i ƒ 9 Joannis
quafi pannus menftruatæ, aut ficut panniculi leprofo-
lum, qui per continuam foniern defluentem fordidan-
tur. Sie omnesjuftitiæ noftræ quantumcumque pul-
chtæ lint ex divino munere , nihilominùs comtami-
na'ntur quodammodo ex continuo fluxu peccatorum
& defebimim , foltem venialium , per vulnera 8c ulcéra
mentis, 8c per defideria orientia ex infeftione
peccati originalis 8c quadam vulneratione. Signum
malum. Quærere iiimis confolationes fpirituales ,•
8c de earum carentia murmurare vel impatientem
efle, hoc e f t , de divina providentia minus humili-
■ ter fentire , quæ confolationes hujufmodi tollit ratio-
nabiliter.
Primo. Quandoque ad humiliationem pro præte-
l ’ito vel futuro. Secundo. Quandoque ad defiderio-
rum augmentationem. Tertio. Quandoque ad propriæ
fragilitatis recognitionem. Quarto. Quandoque ad habendum
compaftionem fuper aliorum defolatione.
<^uinto. Quandoque ad pcenitentiam propriam ex tali
carentia confolationum peragendam, ficut humanitas
Chrifti derehfta eft ut pro nobis dolens fotisfoceret.
Sexto. Qiiandoque ad aliorum ædificationem vel ad-
jutorium impendendum. Septimo. Quandoque ad im-
-plctionem eorum quæ juffo Hint, ne videant hoftes
•Sabbata eaque derideant, dum operatio débita defe-
-ritur. Octavo. Quandoque ad follicitudinem ingeren-
dam de retinendo dum habentur, per evitationem omnium
defeftuum, etiam venialium. Nono. Quando-
que ad clare fcntiendum, quod tales confolationes non
funt volentis & currentis per induftriam humanam,
fed Dei miforentis. Decimo. Quandoque ad purgan-
dum peccata contrafta ex quiete nimia mentis , fiait
•mare commôvendofe, purgatur. Undecimo. Quandoque
ad expeiiendum fi vult anima fervire Deo ex-
penfis propriis aut gratis , ficut cum talibus confolationum
ftipendiis. Duodecimo. Quandoque ne
premietur anima hic in præfenti pro benefoftis qui-
bufdam, puniendain futurum pro malefàftis : font e-
nim tales confolationes gratiæ gratis datæ quæ ftant
cum peccato, immo per quas 8c cum quibus anima
fornicatur à Deo, ficut Reginafornicaretur cum pul-
chro Regis nuncio. Tertio decimo. Quandoque po-
ftremo ne faciat anima de corpore foo in lachrymis
8c aliis abftinentiis expends poenitentiæ graves 8c ex-
cefiivas.
Signum malum. Poft peccatum fic irafci fibi, fic
indignari quafi fuerit in poteftate foa ftare -, propterea*
non ftatim reforgere ad auxilium ex alto, fod infeip-
fo miferè contabefcere. Exemplum de puero , qui
avellens fe à manu Matris cadit in terram, de hoc
irafoens percutit terram cervice foa , nolens aflùrge-
re protiniis ut manum Matris rursiis apprehendat.
Signum malum. Defidiæ poft peccatum fic fibi blan-
diri, fic negligere quafi fit humanum peccarenec hoc
magni pendere j præfertim quia patet ftatim medici-
na per Contritionem vel Confefllonem : hoc eft enim
peccare in fpe, cum taliter abftinere debeamus à peccato
, quafi numquam pateret remifiio , ut in morte.
Signum malum. Peccatum ideb fugere, quia pofteà
confitendum , 6c magis dolere fupei' hoc quam fuper
offenfa Dei : præponitur itaque honor propriushono-
ri divino, dùm plus movetverecundiaConfeflionisvel
ejus poenalitas quàm offenfa Creatoris. Signum malum.
Defperatio de aliorum falvatione quafi nihil uti-
liter fiat eis, vel prædicandovelmonendo : hoc enim
redundat in injuriam Medici omnipotentifiimi , fo-
pientifllmi 8c optimi : hoc prætereà venit ex radice
quinta fuperbiæ quafi fit .aliquid qui plantât aut qui ri-
gat. Signum malum. Collætari vel ridere fuper aliorum
defeftibus : non enim hoc fieret fie ab eo qui fo
judicaret fimiliter 8c magis deliquiflè. Signum malum.
Indignatio ad peccatores quibus debetur compaflîo :
oritur nimirum hæc indignatio à reputatione juftitiæ
propriæ, quafi nunquam eum perpetrare fimiiia contingeret.
Ad idem fpeftat Corre&io cum exprobatio-
ne vel execratione 8c contumelia. Signum malum.
Velle carcre tentationibiis, -iltpote velle ficin mente 6c
corpore quiétari velut innocèns Adam : hoc eniftifru-
ftra quæretur, immo 8c fupefbe, immo6c noxiè frequenter
, cum gaudium exiftiimare debeamus cum in
tentationes varias ineiderimüs j qùaténùs exercitati per
virtutum viftoriam coronemur. Signum malum. Apud
^ eos qui pofiti lunt ex officio ad laborem abtivæ, quærere
folicitè quietem fimül 8t fiiavitatem Contempla-
tivæ velut irt folitudine vel otio : torquet- enim ac di-
ftrahit mentem hoc ftudium, ’ ut neque fufficienter
exequatur aftio, nec contemplatio habeatur. Signum
malum. Judicare' efle fo in gratia cum cef titudine,
nifi per revelationem clatam habeatur, cum fiifficiat
pro ftatu præfenti probabilis conjeftura: Nefcit quk-
pe homo an amore vel odio dignusßt. Eccle. ix. t . Turn
quia nefcit an opera fuaacceptantur coram Deo. Turn
quia ignorât qua diftriftione judicentur, aiit quo fine
terminentur : turn quia mentalis oculus cæcutiens eft,
putans aliquando de gratiis gratis datis vel acquifitis
gratiam elfe gratum focientem : turn denitpie quia
Angelus fatanæ transfigurât fe in Angelüm lucis, ex-
fuflans per aliquam latentem fiiperbiam flammam Cha-
ritatis: confervans nihilominùs lucem quandam acqui-
fitæ fou confoetudinalisvirtutis. Signum malum. Stu-
dere contemplationi, vel ad curiofitatem fciendi quid
'e f t , vel ad lblam voluptatem, 8c non principaliter
ad humilitatem, 8c ad Deidilebtionemfinceriiis exer-
cendam. Signum malum. Jabtantfa de Habilitate in
hoc vel illo bono propofito, quæ dicere fiicit : mallem
mori-, mallem omnia mala ’ pari quàm hoc malum
facere, vel ab illo bono refilire : nollem habere
totum mundum , 8c hoc bonum amittere. Sufficit
namque ad humilitatem , ut pro ftabilitate in bonis
exoretur Deus , ne nos inducat in tentationem qua-
lemcumque, per quam cadere çontingat nos fragiles :
aut fi talia dicenda videntur } addatur fecuiidùm affe-
btum præfentem , quahs fentitur aut addfo creditur.
Signum malum. Gloriatio de conforvatiöne exterio-
ris hominis ab occupationibus: peccatorum camalium,
fi derelinquitur interior homo in conculcationem vi-
tiorum fpiritualium. Exempli gi*atia. Silet lingua
carnis in Ecclefia tempore divini forvitii, videneper-
ftrepet aflîduè lingua mentis m confpebtu Dei 5 vel
rixando de defebtibus fratrumj vel relpondendo inju-
riis eorum -, vel admittendo diverlàs fabulationes vi-
tiorum fob fpecie virtutum, utcorrebfcionisvelinftru-
btionis, 8c fimilium. Indignaris dùm cemis apudCle-
ricos feniores fieri fabulationes in EcclefiaDeicernen-
te populo 5 indignaretibi ipfi qui fæpe détériora agis
vidente toto coelorum choro. ' Signum malum. Af-
febtio carnalis ad aliquid dùm trabtandum eft finceruni
Dei negotium , quemadmbdùm , fciïicet, inCônfef-
fione habenda libentiùs auditur pulcher quam turpis,
juvenis quam fenex , mulier quam homo , peccatum
carnale quam fpirituale. Aut fi in collocando homi-
ne pro falute foa, plus attenditur locus proprius-aut
confolatio propria, quam fuæ animæ falvatio, 8c quam
Univerfàlis Ecclefiæ ædificatio. Signum malum. Dum
aliquis loqui vult aut clauftrum exire •, aut domîna-
tionem reciperej aut generaliter aliquid quod cedit in
honorem vel in quamdam Übeltätern aut voluptatem
fuam agere , fi non mallet pro tunc quantùm in ipfo
(eft filere, quiefoere, fubjici, ac honore tali vel liber-
tate aut voluptate carere : fignum quippe eft latentis
vanitatis, 8c non ædificantis charitatis. Signum malum.
Prædicare vel quidquam aliud laudabiliter fàce-
re, dum arridet favor 8c plaufos, 8c dùm fupér alios
collaudatur operans -, fi ceflàntibus iftis ceflàt 8c ipfo
ab abtione : împellebat quippe eum non charitas, fod
vanitas. Simile cognofcitur dùm cupiditas lucri mo-
v e t , non veritas. Signum malum. Si quis mavult
rem aliquam per fe fieri minùs benè, quàm meliùs per
alterum,
i6i T)e Refrenatione Linguoe. i6i
per alterum J nifi ratio altera concurrat proprii meriti enim formo habetur propter bonum finemj tunc hovel
exercitationis virtuofæ. Signum univerfiiliter ma- mo quamdam in vcl _ fe ientire debet dulcedinem 8c comlum
eft, quod contradicit figno Chrifti,
J O A N N I S GE RSONI I
Doffioris & C ancellarii Parifienfis
QUÆDAM MORALIA
Ut lingua à nimia loqucla refrenetur.
G alike in APS. Cod. Viiï. 28 b.
SI quis fe religiofiim exiflimat (ut ait fiinbtus Jacobus
pafiionem de illo de quo mali dicuntur formones, &
quod taliter quidquam dicatur ac fi malum hoc dc fe-
ipfo quifquam diceret, atque multo potius nil fari velle
ehgere quam loqui j nifi proficiendi adeflet necefii-
tas j aut non loquaris tamdiu-de materia ilia, quia dif-
plicet, ut chirurgicus non delectatur reftringere aut
A alterius immutiu'e plagam , nifi quantum necefle eft
8c opus. Sed figna funt in contrarium , cum quis
per loquacitatem fatur, quia non poteft poni modus
verbis 5 fod eft quemadmodum aqua molcndini, cum
ventilabrum apertum eft non profpicit quo labatur,
vel an ventilabrum deprimeredebeat aut non, 8cfine
menfura: cum hoc fepe obloquens indignationem ha-
) ' & grogriam fuam non réfrénât linguam,
religio ejus vana eft. Jacob, ni. 2<5. Quare vana?
quia non tendit ad finemquieft mori mundo , ut Deo
vivatur 8c in Paradifo. Laxare linguam 8c præfertim
de altero loquendo, fieri poteft ob unum fox finium,
fecundùm quos judicium fieri debet quando loquela
ilia bona eft aut mala. Poflùnt verba fieri de altero
bet contra hos de quibus verba fiunt, crudelem lae-
titiam, maHgnum rifum, 8c modum quemdam mor-
dentem-, 8c veluti difcerpentem abfque audientium
jedificatione, more canum fo mutuo impugnantium,
aut cadaver rodentium. Infoper valde cavendum eft
ne quidquam dicatur veluti certum quod incertifiimum
eft aut falfom, 8c omnia plerumque in pejorem ver-
tuntur partem. Nam unufquifque plerumque aliquid
addit de fuo 8c fiiam dat expofitionem focundtim fuum
judicium.
Hiec materia prolixius deducf poflet •, fod pro figno
brevi, fufficicnti 8c certo, quando intentio bona
aut propter inftrubtionem dandam, aut deceptionemB fit aut mala, regulam tenete beati Gregorii de Pha-
vitandam , aut propter corredtionem , aut .propter rifieis dicentis, qui contra JefomChriftumloqueban-
compaffionem , aut obfolamgarrulationem, aut pro- / tu r , eo quod reciperet peccatores, Ib i, dicit fiin-
pter odium , invidiam 8c detradtionem. Secundum i dtus Gregorius , veram juftitiam habere compaflio-
hoc dici poteft primo, quod loqui de altero, tempore ' nem, fidtam verb 8c falfom indignationem: hoc eft
& loco 8c veritatem dicendo, principaliter ob unum
quatuor prforum finium licitum eft 8c meritorium ,
modb fobrie fiat 8c difcrete. Nota quod dicitur tempore
8c loco, eo quodomnis veritas aut bonadodlri-
na non femper locum habet 8c tempus ut exprima-
tür, ut tempore Divini Servitii 8c in logo filentii: o-
portet etiam ut quod dicitur verum fit > mendacium
namque de aliis dici non debet propter quamcumque
utilitatem aut commodum: requiritur etiam quod hoc
lit principaliter propter quatuor finium unum. Qui
quidem fines fopradidbi funt j aut propter fimiles bo-
nos fines , quia permifeeri pollet' tahs intentio quod
omnino diet corruptio , ut poftmodum diceretur.
didlum j quod cum aliquis cogitat aut loquitur dc a-
lio malum, 8c ipfo compaftionem habet, hoc bonum
eft fignum ; cum aut nihilpendit , aut gaudet, aut
indignatur, malum eft fignum, vel quod fit foperbia
vel invidia aut alia mala caufo , . quse cogat cogitare
fic de alio aut loqui. Alia font mala innumera ex
garrulatione emanantia: pr^cipub in hominibus Re-
ligiofis 8c Solitariis, qui mortui efle debent mundo,
8c mundis ipfis. Sequitur temporis perditio, melio-
rum 8c fonclorum operum impedimentum, non modb
pro tempore quo hujufmodi fiunt colloquia 5 fod
poftquam ad ruminandum deventum eft 8c immoran-
fequitur fsepius mala audientium sedificatio :
Verbum etiam hoc debet fieri fobriè 8c difcrete, h o c^ d fe enim poteft quod loquens bonam habeat inten-
e f t, ne plus nocumenti bonæ famæ illi de quo dici- - tionem 8c audientes peflime utantur , tunc 8c poft-
tur inferatur, quàm quod dicitur profit fibi aut aliis: modùm fibi Dei ufurpando proprietatem, quod eft
etiam ne affirmetur id quod non fcitur vel fciri non altemm judicare 5 aut cadunt vel labuntur fæpiùs in
poteft, nec fæpiùs nec diutiùs quàm opus fit au com- præfumptionemdefeipfis, dicendo aut cogitando exmodum,
nec tempus perdatur, aut inftrubtio profi-
ciens magis. Omnibus his (quod difficile eft)’ con-
ditionibus obfeivatis verba fieri poflunt interdum quidem
ad fraternalem inftrubtionem aut ob correbtio-
nemSuperioris, aut obedientiam cum quis poftula-
tur 8c compellitur ad veritatem dicendam.' Dicamus
prieterea quod loqui de alio propter folam garrulaemplo
Pharifiei: Luc. xvm. 1 1. Gratias tibi ago Deus,
non fom talis 8c talis: 6 quam felix eft vita mea aut
ftatus meus, refpebtu talium 8c talium fecularium for-
monum. Sic perfona quse vilis efle debet 8c abjebta
in foi reputatione 8c magis quam quaecumque alia,
efficitur'bona, fapiens, obediens, confolta 8c felix
fecundum fuum judicium fed alios quos honorare
tionem, hoc eft, utfotisfaciat defiderio foo loquendi debefet, contemnit 8c defpicit, ac veluti fob pedi-
8c loquäcitati, aut fciendi curiofitati, vel novaaudien-. bus calcat tanquam malos, foetidos 8c indignos vita
d i, aut etiam ad tempus tranfigendum 8cfeoblebtan- terrena. Ecquis dubitat quin hic fit peccatum mor-
dum, difficulter a peccato excufori poterit, 8c Ik:- tale enorme admodiim , fimile peccato Luciferi ?
pius fic loquens vel locutio illa cadit ac labitur in pee- Quis non videt hoe impedimentum eflè omnis perfe-
catum mortale. Ratio e f t , quia talis locutio non btionis 8c ad bonam perveniendi moitificationem ?
modo eft otiofo ( de qua tarnen oportebit reddere ra- Quis non percipit illos magis mundo eflè implicatos,
tionem) fod plerumque alteri nocet in fiima 8c abft-p.quantumcumque corporaliter mundum reliquerint ,
que utiütate ullaj quoniam de abfontibus verba fiunt, quam hos qui feculariter in co verfontur? Heu hi
quemadmodum rana coaxat in palude foa, quae mox
ut quis ad eamadvenerit, tacet. Aliud inconveniens
eft quia 8c loquens 8c audiens facilè cadunt in folfa ac
temeraria de aliis judicia, 8c indignationem contra eos
fomunt ac eorum vitia 8c ftatum j tune autem labitur
garrulaüo in detrabtionem. Si quis petat quo paf
te nofcere poterit quando ex bona loquatur intentions
aut mala: nonnulla poflunt dari figna5 quando
Tornt I I I . Pars I .
quàm ieculariter eo verfontur :
perforate 8c pertuofo focco committunt divitias om-
nes quas jejunando, orando 8c vigilando conquirunt :
8c cùm ad mortis neceflitatem aut foneftutem deventum
fuerit, verendum eft ne invariant omnia eflè vacua
! Dicamus finaliter quod loqui malum de alio
ob fextum finem eft fæpè peccatum mortale, 8cfæpiùs
eft peccatum gravius 8c magis Deo difplicens,
quàm carnes comedere die Veneris, 8c difficillimum,
L de