortaffis ex aliquo inftindtu vel relpon-
lo proprio voluerit aliquem vel aliquos Sandtos eligere,
ad quos fiducialius 8c quafi fiimiliarius fit recurlus, cum
obfervatione Przeceptorum Decalogi, tam primze quam
lecundze tabulze, prout exponi fibi poterit 8c debe-
b it , juxta profedtum «tatis 8c gratize. Datum Anno.
142p.
MORALIS ADMONITIO
P R O
Gallice in MS. Codi Vitt. i$ 6 .
A NCTiMONiALis fecumcogitafe debet: fi
r jam niori deberes , 8c occumbere an ne iftud
faceres, 8c an auderes mori in eo in quote lentis
ftatu? Cumcantatur in Vigiliis vel horis aliis, teneat
fempet cor fuum ad fenltun Pfalmi3 fi non al-
tius elevetur , hoc eft, quöd cogitet de Deo lecun-
dum aliquod myfterium Redemptionis nofti-^velfal-
Vationis vel ad Pzu'adilum vel infernum vel ad mortuos 3
pr^fertim fi non intelligat Latinum lermonem 3 Iciat
certitudinaliter fe efle obligatam ad dicendum in fua
parte Chori, Vel audiendum ex altera parte Chori om-
ne id quod dicitur in Servitio Ecclefise, ufqueadpo-
ftremam litteram. Quod intelligendum eft fie quod
que convocarit cogitationes fuas, quod intelligendum
eft de principalibus quæ funt alicujus notabilis mali
vel boni, ponat eas diligenter cumratione, confide-
rando quod peccaverit die illo cogitatione, yerbo 8c
opere, publice 8c fecretè 3 lavando fingulis noétibus
leétum luum lachiÿmis propriis, id eft , purificandö
confcientiam liiam per lachrymas cum dolore pro quolibet
peccato : ipfa diligenter computum facere debet,
ut mane vel ad minus femel in feptimana fecre-
tam faciat Confeffionem de peccatis fecretis. Et ad
hoc quöd Confeflio fit pura, très habere debet con-
ditiones3 quöd fit voluntaria, nuda 8c munda. Vo- luntaria, per propriam deliberatiönem 8c propofitum.
Nuda, hoc eft in particulari, 8c taliter quod Prelby-
ter bene percipiat peccati magnitudinem 3 alioquin
^ o f - j . o b i “ ” “ ycornafgesflsioj fæpè vv aailuet ppuejuuos yquuaàmmi miiteiiluiuos,, ucuumiu q uumis niuoun
r ^ fine caufa non debet cogitationem fuama-j)fe nudè accufat ficut cognofcit faciendum eflè ut
nJobli tteenneerfeesi lfeedd llii npeerr ffrraargnilliittaartpemm R&r inadvertentiain ____ ___r.......m____nàüei
vel ob aliquam neceffitatem ipfa alibi vane cogitet,
non peccat mortaliter, nec tenetur rurstun incipere.
In Kegularibtis intervallis SanéHmonialis ad partem fe
debet retrahere vel providereneceffitati corporis, lie
tamen quod eundo & redeundo nofeat Gbidicifir/ùm
carda, cor in altutn ; videlicet tempore quo nihil faciendum
eft determinate in Ecclefia vel alibi Tempore
qublegitur orandum eft 5 vel fi Sanffimonialis
ad legendum accedat j quærere debet dulcedinem,
confiteatur peccatum fuum eo quo fecit modo. Munda,
ut non przedicet peccatum luum ficut Sodoma,
hoc eft, quod non dicat peccatum line verecundia
per modum jàétantiæ vel incuriæ3 led per puram 8c
fimplicem Confeffionem le acculet. InCapitulovero
manifeftè revelare debet res in quibus publice offen-
dit, 8c omnino in ilium modum , ac fi diet cpram
Deo Judice : taliter le omnino habeat, loquatur 8c
relpondeat3 8c fi vocet, hoc eft, acculet, clamor
ejus fit prorsus temperatus intus 8c extra oleo chai i