784
eft , quomodö diverfe loca pro fui confervatione ex
natural? in ft indu pctunt, 6t quomodo quælibet fpe-
cics fibi adhæret. Grues fimul volant : lupi fimul cur-
runt : 6t et,am fciunt tempora fua pariendi 6t quiefeen-
di : & loca calons 6t frigoris : ficut hirundines, quæ
præveniunt tempus frigoris, petendo regiones calidàs : u_________________ _____ 3 ____ iutjL ^
mirabilis Deus in creaturis fuis. Vide formicam , v ix^ ftiæ ab ejus obedientia ; valent tarnen adhuc homini
fimiliter. Rcfpondctur, fi homo nonpeccaflèt, 0m-
nes creaturæ inferiores fubditæ ei fuiffent, 6c fie lupf
ÔC ferpentes obediviflent ei ad nutum. Sed quia . 5
Frqngenti F idem , Fides frangetur eidem,
quia homo non obedivit Altiflimo, abfolutæfuntbc
ad terrendum eum, neinpeccatopermaneat, ne for-
tè lælus à ferpente , in peccato moriatur; 6tadre-
memorandam tranfgreftionem , propter quam ei illa
rebellant : 8t nonne de venenofis animalibus tyriaca
medicinalis conficitür?
videri poteft, 6c habet tôtoculos6ctot pedes, 6ccaput,
6c corpus ficut equus ; fentit 6c laborat.
Mirare relolutionem animalium in terra de qua fad
a funt: jam homo milii loquitur, lentit, 6c intel-'
ligit, mandat, régnât6cterretalios: fubitorefolvitur
in terram 6c pulverem, ubi non eft vox , neque fen-
fus : 6c itcrùm de te lurget homo viyus, fentiens, 6c
in te llig e n c e . Mirum nobis : fed quid minim illi,
qui omnia quæcunque voluit fecit. Quod admiratur
Plalmifta dicens: Quam magnificata funt opera tua Domine
ƒ 6cc. P f xcr. <5.
Mirare feminalem virtutem , cujus tanta , 6c tam
mirabilis eft multitudo, 6c abundantia formarum, fecun-
dum rationes feminales in rebus : Terra cnim tot her-
bas, tam diverlàs, 6c utiles, 6c médicinales de fe
producit j miramur unde habet illam potentiam.
Item videmus minutilfimum granum feminis, de quo
producitur magna arbor , ubi habuit granum tot ra-
mos, tot folia , tot frudus ? Certè mirabilis Deus
in creaturis fuis. B
Miremur trutinationem, librationem univerforum,
quod omne, quod e f t , aut eft fubftantia , aut acci-
dens, juxtà illud:
Summtis ylriftoteles t rutin abat culmina mundi.
ïn duo divifit quicquid in Orbe fuit:
Item omnia conftituta funt fub numéro , pondéré 6c
menfiira, ut dicit Salomon. Sap. 11. 21. Numéro res
diftinguntur, pondéré fituantur, menfura limitantur;
& tamen multipliciter res diftinguuntur.
Prima differentia rerum. Quædam habent effe, ut
lapides j quædam efie 5c vivere,utbruta ; quædam habent
effe, vivere6cintelligere, ut Angeli 6c homines.
Secunda differentia. l i ’dam funt mutabilia 6c corruptibilia,
Item dicit : ad quid valent pulices, qufnos inquiétant
? Rcfpondctur , valent ad humiliandum homi-
nem ; homo enim turnet fuperbiâ, inquietatus à pu-
lice humiliât fe , dicendo? Quid te exaltas pulvis 6c
cinis, qui pulici non vales refiftere ? Pro indubitato
ergo tene ex paucis multa, quod omnia funt utilia, 6c
derogaret ejus honori, ipfum aliquid inutile creafic.
Sed fi tu non intelligis, dicit tibi Auguftinus ; fimile
eft j ficut fi vadis ad officinam artificis, forte fabri,
aut alterius , vides ibi multa inftrumenta, malleos,
clavos, 6cc. dicis, ad quid tarita multitudo inftrumen-
toi;um ? Novit artifex , qui nihil ibi retinet inutile.
Sic artifex omnium Deus gloriofus novit in guberna-
tione fua quid habeat in toto Univerfo, ad quid con-
didit, ad quid valet. Huic te fubjice, 6c admiran-
do magnifica, lauda, glorifica, fupercxalta 6c bene-
dic Deum in operibus dicendo Canticum omnia opera Domini Domino. : Benedicite date Dominum de coelis Dan ill • f7 . Item: Lau- , 5cc. P f CXLVIII. 1. G lofa.
id eft , date aétionem laudis & admiïationis, pmni
varietate 6c mirabili virtute.
Chrifto Judice tuo , in fine fæculi mirare , quod
judicatus veniet judicaturus. Et undè ei tanta fapien-
tia, quod cujuflibet fadfa ita feiet plenè, qua cunque
cogitavit, fecit 6c dixit , ac fi fibi foli intentus fuif-
f e t , ac fi foliim ad ipfum refpedfum habuiftèt ? Et
quàm mirabilis eritjuftitia, ubi nihil bonimanebitir-
prreemhuennfeibrailtiau mfu,n t6juc dniichiail mejualsiimpunitum: certè Incom- , & inveftigabiles vu Ul ins.
Rom. xi. 33. Et quamvis miranda funt ejus Judicia,
ut terreftria; quædam funt immutabilia6c ^ a ______
incorruptibilia, ut funt fupercceleftia 3 quædam funt tamen hoc firmiter eft tenendum, quod omnia juftif-
corporalia, quædam fpiritualia: quædam fimul,6cc. fimè fecit 6c faciet, quia fummè bonus , 6c nulli fe-
E x hisjcollige Creatorem illorum potentiflimum , cit injuriam. Et quia damnatis non dabit Regnum,
/apientiffimum 6c optimum, trinum 6c unum : 6cqui, nos facit eis injuriam, quia nihil juris habent in Regno,
hisconfideratis, non excitatur ad cognofcendum fuum Modo régula eft: Qui nihil habet juris, non poteft cau-
Creatorem, cæcus eft , furdus, mutus, 6c ftultus; Cfare de injuring ficut ncc ego poflemcaufere, quia me
Cognovit enim bos poffeforem fuum & afinus Prafepe Do- non fecit Angelum , quia nec merui de jure effe ver-
minifui. Ifaï. i. 3. Ille autem non vult intelligere Creatorem
fuum.
Mirare utilitatem, durabilitatem 6c firmitatem rerum;
nihil enim in rerum natura fruftra; quia Deus
6c natura nihil faciunt fruftra; unde Sol 6c Luna di-
lfinguunt nobis tempora; inde feimus, quando dies
eft, 6c quando eft nox, 6c de durabilitate Solis videmus
jam, quod plufquam per fex millia Annorum vo-
lutus eft, 6c motus, 6c non deficit, ut vult Auguftinus.
Si fiflffet rota artificis terreni, millefies ffaóta
fuiffet, 6c quomodo continue lucet, 6c non indiget
fepo. Si fuiflet lucerna artificis terreni, dudiim ex-
tindta fuiflet. Et fi objeceris de militate , an diabolus
fit utilis? Refpondetur, quodfic. Nonne tortor 6c
liéfor eft utilis in civitate propter malefa&orcs? Etin
toto Univerfo ille tortor eft, malefaètor.
Item le g e , quantum utilis fuit Job, cui coronam
patientix augmentavit. Sic cnim clementiflimus Deus
malo bene utitur. Sed diceres ? Pro quo funt dam-
nati utiles in Inferno ? Refpondetur, ad oftendendam
divinam juftitiam, 6c ad augmentandam gloriam San-
éforum. San6li cnim videntestottormentadamnato-
rum, glorificant Deum intimiiis, qui eoseripuitatot
tor mentis.
Item objicit de lupis, 6c ferpentibus, 6cficdealiis
mis ; ncc poterit quis fe excufare per ignorantiam ;
quilibet enim habet jus naturale in Corde fuo, 6c cui-
libet infpiravit Dominus aliquod bonum, five fucrit
paganus, fivejudæus. Et quia negligentior fuit pro
falute fua, quàm pro bonis corporis, pro quibus cu-
curriflct ad diverfas partes mundi, fifcneglcxit, im-
putet fibi. Nec caufari poteft de perpetuitate pcena-
rum : quia cnim contra ætemum peccavit, 6c per-
petuumcontempfit, 6cblafphemavitDominum, perpétua
poenâ punietur. Quia fi perpetuo blafphema-
r e t , 6c fblùm temporaliter puniretur , maneret aliquid
impunitum. Etiam quia qui committit crimen
læfæ Majeftatis contrà temporalem Principem dam-
natur perpetuo exilio. Et fi perpetuo hie viveret,
perpetuo llaret Sententia. Una er^o gutta divinæ of-
j-jfenfæ eft major omni offenfa contra temporalem Prin-
cipcm, quia ifte momentaneus, ille verb Princcps x-
ternus. Bene ergo finaliter 6c juftè omnia bene fecit
, 6c faciet ; quod fi non faceret, Deus non diet :
qui poteft capere capiat, qui non poteft, credat, &
admirando veneretur.
C A -
C A P I T. VIIL
D E
VIA PEREGRIN ATIV A.
■ p L e v a t a mente per admirationem in opificem
■ E* omnium, incidit illud memoriæ noftræ in perfona A
Redemptoris noftri didtum : Recordarepauper tat is me a.
Thren.m. 19. Quia ergo Redemptor propter nos homines
, 6c pfopter noftram filutem defeendit de coelis, 6c
incarnatus eft j dignum eft peregrinàtionem ejus, attenta
mente in hac terra, 6c cum gratitudinemedita-
ri : omnia enim pro noftro exemplo, 6c modo nobis
fnlutari hæc egit. De hoc dicit Bernardus in perfona
Chrifti: In vita me a poteris cognofcêre viam tuam, ut fient
ego paupertatis , charitatis , humilitatis ,■ patientU,
Altiflimus in abjedto loco nafeitur.
Bajulator 6c fuftentatoi omnium in prxfepio fuften-
tatur.
Confblator omnium Angelorum in medio reperitur
jumentorum.
Ditiflimus Conditor omnium,honoratur muncre Ma-
gorum.
Eternus nutrior omnium cibo pafeitur mortalium.
Fons 6c origo omnium, fitit potum Angelorum.
Gubernator fupernorum,fefubjicitimperio terrend-
rum.
Hofpitator Sandtorum omnium, fugit in yEgypti
exilium.
Informator fäpientiae audit dodtrinam ftultorum.
Karitatis fpeculum, traditur ut ovis in manus lupo-
rum.
Liberator, vinculis ut für aut latro ligatur.
Majcftas, quam tremunt Angeli, ut vilis concul-
catu«.
Notiflimus in coeli Curia , hic non nofeitur , fed
negatur.
obedientia, mifericordiet indeclinabilesfemitcu tenui, fic
&tn in eifdem veftigiis incedas. Item Hugo. „Conare
„ quantum potes Chriftum fequi in vita fua, quàm hu-
„ milis fuit inter homines ; quàm moderatus in comc-
„ dendo 6c bibendo ; mifericors inter pauperes ; nul-
„ lüm horruit leprofum, nec divitibus adulabatur ; pa-
j, tiens ad contumelias ; verecundus in vifu ; mitis in
„ refponfis ; follicitus de animarüm falute ; in medio
„ Diîcipulorum miniftra^or ; ' 6c brevitér, ftans, fedens
, 6cincedens,* ejusvitamhabere debes præ oçulis, 6c® P°tt*indqfatigatur.
Optatus a Patribus, ä filiis hic fedudtor procla-
matur.
Prasclariflimus, in quem ptofpiciunt Angeli, fputis
maculatur.
Quietiflimus , .qui eft Sandtorumrequies, Crucem
„ fic familiaritatis ejus gratiam confequeris. E t erit tibi
„femper in memoria, 6c duces in confuetudinem fem-
„ per ad ipfius memoriam recurrere.,, Et hæd via po-
teft aferibi beato Hieronymo qui hiftoriographus fuit ficut
dicituf.
Altiflimus eft ab Angelo nunciatus.
Beatiflîmus de Virgine nàtus.
Coetu Angelorum in excelfis manifeftatus.
Dominus 6c Paftor omnium,eft à paftoribus vifitatus.
Eternus Rex eft à Dominis temporalibus Regibus
veneratus.
Fadta circumcifione in Templo præfentatUs.
Gracilis puer ad Ægyptum bajulatus.
Humilis 6c obediens de Templo revocatus.
In Jordane à Joanne baptizatus.
Kariflimus eft ab ipfo diabolo tentatus.
Lumina mundi poll hoc in Apoftolos vocavit.
MerUm de aqua primo coram eis formavit.
Notitiamfuamaliijmultis miracqlis declaravit« (
Omnia fovens, ferne 6c fiti laflatun
Palmarum virgulis üt Rex honoratur.
Qui pofteà reprobus refutatur.
RituLegis cenat, lavat pedes, contriftatur.
Sudat, capitur, trahitur, fputis deformatur.
Torquetur, flagellatur, coronatur, velatur, alapatur.
Vidtima bajulat crucem, cum iniquis deputatur.
Xriftus crucifigitur, moritur, fepelitur, refurgit,
Redliflimus Judex omnium, Sententiä mortis damna-
tur.
Speciofus fo rm præ filiis hominum, à planta pedis
ufque ad vcrticem vulneratur.
T erribilis in confiliis, Cruci applicatur.
Vita 6c origo omnium, præ nimiis doloribus morte
anxiatur.
Xriftus refufeitator mortüorum.ad fepulchrum porç
Amor meus,
j Eraditof meus.
I Ignis me incendehs.
O ^ Nutritormeus. J Refugium meum.
J Chriftus mifericordia
L mea.
pBeatitudo mea.
j Finis meus.
I Karitas me inflam-
O mans.
j Occurfor meus.
Spes mea.
C A P I T. X.
VIA COMPAS S IV A.
J N via peregrinativa 6c comparativa fedta eft mentio
de Paflione Chrifti; fed dignum eft ut adhuc de
hac facratiffimaPaflione fpecialis ponatur via, in qua
homo ftet lu'penfiis per meditationcm, attendens Chriftum
quafi ante fe pendentem in Cruce, 6c ei compatia-
tur, fit ctucifixus ei, 6c quafi vulncra ilia non jam Chrifto;
fed quod fibi adfcualiter infiigantur. In hac medita-
tione Francifeus ftans, vulnerum Chrifti quinque ftig-
mata realiter in corpore fuo, divino munere, per medi-
tationem impreflit, ut dicit Bonaventura. Unde pro
aftra levatur,
Zelo, charitatis fpiritu inflammatus, Apoftolos in
uni verfum mundum mittit, 6c adhuc Judex expedtatur.
CAP I T. IX.
D E
V i a c o m p a r a t i v a .
— _ r m prjefenti occurrit triplex modus meditandi Paflloncm
y I a multum bona eft pro contemplatione , qujej>Chrifti.Primus,perhorasCanonicas. Secundusmodus,
dicitur comparativa. Comparando enim fimul eft contemplando Corpus Chrifti, incipiendo a fummiad
Chiifti Hurnanitatem ad Majeftatem fuæ Divinitatis,
magnus affe&us devotionis excitatur ; tunc enim per-
pen ltui quantum ilia tremenda Majeftas propter nos
.beat0 Ambrofio , quia hum:
pi occflum habet in hymnis fuis, ut patet in illo ;
Bex Chrifte Faftor omnium
in Paflione.
T»mi I I I . Pars IT.
täte ufque deorsùm, fie meditando: quomôdo caput
coronatur. Require fuprà in meditatione Paflionis Chrifti
, Cap. De diverfitate modorum cogitandi Paffionem
Chrifti. Tertius modus contemplandi Paflionem Chri- *
fti, ut ipfe ftet, quafi ipfe fit per fe fufpenfus in Cruce,
meditando ea quæ hahenturin Tabula ubi fuprà. Sic
enim Chriftus ftetit in Cruce cum ardentiflimo amore,
benevolâ patientià : ut fuprà.
D d d CA