JOANNI S GERSONI I
Dofforis & CancelUrii Parifienfs
5 E R M O
C O N T R A A V A R I T I AM
D O M I N I C A I.
P O S T O C T A V A S
E P I P H A N I A L
EX E V A N G E L I O :
Nuptial faftas funt. Joan. n. i .
P O E N I T E M I N I &c.
A d eofd.Codd. M S S .
| Oenitemini. Quoniam avaritise vitium poeni-
tcntia occidit j cognitum vobis eft, & per fermo-
nem & per pidturam miraculum de mutatione
aqua; in vinum, in nuptiis quibus inrererant Jcfus, Maria
6 Difcipuli. Qiio ad myfticum fenfum. tSi vinum devo-
tionis 6c fan£ta; confolationis deficiat in domo noftra
6c in habitatione, noftra, ac in fpiritualibus nuptiis,
qua; continue cclcbrari debent inter Deum 6c animam
devotam in~Galila:a, hoc eft, in memoriam noftra:
litas, 6c vitx ac ftatus honeftas , quodque oportcat
fecurè, honeftè 6c fufficientcr#viverc. Ipfa tamen tol-
lit omnem honeftatem, fufficicntiam, 6c fecuritatem.
Sed quid facit proditrix ilia? Se in varias mutât figuras
6c fpecies ; modo diccns fe effe fidam mercatri-
cem j modo alicujus artificii feminam 5 interdum
Ecclefiafticum aflumit habitum j aliquando videtur
Advocata , vel Procuratrix, -vel Judex 5 deinde fe
mutât in foi;mam Dominii 6c dominationis j ficque faf-
cinat humanas perfonas in fingulis ftatibus , nifi ca-
veant, 6c nifi infortunatum ejus fugerint Matrimo-
nium. Infortunatum redle dico ipfum j 6c in bona fide
ipfiim valdè eft fugiendum: omnia enim bona Ma-
A trimonii, 6c omnes cuftodes de quibus poftremo
locutus fum ibi defimt} non adeft Sacramentum ;
non fides , non bonum prolis : led Sacramenti loco
eft execratio 5 in loco fidei deceptio; in loco boni
ipfius prolis , iniqua generatio. Jefiis ccrte ibi non
eft , nec Maria, ncc Difcipuli Jefii. Et aqua non
mutatur in vinum, nifi ut fîntfàlfâ teftimonia , im-
mo femper abundat tribulationis aqua , 6c vinum deficit
fànâæ confolationis. Verum eft has nuptias
fieri in volutatione 6c rotatione > fecundùm inter-
pretationem hujus didtionis , Cana , quod interpre-
tatur , zelus. Notate de Ixione, qui in rota vertitur
fecundiim poëticas fi&ioncs : 6c fecundiim verbum
Evangelii de duobus, qui funt in molendina. Exem-
plo Samfonis. Contra hanc monftrofam beftiam cla-
mo vobis ? Poenitemini. Nam plus pro media
mutabilitatis 6ç tranfitus : Galilæa, tranfmutatio vel re- ß parte jam deccpti eftis fi cam fufeeperitis. Poenitcmi-
greflio interpretatur , 6c in Cana, hoc eft in magno
6c fingulari amoris defiderio qui nec v u lt , nec po-
teft pati alterius amoris laltem contrarii focietatem:
fi vinum, inquam, nobis defuerit per noftram culpam
aut avaritiam , quid facicmus ? Audite quid dicat
mifericordia: Mater , 6c totius dulcoris , 6c pulchri
amoris , benedidto filio fuo Jefu : Vinum non habent.
Joan. 11. 3. hoc durum eft nuncium ; nam ubi talc
vinum defuerit, non adeo jocundum celebratur fe-
ftum. Vinum Utificatcorhominis. Eccli. XL. zo. Ma-
ledi&a fit avaritia qua: tale nobis aufert vinum. O-
bediamus Dominae noftra^faciamus qusecunque Domi-
Priufquam defcendam ad declarandum illud quod
propofiii , audite quid hodiernum dieat Evangelium
, 6c qualiter poft fenfum literalem ipfius fumpfi
fenfum meum moralem 6c dicta mea. Nuptia fafto
funt in Cana Galileo. , & ibi aderat Mater Jefu. Jef
i i s quoque voeatus fuit ad nuptias & Difcipuli ejus. Et
cum vinum defecijjct , Mater Jefu dixit e i: Vinum non
habent. Jefus autem refpondit'ei: Quid mihi&tibimu-
Her ? Dixit Mater minifiris j quocumque dixerit vobis
facite. Ibi er ant fexhydria lap idea fecundiimpurificatio-
nem Judoorum , quolibet duas aut tres continebat mennus
nofter Jefus dieet nobis. Quid dieet nobis?Ut replea- q fur as , quas nominabant metretas. Jefus dixit eis :
mus hydrias 6c vafa cordis noftri aquajhsec aqua eft aqua
compundtionis 6c lachrymarum quae hauritur ex
corde pcenitentiae vafe Fidei, 6c chorda aut fune Spei,
6c effunditur per diligentem meditationem 6c memoriam
noftrorum defedtuum , periculorum 6c finis
noftri. Poeniteamini igitur, hoc eft didtum, de
pneteritis pcccatis ploremus, 6c a futuris cavea-
mus , fperantes quod pia ilia Mater conqueratur Filio
pro nobis , 6c nobis impetret vinum hoc devotio-
nis , ut audiamus libenter 6c frudtuose verba fieri contra
vitia, prefertim contra maledidtam avaritiam. Et
nos te falutabimus Virgo dignifiima6cc.
Si habuerim forte 6c prolixum contra gulam 5c luxu-
riam certamcn, velit Deus quod fuerit adprofedtum
6c vidtoriam; fupereft aliud non minus certamenad-
versus cupidam avaritiam, malam 6c infatiabilem beftiam
, qua: os habet fimile ficut maris abyflus, vel
infernalis puteus : nihil enim ipfiim replet, nihil ap-
paret quicquid imponitur. Ipla avaritia eft turpiffi-
ma, 6c Iividiflima, 6c admodiim monftrofa. Quserit tamen
nihilominus Matrimonium contrahere cumpul-
chra Dei imagine,humano fpiritu. O infauftum 6c malc-
didtum Matrimonium! O humane creatura: fpiritus, qui D
tarn nobilis cs, tam pulcher, tam dignus, quare 6c quo-
modoaudcrcstejungere6c contrahere cum crudeli hac
raptrice, cum hac damnata vetula, cupida fcilicet avaritia!
Certe alio Matrimonio dignus es , nec aliud ob-
ftabit nifi tu , quo minus ipfum habeas. Sed quid facit
monftrofa haccbcftia avaritia , ut cooperiat turpi-
tudinem fuam 6c deformem figuram ? Se parat, 6c
fuperinducit pallium quod appellatur jufta necef*
plete hydrias Mas aqua , & ipfi impleverunt ufque ad
orificium. Jefus autem dixit eis: hauritejam& date Ar-
chitriclino , id eft , Magiftro domus. Dederunt it :
& cum guflaffet Architriclinus vinum ex aqua faftum,
nefeiret unde effet , minijiri autem noverant qui a-
quam haufirant. Architrielinus vopat fponfum , & di-
cit ei : Omnis homo primum apponit vinum bonum , &
cum inebriati fuerint tunc illud quod non tam bonum eft:
& tu bonum ufque modo refervajli. Hoe fuit initium fig-
norum Jefu in Cana Galileo , & oftendit gloriam fuam j
Difcipulique ejus crediderunt in eum. Cana eft juxta
Nazareth. Jefus adefle voluit ad humanitatem fuam
communicandam, 6c ad Matrimonium approbandunj.
Has nuptias, fecundiim nonnullos, fuerunt fandti Joannis
Evangeliftas: 6c propterea Domina noftra aderat
tanquam de progenie ilia. N c c tamen credendum eft
quod in Matrimonium duceret Mariam Magdalenam,
quoniam ipfe pauper c ra t, Maria verb Magdalena
dives j nec etiam Jefus fuit caufa pcccati fui, impen-
diendo fuum Matrimonium 5 6c Difcipuli quorum
mcminit hoc Evangelium non erant duodecim A-
poftoli, fed aliqui Difcipulorum fandti Joannis.
Jefus Chriftus fic refpondit Dominie noftras: vel ad
demonftrandum divinitatem ( ad quam fpedtabat facere
miracula) non ei, fcilicet Matri eftè fubjedtam •, vel
quafi diccret, defedtum effc in miniftris , non in Jefu
, nec in Maria $ vel ad oftendendum ne nimium
trahamurpcrcarnalem amorem Matris, vel cujufcuir
que alterius perfonie progeniei noftras. Notate qualiter
Deus non refpondet non rogantibus} interdum
tamen facere debemus quascunque pr^cipitjefus Chn-
I
ftus. Domina noftra appellatur mulier, ficut h va
appellatà fint in creatione fua j 6c eft nomen per-
fedtion'isJ6C fexus, non autem. coorruptionis, quern-
adm od iim aliqui hæretici dicere nifi funt, 6c propter
hoc Dominam noftram non eflè Matrem
Jefu Chrifti 5 cum • tamén præfcns Evangelium
prorsùs afierat contrariüm. Domina noftra conrenis
cogitationibus, ad confundendos alios 6: devoran-
dos. N on eft mirandum, fi tabs inflatus fit pondero-
fus & indilpofitus , nec quicquam cognofcere poffit
bonorum fpiritualium.
Secundamaledidtio, eft a facra Scriptura qute pro-
cedit ex ore D e i; 6c quamvis tales maledidtiones las-
pius repetantur 6c caufentur, fufficit mihide ilia quod
fifa eft de Jefu Chrifti bonitate; Et fuerunt vafa re- ^ malediclus qui partem fuam facit deteriorem. Etiterùm:
p]étà:aquâ‘, ut miraculum eflet clarius 6c notabilius, Vo quipradaris quiaprodaberts. Ifa. xxxm. j . Pars
& tenebant vafa ilia velnti viginti aut triginta fexta-
rios unumquodque. Et vinum bonum fuit, quia Dei
perfetta funt opera. Deut. xxxu. 4. Nec fadtum fuit
vinum illud ad inebriandum ,. fed ad fuccurrendum
paupertati, vel verecundias fponfi 6c Architriclini,
qui erat magifter domus j 6c erant tres ordines men-
fiirum-, aut habitationum. Quod d ic it, omnem hominem
bonum vinum prius dare ad inebriandum 5
non eft intelligendum quod bene fadtum fit ; fed
capit ebrietatem pro exhilaratione difeumbentium ,
6c pro liberalitate j vinum in jucunditatem creatum
eft , non in ebrietatem. Avaritia malo poculo ine-
briat. Jefiis fecerat priùs aliqua ligna, ficut in Nati-
tivitate alibi 5 fed Evangelium intelligitur de fignis
fkdtis per fidem publicam , 6c in aperto. Nuptiæil-
læ fadtæ fuerunt in die Epiphaniæ in anni revolutio-
ne.
Revertamur ad materiam noftram , 6c omittamus
omnes alias modb morales aut myilicas expofitiones ®
quæ fieri poflènt fecundiim diverlbs nuptiarum mo- .
dos. In nuptiis avaritia: cum humano fpirjtu pro Sacramento
eft execratio 6c maledidtioj fidei loco , deceptio
j in loco bonæfbbolis, perverfàgeneratio. Di-
camus primiim in generali. Quid eft avaritia ? Avaritia
eft voluntas , 6c defiderium hominis acquiren-
di vel retinendi aliter, velaliam rem quam ratiodet,
aut permittat. Et poteft ifta voluntas duntaxat cflead
intrà, vel fefe oftendere per opus. Voluntas ad intrà
fi fimplex eft 6c fine conditionehabendi bona alterius,
vel retinendi pràster rationem, aut per media non con-
venientia , vel aliter quàm aptum f i t , aut dignum,
vel per nimiam curiofitatem 6c cupiditatem , ne permittat
fervitium fieri D eo , 6ccogitarideeo, eftpec-
catum mortale j vel ob malum finem, poftquamcon-
fenfus eft omnino deliberatus. Notentur partes 6c de-
clarentur. Sunt quidam qui dant, & rebus lemper
abundant j funt quidam qui rapiunt, 6c lemper efii-
riunt. Avaritia quæ fe non declarat ad extra, eft in ^
operibus quæ reduci poflimt ad quatuor fpecies tanquam
ad quatuor fiiios vel filias. Quando cupida avaritia
fe jungit humano fpiritui, præfertim lub fpecie
alicujus bonæ mercatricis , loco benedi&ionis Sacramenti
, execrabilis datur malediétio per os Creatoris,
Scripturæ, & creaturæ. Deus maledixit ferpenti in
hoc quod comederet terram, nec fe in altum erige-
ret. Humanus fpiritus avaritiæ jundtus iftam incurrit
maledidtionem, quia dentibus acutis cupidorum defi-
deriorum terrram comedit. Nonne terra eft omnis tcr-
rena fubftantia , aurum , argentum, & res fimiles ?
Certè ita ; has res avarus déglutit per defideria, 6c dévorât,
6c retinet per ardentem & rapidam cupiditatem
in ftomacho fpiritiiali animæ fuæ, quæ poteft
dici memoriafua, autrecordatio. Et de hoc loco capit
fæpè hujulmodi efcas terrenas , ad cas ruminandas,
vel rodendas denuo per cogitationes fere continuas, ___ __ A, UJia JW av<UiUit 1UJJI1
ipfum avarum quiefeerenon finentes. Tales avariaffi- Dquanto plura habet avarus, tanto magis cupit
1 antur talpjE qum vivit in terra, 6c terracooperi- hydropici, qui quanto magis bibit, tanto maf
tur,nec videt quiclquam (altem in die. Hi funt maledicti
ter in Apocalypfi per os Angeli Va ^va, va habit antibus
tnterra] Apoc.vm. 1 3.quemadmodumfuntcupidi:&
quamvis cupidus nihil videat in bonis fpiritualibus, elt tamen fecurus & cautus tanquam ferpens in tact is
uisterrenis, ficut aliqui dicerevolunt, talpamvide-
Filii hujus feculi <ire. Lupus impletfe terra,
ad dejiciendam vaccam vel bovcm j & avarus terlpiritûs.
eft Deus, nulla eft alia portio qute eum fa-
tiare polfit. Domine fecijli nos ad te & inejuietum eft cor
noftrum See. Aug. Lib. Confef. Eft pulchra & magna
nimis cupidus eft is cui pars tabs non fufficit;
vel-nimis infelix qui earn reculât; & tu avare refu-
tâfti earn &e. interdum pro uno denario, quern for-
taflïs nunquam habebisç Deus ad te venit fine auro vel
argents'y tu eumrecufas? Diabolustibi aurum apportât
& argentum , vc! ibunn vanam Ipem , tu ipfiim
mox recipis : tu reculas portionem pretioforum cibo-
rum' Ipfritullium propter fimum & terram. Paulus,
qui efât tam lâpiens, nôrine judicabat omnia terrena
ficut. ftercora ? ■ Omnia , inquiens , arbitrants fitm ut
ftercora ;• Philip; m. 8. E t accidit fiepenumerb, ut
cbmedere compcllatur avarus hoc quod acquifivit
per Ipoiiationem , vel aliter. Etiam quandoque il-
;;lad devbrare co^itur exemplo Imperatoris, qui ute-
batur Ofticiariis fiiis ficut fpongia: mittebat eos im-
pleri, deindè eos conftringebat tollendo ab eis quæ
male acquifiverant, ut cederent in pauperum acquifi-
tionem. lilud etiam apparet in ludis taxillorum. Ex-
emplum deftnguifiiga, quæ fugit malum fanguinem,
& indè moritur. Ubi funt opes & c. Dives fpoliat, &
fpoliatur, coftiediturque, vel per Dominos fuos, aut
domefticos, aut per uxorem , aut per taxillos, aut
per adulatores, aut per fures. Facit thefaurum fuum
deira D e i , & malus eft thelaurus r Thefaitriiuts tibi
iram Dei ■ &Ù. Rom. 11. f . Captat fe in Iaqueis, in
retibus & captiunculis, quæ avaritia ei in terra ab-
febndit ac ponitin fua putredine; qui quidem laquei
tam febtiles funt, ut interdum vix etiam doéhis eos
cognofcere poflit & judicare de eis. Et ducuntur in
defperationcm in Confeflione avari propter reftitutio-
nis modum, ut quia nuilus opinatur, aut percipit fe
elfe avarum.
Tertia maledidlio, eft per feiplum, fæpè maledicen-
do- fibiipfi per impatientiam, aut ob lucrum. Hocpa-
tuit de Theophilo, qui proptereà fe dedit inimico.
Pauperes,&alii ipfimaledicunt. Etiam interdum omnes
creaturæ ipfi maledicunt, inquantùm avaritia contra
earum eft naturam. Omnis res naturaliter defi-
derat expandi &communicari, utConfilium, ignis &
alia omnia; proptereà dum cantat avarus : Benedicite
omnia ojtera Domini Domino. Dan. m. Omnia opera Dei
refpondere poffunt id fecimus; fed tuipfe maledicis&
diâis & fàétis, proptereà te maledicit, & nos tema-
ledicimus. Poenitemini de prædiéto Matrimonio ; non
libenter quis comederet efeam maledi&m. Hic fieri
poteft repudiatio , quæ melior eft cita, quàm tarda,
& melior tarda, quàm nulla. Avaritia prætereà
nec fidem fervat ; nec fidelitatem marito iuo cui de-
fponlâta eft , humano videlicet fpiritui. Promittit
primùm fufficicntiam , fecuritatem , poteftatem, li-
bertatem, requiem &jocunditatem ; affert tamen omnia
in contrariüm. Nutlaeft in avaritia fuflidentiai;
cupit, more
hydropici, qui quantô magisbibit, tanto magis fitit.
Ignis quanto plus habet lignorum', tanto magis ardet.
Aqua (alfa quo magis guftatur, eo ampliorem fitim
adducit.
Quo ylus fitnt pou , plus Jîtiuntur aeput,
aitOvidius. Exemplum de Tantalo, qui ulque ad
mentum eft in aqua,& tamen bibere néquit. Exemplum
dequodamferpentequidifpasnominatur, quiuritur fi.
ti in medio fonds. Et quidam alius mori fecit fiti.
Exem