Auguftinus , ut recitat dc feiplo in Lib. Confeffionum
fuamm. Finalis occafio converfionis fuas fuit, quod
audivit legi febla, virtutes, vidtoriam , & fandtam
beati Antonii vitam , quam dicit admohum efle ap-
probatam. Hiftoria pulchra d ie t, ut ad longumre-
citaretur, per quam primum nobis oftenditur, ut dicit
Evagrius, ejus ftndtam defcribendo vitam, qualis
fuerit vita Sandti Antonii. Secundb,oftenditurutilifli-
mum clle vitas Sandtorum 6c Sandtarum audirc : per
hoc enim Sandtus Auguftinus converfus fuit, fpecia- *
liter per vitam Sandti Antonii. Tertio , apparetSan-
dtum Antonium aliqualiter dici pofle Sandti Augufti-
m Patrcm, propter bona qua? poltmodum fecit. Quarto
, apparct quod quanto plus elongatur perfona qua?
de Salute fua loqui debet a bonis exemplis, & fe pa-
rat ad fibulas audiendas & mendacia, tantb ampliüs
a. propria elongatur falvatione. Aufeultemus igitur,
aufeultemus, quaffo, modo 6c alias diligenter Dei
verbum, vitam, 6c vidtoriam Sandtorum 6c Sandtarum
j non quidem furdis auribus j non ad tempus, dum
taedio afficimur, deducendum, aut ut loqui fciamusj
fed ut incitemur , 6c edoceamur bene vivere , 6c
ipfbs imitari, atque vidtores fimus contra omnes
inimici crudeles infultus. Dicit Valerius , Lib. 2.
cap. i . De Romanorum Inftitution* quod veteres R o mani
recitabant 6c decantabant fadta Principum mi-
litibus , ut moverentur ad eorum imitationem. Ego
verb dico Sandtos die validos milites, quorum fadta ]
6c exempla nos Chriftiani multo potiiis imitari debe-
mus, quam militum, aut Imperatorum paganorum,
ficut dicit Evagrius. U t ergo id in praefentiarum ad
utilitatem 6c frudtum facere poffimus, petamus gra-
tiam , per medium illius quce ejus gratia: eftThefaura-
ria, Virginis fcilicet Mariae, 6c earn devote falute-
mus, dicentes: Ave Jidaria, 6cc.
E R T AM E N forte See. Sap. x. 12. Confidero
T* (ut introdudtio habeatur) Sandtum Antonium modo
omnium humanarum creaturarum,ab hora nativitatis
{ux pofitum fuifle ad campum in periculofiflimum mi-
ferabilis hujus mortalitatis praelium, in quo diverge
funt tentationes, 6c diverfi infultus principalium trium
inimicorum , carnis , mundi & diaboli. Mm<ms,
caro , d&monia 6cc. Status hujus praelii bene often-
fus fuit Sandto Antonio, qui invifione fuavidittotum
mundum plenum die laqueis ad decipiendas6ccapien-
das animas. Conformiter ad id quod habetur. Eccli. ix.
12. Nefcit homo finemfuum y fed ficut fife es capiuntur (
Hamo , & aves laqueo comprehenduntur , fic homines fu-
bito tentationibus & ex improvifi. Job hoc confide-
rans 7. cap. fui Libri dicit, hanc vitam militiam die
hominis. Äd quod afpirat Seneca in Epiftolis. Vivere,
inquit, efi militare. Cur ? Quoniam omnes homines
fefe tutari habent contra praenominatos inimicos, ut
eorumfelvent animas, 6cccelotumhereditatem, quae
illispromiflaeft, ad exemplum fandti Antonii, nefcilicet
fuperentur:' de quo dicit thema noftrum, Sandtum
Antonium vidtorem extitifle, contra omnes ho-
ftium infultus. Verum eft Sandtum Antonium in
nativitatis fux hora abfque fpiritualibus armis virtutum
produbtum fuifle, 6c propter originale peccatum ex-
clufus crat a familia fummi Imperatoris Jefu Chrifti >
& ( quod deterius eft) inimicus fuus erat, peccati
quoque filius. Omnes nafeimur naturdfilii ira &c.Ephef.
11.2. Vaide miferabilis h x c eft nativitas, propter talem
ftatum 6c periculum in quo tunc ante Baptifmum hu-
mana eft creatura. Propter quam rem Job. in. &
Jeremias, xx. maledicebanthoraenativitatis, aut con -
ceptionis eorum. Proptereaetiam arguit Scriptura He-
rodem 6c alios qui eorum celebrabant nativitatem,
per fuperbiam quidem & malam intentionem, veluti
li in hoc feculo eorum pofliderent felicitatem, propter
quam potius, plorandum, 6c cum Rege David-di-
cendum: Ecce enim in iniqtiitatibus conceptus fitm, Ö“
inpeccatis 6cc. Pf. l . 7. Eft ergo periculofiflimum
bellum , 6c difficillimum ut vmcamus : ideb pociùs
plorandum eft quàm lætandum.
Recitat Sandtus Auguftinus, in Lib. de Civ it. Dei: D e
nullo legipüero, immo nec Jefu Chriflo Deij Ftlio, ipfisrn
ofiendijfe in nativitate fua Utitiam, pratercjuàm de uno qui
Zoroaftes nominabatur. Dicit autem Auguftinus hoc
malum fuiflè fignum, quia illc poltmodum artes magi-
cas reperit maledidtas, & prohibitas, 6c lortilcgia,
per quæ tamen feipfum fervare non potuit, fed cum
1 vcrecundia magna occiliis fuit 6c interemptus. Valerius
etiam, loco pracallegato, valdè commendat Græ-
corum quorundam ritum, qui ThracCs âppellantur,
qui magnum dolorem oftendunt, 6c triftitiæ fignain
infantium fuorum nativitate > in morte autèm mag-
nam præ fe ferunt jocunditatem 6c lætitiam. Non-
ne huic concordat quod dicit Salomon Eccli. vn. 2.
Melior eft dies, inquit, mortis, quam nativitatis? Ec-
clefia etiam majorem 'célébrât folemnitatem de morte
Sandtorum, ficut de lànbto Antonio, quàm de corum
nativitate, quia in morte afperum ipfis bellum
eft, 6c non priiis, ficut dicit Auguftinus. Non in-
telligo, quin Princeps aliquis Chriftianus poflit habere
cum bona intentione nativitatis fuæ memoriam, 6c
honorando fpecialiter Feftum fandtæ~ diei in qua na-
tus fuit, non quidem per vanitatem aut fuperbiam,
ficut faciebat Herodes, non ut in feculo fuam ponat
felicitatem -, fed per humilitatem, Deo agendo gratias
; pro beneficiis fuis , 6c de eo quod ejus voluntatc
Chriftianus fabtus fit , eumque per Baptifmum ad fe-
miliam fuam voçarit, dederitque tempus 6c tetatem
ipfumDeum cognofcendi, honorandi, 6cilli fervien-
di, 6c ad fuam tandem perveniendi gloriam. Potell
quidem lætari lætitia quadamfobria, commixta timo-
ri periculorum quæinmortalihoc funt bello. Oran-
dus eft Deus 6c Sandti, ut adversùs omnes inlultus
crudeles Deus eos faciat vidtores. Sed redeo ad ma-
teriam meam, 6c dico, Deum fummum Imperato-
rem non dimififfe beatum Antonium ftrenuum fuum
militem futurum , diu efle poll ejus nativitatem in
campo periculofi hujus prælii, quin ei tunicas fuas
daret, 6c de propria fua fpirituali eundem retinerec
familia j per fignum fandti Saçramènti Baptifmatis.
Deindè mox armavit eum fpiritualibus armis, quæ
funt-virtûtes, utfeuto veræFidci, clypeo. Sp e i, tunica
Charitatis. Illi conceflit clavum juftitiæ, gau-
dium diferetionis, cingulum temperantiæ, fubtunica-
le fortitudinis , calcaria fandti timoris , 6c etiam alia
arma divina, quibus mediantibus, vibtorioftis fuit contra
omnes infultus j in Baptifmo enim virtutes infun-
duntur. Inimicus verb bonorum omnium,6comnium
creaturarum, videns nobilem hunc militem Sandtum
Antonium talitcr armatum, valdè crudelitcr procul-
dubio, 6c cum magno odio, 6c invidia fe contra eum
erexit, omnifque conatus ejus fuit, quo eum debel-
||aret, vinccret, 6c deftrueret. Tuncparavit fuperio-
rem fuum 6c primum filiiftn peccatum, fcilicet, ty-
rannum cum tota fua maledidta, quæ innumera
eft , federate , 6c dixit eis clamore horribili : Agite
, agite, parati eftote , difponite vos , non diu-
tiùs expebtetis funditiis 6c fubito creaturam hanc pau-
perem, flebilem, 6c nullius reputationis deftruere 6c
confundere, quæ contra nos arma lumpfit, 6c adver-
sum nos præliari aula eft 5 non evadat ullo padto j ten-
dite tentationis laqueos, 6c deceptionis ftimulos} fâ-
gittas infigite omnium tentationum j fic facitc > in nul-
la parcite. Eo modo præcepit inimicus, 6c alii tali-
ter obediverunt : fed per! gratiam fummi Imperatoris,
6c per arma-fua, quæ illi fuerant adminiltrata, contra
omnes crudeles infultus Sandtus Antonius fuit vi-
dtoriofes.
Verum eft , mihi hîc latam 6c fpatiolam oblatam
eflê materiam loquendi de prælio fpirituali vitiorum
contra virtutes in Sandti Antonii perfena. Nec aliter
fublimiùs 6c fubtiliùs fermo haberi poflet ad homines
eoncontcmplativam
vitam 6c folitariam ducentes, cxemplo
lanbti Antonii, 6c etiam ad homines qui vitam
vivunt abtivam. Et comparari poflunt inlultus
quos habent i l l i , ad eos quibus mundani afliciuntur
homines. Curabo breviter fermonem meum fumere
fecundiim locum in quo film , 6c perfonas , ablque
magna curiofitate. V erum ad noftram aedificationem,
petua confufione vitanda. Non reor aliquam per-
fenam tantoperè dc peccato hoc committendo tenta-
r i} quoniam bene fibi caveret ab eo , antequam ac-
quifitam fuam amitteret pecuniam, aut aliquod è mem-
bris fins : * amodo ergo non dicas te non poflè , fed
non veile. Sandtus Antonius nonne homo erat ex
fiinguinc compabtus 6c carne, quemadmodùm 6c tu?
fLpoflum, de quatuor felummodb crudelibus dicam ^ Ira révéra. Nonne tentabatur ficut tu? Sic , 6c mulinliiltibus,
qui Sandto Antonio fabti fuere ab inimico.
Non enim de omnibus verba facere poflem, immo
adhuc finiam quandocunque placuerit his quorum
intereft. Primus infultus fabtus fuit Sandto Antonio
per maledidtum quendam ftipendiarium , quem
luxuriamnominare poflum carnalem. Secundus, per
affiigentemadverfitatem. Tertius, per cupidam prof-
peritatem. Quartus, permendaceminiquitatem. Sed
contra omnes hos infultus Sandtus Antonius fuit vi-
btoriofes. Et fi qui interrogent, quomodb, 6c quo
auxilio ? Refpondeo, eum contra quatuor hos tyran-
nos pro fubfidio habuiflè præcipuè quatuor Cardinales
virtutes, gratiæ filias. Contra carnalem luxü-
riam,- temperantiam habuit 6c continentiam. Contra
affligentem adverfitatem, fortitudinem 6c patien-
tiam. Contra cupidam profperitatcm , juftitiam ,
non quemquam gravandô. Contra mendacem iniquitô
graviùs quàm tu. Si tu es in juventutej 6c ipfe
pariter : fed in hoc eft diferepantia, quia Sandtus Antonius
ficut liber, nobilis, 6c ftrenuus miles pcenam
apparabat, 6c totum fuum nilùrn, ut fe defenderet.
T u verb es prorsùs inutilis, 6c nullaruin virium, quoad
prælium fpirituale, qui citb manus vibtas offers, 6c
vinceris primo aggreflù 5 aut (quod profedto pejus
eft) quqpris, 6c invitas omnibus modis quo vincaris,
audiendo, loquendo 6c per inhoneftos tabtus, 6c per
malam focietatem. Ideb mirandum non eft, fi in his
aggreflîbus crudelibus vidtoriam non obtineas. Alii
dicunt: O bone Domine, congruit juveritutem tran-
fîgi, 6c confummarij quâ perabtâ facillimè convér-
tar, 6c cafte vivam in fenedtute. O falfa 6c decepti-
valpcs! Quot millia hominum perdidifti, 6c plures
perdes lub ea Ipc 5 multi enim moriuntur fic in fatua
eorum juventutc, abfque poenitentia ulla> alii eflltatem
habuit veritatem 6c prudentiam. Omitto mo- g ciuntur pejores in dies, funtquc faciliores ut vincandb
ad hoc allegationes, etiam 6c Scripturæ concor
dantias, quo citiùs materiam meam perficiam.
Quantum ad primum infultum, audiamus quod dicit
Evagrius, vitam' Sandti Antonii deferibendo j 6c facile
confpiciemus quo padto Sandtus Antonius à tyranno
hoCjluxuriofa fcilicet carnalitate, in prima fua juventute,
die nobtuque fine ccflàtione fuerit vexatus. Contra
eum enim faciebat làgittas ardentes, defideriaque car-
nalia, 6c ftipites inflammatos immundarum cogitatio-
num, atque inordinatarum voluptatum. Sed Sandtus
Antonius hæc evitabat fortiter, cavebatque, ne ure-
retür per malum confenliim, ficut ejus déclarât pidtu-
ra. Eo ufquc autem res dedudta eft, ut Deus ad pre-
•ces fuas vifibiliter ei inimicum fornicationis oftende-
r it, qui eum tentabat, 6c fe proftravit ad pedes ejusl
in forma horribilis 6c nigri cujufdam puefi prorsùs midi
, feque vidtum éflè ab eo confitebatur. Quomodb
fieri poteft, qùod cum fpiritus fine corpore fint,
tur quam prius -, qui enim hodiè ad refiftendum tentationibus
non eft idoneus, eras adhuc erit minus. Quæ
eft caulà ? Eft propter malam confuetudinem quæ
eosligat, oncrat, 6c conftringit, vertiturque eis qua-
fi in naturam, & duram neceflitatem. Alia caulà eft:
quanto enim perfena magis ad fenium accedit, tantb
efficitur triftior, 6c major melancholicus, 6c portât
caufasfui doloris cum ipfa, ficut dicunt Medici. Unde
fequitur quod ad fe recreandum fecundùm malam
fuam confuetudinem, magis inordinate 6c diligentiùs
affebtiones luas carnales appétit, quàm priùs, pîuri-
bus modis qui multo magis funt reprobandi, Crede
ergo confilio : hoc eft, fi vivere vis cafte & mundè
in fenedtute} incipein juventute, exemplo làndti Antonii,
qui à prima fua ætatc^ contra omnes crudeles
infultus iniquæ carnalitatis potensfuitvidtor. Adhuc
funt aliqui qui in peccatis eorum excufàtionem quæ-
runt, dicentes : hoc efle aliorum peccatorum minimum.
corporali fefe oltendere poflent figura, hoc omitto} G Heu! quod peccatum judicandum eft parvum quod
quod dixi in quodam alio Sermonum meorum. Cum
Sandlus Antonius vidit malignum Ipiritum carnalis lu-
xuriæ,. clamavit 6c in eum expüit, dicens : A b i ,
abi y turpijfma & abominabilis fatiura , non amplitis te
timebo ? nec tibi fidem adhibebo , cum talem té ejfe co-
gnofeam. Lsfus'eß in capito fito, qui fe tua fubmittit
ditiöni. Non efi fàpïens, qui te recipit, aut audit. JHa-
lediütu eft ^ & infortunatus, qui pro brevifßma & im-
munda voluptate quam tu mitiis, perdit an imam fuam.
fuam coronam fuam gloriam,, & f i perpétua committit
damnationi. Et nos exemplo fendli Antonii fugiamus
maledibtum hunc ftipendiarum, carnalem feilicet luXu-
riam. Non agamus more quorundam, qui çonque-
runtur, 6c fe variis excufent modis. Dicunt aliqui,
fe non poflè refiftere, aut cafte vivere, fiveinMatri-
monio , five fit extra Matrimonium. Profedlb qui
fic dicit, male dieit. Primo de D eo , eum blafphe-
mando , quod fcilicet aliquid præceperit impoflibile
quod fieri non poflit. Anathema f i t , qui dicit Deum ^ tonium, David fendluin, Salomon fepientem, Samaliauid.
mortale eft, quod Dei aufert amorem, quod adper-
petuam ducit mortem ? Quod peccatum parvum judicandum
eft,quod fa?pe facit nobilem Dominum aliquem
aut Principem fidem fuam violarc, 6c fidelitatcm fb-
lemniter in Matrimonio promiflam: quod facere non
dignaretur, aut non velletinimicisfuis, etiam fi vitam
perdere deberct corporalem, ficut apparuit de Regula
ÖcAttilio? Quod peccatum judicandum eft parvum,
quod fecit.Prsesbytcros 6c Religiofos votum folemnc
violare 6c infringere, quod eft ut vivant caftcabfouc
Matrimonio , ficut omnes voverunt qui Ordinem
Pnesbyteratus fufeeperunt ? Confideremus etiam,
quid mundum per diluvium lubmergi fe c it } quid ci-
vitates quinque, 6c circumjacentemregionem coelcfti
fulmine funditiis evertit ? Quid magnam deftruxit T ro -
jam? Quid Tarquinium, 6c omnem ejus fobolem regalem
Roma expulit ? Quid tam ftrenuos Imperato-
res & Reges, Alexandrum , Julium Ca?fei-em, Aneo
«,V u :« . .•— nn-i:- r____ _ .i:_. f__ .......-. aliquid impojfibile pracepijfe , ait Hieronymus. Talis .. r.____ •. s
etiam maledicit de omnibus bonis hominibus qui cafte
vivunt, qitbs judicat fecundùm fatuam ejus com-
plexionem, 6c conditionem, caftitatem fervare non
pofle. Videmus etiam quod pro quadam adverfita-
te , aut dolore, aut ne perdamus utilitatem aliquam
temporalem, aut pro perfona aliqua, homines aliqui
abftinerent a tyranno hoc, luxuriofa carnalitate. Quo-
modo igitur hoc non poflit fieri pro amore Domini
noftri, projionorevirtutum, proverecundia, 6cper-
Tomi I I I . Pars III.
fonem fortem, 6c alios innumeros vicit 6c fuperavit?
Ha:c omnia carnalis fecit luxuria. Non eft ergo parvum
peccatum: nec opinerisillamfelamvenire} nam
adducit fecum in caftellum fpirituale anima?, quae earn
recipit, periculofifllmam comitivam , Dei oblivio-
nem, contemptum fui Judicii, mundanam volupta-
tem, dilplicentiam, autinfidelitatem, intelleélus ob-
fcuritatem, dcfperationèm fux converfionis, de mi-
fericordia Dei praefumptionem: Qincquid , inquiunt,
faciant, falvabuntur homines. Deinde fequitur cordis
T t t 't 2 óbd'ii'-'-