qucntibus. Sunt ifeiùpèr apud Saluftium debello Jugiir- virtutum moralâim. H x c quia vcnit ab intrinfeco 8c
tino mordaciffimæ 8c acerbifîimæ declamationes Ma- eledionc , de Jfê laudabilis eft.
i*n baud nobilis parente!æ, contra 8c adversùs nobili- Nobilitas heroicalis , eft quxdam nobilitas homi-
i .itcm, qua: volvuntur circa nunc didum cardinem num provcniens cx virtutibus plufquam moralibus,
criminationis propriorum inNobilibus facinorum, fia- juxta traditionem Philofophi. H x c quia venit ab in-
gitiorum, dedecorumque moram, Quid prodeft illi trinfeco cum divino muncre, per ft laudabilis eft 8choJ
quern mores fordidant, generatio clara ? Aut quid no- nore digniflima, quia data in fignum virtutis.
cet huic generatio vilis quern mores adornant? Prodeft^ Notabilis fiipernaturalis, eft eminentia quxdam nolecundùm
Ariftotelem ad Politico: felicitatis quoddam tabilis homini proveniens ex charitate quæ Jbperna-
dccus j quia non omnino felix eft fecundum eum qui turalis gratia eft, per quam homo fit per adoptioncm
Ipccic turpiftimus eft, ignobilis 8c fine prole. N o - filius D e i, fit anima fponfiiChrifti, fittemplumSpi-
bilitas vero poteft fecundum Theologos magis cvehi,' ritus fandi, fine qua nobilitates ceteræ nihil funt ni-
ut fit una perfediffimorum hie fecundum très Théo- hil proficiunt. Obfiint potiùs aliquando j quia quod.
lOgicas virtutes militantium, altera in coelefti félicita- altum eft hominibus, abominatio eft apud D eum . Luc.
tc perpetuo regnantium: fic enim Deus legiturfecif- xvi. ip. Remanet quoque homo filius 6c vas contufe
Chriftianos genus elcElum & regale facerdotium j E j
it. Petr. Reges infuper 6c Regnum tanquam nobilif-
lîmc régnantes fuper omnia, præfertim in pleniflimo
cofporis Dominio, de quo Seneca, linger are Jtbi maximum
melix aptum in interitum æternum, 6c ideb deterio-
ris conditions funt brutis. Propterea nulla nobilitaS
eligibilior eft, nulla dignior, quàm eflb Chriftianum
’e 6c nomine, 6c ita præclariftimus in Rege Franco-
imperium eft. EtHoratius: Latiùs régnés^ fra- rum titulus eft, quod Chriftianiffimus nominetur oil cm dont an do fpiritum, quant ft Libiam remotis qradi-
bus jungas & uterque Venus fervietuni. Confonat Clau-
diarius: Tunc omnia jure tenebis, cum poter is Rex effe
tut. Denique Salomon : Prov. xvi. 32. Melior eft fa-
jplenS'Viro fortin & qui dominatur animo Juo expugnatone
urbium. Quos omnes Chrifti fuperat autoritas.
^ Ubfcquenter poll: datam nobilitatis deferiptionem
generalem, quæ particularibiis poteft adaptari, pau-
cis divinarum 6c fpiritualium modificationibus appo-
fitis, ut tadum eft j poft enumeratas infuper de nobi-
litate diftindiones tarn in majöri mundo, qui macro-
Joann. vin. 34. Qui facit peccatum , fervuseft peccati, cofmus, quàm in minori qui micröcofmus appellaturj
6c ita fervus vilifîimæ rei, immb nihil, quia nihil B fupercft tertio dicere breviter de ignobilitate, quæ
funt homines cum peccant. Illtld inquam nihil, dequo
Joann. 1. Sine ipfo fa tlum eft nih il. Glof. id eft peccatum.
Quid autem magis alienum ab omni nobilitate,
quid prorliis advcrfiim forori lux libertati,quam igno-
biliffimum fervitutis talis jugum, quam die inancipium
tamimpurum, abominandum, deteftabile.
Poftremo educere combinationes 6c comparationes
ontnium quas numeravimus nobilitatum, ftudiofx
meditationi relinquatur, 6c occafionem dedilte fuffe-
cerit ad cognofcendum prxeipue fpecies lex nobilitatum
in hominibus, qux magis in communi cadunt in-
telledu, qux funt naturalisparentalis, honeftalis,
virtualis, heroicalis, 6c fupernaturalis. Quorum fin-
gularum talis eft deferiptio.
Nobilitas naturalis,eft eminentia quxdam notabilis
homini proveniens ex perlpicaci judicio rationis. H x c
autem per fc non eft moraliter vel meritoric laudabilis;
quia non vcnit ex eledione liberi arbitrii: dicitur
per lui deferiptionem contrarii, fatis apparebit, apparet
6c eminet. Reperitur quoque prxeipue in perverfis
moribus juxta gradus multiplices vitiorum.
Primus ignobilitatis gradus,eft in dxmonibus 6c dam-
natis.
Alter in beftialibus, ex corruptione vitiola rationis
fub animalibus brutis, ficutelevat fuper hominem vir-
tus heroi’ea.
Tertius gradus, eft in intemperatis, qui videlicet ex
habitu 6c eledione cum certa malitia peccant, glorian-
tes cum malefecerint.
Quai-ti, funt incontinentes, qui renitentes paftionibus,
fed non firmo corde vel animo, tandem ab cis v id i fiic-
cumbunt.
E x parte verb corporis bonorumque fortuitorurii
ignobilitas conliirgit tripliciter > autexcarentia charx
propagationis, aut ex defedu proprix induftrix 6c
amicorum promotionis, aut quia non placet principinotabilis
Me 6c poftmodtim, quia telle Philpfopho C bus eos honorarc, ditarb vel nobilitare. Tales dicun-
1 . Phyfic. Q u o d modicum eft pronihilo reputatur. T a - tur agteftes vel lervi naturales, velbarbari, vel villa-
les 6c fi de jure Nobiles Hint, fervi de fabto fæpè n i, vel obfeuri, vel ruftici. Déterminât autem Phi-
fiunt. lofophus. 2. P o li t i c .‘A\o$ homines eflè naturalitelr feivoS
Nobilitas parentalis, eft præemincntiaquxdam no- 6c ignobiles, qui deficiünt in ratione 6c in corporb
tabilis homini proveniens ex laude conditionis paren- robur habentj quemadmodum naturalis nobilitas Contains
, non quidem ex primis parentibus, quia com- fiftit in clara 6c illuminata ratione, licet corpus fit
munis eft ad omnes. H x c fimiliter non eft per fe mo- ~
ralitcr laudabilis -, quia ab extrinfeco venit, nec ex
eleftione : quamvis probabile eft , ut ait Ariftoteles,
d e bonis bonosnafei) h x c approbatin' apud nos vehit an-
thonomaticè, militanti in armis ftatui.
Nobilitas horteftalis, eft eminbntia quxdam notabidebile.
/De quo dicitur, cotifilio pollet cut vm natura
negavit.
Q Olligamus pro parte quarta quadruplex ex prx-
miflis Corollarium.
P rim um Corollarium. Quod pUlchritudötötiUsUnilis
homini, proveniens ex beneplacito honeftantis verfitatisconfiftitinconfeivatione nobilitatis, ita quod
ipfilm vel honeftantium, vel per filialem adoptionem illud pulchrum eft, quod cuftodit ordinem, fèrvat-
a Principe, vel per promotionem ad dignitatem ali- que naturam j ficutè contra tutpis eft pars qux-fuo non
quam, ut fit noviter multis modis. H x c fimiliter non congruit univerfo. Quid autem videre poterls ordi-
eft de fc moraliter laudabilis, quia venit ab extrinfe-n natius, quam majoris hujus mundi fpeciem percon-
co , nec ex eleblione propria ut fic > h x c confert ut^catenationes duas, auream fpiritualium caularum 6c
homo fit caput 6c principium generis fubfequentis, argenteam corporalium, fecundum nobilitatem in-
ficut degeneres fiunt fui generis cauda vel terminus, fluendi d fuperioribus ad infima per media.
H x c pollet dici perlbnalis vel adventitia $ quoniam ad- Corollarium fecundum. Pax , fanitas , lalus , H-
venit pCrfonx jam conftitutx, 8c extenditur ad emi- bertas cujufiibet politix, refidet in conicrvatione 6c
nentiam omnem ilotabilem tam Ecclefiafticam quam honoratione nobilitatis j è contra nihil magis advCrlum
tempqralcm, vel civilem magis qudm nobilitas pa- pad, nihil amplius eaulativum fchifmatis 6c diflidii
; > , - , i quam nobilitatis vilipenfio, dum juxta verbum Pro-
Nobilitas virtualis, eft eminentia quxdam notabilis phetx: Tumultuatur ignobiltscontranobilem, Ilaix.in.
homini piovcniens cx aflliefadione vel habituationb 4* dumqile Nobiles objiciunt ptavis moribus 6cconfi- •
Uis
2 i 3 . 1 m
liis propriam nobilitatem,. quam ficutneclibertatem,
nemobonus, nifi cumvitaperdit.
Corollariim Ter tium . Libertas, falus & iänitas mi-
crocofmi reponitur & iälvatur in tranquilitate nobilitatis
f e , dum mens fuprema principatuv rationi, &
ratio fenfualitati, & fenfualitatis partes nobilioresfiias
abfque impedimento virtutes exercent, fint ipfe naturales,
fint vitales, fint animales: habet enim con
2 I 4
Difcipttlus. Opto te comparationem allignare talis
Ecclefiafticæ nobilitatis ad alias, utad naturalem, at-
queparentalem, virtualem, 8cheroïcajem.
Aiagifter. Non opus eft, quoniam ex alibi traditis
perfpicuaresell:, 8c comparationes didicifti odiofas.
DifiifuLus. Die attamen numquid obviât. nobilitaS
Eccleliaftica parentali nobilitati, lältemita quod non
liceat inftituere fiindationes Ecclefiarum in quibusfoli
ditio nobilitatis hoc proprium, ut le nitatur diffun--^ N obile_s_ in_f_ti_tu_a_n_t_ur• irn~ G'a_n_o_n:ic_o_sij ho_ c quoqu^e modo d<e
dere 6c communicare, 6c fe quodammodo dare. Ex feminis in profeftioneRcgulari.
adverlo autem ignobilitas, qux 6c rufticitas, dicitur non
sirure, fed ad ruditate, fatagit rapere 6c ad feefle.
Propterea re6le Paulus inducit effebeatius, 6c itano-
bilius dare quam accipere. E t proinde damnatius, 6c
fic ignobilius diripere eft, quam perderc. Corollarium quartum. Nulla res poteft ita degenerate,
quin nobilitatem aliquamretineat, ficut & cn-
titatem, 6c ita nobilitas eft in dxmonibus 6c damna-
tis} qui tamen non dicuntur nobiles propter deterio-
rem ex Dei contcmptu 6c blafphemiis ignobilitatem j
ficut proportionabiliter apud viatores blafphemos,
homicidas, raptores, Dei denique 6c fuxLegiscon-
temptores, 6c ea propter ignobiles intellige, fed non
eft in omnibus manifeftum. Propterea nobilitas una
vel altera colitur 6c honoratur, quoufque homo ille
M a g it te r . Non video repugnantiam j tu fi quam cer-
nis aperi.
Difeipulus. Auélor Summx d e v itiis & virtutibus,
non mediocris apud te reputationis, videtur ex propo-
fito damnare conluetudines hujufmodi, Traélatu d e
Superbia in ipfius lêcunda divifione j ubinumerans nobilitatem
generis inter bona naturx, earn multis modis
contemnendam oftendit: dehinc fex in fpeciali rationes
aflignat contra confiietudinem qux taéla eft.
M a g iS le r . Memini. Sed intelligentia diélorum e x
caufis aflumenda eft dicendi, fecundum Hilarium. Fuit
ifte Au6lor totus devotus 6c mdfalis acerrimus , 6c
ufus eft frequentiflimè doftrina quam Ariftoteles dat
in Ethicis de inventione medii, per fimilitudinem volen-
tium tortuofa ad re6litudinem lignareducere, plicans
quidam nobilis, qui in coelis longinquam abiit regio- :,,a plus ad oppolitam partem , ut per ipfum redeant
nem accipere regnum Patris revertetur ad judicium,ß facilius medium j redèque fiftant. Mos infupportabi-
manifeftaturus ablcondita cordium, dum alligabit R e - lis eft apud Declamatores, Rhetores, Advocatos, nunc
ges prxvaricantes in compedibus, 6c nobiles degeneres
in manicis ferreis, ubi fempiternus horror inhabitant.
Nobiles verb meritis 6c gratia prxditos vo-
cabit, dicens: V'enite benediUi P a t r is m e i, percipite regnum
quod vobis p a r at um eft ab origine mundi. Matth.
x x v . 34. Plena prorsiis, xterna, jucundiflimaque erit
talis nobilitas.
in vituperium, nunc in laudem, utinlocutionibushy-
perbolicis id eft exceftivis. Signum accipeinhoc Au-
dore j quoniam vitium fingulum prxfert ceteris in ali-
quibus circunftatiis malitix , 6c ita de qualibet virtu-
te relpedu laudis ccterhrum. Nondum vigebat adeb
dubiorum decifio per quxftiones quæ prxcifam inve-
nirent veritatem circa medium virtutis , rejedis tro-
pis ac figuris coloribufque rhetoricis. Unde provenir
aliquando parum confideratè legentibus error in intel-
ledu 6c confequenter in prxdicationis effebtu.
.Difcupulus. Cur ita ?
Magifler. Quia pugnant adversùs unum extremo-
E rum de vitiis, adeo quod reliquum fovent, puta de-
teftantes avaritiam ipfi prodigalitatem dum non reprobant
laudare creduntur j cum tamen debeat Prxdica-
tor ambidexter elfe, velut alter Aod, feriens fimul à
dextris 6c a finiftris, per gladium Ipiritus bis acutum,
OPUSCULUM SECUNDUM*
D E
N O B I L I T A T
E C C L E S I A S T I C A.
V e l d e r e c ip ie n d is in q u ib u f c um q u e E c c le f i i s f o i l s C utrum9ue vitium pariter confodiens. Similiter in vir-
N o b ilib u s .
De novo editum ex Cod. M.S. Vitt, iS
Difeipulus. *|k M A g i s t e r die qua ratione dum
] \ / | tradares de Nobilitate fuper illud
Evangelicum : homo quidam N o -
b ills )& c c . L u c .x ix . 12. non expreflifle videris quid-
quam de Ecclefiaftica nobilitate 5 qux tamen prxei-
puum tenet locum.
M a g ifler . Comprchenditur fub ilia nobilitatis fpe-
cie, quamfexto loco notavimusfupernaturalem, imo
6c fub tertia, quam perfonalem vel honeftalem diximus:
omnis itaque poteftas gratiarum gratis datarum fuper-
naturahter ad xdificationem Ecclefix per Chriftum, eft
eminentia quxdam notabilis, proveniens homini fuper-
naturaliter poll fui-ipfius ortum. cuius t o t funt _
tutibus non ita laudet Petrum juxta proverbiumvulgi,
quod vituperet Paulum.
Difeipulus. Suadcs utiliter fub hac generalitate;
fed cam opto fledi particulariter ad rem necelfa-
riam.
M a g if le r . Caufam dicendi contra confiietudinem
nolentium recipereCanonicosnifi Nobiles, inducitdi-
dus Audor ex verbis Nobilium, oportere dipentium
Nobiles.efie Canonicos, per quos temporalia multa qux
poflident tueri pofient 6c deffendi: qua hypothefi feu
caufa, quafi non fit alia prxfuppofitä, vehementer ex-
aggerat 6c invehit adversus hanc confiietudinem. „ H x c
„ eft, inquit, perverfttas multiplex tanquam fi terra fur-
,, film, cxlum deorfiim > pedes ad caput, caput fub pe-
„ dibus, facies ad dorfum: temporaliafcilicet loco fpi-
„ritualiumprxponendo. Hierursus eft,inquit, gran-
,, dis indiferetio quxrens genus mercenarii non merce-
5 lterr P ° î Mi-ipfius ortum , cujus tot funt fpecies n „narium quia nec femper milites benè euftodiunt Chriq
o ujulmodi m*atix Hint divinitus exhibitxj qua- „ f tu ra , quamvis foitè lapides caftrorum.............dat
1 m upiema poil gi'atiam Panalis ,, in exemçlum milites lèpulchri Dominiper myfterium.
,,Eftrursus, inquit, confuetudo talis contrariaChri-
„ fto,qui eligit ignobiles.,, Deinde collegit alias rationes
ex arrogantia Nobilium, eflê dedignantium cum hu-
milibus 6c ignobilibus.
Difcipulus. Habes judicio meo fummatim caulâs dicendi
y lèd numquid fùnt efficaces? Magifler. Mimimè. Talis quippè fàllacia committi-
tur, quæ per defèdum memorationis caulàrum, cau-
O 2 fiim
. 1 poft gi-atiam gratum facientem Papalis
Aut?ritas inferta vel junda Sacerdotali: dehinc def-
cendendoperPatriarchas, Primates, Arcliiepifcopos,
Epifcopos , Archipresbyteros , Decanos , Curatos,
cc ita de rehquis dignitatibus, ordinibus, gradibus6c
gratiarum divifionibus, ad utilitatem populi Chriftiani
pi o ut vult Spiritus fandus j cujufinodi funtgi*atiafii-
nitatum, difcretio fpirituum, genera linguaiiim cum
cetens. .
TomiJIT. Pars I.