H æ c , fi ad exccrandos gentilium ritus fpe&es, im- Poflquam êcc. Otto dies çonfitmmati, o£lo fïmt Bea-
pia prorsùs , 6c fàlfiffima funt. Si vero ad veræ Re- titydincs confummatæ atque perfectæ, numerus namligioftis
cultum , utique veriflima , quoniam otta- que numero , & nomen nomini congruit : quoniam
v h s dies celeberrimus atque fanttifmus, Levit. xxm. 7. beatifica virtute nullus eft dies lucidior, nuilufquc pul-
Optima igitur dies hæc fuit, qua non temporis mo- fis etiam nubibus nitidioreflè poteft. In nullo autem
dö , fed totius rei præpotens initium effulgeret, ut quam in Chrifto illæ Beatitudines coiifummatius exluis
radis ab hominum mentibus tantæ dimoverentur titêre, etiam ante ipfius Circumcmonem corpora-.
inlànarium tenebræ , ôc profànos fcebratofque Gen- ^
tiliurn ritus pia facraque Religio protinùs effugaret. Ex-
crcebantur cnim apud eos ludi, fi tarnen ludi dicen-
difunt, horrenda auditu , vifù foeda, indignaquere-
latu fpeétacula. Prætereà decuit, ut abjeétus ille binons
Janus, êc in rifum verfus , cederet vero D eo ,
qui non~àuas tantummodo partes intuetur, fèd ubili-
betfecundùm Prophetam rejpicit in coelo & in terra
Pf. cxn. 6. In mari & in omnibus abyffis : Pf.cxxxiv.
6.
Poflquam confummatijunt dies otto , 8cc. Tunc fcilicet,
cùm inclytaconfuetudine homines mutuis falu-
tationibus , ac imprecationibüs, & mutuis fefe præ-
veniunt Encæniis. Unigenitus autem Dei Filius in
fimilitud'mem hominum fattus Philip. 1 1 . 7. hodiè
nos benedi&iffima carnis fuæ incifione encæniavit.
Donum profe&o maximæ charitatis indicium, 6c ne-
qùe auro , nèque gemmis omnibus comparandum.
N e c vacat, aut fruftrà eft , quod tempore hoc A-
qùarii'fignum fol permeat, quod quid aliud eft quàm ^
Chriftus, ex uma pietatis gratiarum fluentain homines
effimdens ? D e due am , inquit, imbrem , gratiæ
fcilicet plenitudinem in tempore fuo. Ezech. xxxiv. 2.6.
Poflquam conjummati ß*nt dies otto 6cc. Quifquis natu-
ras rerum fèdulo perpenderetj ut hodiè annus curium
, ità nos temporalem did pofliimus inchoare vi-
• tam , cujus communis periodus vicibus duodenis, ut
annus totidem menfibus tranlinutatur. Quemadmo-
dùm nempe annus & gelu , êc pruinis incipiens,
paulatim per menfés ad fèrvidum calorem , êc abin-
dè in torpidam rursùs hiemem progreditur : non aliter
infans ab algida 6c inerti infantia per fenarium an-
norum fenfim vires acquirens, advividumacæftivum
virilitatis robur provehitur, in gelidam fubindè fe-
nectam fenfim , êc ut Nafo a i t , fine flrepitu relap-
furus. Venit igitür hodiè Jefiis, ut in peregrinatione
noftra, per quam in civitatehac non manenti futuram
inquirimus, te dùcem efle monftraret, ôc nominisfuf-
ceptione falutarem omni ætati dans congrua ad ter- ç
minum adipifcendum monita , 6c falubres , per quas
gradiendum eft, carpere femitas edocens , contra in-
fànarum æftus cupidinum , contra duriffima acediæ,
âvaritiæ ac infidelitalis hiemem diverticula , 6c recefi-
fusprovidens tutifïïmos. 3 Poflquam confummati funt 6cc. Confiimmatum ver-
bum , feu confummatio abbreviata, quæ inundabitju~
flitiam. Ifà. x. 21. confummatos Circumcifionis dies
expeèlavit.
Poflquam confummati funt 6cc. Confbnat Evangeli-
cum iftud illi quod ad Abraham jufîit Deus Genef.
XVII. l ' l . Infans Otto dierum circuncidetur. Sic Legis in-
ftitutor (ut dici folet) ad unguem Legem pertulit,
ejufque obfervationi fùus conditor fpontè fe fubmi-
f it
.' Poflquam 6cc. Temporis hæcpræfcriptio 6ctcneri-
tudini confulebat infantium , 6c proveèfcioris ætatis D
dolori providebat, ne infolidorum 6c pcnè la&eorum
membrorum læfio mortem inferret, aut vivacibus ,
6c induratis dolor nimius caufaretur. Sed in coelefti hac
proie an oblèrvanda fuit hæc cautio ? Videntur liquidem
Hilarii vèrba bmnem ab ipfo Chrifto pafîibi-
litatem exclufiftè , ut puta ab eo qui ne dolerent alii
pluries effecit -, & effecit fatemur -, quamobrem non rie-
cefilitate, fed ultronca voluntate : ut per omnia fratribus
aflimilaretur, Heb. 1 1 . 1 7 . V'dneratus eftpropter iniqui-
tates noftras y & attr it us propter fcelera noftra. I f a i ^ .
XXXV. J\
. lern.
^ Poflquam &c. Myfticc o6to ifti dies o&o funt anni
quibus filii Ifrael, tota fcilicet Ada: polleritasfervie-
runt Chufanrafathaim Regi, qui tenebrola iniquitas,
vel nigredo impietatis interprctabatur. Q u i poflquam
confummati fu n t , clamaverunt ad Dominum , qui fuftU
tavit eis Salvatorem fcilicet , fefuni , & liberavit eos.
Judicum.m.p.
Sequitur: Vt circumcideretur puer. Verba h«c ob-
ligationem quandam infinuare videntur : fed opor-
tunitatem 6c congruentiam, ut circuncideretur Chriftus
rcperio , obligationcm verb nequaquam 5 nifi
fortaflis hic aliquis arbitretur quod Circuncifio ori-
ginalis criminis labem expiabat. A t hic prorsüs abea-
dcm femper extitit alienus. An quia Mater ejus fuf-
cepto femine conceperat ? Ad hoc refpondebit, quo-
niamvirum non cognofco. Luc.in. 54. Ändemumquia
Circuncifio gratiam confcrebat. Atqui ifte eft, cui fe-
cundum Apoftolum ab initio datus eft Spiritus fanbtus,
non ad menfuram. Joan. 1 1 1 .3 4 . Cur ergo dibtum eft:
' ut circuncideretur} Certe,nejud£eis eilet in fcandalum,
atque Legem reprobare videretur quam venerat con-
fummare. Dico enim , inquit Apoftolus, fefumChri-
ftum fuijfe miniftrum Circuncifionis propter veritatem , ad
confirmandum . in nobis veritatem Patrum. Rom.
xv. 8. U t prastcrea fe filium Abrahas , qui primus
Circuncifione in obedienti^emaximefignumatquefce-
dus fempiternum fufceperat. Genef xvn. demonfti*a-
ret •, illudque fernen ejus eile fe doceret, in quo be-
nedicendas erant omncs gentes, Ibid. 2,2. Quate-
niis infuper humanitas ejus hominibus nota eflet, 6c
occulta dasmonibus divinitas j proinde ut ex ejus imi-
tatione obedientiam humilitatemque conciperemus 5
ex beneficio autem tanto dileblionem > ut denique
corpus Ecclefix myfticum, cujus Chriftus caput eft,
hoc cauterio fanaretur.
V t circuncideretur. U t fcilicet gelidiflimo in tempore
ä Judasis ftatueretur , 6c delicatiflimas carnis
. partem petra duriflima duriter comprimeret, compref-
' fam crebra ejus circundubtione violenter laceraret,
6c cum affluenti tandem fanguine ac • dolore gravi
e corpore fe moveret durum opus per omnia.
V t circuncideretur. Edocere nos volebat Chriftus
circuncidendos eile, non circuncifione manufatta, qu&
eft in expoliatione cartes, fed circuncifione Chrifti fpiri-
tuali, A d Colojf. n . 1 1 . De qua ad Philip, i n . f-]-
idem ait Nos enim fumus circuncifio qui fpiritu fervimus
Deo. & Deut. XXX. 6. circuncidet Dominus cor tunt»
& cor feminis tu i , ut diligas Dominum^Deum tuum.
Cujus circuncifionis figura data eft Genef xvii. ubi
juffus eft Abraham circuncidere fe 6c Ifmaelem filium
fuum , cum fervis emptiis, 6c vernaculis fuis. Abraham
itaque multarum gentium Pater, intelle&us
nofter eft, varias in fe cognitionesparturiens. Ifmael
Domini exaudibilis , eft libera voluntas noftra, Pco
nata obfequi. Servi verb emptitii 6c vernaculi, fen-
fus noftri funt, intclleblui ac voluntati adferviendum
adhibiti. Intellebtus reble circunciditur , cum fpiffä
ab eo ignorantise pellis lucidos ejus obvolvens ocu-
los, per Fidei petram refeinditur ignorantia quidem
eft opprobrium ALgypti, quod per Circuncifionem a
Jofue fabtam tolli dicitur. J 'f if - v. Libferam volun-
tatem in nobis circuncifam dicimus , cum pafliones,
amorem fcilicet, odium , iram 6c invidiam , quj“1
totidem pelliculas earn circumligantes , per religiös
difciplinas petram feparamus. -
9 7 3 Et hæc myfticc eft mulierilla pulçherrima,de qua ha-
betur Douter, x x i . quæ antequam in çonjugium circun-
ciforuip vçuire poftit, débet j\b ea primât us radi çapfaries
vanitatis 6c iupçrfluæ fqperftitjqnjs j præfçindi infuper
ungues carnajis affeblion%|c e^pi vef\ipientis fuperfiuæ
cupiditati?. Senfùs fuqs ad extrçmum cirçunciduqt qui
à motibus eps inordinatis 6ç jlliçitis pperibjus cohibent,
nec aliter debent in cplqniam fiye foçietatem circun-
çifbrum yenire, prput in veteri Lege fânciçum eft.
fixod- x i i . Multipliées quçem fèrvos illos efîè nullus
ambigit. Sunt aures quæ circuncidcndæ funt ab ab-
dubliqnc audiendi verba Çei. Dura cervice, & incir-
cun.cifi çoqdibm , & quribus , vos Jèmp.er Spirityi fan-
9 7 4 cujt, non greftibus quidem, fed pculiçfeeuta eft, 6ç
potçrat tamen prpfçblb egredi puvitas cjus, fedhumi-
litate dçtenta eft. " ,
Ita Jefiis veluti irqbeçillis, 6c firmo nqndum pede
çalcave terram valçns, inter mp.rtalcs ulnas immqrta-
lis effertur, 6c ut fordidus, ut immundus, ut in de-
libtis progenitus expiari pçrduçitur : non pocppolâ ,
aut longa Magnatum circùm fe turba, fed paupprem
Jefiipi pauperes comitantur parentes. Jqjfçphque pa-
riter trepido pafîü recurvus incedens , 6c feflbs præ
feniq amis baculo fuftentans ( miva res ) ilium quem
i\ngeli venerantur in ccelis, in terris pofitum, 6c an-
guftos paludofofque vicos tranfèuntem , homines fibi
. tto refiftitis.' A $ . y i i . f i . ÇircuncidendiYunt oçuli a obviam*effebli aut diffimulapt, aut fortaffis via cede-
à vago lubrico que intuitujundefapblus Job : Pepigifoe- re non dignantur.
dus cutfs oculis meis ut n,ec de. virgi^e cogitarem, Job. Ceterùm introgreftqs Tçmplum, infàns tnediis in
XXXI. i . Ëft 6c os à vaniloquii confuetudine circun- frigqribus fuper algidumaltarenudusfiftitur: hacillaC
cidendpiq. Exqd' t - 30. Incircujicjfus lakiis. ego çollabuhtur membra veîut emqrfUa, vellanguida, 6c
fum,. Eft 6c tablus nequiffimus omnium fervus, ab parùm robqris habentia : circumpleblitur puer ad Sa-
illicita dfleblatione çirçuncidendus , de quo ipyfticè, cerdotis imperium. Porro ipfe qui vera petra eft,
Exod. iv . 2 f. Tulit Sephora, quæ fpeçularis inter- per figiyativam petram conteritur, decerpitur, 6cab
pretatur , id eft, ratio, qçutijfimawpetram^opxx. eft mor- eo fecatione violenta pars pellis extrahitur ; tune elifî
tis recordatio, & circuncidit proeputium fili fui id eft, trépidant nervi 6c latera, cpntrahitur cara, incifæ fitablus,
qui veluti filius à carnalibus diligitur 6c ama- bræ çppipfq fànguine defluunt, 6c læfùsffigorepariter
6ç vulnere infans pias fundit lachrymas , & va-
U t , iqquam, circuncideretur , conveniunt ecce
parentes Jefu in tugurium, vimineis ftipulis cannifve pa-
luftribusadopertum. Non eratibj quærere circunftre-
pentes fiimulantium greges, neque fèrventem çuriofâ cigicns
prætereà clamat, cujus ad voeem languidi olim
fânabuntur, 6c refûrgent mortui. Durum prorsùs, fi
iqnocehtjam confidercs, fpeblaculum 1 Quamobrem ô
fidelis anima ( neque enim ad infidèles 6c incredulas
borumpræparationepopinam, nihilibiornatum,nil in- g mihi fèrmo eft , quoniam talibus o.bfurdefçunt vociligne,
nil fplendidum præter Jefum, Jolêph,6c Mai'iam.
Præftolabatur eos Jofèph in limine, 6c officiosè adven-
tantem quemhbet tremulis fàlutat verbis. N o vis aflùr-
git hofpitibus Maria, 6c placido ut erat vultu, ac jocun-
da fronte, eofdem quafi totidem Dei Angelos recipit,
fàlutat, veneratur deindè oftentat prolem.
Videns certatim eos qui advenerant, Jefiim cupi-
dis manibus attreblare, fibi blandiri, 6c defixis atto-
nitifque oculis coeleftem faciem intueri. Mulieres præ-
fertim videre erat, quarum figit hæc blanda genis of-
culaj arriefet ei altera, ut idipfùm fimiliter arrideat ;
addit alterablanditias plures, blefâ, murmura, dulbus)
fidelis, inquam, anima, potefne Regem tuum,
Ducemtuum, fratremtuum, 6c fiparumdico, Salvatorem
tuum, nudum, laccrum, cruentatum, la-
chiymis fuflim ficcis oculis intueri ? Potefne auribus
obturatis, 6c corde duro ejus miferabiles excipereplan-
blüs $ Pro fe liquidem nil perpetitur h * c omnia.
Repende vicem , fac faltem quod adulatorem fo-*
lere S.atyricus ait :
F'kt f i lachrymUA confpexit, amici.
Gerne igitur, 6c piorä, 6c agpofee in hac verbo > ut
cunlideretur, acerbitatpm, cogita charitatem, humilitatemque
confidera. Difce amare, difee pari, difee
cefquefufùrros; fuit, quæ eum inter ulnas reclinaret, q cervicofam humiliate mentem. N am, quæfo, quid
6c ad ubera comprefto eidem conniveret, oculis nuti-
bulque loqueretur. Ceterùm ftupent omnes , admi-
rantur. Laudant hi fydereos radiantefque oculos, os
imperiofum atque ferenum -, alii vividum, alii nito-
rem rubore permixtumj reliqui venuftiflimam corporis
totius compaginem. Erat enim ßeciofus forma pra
filiis hominum P f x liv. 3. Et ut de Adonide Nafo
ait Formofiffmus infans. Nec videfiatur viri mortalis
puer efîè, fed Dei. v u . Ethic Primo, finguli de eo lingulas
fecerunt fententias, de futuris eventibus augu-
rantur, conjeblurantque, 6c bona quifque, fecundùm
æftimationem foam, maxima eidem imprecatur. Non
defuerunt qui aurum e i , divitiarumque acervos, ac
multos armentorum greges, five dives conjugiumpo-
ftularent -, abaliisomnes magiftratus, po.tentia,inco-
lumitas, vitæ diuturnitas , propitiaque fortuna. Qui
vero altiùsconfùltiùfquefàpiebant, mores claros, ge-
nerofiun animum, prudentiam, fàpientiam atque fàn-
blimoniam, Deum colereôcjugitervencrari. Proindè
ad parentes verfi , ut magipim de eq gaudium ipfis
obtingat, uno omnes ore, unanimique exorantvoto.
plus admirationis habet, aut Deus flens ac gemens}
aut refpeblu tam inæftimabilis humilitatis, patientiæ
6c chaVitatis , homuncio pauperculus, cibus 6c efca
vermium, futuriqueincertuspericuli, fiafper, ficla-
tus, diurus, ingratus, Deo contumaxque perfeverat?
Sed afpeèla , parùm enim erat humilitatem facris
oftendifte, nifi earn infuper nominibus adaugerct.
D.iciturj Ht ckcunçideremr, non R e x , nonDominus,
non præpotens aliquis, fed Ht circuncideretur puer. O
nomen humilej quàm præcelfàm tecum fers majefta-
tem! O immenfa fubiimitas, quàmexiguopufilloque
vocahulo contineris. V t circuncideretur puer. Deus
optime j quàm contraria hîc hominum infolentiæ mo-
deftia repetitur 1 Res itaque pretio infinitaextenuatur
nomine: nos autem viliflima, acdedecora, 6c (quod
deterius eft) flagitia noftra præclaris ac fpeciofis v o 1-
his honeftarc conamur. Quod fi rerum veritas, non
hominum fulgor infpicitur , compelleniur exclamare
illud Ecclefiaftæ initium : Vanitas vanitatuiy &, omnia
vanités. IdquePerfii: O quantum eft in rebus inane. Hos
nempe quos Reverendiflimos Patres, ac mcmoratifîîmos
His 1adhuc per domumvolitantibus verbis, Maria par- Dominos, Imperatores, Reges, Principes vocamus, fi
- « , inftar, ad focum^folito gi*andiorcm refe- D verè 6c propriè loquamur, quid aliud funt, quàm fpurcus
dit. Réclinât in gremio collaudatum Jefum, 6c cali-
corüm fäccus, fimus, 6c fpuma fragilis, 6c ante
dæ manus attaèlu nudatos refovet artus, virgineis eum
ubenbus allaèlat, 6ç tandem pauperçulis , 6c neque
aui o , neque ferico cpntextis pannis fùbrigit. Poft hæc
luis manibus infàntem, in cujus intuitu paulifper im-
morata, eundemqueexofçulatafuayiter, utadcircun-
C1dendumduceretur, exhibuit. SufceptoJefu domum
Çxçunç , quos Maria pofti, reclivis 5 quoadufque liftei*
impetum ventorum levis fumus , futurumque , ni
Deus avertat, gehennas incendium ? Aft illi quos
prudentiflimos , fapientiflimofque nominamus 3 qui
etiam , ut vanus ille Orator Gorgias, nullius rei fibi
deefle feientiam arbitrantur, ignorantes proculdubiö
dicendi funt 3 in quibus fi profunde intuearis, igno-
ranti« plurimiim, fapientise autem atque prudenti^e,