»J9 Joannis aut proferre dcbuit; quoniam memoria 8c remimfcen-
tia non cadunt, nifi Hiper ilia, quae per rcfiexionemfu-
per adtus noftses vel cogitationes confideravimusj
qtiales reftexion.es non Hunt continue , nec ut fiant
necefle eft. Sufficit igitur ad quietationem fibi uni-
ciaique faciendam probabilis rconjedtura.
- Orationem denique .fi quis, illam dumtaxat quae Tub
Pnecepto-cadit, feienter kiteniumpit per adfcualem
attentionem ad alia, 8c evagationem Orationis attention!
contrariam, feienter 8c eiim propofito | lie quod
adverterit hujufmodi diftradfcionem, 8c earn non curat
repellere, fed vult progredi in Oratione ■> talisut pec-
ca t, vel refumere debet illud quod in tali voluntaria
diftradtione prolatum elt. N ihilominus attendendura
videtur in cafibus nonnullis , quod non oportet o-
rantem femper conari tota follicitudine continere cor
{hum infra vetba 8c fenfum vocalis Orationis , quin
tolerari poflit evagatio qusedam, feu potiiis cordis la-
xatio fine forti conatu repreflionis cogitationum, nunc
hac , nunc iliac fludluantium. Et hoc vel propter
laflitudincm nature 8c cerebri quamdam turbatiq-
nem, vel propter curfumyelocem Orationis, vel quia
de fenfu verborum illorum' forte difficilium, etiam a-
pud peritiflimos Theologos nihil intelligitur, vel minus
quam continent. Sunt qui perambulando hunt
minus gravati, vel defidesin Oratione j regulariiista-
men obtineri 8c contineri poteft ftabilitas cordis in Ora- .
tionis attentione, ftando vel fedendo, veialiter ho-'
nefte quiefeendo, quam corpus agitando.
Supereft videre de attentione quas fit in affedfcuad
Deum vel ad fpiritualia aliqua qualia non fignificant
verba Orationis quas proferuntur. Ingerit quippe feru-
pulum apud nonnullos didtum Bernardi Super Canned
, ubi prohibere videtur attentionem quamlibetad
alia , quam ad Orationis fignificata & verba, etiam
fi&lutaria videantur, ficut exemplum dat de recogi-
. tatione Sermonum fuorum. Et additquod Monachus
debitor eft omnium verborum Orationis, quas dicun-
tur vel cantantur, five a fua, five ab altera parte.
Videntur hoc alii dicere fub aliis verbis , volentes
quod adhialis attentio coarctetur infra terminos 8c li-
mites Orationis quas dicitur, utfidicatur: Be at us vir
qui non abiit in confilio impiorum, Pf. i. i . hoc, & non
aliud cogitetur. Et quamvis multa fint in Pfalmis,
quae nullam videntur habere connexionem aut appro-
priationem ad Orationis materiam, nihilominus oftenortil
) P 1 160
gatio*cogitationum pafiim occurcefltiuift fine lege SC
ordine non impedit ex toto , quirt faciliter & citor
cum dant operam fe recolligendi, redeant adrecogi-
tandum ilia quæ vox Orationis exprimit, itaqubd citb
cor fie divertens à fe, citrorurfùs ad fe rèvertitur. Sic
longé faciliùs & diviniùs mens aflùeta contemplation?
poteft per diverfa profpiciendo quaquaverfom fè cir-
cunferre, nunc in eoelo fursùm, nunc in terra deor-
A siim, veluti in luce clara pofitiim cor ipfius : fie ni-
hilominus reverfio cum omni facilitate in ca ipfa,
quæ pronunciata funt aut quæ dicuntur attendent
da.
Sunt alia duo , unum bonum , älterum malum,
quæ cor impediunt ne dirigatur adtualis attentio veî
intentio fua fiiper Orationis fenfum vel Verba. Ununr
eft, meditatio 8c hæc quidem in fe eft bond j quoniarit
circa bona verfatur 5 aliöquin non effet meditatio, fed
mendax & curiofa perferutatio. Aliud eft, fortis ha-
bituatio quæ verfatur circa res aliquas terrenas, inutiles
vel nocivas cogitando, ut philoeaptus cogitât de
arnica, avarus de lucro vel damno, iraeundusdevin-
didta, & ita de reliquis. ■
De fëcundis iftis non Oportet dubitare quin impe-
dimentum plurimum afferat ad Orationis attentionem
talis habituatio, ita ut quandoque nedum uniusPfal-
mi verfus, fed totus Plâlmus, immbuniusHoræfpa-
_ tium, quæ decantatur, veluti in oblivione deponitur j
" quæ tarnen oblivio vel evagatio' fi non placeat dum
animadvertitur , fed vinei quæritur in reliquis non
obligat obauditis ad reiterationem fàciendam de necefi*
fitate, quamvis abfque peccato non fuerit : non eninr
caditPræceptumEcclefiæ fiiper Oratione vocali quocf
fiat cum adtuali attentione, neque de ea judicat, ficut
nec obligat earn fieri ex Charitate. Oportet etiairr
quod deliberato & perfedto confenfu non interrumpa-
tur moraliter vocalis Oratio quæ data eft fub Præce-
pto.
Porro de meditatione quæ eft fortis & vehemens
cordis attentio ad ali^iid inveniendum, difficiliùs efti
diffinitivè loqui & univerfaliter. An videlicet meditatio
cceleftium bonorum five donorum fit volunta-
riè admittenda dum vocaliter orandum eft. U t exempli
gratia, dicat aliquis: Domine ne in Furore tuo or*
guas me, neque in ira tua corripias me. Jldiferere met
Domine, quoniam infirmus film. Pf.vi. I. 2. &OCCUr-
ret fibi in mentem triplex judicium D e iu n um in Indit
Hugo de Sanfto Vi&ore in Tra&atulo fuo D eO - C ferno, aliud in Purgatorio, aliud in hoc mundo 3 &
nations , compendiofiflime & fententiofiflime compo- *r ^ ^
fito modos, quibus omnia trahantur ad Orationis for-
mam & modum •, fed non omnium eft doftrinam hanc
prompte in pradticam deducere. Verum hujus inqui-
fitionis determinate difficultatem habet plurimam
propter diverfos orantium mores. E t ne quilibet u-
furpare fibi vellet pro regula generali illud quod varies
habet exitus, dum aliqui faciunt & facere pofiunt
meritorie id quod apud alios in demeritum caderetfive
in detrimentum.
Unde primb dicimus, quod cor afliietum & affedtum
per contemplationem poteft in alia furfumrapi, flare
vel verfari quam fonant Orationis fenfus vel verba:
cum cnim finis & virtus Orationis fit in elevatione mentis
in Deum per pium & humilem affedfcum > quiftrahet
ipfum meditatio fortiter 8c voluntarie 8c ftu-
diose, quateniis poflet fecundum hsec tria duci in af-
fedhim cordis horrendo judicium Inferni, timendo
judicium Purgatorii, quasrendo judicium in hoc mundo
, 1 fecundum mifericordiam Dei, dicens: Facme-
cum fecundum mifericordiam tuam Domine , & fecundum
judicium diligentium nomen tuum. Pf. CXVIII. 124.
132. Qujerimus fi talis immoratio fieri poflit auta-
liquando debeat voluntarie, tempore Orationis debi-
t£c: nam fi fiat inadvertenter 8c abfque confenfu deliberato
, conftat quod non obligat ad reiterationem
8c minus quam vitiofa habituatio. Et ideo apparet
mihi 8c videtur tutius efle, attentis attendendis,
quod hujufinodi meditatio voluntaria non debeat ad-
mitti tempore Orationis debitae , fed vel deferi,
qüis in hoc flat vel verfatur frubtum adipifeitur Ora- ^ vel in aliud tempus refèrvari. Quocirca vifum eft ationis
y ita tarnen ut dum vocalis Oratio data fub præ-
ceptione ilia non omittatur, aut non contemnatur ab
alio prolata audiri. Si verb non imminet taie præce-
ptum vocis exterioris, falubriùs aliquando dimittitur
verbalis Oratio quàm profertùr -, aliquando, inquam,
quoniam poteft humilitas loquentis 8c verborum fa-
cramentum fiipplere minorationem in orantis affebhi,
8c ne nimis aflûefcat aliquis Orationem refugere vel hor-
rere vocalem, vel in labore tali fatisfablionem pcena-
lem exfolvat feu poemtentialem.
Videmus prætereà admodùm plurimos , quos evaliquibus
, quod multiplicatio tanta Orationum voca-
lium qualis obfervatur in multis Religionibus mira-
biliter impedit à perfeblionis inquifitione, quæ per-
ducit ad contemplationem, de commuai lege necefi
fàriam j quoniam ficut cogitatio vertitur in medita-
tionem per fortem 8c vehementem cordis applicatio-
nem ad aliquid unum , fie fit meditatio tandem
contemplatio , per habituationem radieatam 8c multi-
plicatam. Sed qui poteft capere capiat. Sunt ita-
que rarifîimivaldè inter homines tàm Religiofos quàm
fæculares præcipuc in adoléfèentia & juventute idonei^
ad
M H
2 6 1 T>e Oratione & ejus valore. ad contemplationis adeptionem. Pi^ptereä Sanbfei
Patres videntes imperfe|tum noftrum, & attemdentes
quam difficile eft oeio bene uti , volüerudt oecupa-
tionem bonam dare hominibus fuis , fecerunt hoc in
orationibus 8c Canticis multis. Amplius - verb qui-
dam obligantur affiftere tanturamodb fiicientibus ofa-
tiones vocalcs, quemadmodum funt lai’ci vel etiam
aliqui Religiöfi non obligati pro tune Conventum fe-
qui, vel difpentatione, vel ex pm 8c cauta.relaxation
ne , ut ad potiora fe ftiblevcntt Uli tales orationis
tempore pofltmt in meditationibns melius quer pote-
runt fe exercere. Talis erat Auguftinus qui delebta-
batur modo mirabili in cantibus Ecclefhe benefonan-
tibus 8c influebant voces illie in aures fuas , 8c aliquando
illabebatur veritas in cor ejus, nifi forte ipfe
tune erat magis dicendus in contemplatione quam fo-
la meditatione fublevatus. Amplius fiquis fuerit exer-
citatus in aliquo particulari modo contemplationis-
circa divinum aliquod vel morale, tutius eft quod in
ilto femet exerceat, orationis vocalis tempore , quam
ad novam contemplationis fpeciem , per meditation's
nova: ftudium fe convertat. Differat hanc ingerere
fe volentem cordis meditationem in tempus aliud, fu-
fpirans 8c gemens, quod earn etiam tune admittere fibi
non conceditur , 8c dicat fibiipfi pauper homuncio:
Melior eft obedientia quam meditatio , potens eft
Deus reddere vicem majorem in idipfum , 8c fi non
hic forte reddet-, certiffime tarnen in alio feculo, ubi
fiet vox laudis fine perturbatione qualübet noftri cordis,
ipfe retribuet. Deinde cognofcant 8c obfervent
©mnes tarn Clerici qua-m laiei quos oportet diebus
Dominicis 8c Feftivis intcrefie Divino Servitio, qubd
non abfolvuntur ab hoc debito dum feienter fabula-
tionibus intendunt , fed multipliciori reatu fe con-
ftringunt j quia nedum non confetvant prseceptum,
262
fed 8c alios impediunt, 8cinEcclefia,fan61iffimo Dei
Tabemaeulo icandalum inhonorationemque faciunt.
Stent igitur vel fedeant, 8c fi- non vocaliter orando,
faltem in modefta quietc 8c filentio animadvertant
confiderantes , nedum ca quæ dicuntur vel canuntur,
fed quæ myfticè peraguntur in ritibus 8c veftibus fa-
A cris, quæ prætereà in pidturis præfèntantur, 8c ita
de reliquis.
• Denique attendatrur pro præmiffis 8t aliis fimilibus
dubiis refolutive definiendis,( quod Dodfeores Sandli
-priores utentes rhetoricis perfuafionibus in aggrava-
tionem vitiorum 8c laudem virtutuni , non ita tradi-
derunt Vefblutionem moralium materiaiaim , immo
nec fpeculabilium ficut Dodlores recentiores qui per
E quæftiones 8c argumenta proceflerunt ad utramque
partem 8c per decifiones. Proptereà magis infiften-
dum eft ilhs dodtrinis quantum ad cruditionem intel-
ledlus, licet, quantum àd inflammationem affedb’us
efficaciores alSæ judieentur , addita hac Sapiemtis ad-
monitione. j Q u a tibi prxeepit Deus ilia cogita femper.
Eccli.111.22. Quod non obfervant multiTheologo-
rmn noftri temporis, qui de moralibus quafi de ru-
C dibus inateriis ftudere vel inquirere noil digriantur.
Sciemus, inquiunt, talia cum volumus, cum tamen
nulla-fit ad cognofcèndum benè 8c refolutè feientia
difficilior, propter ciifcumftantiarum innumeras varie-
tates. Nec eft afiqtrk tarn excellentiS ingenii, nec
à puero in hac feientia tam exercitatus, qui non inve-
niat quid movitei'- qtnotklie , qùod prius non ita pla-
he cognofcebat. Sed 8c neceflkria eft cognitorum
^ Dei Præceptprui\i iinpletio y alioquin deficiunt feru-
tantés fèrutihio, jitfto Dei judicio hoc permittente.
Similiter oportet qubd à. paftbnibus. fit alienus ^tiide
moiibqs judicat.
1 1
WMm
w w M
F I N I S .
m
7 omi I I I . Pars. I. : R 2 J O A N «
n n
B H IP