Joannis Gerfonii 12 36
1 2 3 ; nantibus, per diftin&ionetn donorum, meritorum, &
virtutum, quafi totidem fiftularum.Itaque beatuspopulus
quifitiubilatioriem, Pf. lxxxviii. 16. laudem & exulta-
tionem.Fallor fi hoc non intendit Præfatio,qua de Chri-
fto dicitur, quöd afcendensfuper omnes coelos^fedenfque ad
dexteram Dei Patris, promijfum Spiritum faniïum ho-
dier na die in filios adoptionis ejfudit. Quapropter pro-
fufisgaudiis tutus in Orbe terrarum mundus' exultât. Quare
? Quia pleni fu ntcceli & terra majeflatis gloriæ Spiritus
fanëti. Hinc coelum laudibus intonat, mundus
cxultans jubilât, gemens infernus ululât. Accipimus
in hac harmonia juftitiam pro tenore in inferno qui
gemens ululât 5 mollem cantum feu difcantum mile-
ricordiæ in ccelo : quod laudibus intonat contra teno-
rem verb velut ex utroque compofitum, dùm hïc
mundus exultans jubilât cum Propheta diccnte : Miferi-
cordiam & judicium cantabq tibi Domine .PI. C. I . T ale nos
hodiè warmen canere convenit, dùm per Ïnauditum fè-
culis mifericordiæ in eleótis, & juftitiæ in reprobis,
miraculum Spiritus Domini replevit orbem terrarum.
Etanimadvertat, precor, veftra Bcatitudo, quoniam
Spiritus ifte Domini, qui replevit orbem terrarum Spiritus
eft hu jus facri Concilii. Qrandis plane dignitas,
admirandaque folemnitas, ut eodem Spiritu uniatur,
formetur, vivat, & vegetetur hæc facrofànbtaSyno-
dus Ecclefiam repræfentans, quo Spiritu conneéti di-
cuntur in unum Pater & Filius. Sed verè fic dece-
bat, ut Chrifti fponfi, 6c Ecclefiæ fponlæ fuæ effet
unus fpiritus. Major enim adhæfio, vel intimior,
qualis elîè poteft, quàm fponfæ ad fponfum ? Dicit
autem Apoftolus, quod qui adh&ret Deo, unus fpiritus
efi cum e0. i . Cor. vi. *iy. Denique primitivam Ecclefiam
defcribens Lucas, Aéfc. iv. 32. M-ultnudinis,
inquit , credentium erat cor unum & anima una in
Domino. Quid plura quærimusj cùm" oraverit Pa-
trem, qui non exaudiri nequit, ut credentes in eum
effent unum, ficut, ipfe & Pater unum funt ? Sunt
autem unum in Spiritu fanëto, qbamquàm non om-
ninö fimiliter ad credentes. Hïc eft Spiritus ille Do-
mini, qui replevit orbem terrarum. Replevit fane mox,
ut inp^incipiofecit Deus coelum & terram^Gcn. I. i.quan-
do Spiritus Domini ferebatur fuper aquasfir. 2. non exclu-
fus, vel elatus, quando intùs tbvebat, fècundum aliam
'tranflationem, non inclufus vel arótatus. Neque enim
quiequam fubfifiere poteft, quod non repleverit Spiritus
Domini per effentiam, potentiam Sc præfèntiam.
Hoc habet Articulus Parifiis condemnatus, quod cau-
fà prima fit remotiflima 5 fic quod non propinquiflï-
ma:error. Quamvis infuper opera T rinitatis fint indivifa>
non quidem ad intrà, ut Joannes Andree fiimit pro
argumentoprocefïïonis Spiritus fanéli abutroque, fèd
ad extra : nihilominùs compléta formatio rerum, modus,
Sc ornatus earum, appropriatur Spiritui fanélo,
pro quanto divina bonitas tanquam caufafinalis, quæ
principaliffima caufarum eft, movit ad rerum creatio-
nem, ut in eas fefe diffunderet : eft enim bonumfui
ipfius diffufivum. Hinc Job ait: Spiritus Domini or-
navit ccelos. Job. xxvi. 13. Concorditer ad Pfal. Ver-
bb Domi coeli firmati funt. Sequitur : Et Jpiritu oris
jus omnis virtus porum. Pf.xxxn. 9. Hoe vijdit divi—
nus Dionyfius, qui ordinans nomina Dei per refpe-.ótum ad creaturas, pofuit, bonum quod appropriatur
Spiritui fan£to, effè primum nomen D ei, Sc prius-
collocavit, quàm nomen hoe ens. Hoe & Plato, Sc
mülti Poëtarum theologi, fub quodam involucro
fbmniaflè videntur, dùm dixerunt cum Virgilio ( fi
bene memini ) Principio coelum &c.
Gratiflima prorsùs hæc fpeculatio, etiam philofb-
phantium} perfcrutari quemadmodùm Spiritus Domini
replevit orbem. Atvero longègratior, divinior, atque
fuolimior offertur confideratio, fi de operibus creationis
ad recreationis operationem vertitur mentis acies Fidci
luminebene colluftrata, purgataque. Illïc offertur ce-
leberrimum Solennitatis hodiernæ myfterium, quo nul-
lum ftupore mirabilius, nullum falubritate ff uétuofius
SccfEcacius excogitari poteft , quando Spiritus Domini
replevit Orbem terrarum , hoc eft, per fïguram ,
quando replevit homines Orbem terrarum inhabitantes,
continens fcilicet pro contento, vel locus pro locato.
Quamquam Sc homines hujufmodi non inconvenienter
dici poffint orbes terrarum multis fimilitudinibüs: fed ex
hac nominatim, quod egredientes a Deo per crèatio-
nem Sc rereationem, rursüs a feipfis, Sc omnibus crea-
turisinDeum, qui eft«é"w, principium & finis, rever-
tantur per cognitionem Sc amorem. Ob talem verb cir-
culum vel orbem intelligibilem quis non reële nomina-
verit homines juftos orbes effe,& quidem terrenos? Quia
^ cum fpiritibus fiiis adheerent corpori, quod terrenum
terram inhabitat. Vel ideo certè nominantur orbis terrarum,
propter virtutis ftabilitatem, & promptirudinem
obediëntie: Firmavit enim Deus Orbem terra, qui non ommovebiturj ecce ftabilitas. Et de rotis volubilibus Ezechiel
dicit, quod ubi erat impetus fpii tlluc gradiebantur.
Ecce obededientia. Âlludit his Horatius dicens
de viro fapientiæ, qubdeft. Totus teres atque rot un dus.
Denique ficut homo dicitur omnis creatura, dicitur
creatura mundi, dicitur microcofmus -, fic eum nominate
orbem terrarum fis putamus.
Defcripfit pulcherrimo Carminé Boëtius prædi&um
orbicylarem circulum intelligibilcm de egrefîu creatu-
rarum à Deo,Sc de rçgreffu rursùs ad ipfùm,dùm cecinit. Repetunt proprios quaque recur (us , Redituraque fuo Jîngula gaudent, JSTee manet ulli traditus or do , Nifi quod fini junxerit ortum , Stabilemque fui fecerit orbem.
Cadit rursùs in eandem fèntentiam altero carmine. Nam in reBos revocans itus , Flexos iterum cogat in orbes.
JQua nunc ftabilis continet or do.
Diffepta Nie efi cufunoB fios nctoem famtuifneias natm.or.
QRtenpaet unnotnq uael itbeorn id fuinrea rtee nqeureit .int, RNeiffltu aconnt vcearufofie r quursaù dsé admit oerfef.e.
Ideo benè definiendo, inquit Ariftoteles ; Bonum efi qued omnia appetunt. Geterùm verb intelligibiles ho-
minum fpiritus , eo perfeSfciorem fui faciunt orbem,
P quo perfcbtiùs atque diviniùs fpiritus v ite eft in fëipfis,
tanquam in rotis illis prophcticis, quæ plcnæ fùnt
oculis intùs Sc extra : intùs per intelligentiam, extra
per corpoream fènfâtionem. Deduxit hanc reduâio-
mneemnt isD ionm Dienuums Bonaventura Cardinalis in Itinerario fuo , quoLibello, Sc Autore fùa laus omnis
eft inferior. Talis erat orbis terrarum quilibet ex
Apoftolis Sc Difcipulis habitantibus in unum cum mu-
lieribus , Sc Maria Matre Jefu , quando verificatum
deifetb iullsu edf fùDnodmamin di ep Jepri rJiotuë lmemeo :f uEpetr qoumidneemm icna rnnoevmijfimis prophetabunt filii vefiri & filia veftra , & j Joël. 11. 28.
utrumque notât* fexum. Verificatum eft item illud Sa-
vpiiet nOtirsb pemro t etrhreamruamte. fumptum. Spiritus Domini reple
Cujus repletionis fenfibile fuit fïg-
,
num do&rina linguarum per eumdem Spiritum ‘collata ,
Yyfdceie nqtuiaam p rhoatibneùt sv ofcùibs.ditur : Et hoc quod continet omnia Nam eo rcplente voces divcrfàs
intonant : fantur Dei magnalia.
His ita quafi prooemialiter elocutis, priufquàm ad ul-
teriora pergat fermo , unum velut incidenter diblurus
film, quod ReverendifîimumPatrem, Doëfcoremin-
comparabilem, ac Preccptorem meum, præcipuum
Dominum , Cardinalem Cameracenfcm exeufat àde*
fidiofa , vel vitiofâ propofiti mutatione, Scexiguita-
tem meam relevât à temeraria præfumptione. Affig-
natus fuerat*itaque eidem Reverendiflimo Patri Sermo
prefëns. Acceptaverat, compleveratquç ipfum ex ui-
teg ro , etiam memoriæ commendaverat, dum icons
1237 Sermo de Spiritu SanSio. 1238
bjris valida fic eum corripuit-, ut in.leäum & in medicos
decideret. Juffit igitur ( funt enim petitiones fine
juffio mihi)! juffit ut fuccederem loco fui. Parui, licet.
inipar viribus; non in mea , fed in obedientias
virtute, & in Veftras Beatitudinis experta benigni-
tate, & in affluentiffima.Spiritus fandti bonitate fpem
reponens , 'qui jubens pollicitus eil: : A fe r i os tmm,
& imphlo illttd. P f JLX'XX. i t. Obedierat qui dixit:
Os meum aferui; nec ftuftratus eil:,, quia fequitur; ^
& apfraxiffiritum. Pf. cxviir. 1 31 . Porronihilexin-
teptione qubd vel partialitatem *2 vel offenfionem fo-
nct propono dicere ; nec id . quidem ullo tempore
h'cet fieri, Abundè fatis eft ad ■ loquendum , Solem-
nitatis hodiernte myfterium grande-, quando Sfiritus
Domini replevit orbem terrarum. Et bene Spiritus Do-
mini, non ipiritus mundi, non fpiritus carnis, non
lpiritusdsmonis, qui funt tresimmundifpiritus, quos
in Apocalypfi Joannes vidit egredientes,de ore beftiar
in modum ranarum, qum garrulatjturgidaS^fordidatque
lunt. Spiritus inluper, qui non permanet fuper omnem
carnem , hoceftcarnaliter viventem , quia Spiritus eß
qui vivtfieat', caro non prodefl quiequam. Joan. vi. 64.
Spiritus, quo deguftato defipit omnis cai'o, qui feruta-
tut etiam profunda D ei, & omnia dijudicat. Hic hodiè
Spiritus replevit orbem. terrarum:-. non qüalicunque, fed
exuberantiffimarepletione.Invenitur enim Spiritus Domini
repletio multiplex, &fignanter triplex. Reple-1
tio fiifficientiap, qualis eft in omnibus Spem, Fidem,
& Charitatem habentibus.. Eft etiam in parvulisbap-
tizatis,. vel .inutero finäificatis, quemadmodum Ga-,
briel. dixit de beato Joanne , quod Spiritu fanSo
repiebitur adhuc ab utero Matris {ke. 1 ,uc. 1. i f . Altera
eft repletio abundantise vel excellentim, qualis fuit in
beato Protomartyre Stephano, quem elegerunt Apo-
f to li, plenum Eide, , läpientia & fbrtitudine. A ä .v i .
4. Qualis repletionis participes Hint perfech, &con-
templativi.,. Demiim repletio tertia , eft redundantite
vel fupereffluentite-, qualem in fupremo Chriftus ha-
b u it, quoniam in ipß; habitat plemtttdo divinitatis corporaliter.
Coloffi II. SSO, Poft ipfum Maria gratiaple-
na. Hieronymus:. Ceteris per p ärtes datur, Maria ver
infitdit plenitudo gratia tota^ ut a,capite derhsetur
omnis influxus <pipahs & fpiritualis , per Jldariam quafi
per,collum in-ceterq membra totius Eccleßa. Hanc profiled
repletionem , licet differenter, hödie-.fofeepe-
runt Apoftoli , -quando répleri funt omnes Spiritu
famäo. Time enim SpiritusDominireplevitorbem ter-^
ramm. A d quid ita? U t per abundantiam , & fiiper-
effluentiam in omnem terram exiret finus eorum , .&.in
fiqes orbis terra verbaeorum. PC xvni. p.
Repletionem primam operatur Spiritus fanöus in
aäivis,. incipientibus, & proficientibus: & h^cquidem
bona, fufficienfque eft. Repletionem alteram o-
peratur Spiritus fenäus in contemplativis, & perfeóris;
&harcmeliör, excellentiorqüejudicatur. Tertiamve-
ro communicat Spiritus fanètus viris heroicis, praepol-
lentibus , & exercitacis in utraque vita , aériva fimul
& contemplativa; qnibusnönrtöllit a£bo contempla-
tionem , nec adlionem contemplatio prohibet, aut
refugit. Hase eft optima repletio lupereffluentcr , ac
redundanter in alios dirivata, ad imitationem Ange-
’ quibus hoc infigne eft, quod in eis non ob-
mht theoria jugi minifterio, contemplatio feilidet a-
ctioni. Immo vero contemplantur eo attentiüs artem
primam , quofecundumillam habentexemplariterope-,
ran. Exemplum defcriptpre,&exemplari Libro, & lu -
mme. Hinc in feala Jacob vifi funt Angeli afeendentes per
contemplationem, & difiendentespser miniftrationem.
Et quoniani hierarchicus, & fublimis Prselatorum
ftatus;cxigit repletionem. huiufinodi
perrectiffimam, & optimam; „ debet enim,dicente Gre-
„ gorio, Pralatus eile adtione prarcipuus, & pne cunöis
„incontemplptione fufpenfus, ut-fit ambidexter, ut
)> Aioth. „ Dicamus aliqua de repletione tali, quse con-
Toms U I . Pars III.
templationem pariter & adfcionem complectitur, ubi
contemplatio jam hon infequituradlionem, ut in liiae
acquifitionis, feu generationis primordiö; fed ipfam
prævenit, informât, parturit, végétât, roborat,
dnigit & perficit. Neque enim falluntur, qui vitam
adtivam in duos fccernunt flatus, aut gradus , quorum
alter eft prævius ad contemplationem , 8c hie
quidem imperfeßus, follicitus, anxius 8c turbidus ,
juxta illud : Martha , Martha fillicita es 8cc. Luc.
x. 41. In altero autem requies quædam,pax, & tranquil-
litasexcontemplationisfiipidæcondimento , 8c ex in-
fluxu ejus continuo reperitur, ita ut infplritulcnitatis
agat omnia, doceat, & corrigat omnia; quia nihil de ra-
dice amaritudinis eft in corde ; freut eft dùm inJpiritu ve-
hememi c o n t e r u h t u r Tharfis:. PC xlvii. 8..
Hie habet veritatem illud Gregoriiprudentiffimum
verbum : Fera jqflitia compajfionem habet, falfa indio-
natnnem.- Talem habuifle repletionem Apoftolum,
colhgimus ex Epiftolis 8c Affibus fuis. Couverfams
? ait> inter' V0S in omni humilitate , lachrymis &
manfuetudine. A â . XX. 19. Seio abundäre pe„«.
riampati. Phiiip.lv. rz. E t iterùm : Omnibus omnia
Ja usfiim i.C o r . ix .z z . Qui Sc fiiadebat gauderein
Domino Temper, 8c nihil follicitos die , quafi trifles,
femper aütemgaudentes-, z. Cor, vi. 10. ut fit in adverbs
Sc proljieris idem vultus, idem animus, quemad-
modum de Socrate prædicabant.
Dearticulabitm: autem id quod reliquum eft fermonis
m tnplicem confiderationem. Prima loquetur de modo*
quo per Spiritum fanëtum communicatur repletio.
becunda loquetur qualis fit ex Spiritus fimäi repletione
contemplatio. Tertia loquetur qüemadmodùm ple-
mtudlnem contcmplationis confequitur comes actio. Primel Confideratio.
Spiritus Domini, dùm replet hommem incolahi
Oi bis tararum , focit hoc rion quadäm naturali ne-
ceflitate, fed gratuito, fpontaneoque voluntatis, atque
hhertatis. arbitno. Docuit hoc ChriftUs,: qui N i-
codemo loquens dixit: Spiritus ubi vultfpirat. Joan. m . 8.
Et Apoftolus, poflquam dixerat, quod divifionesgratia^
mw> w?dinumerans eas Cubdk:H*c autem omnia oteratur
unus atque idem Spiritus -, dividensßngulisproutvult. M
Cor.xn. h . Itaque Deus (ficut dicit Job. xxxvi. 32.) lumen
tenet in manibus^claudens,& aperiens prout vuJtj qui
cujusvult' miferetur, & quemvult indurat, Rom. ix. i8 i
Hoc eft,in induratiqne permittit. Neque enim quifquani
djcerepoteft: Curita facis ? etiam fi perierint nationes
quas fecit, cui eft pro ratione voluntas, qui omnia qu&cun-
que vôluit fecit in coelo & tn terra &c. Pf. cxxxiv. 6.
Defecit ad hujus confiderationis imperfcrutabileni
abyflum j omnis penè Philofbphorum , Aftrologo-
rum, Epicureorum , Stoicorum, immo & Peripä-
teticorum perferutatio, dicentium, vel Deum non ef~
fc , vel non curare res extra fe, vel ageire neceffitatc
haturæ, ficut fblem, & ignem. Quid idcirco mi-
randum, fi Deum non ficut Deum glorificaverunt j neque.
gratias egerunt, Rom . 1 . 2 1 . fi non fperaverunt
ab ipfo per orationes aliquod fiifirägium, neque per la-
chrymas? Hoc enim fatuum j hoc anile, hoc delirum
judicabant. Docet höc oratio Catonis apüd Saluftium.
Hoc autem à noftræ & veræ Religionis abhorrée
traditione quæ totiens monet : Vemte adoremus &
proetdamus, &c. P f x c iv .6 . Et iterùm: SacrificiutH
) Deo fpiritus contribuions, &c. Pf. l . 18. Talibusenim
lachrymarum hoftiis placatur Deus. Refertur in Vita
Patrum de illo Machario Anachoreta magno , qubd
interrogate verbum à fratribus, ingemuit dicens :
P loremusfr at rés, p lor emus, ubi lachrima purgant pecca-
ta, ne ilhc plorare cOhtingat, ubi lachrima extirent corpora
noftra. împojfibile enim omnino efi non plorare
dicebat magnus Arfenius, aut hic j per poenitentiam
aut iltic per damnationem.
. Porrö,tefte Apoll. Rom.8.16.quid or emus faut oportet
I i i i * nef