6iy Jo ana is
cuius fidcs 6c chorda; dc morticinis hunt intclhnis ani-
rnaiium deficcatis fubtiliatis 6c tortis. Qua: omnia
nonne fignificant congruc ftatum, vcl affedtum pcc-
nitcntis afcendentis a convallc plorationis, corpus quo-
que proprium torquentis, & extenuantis ad obcdien-
dum citharizanti l'piritui. Talem habere fuadet D o - 1
minus per llaiam animx pcccatrici Tub typo Tyri.
Stone cythat'am circumi civitatem meretrix oblivions
tradita: bene c ant ^frequent a Cant icum, at memoria tut
fit. Ift ix .x x iit , 16. Convcniunt pftlterium 6c citha-,
ra, quia pcdtori juhgUntur, 6c formrtm cordis ha-
bent inliar fcuti j habcnt 6c hanc figuram lingula in-
ftrnmenta Mulicalia. Nam trigono pyramidi proximo
funt omnia, five qux pulfu, live qux flatu confo-
nant. A c prrinde quxfo nonne docemur in omnibus
Canticis inllrumentalibus habere forsum cor ad Do-
minum? Vide pfxterea difierentiam foam, quomo-
do concordant pfaltcrium jocundum contemplations
cum cithara pccmtcntialisafflidtionis, qucmadmodiim
confonare dulce ell garritui philomelx turturis fufpi-
rium. Sic fpem cum mctu, 6c exultationem cum tre-
more milcere monuit Plaltes Regius: Servite, inquit,
Domino in timore & exult ate ei cum tremore. Pf. II. 11.
Fecit quod monuit 3 dum pftllens 6c fubfiliens toto-
que conatu liiltans nudatus eft coram Area Domini,
licutunus de fcurris, ait Michol. Cujus improperio
lcimus David quid refponderit: Ludam &viliOrfiam
plus ejudmfatlas Jam, & ero humilis in oculis meis. 2. Reg.
Subjungitur: Laudate cum in tympana & choro. Pf. 1
Cl . 4 . Tympanum vulgo Gallice didtur tambour vel
bedon, compolitum ex pellc deraft tenftque3 cujufmo-
dinon eft una, vcl magnitudo, vel forma, vel ufus.
Sunt tympanula duo Gallice naquaires unum obtuli fu-
pra modum foni, alterum peracuti 3 ubi fignificatio-
nem accipcre pollumus timoris humiliantis , 6c fpei
clevantis, proprid mifericordiam 6c judicium, quae D omino
cantandx funt. Spes in contemplatione divinx
pietatis 6c gratuitx bonitatis. Timor in affedbu leve-
ritatis infoftentabilis adversuspeccatores, quos obdu-
raredicitur, ficutaliorum mifereri. Sunt alia tympana
vulgaribus magis aflueta, quia faciliora, quia fo-
nabiliora ad ftltus inconditos 6c alia tripudia , »quibus
folent jungi fiitulx biforaminx, 5t triforaminx, tripos
infuper non grandis calybeus hincinde. percufliis.
Cymbala quoque nonnunquam ex x r e , per mutuam
collifionem tinnitus acutos reddentia, quibus Judxos
veteres ulos fuifle Lyra non filuit. T u forte rudis es,
6c ad pfaltcrii, citharxque fubtilitatem ineptus 3 can-
tes in tympano mortilicationis concupifcentix carna-
lis per abftinentiam 6c jejunia. Concinas in choro
fraternx charitatis, 6c convidtus honefti line querela,
qux diflonantiam operetur 3 denique quomodolibet
id egeris, dum non lileas a laudibus Creatoris. Chorus
vocatur a nonnullis vulgaribus inftrumentum
quoddam, inftar trabis oblongum 6c vacuum, chor-
das habens groffiores multo plus quam cithara, duas
aut tres, qux baculis erutis percuflx varie variant
rudem fonum. A t verb conformius ad expofitores
6c textum f chorus eft cohors canentium limul in modum
coronx, prout literaliter ad oculum videmusin
Ecclefix choris, 6c inchoris tripudiantium. H ic e x i-1
ftimandum eft Mariam fororem Moyfi, <^im aliis ali-
quantis, “tympana pulfalle poll cgrefliim maris rubri.
Reliquos autem omnes choros duxifle, cum relpon-
lione vocjs canticordi atque plaufibili. Sic in reditu
filii perditi Pater familias Evangelicus cum prandio
vituli ftginati junxit lymphoniam 6c chorum. Sic fir
lii Prophetarum ducebant choros, quando Saiil oc-
currens eis mutatus eft in virum alterum 3 tarn efficax
erat Mufica Prophetalis.
Symphoniam putant aliqui viellam, vel Rebeccam
qux minor eft. At verb redfcius exiftimatur elTe Mu-
licum tale inftrumentum quale libi vendicaverunt fpecialiter
ipli cxci. H x c fonum reddit, dum una manu
refolvitur rota,parvula thure linita, 6c per alteram
applicatur ei cum certis clavibus chordula nervorum,
prout in cithara, ubi pró diverlitate tradtuum ro tx ,
varietas harmonix dulcis amxnaque refultat. Huic fym-
phonix quid aptius comparandum reputabimus, quam
noftrum cor afliduè fe movens , ac perindc phanta-
liam agitans ? quae li creditur , ä motione nunquam
quiefeit moto corde. Cor verb li ceflat a motu, mo-
ri animal continubneceflecft. Felix Mulicus fpiritua-
lis, qui fuo hoc lymphonico canticordo melodiam
jugiter feit 6c ftudet per meditationis digitos modula-
ri 3 quateniis affedhium voces fecundiim gamma my-
fticum fuaves reddat. Felix qui magnalia Dei nedum
in naturalibus, qualia funt omnia mirabilia valdc ß\6ba
in ejus ftpientia, cujus non eft numerus 3 fed in arti-
ficialibus etiam recognolcit 3 qucmadmodiim ex per-
foratione modici ligni in fambuca'vel fiftulis3 aut ex
metalli dubtione in tubis 6c cymbalis 3 aut in nervorum
aut inteftinorum deliccata torlione prout in citharis
tot refonantix variantur.
Sequitur. Laudate earn in chord is & organo. P f C L .4 .
Chordx fecundum glolfts politx funt profluibullibct
inftrumentis, aliis a pfalterio 6c cy thara, qux chordis
fonat repercuflis, lit viella, lit lymphonia, lit lyra,
lit rota, lit guiterna, lit lituus, lit nablum, fit fillrum,
fitfcacarum, fitrebella3 fit generaliter vel monochor-
dum, vel diachordum, vcl trichordum, vel tetrachor-
dum, vel pentachordum, vel fcxachordum, feptachor-
dum, oblichordum, nonichordum, decachordum, 6c
lie ablque termino chordarum in inftrumentis, qux vel
olim, vel pofteriiis componi potuerint. Cetcrum la-
tius adhuc organa recipiuntur a gloflis pro mufico qua-
licunquc compingatur infti-umento. Habet verb modernus
ufus appropriationem, nec irationabilitcr, ad
organa ex plumbeis vel ftancis fiftulis, qux cum folli-
bus, 6c cumdigitis multipliccm 6c perJ^blam habent^
inter aliud quodlibet inftrumentorum vocalium rclb-
nantiam fiitularum , qux fiftulx non illiberales ap-
pellandx funt, quia non oris deformatione, led follis
inflatione fonant. Hoc folum vel prxcipuum reti-
nuit Ecclefiattica conluetudo muficum genus inftru-
menti, cui vidimus aliquam jungi tubam , rariflime
verb bombardas y feu thalemias , leu cornemufts
grandes, aut parvas, vel alia li qua lint, qux nomi-
naverimus inftrumenta 5 qualia Danielis liber omnia
concludere videtur in adoratione ftatux lub omnige-
nere muficorum.
Verumtamen ampliare id quod modb diximus, dc
organoinm folo ulu per celebrem Ecclefix ritum,
commonet id quod Propheta1. liibjungit : Laudate
Dominum in cymbalis bene fionantibus , laudate eum in
cymbalis jubilation js. Pf. c l . f . Sunt xrea cymbala ea
qux vocavimus campanas, quas bene fortiter lonarc
nullus ambigit. Tahbus utitur Ecclefia plus aliis febtis
ad Domini laudes, tanquam vice tubarum Legis Veteris
, quarum officia metris quidam expreffit, loqucn-
tem inducens campanam:
. Laudo Deum verum, plebem voco, congrego Clerunt.
Defuntlos ploro, peflem fugo, fefia decoro.
Sunt 6c campanulx pro melodia, velut in horologiis
aliquibus ordinatx. Quibus in omnibus noftri poflunt
interiores affeblus erudiri, fimul 6c impelli, qualiter
èxperiebatur f ile , cujus animus commotus acritcr,
elevatus , dilatatus 3 quando fiebat hujufmodi relo-
nantia Celebris jubilabat totus in fe, recolens illudle~
raphicum de Deo: Pleni funt cceli & terra gloria tua.
Or. Ris. vat tout. H x c eft inxftimabilium profufio
gaudiorum.
Subintcrtur pulchra nimis ad priora conclufio: Om-
nis fpiritus laudet Dominum. Pftl. c l . f . • H x c profe-
blo toti pfalmorum contextui prxeipue fuo fubler-
Trafflatus primus de Cantióis. 6 2 9
vit initio quod dibhim eft: Beatus vir. Pftl. 1. 1.
Quid enim viri Beati*dicimus officium , quäm vox
Jaudis ad Dominum, juxtä illud : Beati qui habitant
in domo tua Domine, in fkeula fieculorum laudabunt te.
Pftl. l x x x i i i . y . Verum de hoc in fublequenti T o-
mo, feu tono, magis intellebtus eormn omnium quem
dixinuis aperitur, ubi de Canticorum rationalium vel
636
fic prxterea quod pars aliqua cellularum, utputa fu-
perior, lubtiliorem obtineat, lerenioremque phantaf-
matum, vel idolorum reprxlentationem, remanenti'1-
bus aliis partibus in obicuritatc majori. Cujus rci
pollumus cxemplum accipere circa combuftionem li-
gnorum, quoad varias ignis differentias in llamma,
vel carbone, autperfimilitudinemnubium, autmonintcllebtualium
origine Philolbphiavcrbumfacit. U n -^ tis alicujus altiffimi, cujus in vertice fplendet folnitidè
lucidiùs apparet, quantx fit fecunditatis, quantx
jocunditatishxcexhortatio: Omnis fpiritus laudet Dominum
, Pftl. c l . y . vel ut transfert Hieronymus : Om-
ne quod fpirat laudet Dominum. Huic tranllationi fi quis
cupiat magis inniti, poterimus omne quod fpirat ipfi
homini per appropriationem dare 3 qucmadmodiim
nominavit hominem Chriftus omnem crcaturam, qtii
dibfcus eft in Genefi. Infpiravit fpiraculum vita, Gen.
11.7. homini de terra formato. Eft autem materialis
fpiritus (ut interim de fpirituali fit filentium) radica-
tus in corde quo tanquam miniftro 6c ligamento quo-
dam , ratiohalis anima exercet fuas operationes in organo
proprii corporis, cui tanquam in fphxra aftivitatis
fux coaptatur. Eft triplex ifte fpiritus, aut flatus inftar
fumi tenuiffimi : naturalis fcilicet, vitalis 6c ani-
malis, cui Medicorum aliqui tantam attribuerunt vir-
tutem, quafi per fe fufficiat ad hominis operationes 3
nam pofito fpiritu altero intendunt, fi non errant, di-
cere , quod Medicus , ut Medicus eft , confiderans
corpus humanum tantum ut fanabile, non màgnoperè
curat dc conditione, vel exiftentia fpiritus materialis
alterius conquirere.
Proindè conftat variari certifiîmè rationales, nedum
animales hominis operationes, fecundum difpofitio-
ncm materialis hujus fpiritus quem fpirat 6c refpirat
cor, per confona membra, prxfertim ad cerebrum, ubi
fit animalis, fenfitivus fcilicet 6c mortivus. Hie enim
fpiritus fi fuerit fplendidus, fi ferenus, fi fubtilis, fi
mulccbris, erit exinde totus homo lxtior 6c alacrior
(fi devotus eft) ad laudandum Deum, fubtilior 6cin-
geniofior ad recogitandum ipfum, pronior, quafi totus
liquefabtus, ad diligendumeum6c luaviter ample-
xandum, fi non abufus fuerit dono tali. Donum cer-
tè dicimus Dei, talem fpiritus materialis ferenitatem,
fit ilia à Deo immediate, fit mediate per minifterium
Angclicum, fit per complexionis temperiem cum apto
regimine corporis , fit per opitulationem impetratiodiffimus,
ciim in infimis nubes vagentur atque caligi-
nes. Addelplcndores inftar fulgurum corulcantium
vel emicantium Icintillarum, quarum jlluftratione Ve-
luti fubitó dilparenti pulcherrimx veritates cmicant
apud agentem intelleâum, elicientem ex phantafma-
tibus, in hac luce prxfcntatis, fpecies intelleéluales
puriffimas cum affecHonibus, quas rfemo novit nifi qui
accipit : Apoc. 11.17. Puto lènlèrunt talia viri fpiritus
Prophetici 6c devoti. Scnfit 6c hoc ipft VirgoBcata,
dum in le confiderans divifionemanimx, 6c fpiritus,
dedit cuilibet quod luum eft, prorurnpens in hoc Can-^
ticum : Magnificat anima mea Dominum. Et exultavit
fpiritus meus in Deo falutari meo. LllC. I.4Ó.47. Potlie-
rant ad extremum pro Cantici fenfualiis intélledtu pluri-
macommemorarideMufica, qux fttis vulgata funt,
ut eft figuratio gammx manualis: ut traditio'de tonis
oóto per antiphonas 6c neumata, qüalitör illi philo-
capto de amore Dei Beato Ignatio, familiari Matris
B 5 fuifle per Angelos in monte revelatum tradit narratio
vitx fux.Sed terminus hujufmodi Tomo priori fta-
tuatur, ad alterum de Canticorum origine, magis ad
Philofophiam fpe&aotem procedendo.
T O M U S S E C U N D U S ,
J ) R o c E s s I t humana ftudiofitas, cujus oculus noii
fatiatur vifu, nec auris impletur auditu, quinul-
teriora jugiter inveftiget quoulque invencrit id quod
perfe&um eft. Proceffit, inquam, à Mufica fenfi-
bili qux di£l:a,ad Muficam lola ratióne vélintelleâu
perceptam, argumentans ita : fi corporalis habeat atiriS
in objcdlo fuo proprio, quod cftlonuscaufatus ab aëre
reperculiö, pulchros luavclque numéros : cur à lenfi-
bus aliis, ut lunt villis 6c ta6tus aliquid fimile negabitui'3
propterea Muficam in gefticulationibus , vilu pcrce-
ptionibus, in iplo prxtereà ta«5lu filentivenarumpul-
lktilium poluerunt, ut ex Medico tum difeiplirtâ Marnemque
Sanélorum, fit maxime tandem per habitua- tianus exponit. Herophilus , inquit, xgrotantium
tionem vehementem in obfequio Dei in otio ftnéto, venas rythmorum collatione penftbat.
in exercitio continuo Fidei, Spei, Charitatifq tie virtu- ^ v -
tum. Quod ufquè adeo fieri poteft ab homine cum gratia
Dei, quod videbitur affidiiè verftri mens cjus in aper-
to lumine cum jocundiflima, qux omnem fenfum
cxiiperatpace, cum ilia fuperadmirabili divifione fpi-
Progredicntes ulteriùs invenerunt in fenfibus inté-
rioribus qui funt imaginatio, phantafia, ôc xftimâ-
tio , numéros paflionum 6c äffedtionufn motivarum
perceptibiles ab his lenfibus*, omni ccffimte prbrsiis
ab extra ionoritate aère. Poflùmus hanc liominare
Muficam cordis, cujus tot funt voces 6c foni, quot
inveniuntur motus interiores numerofi paflionum inte-
riorum vel affedfcionum. Afcenderunt confoquenter
homines conquifitores veritatis ad vim rationalem, qux
corporeo non utitur organo 3 6c ab hac lilperms ad
intelligentiam qux eft apex mentis : ad lynderefifn denique,
qux vocatur fointilla quxdam fuperevolans, 6c
fuperemicans ad xterna, quxperAriftotelem videtur
litus 6c animx, cum unione ad Deum j cum ignoto
conjungitur ignore , 6c ab omni partibilitate reducitur
admonadem: hoc intellèxerunt, qui dixerunt : Secu-
mens quafi j uge convivium. Prov. xv. i f . Et ite-
lum: Non efi Utitia fitper cordis gaudium. Eccli.xxx.
r 6. Et rursus : Quam magna multitudo dulcedinis tua
Domine, quam abfiondifii timentibus te. Pftl. xxx. 20.
cum ceteris in hanc fententiam fine numéro. Glo-
nentur in Domino, qui funt hujufmodi rari valdè : fed
lunt (— ' N
. n o- , — , ------------- > — Endelechianominari 3 fod 6c ipft ratio, partita in rann;
5 uamvi.s rf 0 5 ** l^jcem pus beneplaciti tui Deus, tionem fuperiorem 6c qui das Ilf V.c' Xr mmmJA inferiorem, tanquam in virum 6c tt.i. ..... • t . r\ i- * , ., . A .7 .T
mor
tern
mater
J ■ j v . ‘ - - — I---------------------------- M , H U W W I U 1 I , U t lU U it l U XU Y U U JJJ
‘ Ut vis oc quomodo visCanticum , inhacnodte mulierem3 de quibus hîc non dicendum, quoniàfo in
itatis, qui latanam, tenebrofos fpiritus ingeren- T re&atu De Theologia myflica, 6c in alio De Paffionibus
, ieprimis3 qui potes abfque ulla dubitatione fine Delucidata eft h x c diftindtio. Pofuérunt ieitur in his om-
1 quovis fpiritu tuas in mente colluftrationes
luavillimas quales di&æ font, 6c ampliores illabendo
iiperadmirabiliter operari. A t veró ne fint vacua
divinx bapicntix opera, qux fic res adminiftrat, ut
easpropnosmotusagerefinat3 nonrepellitaptam fpi-
ri us animalis difpofitionem, qui taliter in cellulis cere-
ii (.quas Medici tripliccs ponunt-, primam, mediam
!in/° 1 ^mam Ppteft depurari, ut 6c imago fit vivacior,
nnativa perlpicacior, 6c tnemorativa tcnacior3
Tornt I I I ' Bars I I .
igitur i
nibus potentiis Muficam 6c harmoniam, focundum di-
verftsipftrummotiones. Fuit apud nonnullos philafo-
phantes dubitatio, fi tam numeroft fphxrarum, 6c or-
bium tanquam velox circumitus crcaret fonum ab auditu
corporali propriè perceptibilem 3 quemadmodiim
quxritur à Theologis : fi de Beatis illud de pftlmis
habeat veritatem : Exultationes Doei in qutture eorum
Pftl. cx l . 6 . maxime cum civitas illadicatur plena mo-
dulis 6c canore jubiloj ubi quoque eftunavoxlxtan^
K r 2 tium