y 0annis Gerfonii 1012
io n
crum, fieri poteft: fed omnes contra&us claudican-
tes de fe reprobati funt. Vocatur contradus claudi-
cans, cum una pars eft infecuritate lucrandiquicquid
eveniat, non autem alia j ut dare vaccam pro decern
folidis fingulis annis, Sc fern per vaccam reftitui debe-
re , etiam fi moriatur : ut dare decern francos pro centum
in uno anno, & in fine anni centum francos. Si-
cut reditus ad vitam & in fine omne argentum fuum. a
Seciis eft fi à cafu contradus fit, quamvis poftea bona
æquitas compenfare debet, fi videatur notabiliter
recipi ultra argenti valorem. Poteft commodari alte-
r-i res ex qua prodit utilitas, ôcquæ pejor efficitur aut
devaftatur utendo, & à qua ufusfeparari poteft àpof-
feffione : ut equi, ove$, tunicæ, mantilia, argentea
Vafa, vel ftannea. Poteft haberi focietas- in merci-
moniis lucrando Sc amittendo, unus quidem dabit argentum
fuum, alter verb penum fkciet. Palliatam
ufuram voco folfam mercantiam aut commutationem,
five in una re filer it , five in alia $ & cognofcitur uno
trium fignorum.
Primum , per hoc quod res quæ venditur alia eft
quàm ipfa die dicatur, aut quàm appareat. Eft au-
ricalcum , & venditur pro auro -, eft plumbum 6c
venditur pro ftanno -, eft fimplex calceus, Sc venditur
pro ealceo ex corio Cordubenfi -, eft Liber aliquis
Sc pro alio venditur Libro 5 eft una herba & venditur
pro alia. ' g
Secundum fignum eft in qualitate : vendes malum
aurum, Sc durum, ac fadum per artificium aliquod,
vel mixtionem, pro auro bono Sc puro. Oftendes
mihi bonas litteras ad Librum aliquem mihi fcriben-
dum, deindè fcribes male j bonum pilcem, vel bo-
num vinum & pofteà malum dabis. Vendes mihi
equum aliquem pro bono, 4ano Sc integro, & ipfè
tuftlm patitur. Tamen hie feiendum eft aliquos -eflè
defedus qui fe declarare poflimt ad extra unicuique,
& tales dicere non bportet, modo remittatur ob id
juftum pretium. Alii defedus qui fècreti funt, fè-
cundiim Deum Sc confcientiam dici debent, ac fècun-
dùm Leges civiles. Et etiam pro fortiori ratione, non
quærendæ funt cautelæ plus æquo poftulando, vel in
tenebris, vel per celationem reivenalis, aut often-
dendo omnia efl'e talia. Pro régula generali tenendum,
quod quotiens vendis cariùs quàm juftum ex-
poftulet pretium, peccas, Sc ad reftitutionem tene-
ris. Bonus, famulus juftum pretium quod tenet li-
bram, Sc compenfat res venales ex una parte, pretium
ex altera, Sc defponfavit juftitiam Dei filiam,
gignitque bonum ac probum hominem, legalem ac-
quifitionem. Juftum pretium eft fècundùm bonæ fi-
dei Sc oequitatis. æftimationem, quod ponere poteft
Dominus velPrælatus * eft que res fecura habere concilium,
quod intelligitur tarn de vendente, quàm de
emebte. Notate hiftoriam & exemplum fandi Au-
guftini de Trinit: Omnes care vender e volunt, & erne-
’ re uili. Sc de illo qui reftituit pretium. Hoc de-
duci poteft in fadis Sc in familia quæ intereft merci-
tnoniis j poteft quoque compenfari unum lucrum per
aliud. Exemplum de pigmentario qui habebit pro-
vifionem multarum rerum, quæ fuÉicntur in fine ann
i, hoc deduci poteft. Si defedus eft propter igno-
rantiam tuam & negligentiam, non debesdecipereal-
terum, necdeduccreillam perditionem, ficut in equis
& falfis monetis, foetentibus pifeibus. Sidomustua
corabufta fit : fi res fada fuerit melior perinduftriam
tuam ÔC laborem,, vel per tua pericula : quod ibi non eft
tanta abundantia pannorum, ficut in loco ex quo ve-
nis, poteft compenfare hoc, Stcariusvendere. Hie
funt fex cafus reprobati per probum hominem, legalem
acquifitionem, quando res non eft fada melior
per foam induftriam, & quando earn fine damno fer-
vas, Sc nihil prodeft Rcipüblicæ, imo ei obeft> ficut
hi qui fàciunt ad invicem confpirationem ven-
dere ad eeruun quoddam pretium, ut unus qui enact
omne fe r rum a u t omnes Libros, vel ffumenta alicu-
jus civitatis, vel patriæ, ut vendat in pretio quo ip-
fc voluerit. Vel quando es perfona Ecclefiaftica, St
debes Sc potes aliter vidum tuum acquirere. Cum in
locis landis prohibitis Sc in Feftis præceptis facis con-
tradus tuos. Vel quando hoc facis principaliter ad
cumulandumjine neceflitateinaggravationem Sc gravamen
aliorum.
Tertium fignum eft in quantitate, ut in men-
furis vini, faut frumentorum, aut malitiis, vel fà-
ciendô per malitiam rem aliquam ponderofioremquàm
fit 5 ut madefaciendo lanam, Sc fimili modo 3 vel cum
fartor furatur pannum, aut tucetarius carnes vel ca-
feum, vel pellium artifex pelles. Facerefalfa opera,
M a s res in fingulis artificiis. Cognofci poteft per
hæc tria figna fi quis | habeat artificium quo male
uti poflit vel benè. Aliter, fieri poteft , fi intentio
bona e f t , Sc fi Ecclefia patiatur de illis qui inve-
niunt inventiones novas Sc confuetudines in habitibus.
Mercatura quærit de juramentis fi omnia fint
mortalia & tenenda -, fi non fit efficiendum ut im-
minuatur pretium pofteaquàm venditor juraverit cer-
tum pretium -, fi in Feftis diebus Sc in Ecclefiis fieri
poffint venditiones , ficut fiunt multæ mercimoniæ.
Refpondeo tibi, autciim juras exiftimas te dicere ve-
ritatem , Sc ita fentis in corde tuo , & fi juramen-
tum eft de rebus præteritis vel præfentibus , non pe-
jeras nifi fortaflistuate accufet negligentia. Si fit dc
re futura., honefta Sc tibi poflibili, earn tenere debes
, Sc cum primum non earn tenere Vis , pejeras.
Si feias te mentriri, nec te habere intentionem in corde
tuo Deum vocandi in teftimonium , nec te obli-
gare in corde per juramentum, peccas graviter, quàm-
vis quoad Deum perjurus non fis , nec obligatus per
juramentum fervare quod folo ore juras. Si intelligas
conditionem in corde tuo , ut dicendo : tantum dabis
pro hoc, intelligo fi tu vis j eft aliqualis excu-
fatio , fed non fufficiens , propter extrinfecum fcan-
dalum. Notate de dire&ione intentionis ficut gwber-
nator navis, per hoc quod jurans exponat & dicat
juramenti fiii conditionem. Dico ulteriîis benè aétum
eflè, fi nihil poft talia emeretur juramenta, Sc præ-
fèrtim fi jurans non exponeret intentionem fiiam, fed
nolo ementem ad emptionem obligatum eflè. Bonum
eft etiam non inducerejurantem, ut citojuramentum
fuum faciatj fed quod diceretur pofteaquàm jurafti,
non tibi loqüar ampliiis.. Remedium eflèt, contra-
rium ducere in confiietudinem , Sc tunc emeretur,
Sc fides adhiberetur tali perfonæ fine juranjento, præ-
cipuè bonæ fidei homines illi crederent, hoc patet
in aliquibus benè vendentibus. Aliud remedium ,^quod
rebus pretium eflèt conftitutum.
Quoad Fefta Sc loca fanda i hæc quæftio locum
habebit in tertio Legis Præcepto} fâltem Miflàaudiri
dçbet : humanus fpiritus qui fe percipit deceptum
Sc fèduéfcum fàlfàm per avaritiam interroget remedia,
ut fine ilia honeftè Sc fufficienterpræfèntem tranfigat
vitam. Non procul eundum eft nobis, uteainvema-
mus remedia 5 interrogemus fanétum Joannem , qpj
bonus animæ fuitMedicus&avaritiæcontrarius, q^id
remedii nobis det in præfenti Evangelio fecundum
moralem fènfum. E t video tria fecundum peifonas
quæ interfunt his nuptiis , Jefus, Maria , Sc fui Du-
cipuli. Gonfidera Jefum, confidera Mariam, con-
^ fidera Difcipulos. In Jefu divinam providentiam j
Jefu Salvator. In Maria, amaram poenitentiam.
Maria intèrpretatur amara. In Difcipulis magnam
eorum fufficientiam, hoc exemplum eft per très
refpeèfcus. In fchola tribulationis, in qua politus
«ram ad patientiam addifeendam, coram me ve
nit remedium iupef omnia alia remedia, fiye ,
five quodçunque _a*IU ^
recurrcre ad Je*um »
divin*
prufèt
contrà paupertatem,
malum : fumere Jefiim .
quia per gUdium confiderationis
1013 Sermo in die ‘Purificationis B. Martoe Vir. 1014
prudenliæ omnia expulit mala: Jefusdicit & promit-
tit quod habcamus i'pem in potentiam fuata, Êipien-
tiam & bonitatem , & ipfe nos non defer«. Præci-
pit ut rejiciamus omnem folliçitudinem, exemplo a-
vium & florum. In bons fide mentiri Jefus non poteft
, decipere non poteft. Et quid ? Video quôd fi
Quis fperavit in Domino & derèUShss efi ab eo ? £c fi
dereliquerit eum lècundùm vitam hanç miiêram, mag-
noperè recepit eum , Sc honoravit, Sc retinuit in felicitate
gloriofa. Vitemus perv«fos duos malculos,
qui imprimis amant avarititiam , 8c magnas expenfiu
per ædificationem | Sc juris profecutionem , Sc ho-
modo Re x aliquis, vel Princeps veridicus 8c potens ^ minum opinionem , quæ duntaxat variatio^quædam
diceret quod in eum fpeares., nec ullotnodo time- eft. Expenlæ, præfertim in juris
res quoniam te derelicturus non eflèt, putares te
admodùm fecurum. Multôfecuriores eflè debemus de
Deo. Si fit tibi Emilia & poflèfliones , tribuistibife-
curitatem, Sc expelles omnan melancholicam folli-
citudinem : Sc tamen omne illud deficere poteft mille
modis: Deus autem neminem deficere poteft. Cur
ergo Deum non habes m fecuritatem ?
Ulteriùs Deus bonus Pat« noft«eft, quemadmo-
diim ipfe dicit 5 qui nos multô plus diligit quam mater fi-
lium: cùm « g o fit tarn diveSj tam làpienssSc tam potens,
non nos delèret in neceûitate nqftra, Sc lècundùm quod
Iciverit opus efiènobis. Sæpiusenimdic«edebemus:
Inclina cor meum Dem in teftimonia tm, P f cxvni. 5 6 :
Sed hic melancholies lèllicitudo in corde deficienti ac
timido replicat, Sc dicit Deum vellè ut quis lèip-
fum ju v« , alioquin Deus eum non juvabit. ^ Verum
eft , labora, 8c 6 c juxta poflè tuum, modo hoc fit
|«ôd P « ipfum Deus non ad iracundiam provoC«ur
ptr peccatum morale -, hoc enim fe juvare non eft , “
fed deftruere. Pete quod libitum eft ad hoc quod
paternalis lùa voluntas fiat in te , Sc tua temporalita-
te : ficut feit Sc vult illud tibi condueere, conducit :
Sc ficut fit in coelis fuperiaribus vel in cogitationibus
juftorum , qui ccelum firnt, in quo Deus habitat.
Notate de hortulano, qui cumulabat thefaurum. N o tate
de muliere , quæ interrogabat, fi aliqui vellent.
ei tollere guh«natorem fiium. Si ftatus tuus tibi minor
apparet quàm tua exigant m « ita , confid«'a
gratias quas Deus tibi fup« alio* fecit, unp modo vel
alio. Si enim confidwes illos qui funt ditiores te ,
8c tu invideas : teiplùm deftruis St aflhgis. Notate de
Eremita. Si habeas viâum in uno ftatu, non quæras
ipfiim augere Sc 6cere de neceflitate fuperfluitatem.
Si pati habeas pro te vel pueris tuis , accipe Fidem
bonam, Sc hoc argue modo : vel htec paupertaseft
pro peccatis meis, vel non; fi fit pro peccatismeis,
pcena prod«it mihi, quia habeo patientiam : fi .eft
fine peccato meo , Deus me remunerabit débité h îc ,
vel alibi, ficut fedt omnibus amicis fiiis. Quid feis,
li hæc paup«tas fit ad humilandum te , vel ut caftus
fias, vel alit« te excitandum ad Deum, Sc aufcren-
dum de peccati periculo? Et fi neceflè eflèt mori 6 -
me, fi placeret D eo , ignoro quandomoriendumfit,
ideo hab«e.deberem patientiam. Exemplum de pueris
qui verb«antur , Sc deindè irridentur , quia eft
utilitas eorum.
Voca feeundô Mariam, id eft mare anjarum, hoc
eft confiderationero gravaminis Sc difilcültatis quæ
eft in poenitentia hujus peccati, præfertim cùm ven-
tum fuerit ad Etisfactionem Sc reftitutionem. Eftba-
culus lpineus : nimis invite reftituitur , vel quia ex-
pcn6 d l pecunia , vel ob magnum qui mehoatus eft
ftatum , aut propt« avaritiam quæ nimis ftrinxit
in laqueis fuis p«fonam, proponendoeitimorempau-
p«tatis , indigentiæ , 8c v«ecundiæ. Notate de inftrumentis
funt nocivæ, & ædificatione : familiaritas hominum
qui praètici dicuntur , folùm commoditatem quærit,
Sc diverfà fæpius probra. Sumamus eum magnis ex-
penfis frugalitatem, & parïim curabimus vitam no-
ltram : parùm enim eam fuftentat.ta Habentes aliment & quibus tegamur i . Tim. VI. 8. See. Nihil intu- limus in hune mundum ÿ . 7. Item non comittamus vitam
noftram aliorum opinioni, fèd veritati & Deo. Prudens See. Nihil eft tam fragile , nihil tam muta-
bile ficut hominum loquela. Mihi crede , qui vivit
ad alterius opinionem, nunquam pacem habebit, nec
gaudium , nec fufficientiam. Qui te reprehendunt de
parvo ftatu , non vellent apponere quatuor denarios
ad eum augmentandum. Stultum ergb e f t , velle a-
feendere altiùs quàm homo poffit, ad fâtisfacien-
dum fèrmoni Sc loquelæ talium hominum. Notate
hiftoriam vel narrationem de viro , & filiis fuis , Sc
afina fùa, quam quidem afinam nullo paèto ducere
poterant, quin à prætereuntibus arguerentur. Duc
afinam tuam fecundum æftimationem tuam, füge pericula
omnibus modis , imitari non poteris omnium
opinionem , fume pro re tua domeftica Sc familiavi
frugalitatem contrà, prodigalitatem Sc diffipationem,
fume poffibilitatem contrà vanam vulgi opinionem.
30ANNI S GERSON1 1
DoBoris & CancclUrii Varißmßs
S E R M O
DE DIE PURIFICATIONIS
N O S T R A DOMI NÄ
F A C T U S P A R I S I I S .
Sufiepimus Deus miferkordiam tuam in medio
Temfli. In Pfal. XLVii. t ciifi’%
V Erba hKC Prophet» David recitantur inMif-
i'a- Introitu Matris noliiac 6r.6he Ecdefise,
Utinam in fpiritusli templonoftri cordis modo
talem recipercmus miibricordiam, ut denobifipfis
18c anima noftra miferkordiam haberemus, quemad-
modum admonet Sapiens Mifirere inquit, anima
tuajlacens Deo. Eccli. xxx. 14. Non eft major cru-
delitas, furor, aut inhumanitas, quam illa qu» eft hornig
nis contra femetipibm; quä ftifibi iffinet]uam,cus bonus.
illis vel rebus , quæ dicuntur Gallioè' tire- ■— ~ ~ ---- H ■ . ' . - j. i i . .« , a,
lire, fagedde, barbe&nafee. Vide quod p « hoc amit- D E e c li.x iv .f. E t mtermultashuiufinodicrudelitatesde
■ ' ^ .. . . . 1 ° - u quibus loqui pofîem in fèquentibus, una eft permitgis
tisDeum, Paradifum, gratiam, totummundum, Sc
infemum acquiris 5 omne quoque bonum amittis : fi
aliquid malè acquifiveris, hoc fuerit reftjtuendum ,
aut fulpendium ferendum. Non igitur malè quicquam
acquiras, ne labaris 8c décidas in hujulmodj pericu-
6 , aliquid à pueris tuis expeètando.
T « t io , Difcipuli Jelù Chrifti hanc ejiciunt avaritiam
per boni exempli eorum baculos,Sc eorum fufficientiam,
Exi immunda ac foeda.m«etrix, nimis diù ibi morata es-
Tomi I I I . Pars I I I .
tëre fe mori, 8c feienter quidem. E t qua 6me; Fame
fpirituali, quætantoeftpericulofior, quanto anima
ptæftat corpori , Sc p«petua yita temporali.
Profeèto cibus animæ eft v«bum Dei: ficut hab«ur
in Evangelio fenèti Marthæi hominem non folum
vivere pane mat«iali , fed vert» D e i, qui panis eft
animæ. Hi ergo animas eorum periculofiflïmè 6me
mori finunt, veluti crudeliffimi Sc ùnmites, qui pa-
Ss s 1 nem
f