vôtionëm, mifluscfl6c obîatus Tradatulus, fùb quatuor
particulis -, in quarum fecunda narrantur quafi pun-
datim confiderationc's circiter quinquàginta très , 6c
fentcntioiæ breviter 6c ordinatæ. Fecit autem limilem
breviatronem Dominus Bonaventura in fuo De arboré
vità iüb duodccim frudibus 6c fbliis,quadragintafèx
C.moncs totidcm addidit, ficut inveniri communiter
poteft. Fecit alteram Audor Horologii fapiëntioe. fe-
paratim fub centum confiderationibus, quibus Ôratio-1
nés correfpondcnt. Fa6tæ funt infuper confideratio-
nes hujufmodi punduales pro faciliori tenaciorique
memoria, tùm in divcrfis Libris6cfcientiis, tùmno-
minatim fuper totam Bibliam, 6c figillatim fuper quatuor
Evangelia diverfimodè per diverfos, inter quos
nupcr 6cc. Vmm ex quatuor. Gompofitæ flint rubri-
cæ centum quinquaginta cum aliquibus rubricellis 6c
quotationibus accommodis. Deniquè redada funt
omnia fub pauds metris 6c tcrminis, itautcumomni
facilitate, velut in momcnto , poterit aliquis totum
Evangëlii decurfum memoriter excurrere, dùm volet)
quiefcenS aut ambulans, non phantafticans, fed
intelligens pundorum Cententiam. At verb ficut in
rebus taies illæ funt, qualis eft animusutentis3 fie in
dodrinis, taies illæ funt faciles, aut difficiles, pro
qualitatc intelligentis, vcl ratiocinantis, vel imagi-,
nantis, vel æftimantis. Trahuntur confequenter ex
prædidis aliqua pro rcfponfb propofltæ ôc exquifltæ -,
poftulationis. Toilere crucem , magis eft in animi
vel cordis affedione , quàm fola literali 6c exteriôri
Crucifixi vel Crucis infpcdione, feu depidione, vel
juxtà morem aliquorum fuperftitiofprum deportatio-
ne, quales adhuc dicuntur in Italia efle, fe Jefuanos'
appelantes, non fine cruce lignea alicubi peragrantes.
Toilere crucem fiiam, efl: per recordationem Domi-
nicæ Paffionis compati Chrifto in carne paflo , ut f i
compatimur (fecundum Apoftolum Rom.vm. 17.) fi-
mùl & regnentus. Toilere crucem videndo, audien-
do, imagiilalido, fecordando, ofculando, alloquen-
do, prorfteriiendo fe, adorando, laudabile opuseft,
de genere pertinens ad latriam, pertinens infuper ad
multiplicem cruditionem 3 quoniam omnis Chrifti
adio noftra efl inftrudio : Valet denique ad tentatio-
num aculeos mortiferos fliperandum , exemplo quo
Chriftus ufus efl de ferpente æneo, quem Moyfes
cxaltavit in deferto 3 qua fuper re fpecialis eftTrada-
tus fuper illo verbo. Exaltavit humiles. Luc. i. y i.
Toilere autem magis ille dicendus eft, qui ex ejus re-
mémoratione faciliùs 6c religiofiùs confûrgit circa
Chriftum 6c Confequenter circa feipfum, 6c proximum.
Per illas quatuor principales à Philôfophis pofltas paf-
fiones, quæ funt gaudium, fpes, metus, dolor,qui-
bus fuperadditur congrue velut compofita, cui no-
men efl compaffio, ieu^pietas) conformais jproindè
loquendo cùm Theologis, nôminantur afFediones
mentales, quàm pafîlones mentales. Et quoniam fuper
banc materiam paffionum 6c affedionum pridem
6c nuper in idiomatc tarn Latino, quàm vulgari, O-
pufcula plurima reperiuntur per ilium vobis n o t®
mum ) non erit moleftum veftræ charitati, fl à no-
vis, 6cc. hanc rem feripturis deftiterit : præfei tim
cum Opufcula prædida nota flnt ex nomine, quæ
nihil penè loquuntur aliud , quàm paffiones <6C affe-
d u s , five fit fermo De mendicitate Jpirituali, five De
monté contemplât ion is , five De canticis in volumine
tripërtito, five fuper Magnificat in duodecim Trada- '
tibus, five De cmtichordo per dialogum in Gallico,
fub triplici allocutione quafi dieram trium in perfona
âecenr cenlet 6c decuer mundani cordis fblitarii 6c cordis
mundani. Cui dialogo fubjungendæ funt reliquæ
quatuor allocutiones, quafi fub totidem diebus 3 tra-
dendo modum 6c effedum , qualiter cor mundanum
practice fuerit effedum ad fuperlativum gradum,feu
concentum cantichordi divinalis. Sed de publicationo
quid fiet aut non fiet, ordinet Deus. Porro fpedalis
Liber eft intitulatus, De paffionibus y alius, De d t
ftiniïione ver arum revelationum afalfis, quorum copia
vel in Aurelianis reperietur, vel in Amberto. Abun-
dat (ficut dicit Apoftolus) quilibet in fuo fenfit, Rom.
ex iv . f . 6c fuus cuique inos eft, nec voto vivitur uno •
quemadmodùm tradita ars memorandi, non fimiliter
pradicatiir apud omnes. Componat ergo quilibet flbi
modos quibus poterit efficaciùs 6c faciliùs, atquede-
L votiùs affici, ad recordationem Chrifti Crucifixi, tol-
lendo crucem fuam ut fequatur eum, hîc per imita-
tionem gratiofam, 6c in futuro per apprehenflonem
gloriafam. Amen
J O A N N I S G E R S O N I I
Dotions & Cancellarii Parißenßs,
T R A C T A TUS
Per modum Dialogi
D E
P E R F E C T I O N E
» C O R D I S
C o m p o f i t u s , A n n o 1 4 1 3 .
A d M S S. Codd. p'tSi.6 9 9 - Navarr. unum, & M .
Targny,
Theologus loquitur ad Animam Chriftianam.
Théologus.
DI h I G E S Dominum Deum tuum ex toto cor~
de Dcut. vi. f . Cùm hoc tibi præceptumfît
ô anima Chriftiana , tu ad impletionem ejus
totum cor præpara, 6c vigilanter intende.
Anima. Defidero agnofeere totalitas cordis in
quo confîftit j quoniam cor variis, 6c ad varia moti-
bus continue fpargitur, 6c nunc hàc, nunc illàc cele-
riter dividitur , quod vix aut nunquam totum in fè
collebbum feratur in unum, præfèrtim fpirituale 6c in-
vifîbile, quale Deus eft, objeôtum.
Theologus. Totum , ficut dicit Ariftoteles , idem
eft, quod perfe&um, perfeétum verb dicitur illud,
'cui nihil deeft. Si autem hæc perfe&io fimpliciter6c
abfolutè confîderetur, folus Deus perfcâus, 6ctotus
eft, quia folus eft, cui fimpliciter nihil deeft, in quo
fcilicet omne illud eft efîè, quod meliùs eft efîc, quam
non efle.
Anima. Hæc ita efle nèdüm Fide, fed Phyfîca 6c
Mctaphyfica demonftrationç confiteot : veruntamen
aliter loqui de totalitatc vél perfe&ione cogunt hæc
verba : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo.
Deut.vi. y.
Theologus. Rc&é fèntis & dicis, 6 anima. Pro-
ptereà totalitas aliqua vel peffeôtio dicittu* in a*eaturis
lêcundùm quid , Vel contracté) dùm videlicet alicui
rei nihil deeft eorum quæ flbi competere debent ju-
xta hanc, vel illam conditionem fliæ fpeciei, vél na-
'turæ, vèlgratiæ fuperadditæ : lie enim dicitur homo
perfebhis in corpore , duin nihil corpori deeft quod
ad ejus integritatem 6c compofitionem pertineat -, fed
membris omnibus plenê'donàtum eft.
Anima. Nolo per multa vageris. Dicinpropofîto,
quid fit cor totum vel pcrfe&um j non quiaem perfe-
ctione naturæ, fed moris 6c gratiæ j fie enim litteræ
circunftantia jubet intelligi.
_ Theologus. Triplex folet à Magiftris ipfà, quam quæ-
ris, totalitas cordis diftingui,. quæ fubqijaciaml^titu-
' ■ 1 ' i ‘ dine
f 3 • . totalitas dici poteft, diverfos , fecundum immo nec Apoftoli omnes, nec Difcipuli, nec Virgo
dine gradüs habens. Undè cor totum feu Maria. Nam in Ecclefia primitiva, quando erat perma]
us ce quod Spiritus fan&us inhabitat per febtio Chriftiana , quàndo erant eis omnia communia,
periectum fa5cientem -, quoniam tali cordi fie fe quando nullus egens erat inter eosy A6t.iv. 32. legitur,
gratiam H > ^ eorum quæ fibi ne- quod uxores habuerunt multi j ficut ex Anania, 6c.
h f n ’a funt ad falutetti: jam enim non in gratia, fed uxore fua colligitur, 6c de Petro confiât. Quid rur-
■ alortali cûlpa efl'et, fl careret ncceflàriis ad falu- sus, quod hæc aflèrtio ftatui Prælatorum, quidicun-
m m < r tur fæculares, detrahit, duos tria lifec vota non f'e-
Anima. Diligunt igitUr Deum ex toto corde , 6C
jflud implcnt Prarceptum pueri noviter baptizati: dcSr-
rtiientes etiam adulti, dum funt in gratia; im ib vigilantes,
dum venialiter peccant, cor fpargentes per
varia creaturarum obleaamenta , falva tamen chari- 1 theologus. Illi quos dicis , quemadmodum dicuntur
Deb placere per Fidcm, ?«* impotfAileiftfla-
ccre Deo, Hebr. xi. 6 . dicuntur infuper Deo placere
& credere ; ita & dici poflunt Deum ex toto corde
diligere; quia etfi non aaualiter, tamen habitualiter
cor habent junaum Deo. Ceterum diftenflo varia
cordis per venialia , cum non avertant i Deo , non
expellit cor eSttril latitudinem totalitatis, feu perfeaio-
nis de qua loquifaur. Habet autem , ficut prami-
fimus, hiec latitude totalitatis gradusalicjuos, videlicet
tres in genere, quorumgradus modo numeratus..
eft infimus. Alius eft fupremus in Beads; ubi cor”
fertur aaualitei'& affidue, fecundum Charitatis mo-
tionem, in Dei diledionem & amorem, ita quod nihil
eft quod retardet, aut interpolet, . aut rumpat,
aut impediat hujufmbdi continuam cordis in Deum la-
tionem. Tertium Sc hunc medium nominamus gra-
dum, qui fecum venialia a&ualitcr admittit: neefo-t
lum perficitur in ipfum cor per Charitatis habitum,
jed frequenter per aclum, quantum humanm vitas hu-
jus fragilitas agi Unit; quamvis ad beatitudinis finem
non attingat.
Arnma. Placetliaecdiftinflio; fed ex ipfa confeftim
fequi videtur, omnem exiftentem in gratia, habere
ftatum perfeffionis.
Theologies. Qiiare?
Anima. Quia perfe6te Deum diligit ex toto corde,
6c hoc a&ualiter fa:pe, ut adulti 3 vel folum habitualiter,
ut infantes baptizati.
Theologus. Utique fic fateri necefle eft : quoniam
omnis talis eft in ftatu falutis aetern£E Religionis Chri-
ftiana;) qui flatus merito perfedus habendus eft. \
Animd. Quid fibi volunt igitur tot de ftatuum va-
rietate 6c perfe&ione conquifitiones 3 fi flatus unicus
Chriftianze Religionis fufficiens fit flatus perfe&ionis ?
Theologus. Przefiippofito femper, 6c retento eo ve-
ro quod nunc intulimus, nec aliquis ambigere debet
Chriftianus, quod perfedio flatus humanze vitze con-
fiftit in charitate. Multi confequenter conatifunttra-
dere modes 6c media, non in quibuseflentialiter con-
fifteret perfedio cordis, juxta Caffianum , Collatione
prima 5 fed per quze media perfedio talis tanquam finis
attingetetur commodius, 6c augeretur, vel robora-
retur efficacius) quoniam juxta przedida, perfedio-
nis hujus latitudo fufeepit in fe majus atque minus.
Anima. Superflua (ne dicam curiofa) videtur efle
de ftatuum perfedione talis locutio. Itaquenunquid
Lcgiflator Chriftus, qui Deus eft, cujus perfeda funt
opera, perfedam dedit Legem , quas contineretmedia
commodiflima retinendi ftatum perfedionis Evan- j
gelic«, 6c in eo magis ac magis proficiendi, nunc per
opera mifericordize , nunc Przeceptorum, nuncCon-
filiomm, nunc mediisiftis 6c nunc illis,' pro qualitate
perfonarum, temporum 6clocorum, cum ceteris cir-
cumftantiis, quze creberrime variantur.
H Theologus. Fuit tempore Conftantienfls Concilii qui-
dam illic Frater Ordinis Przedicatorum , aflerens nul-
P°hc in ftatu perfedionis, nifltria vota cum
profeflione folemni fufeiperet. Examinati Dodores
Theologi objecerunt de Chrifto, qui non ifta vovit,
Tomi I I I ; Pars II,
i ciflè coriftat.
Anima. Nonne Prælati omnes 3 immo 6c Clerici u-
niverfî in fâcris Ordinibus conftituti , votum habent
caftitatis, non quàlecunqüc fed folcmne, quale diri-
meret Matrimonium jam contradum.
Theologus. Habent fiiteor ) quamvis nônnullitalium
vel nefeiant, vel non attendant 3 ideo quod non ex-
preflèrunt verbo illud votum , quod fado per ipfami
Ordinis fufceptionem confirmaveruntj quemadmodum
novitius, tranfado Anno judicatur Ptofeflus , utens
veftibus Profefforum, nec reclamans verbo. '
Anima. U t video, jam non poteft de imperfedio-
ne flatus ifte culpari ex carentia voti caftitatis. . Sed
quid dealtero duplici voto dicetur?
Theologus. Colligitur imprimis contrà didum Fra-
trem, quod votum unum poteft fieri, non additis aliis
, 6c hoc in fæculo. Colligitur deinceps quod Sacerdos
’ fæculai*is habet ftatum perfedionis, faltem in hac perpétua
fubjedione voti caftitatis. Colligitur tertio, quod
fi juramenti vinculum, fiprætereà Fidcs in Baptifmo
promiflà non minus obligant Deo, quàm votum vo-
luntarium 3 nihil prohibet Sacerdotes hujufmodi, Ca-
nonicos, Collegiatos, 6c Reddituatos ftatum perfedionis
obtinere.
Anima. Expedo deelarationem.
Theologus. Siquidem facilis eft. Nonne quilibet ta-
lium débet obedientiam Supremo Abbati Chrifto, 6c
ejus Vicario fupremo, 6c confequenter inferioribus uf-
que ad Decanum fuum , vel altemm immediate fibi
præpofitum, quocumque nomine dignitatis appelletur,
fitunus, fintpluresinunum, ficut Capitulum ? Ecce
obedientiam, 6c ut fæpè, juramento firmatam. Jû-
ràt omnis, de novo gremimn Univerfîtzitis ingrediens,
R edori fuo.
Animd. Civiliter intelligitur taie juramentum non
de omnibus uniyerfaliter, fed quantum fèpoteftasOi-
dinaria Redoris extendit.
; Theologus. Fatendum eft plane fic intelligi. Sed nec
aliter juramenta, vel vota Religioforum fuper obedien-
tia plenaria, refpedu fuorum Superiorum debent ac-
cipi ) dùm videlicet Superior jubens, Regulæ fe con-
formet, alioquin in multis quilibet voto conftridus
Regularis obfei'vantiæ habere poteft 6c velle, 6c nolle
, ifti latiùs , ifti ftridiùs. Poteft. quoque jubenti
contrà limites regulares Abbati vel Priori, cur ita fa-
cis? dici) fèd non paffim, aut leviter fine grandi caufâ.
Anima. Video quemadmodùm concludere vis obedientiam
in fæcularibus, prout in Monachis inveniri.
Sed quid de voto paupertatis induces? cùm fæculares
fint proprietarii, fint fub diftindis tedis, fint in di-
ftindis menfis, fint ementes 6c vendentes, dantes 6c
mutilantes.
Theologus. Videtur iftud non obftare perfedioni pau-
pertatis, fi fuerit apud taies infitumveraciterprophe-
ticum: Divitiafi affluant, nolite cor apponere , P f l xi.
iii. ut fint talibus ùtentes, quafi non utentes : qualis
eratPaulus, quales Apoftoli : quos fortaflis dicit Au-*
guftinus, ideo altiflimam Voviffe paupertatem 3 fimiliter
de caftitatis 6c obedientiæ votis. Quid, fi taliter
habere divitiai fit imperfedum. Dicmihidetot Abba-
tibus, Prioribus, ceterifqueplurimisRebgionumPro-
fefloribusquideenfebitur? quos confiât nec fub eodem
Cedo jacere, nec in eadem menfâ comedere , federe
Cum ceteris qui vendunt, emunt, difpenfant, agunt
demùm in nullo, quod appareatfecularibus redditua-
tis, diflimile. ,
■* T- „ .