eflc vitreos. Sic falvant expofitofes aliqui, quomo-
do Nabuchodonofor comedebat fcenum ficut bos ,
6c cum feris habitabat, quia fe bovem efle phantafia-
batur. Sic aflèrunt Medici, quod imaginatio facit
cafum 6c mortem inducit: 6chanc virtutem ufquead
hoc elevate voluerunt aliqui, ut per earn mirabiles
imprefliones fièrent in dementis 6c in rebus extrinfe-
cis, ut quod ad imaginationem alicujus ( ficut refert
Avicenna) cadat camclus. Talia Hint innumerabilia * ^
nam infinitæ font fpecies hujufmodi phantafiarumvel
melancholiarum fecundùm traditionem Mcdicorum,
quos Horatius furores appellat vel infanias, deducens
ex hoc omnes homines in aliquo flultos efle, Mille
puellarum, inquit, puerorummille furores. Et in Ec-
clefiaftico dicitur, quod ftultorum infinitus eftnumarus.
Eccle. i. i f . Hare autem confideratio'docet quam
faluberrimum ell afliiefieri, ut animus nofter a phan-
tafinatibus, quantiim poflibilccll fieri fe denudet, 6c
avertat in exercitatione.foa. Quod qualiter fieri ha-
bcat, tetigimus alibi in Trablaculo De prabtica Theologian
myflicA : confideratione ultima.
Rurfos apparet quàm periculoliim fit homini dimit-
tere fe nimis labi 6c profundari in imaginationes vel
phantafias, præfertim vitiofas, 6c circa peritura fem-
perque labentia, lit Hint beneficia, honores 6c divi-
tiæ : nam cum gencrentur habitus cx ablibus frequen-
tatis, 6c habitus caulènt, naturalitcr fit ut pondéréi
fiiæ inclinationis lie immutent imaginativam virtutem,
6c ex confcqucnti totum hominem, quod neceflitate
quadam trahitur homo velut brutum -, ut quemadmo-
dimi fit in illis quos Philolbphus bclliales appellat.
Sic utique verum ell, quod omnis imaginatio profun-
data habet lliam inlaniam vel ebrietatem 6cquafi dæ-
moniacam paflionem , ficut dicit Origenes : lædit
quoque notabiliter feu pervertit totaliter judicium ra-
tionisj patet in philocaptis , patet in ambitiofis, in
avaris, ininvidis, in impatientibus in quibus verifi-
catur illud proverbium: Furor fit, Ufa fepiits patien*
tia. Ita demùm provenit ut dimiflo vocativo calii,
quo venire 6c introire in domum Dei necefl'e e l l ,
quia nemo fibi affumit hunc honorem , fed qui vocatur a
Deo ficut Aaron , Hebr. v. 4. alii per nominativum
cafum, alii per genitivum, alii per accufativum, alii
per ablativum contcmpcrati paflionibus quærant aften-
dere. Addamus ad hæc concurfum multiformem ,
flexum 6c reflexum quern habent in potentiis cogni-
tivis ipfæ imagines vel phantafmata vel fpecies ad in-
vicem, 6c cum habitibus 6c paflionibus inde fequen-
tibus in potentiis affebtivis -, ita ut non fit dubium
quin mirabilior varietas inde refultet, quàm fufficeret
caufare fimplex aliqua imaginatio talis vel phantafma
vel paflio fequens. Quod fi fucrit concurfos ordina-
tus ut in virtuofis -, nemo dubitaverit quin oriatur inde
foaviflima 6c mirabilis harmonia, veluti citharæ-
dorum multorum citharizantium in citharis Ibis,
quara ipfa inhabitatrix fapientia deleblatur audire : a-
lioquin reliiltat horrenda prorsùs 6c amarilfima tumul-
tuatio, tanquam maris refiangentis in lb 6c ad cautes
flubtus liios. Puto non ob aliud dixifle Prophetam : Cor impii tanquam mare fervent. Ifàiæ. LVII. 23. De-
nique ficut diximus de imaginativa virtute, ita pro-
portionabiliter liio modo tràducere pofliimus ad po-
tentias fuperiores non organizatas, quæ font ratio 6c
fpiritusj quamvis ad ablus illarum potentiarum non
fequatur de per fe corporis immutatio, quemadmo-1
dum virtus imaginativa mutât illud j fit tarnen utabhia-
ta vehementer ipfa ratio rapiat ad fe quodammodo po-
tentiam imaginativam, 6c ab ablu foo fufpendat cam.
Sicut ipfe fpiritus fimiliter abluatus rapit ad lb ratio-
nem 6c imaginationem, ut nefeiat qui hujufmodi eft,
an in corpore vel extra corpus, ea quæ videt intelli-
gat. Rursiis fit aliquando redundantia fuperiorum
hai-um potentiarum in inferiores, quemadmodiim bea-
titudo animæ redundabit in corpus, 6c dotabit illud.
Confideratio Vigefimaprima.
Pafliones triplices fpiritualcs 6c rationales 6c animales
reddunt in virtuofis pfalterium decachordum cu*i
cantico in cithai4a : fpiritus enim (fi quadam appro-
priatione loquimur) pfallit, ratio cantat, lenlus ci-
tharifiit. Vidcamus inprimîs de plalterio myftico 4
quod ad exemplar cordis ficut 6c citharam ars ipfiifii-
bricavit. Nomincmus ergo Corpus leu lignum nollri
pfalterii vim affeblivam liiperiorcm, in qua tot chor-
dæ fonabiles extenfæ funt, quot font veritatis af-
Ibrtiones: ut quod Deus Pater nofter eft, quod Deus
in coelis ell, quod Deus ell Judex jultus, 6c ita dc
reliquis, quibus ita aflbntit ratio humana, quali digito
aliquo fludiofie meditationis direbta. Sed ne quid nimis,
fpiritus habet plebbrum difcretionis, quo tendit
6c remittit chordas lènteiltiofæ veritatis. Rursiis chor-
dæ tales debito moderamine tCnfæ 6c pereuflæ, reddunt
fonos varios fecundum varietatem paflionum ita
ut amor qui ell generalis 6c radicalis paflio, ftabilia-
tur pro tenore. Porro decern reliquæ pafliones 5 effi-
ciunt decern Ibnos alios principales : de Ibnis enim la-
teralibus 6c appenditiis non eft numerus, ficut nec de
hujulmodi paflionibus.
Conllituamus fi placet pro manudubtione exempla-
ri pfalterium aliquod decern chordarum cx decern Ora-
tionis Dominicæ fententiis, Matth.v 1. p. 6c Luc. xi.
2. ficut ex decern Præceptis juxta imaginationem Au-
guftini vel ex aliis Scripturæ locis fabulari potucrat.
Primam chordam liimimus ex hoc nomine Pater, 6c
hæc appellatur Paternalis adoptio. Secundam in hoc
nomine nofter , quæ appellatur Fraternalis aflociatio.
Habemus tertiam cum dicitur in coelis, hæc eft Dei
exaltatio. Habemus alias foptem juxta feptem peti-
tiones, quæ limt : Divini nominis lanblificatio, San- blificetur nomen tuum. Dei Dominatio, Adveniat Reg-
num tuum. Voluntatum divinæ 6c humanæ unitio, Fiat voluntas tua ficut in coelo Gr in terra. Propria de-
febtio, Panem noftrum quotidianum da nobis hodie. Dc-
bitorum multiplicatio, Et dimitte nobis débita noftra.
T entationum invalio, Et ne nos indue as in tentationem.
Mali æterni notatio, Sed libera nos à malo. Percute
chordam primam digito ftudiofie 6c attentæ medita-
-.tionis -, ilia reddet fonitum amoris Dei. Percute chor-
“*dam fecundam, ilia reddet lonum amoris proximi.
Percute cordam tertiam, ilia reddet fbnum conftantis
audaciæ. Percute chordam quartam ; ilia reddet folium
zeli 6c iræ in profanantes Dei nomen. Percute
chordam quintam, ilia reddet fonumfpei fànbfcæ. Porro
chorda fexta dum tangitur, fonat dileblionem at-
que lætitiam. Chorda fbptima, defiderium 6c perfb-
cutionem. Obtava,dolorem 6c odium. Nona,fugam
6c horrorem. Décima, timorem 6c de fiiis viribus fi-
dentibus defperationem. Potuerant hæc latiori fer-
mone deduci, oftendendo quod etiam chorda prima
quæ eft paternalis adoptio fi tangatur lapienter digito
fanblæ meditationis , apte reddit fonum quemlibet
virtuofæ 6c fpiritualis afxeblionis. Sic rursiis in alia
qualibet (quamvis non æqua facilitate) reperies utfit
fonus tuus multiplicatus foper numerum. Ex qua re-
fonantia fit quod cadunt 6c recedunt maligni fpiritus
vitiorum, tanquam citharifante David definat nequam
^fpiritus exagitare Saiilj ita utcuilibetdecern fonorum
principalium poflit aptari una ex tranfgreflionibus decern
Præceptorum. Addimus ad hæc quod dum me-
ditatio noftra fertur foper hujufmodi chordas fenten-
tiolæ veritatis, 6c ad reddendum fonoritatem religio-
fæ affeblionis fou paflionisj fit hoc aliquando per ra-
tiones fumptas æternas 6c ex primis fâpicntiæ princi-
piis, 6c tunc redditur fonus in plalterio tanquam de
fopernis : fit hoc aliquando per rationes fomptas ex
affeblibus 6c fenfualibus experientiis, 6c ita refoltat
fonus
14 J fonus in cithara tanquam ex infimis : fit hoc aliquando
per rationes fomptas ex dedublione conclufionum
per principia prima, vel per ratiocinationem ab affe-
btibus ad caufas fuas fomptam, 6c ita redditur Can-
ticum jucundum veluti in gutture 6c faucibus ratio-
nis. Sic pfallimus fpiritu 6c mente cantamus in cor-
dibus noftris cantica Domini. Sic citharifamus mor
retunditur clavus clavo, 6c dolor eft medicina dolo
fic enim refpebtus humanæ laudis vel timor infamiæ,
vinçit aliquando turpiores adulteriorum 6c ftuprorum 6c
rapinarum, aut aliorum hujulinodi flagitiorum opera-
tionesj fic tolerabilius eft permittere divifionem odio-
fam fieri inter quafdam perfonas , quam impudico lb
amore commaculentj fie adfelicemReipublicæminitificatis
quodammodp 6c per difeiplinam deficcatis j ^ftrationem, inducuntur Principes aliquando per famæ
" ■ rr~‘ ■.......j 1 r . 1 ■ repromiflionem -, fiç ad literas cognofcendas prodeft
pueris æmulatio quædam, licet vitiola, utfocios exu-
perent. Rursiis diferetio, ficut permittit pafliones ali-
quas vituperabiles -, fic aliquas laudabiles , præfertim
fervidas 6c fublimes quandoque eeflat induccre, fi in
detcriorem exitum eas verfilm id cognoverit -y utputa fi
parère fibi , fi frenurn Ilium pati poftea recurrent :
non enim præfentia tantimifpeblarefatis habet difcre-
tio, fed rerum exitus prudenter ipfa metitur. Nihil
quidem foblimius, fed nihil pcriculofius in tentationi-
bus magis expofitum, quam ambulare per viam affeblionis
amorofæ, dum vehementiam in lb habet, fic
dicebat : Exurge pfalterium & cithara, exurvam dilu-
culo. Pf. Lvi.p. Sed quid precor eft cxurgerc dilucu-
lo ? puto quod eft ad primos gratiæ contemplativæ
radios fplendentes per animæ regionem protinùs erum-
pere 8c velut ex fententia dicere : Bonuqn eft confit er i
Domino , & pfallere nomini tuo Altijfime 5 myllicis
modis diblis. A d annunciandum mane profperitatis
mifericordiam tuam, & veritatem tuam per noblem ad-
verfitatis. In decachordo gfhlterio cum Cantico in cithara.
amor, uti zelus domus tuæ, vehementiflima eft paf-
fionum. Poftremo placet ipfi diforetioni fobriamens
6c modefta 5 fi tarnen follicita eft ambulare cum Deo
foo per viam Mandatorum foorum, 6c hoc via regia à
Patribus trita, tanquam fi jumentum fitapudDeum,
tanquam prætereà fit afina quam agitat Jefos in Jerula-
ß lem. Plus, inquam, placet talis quædam rudis mens 6c
alioquin non diet pfalterium jucundum abfque hac cithara.
Sic optabat pfallere, cancre 6c citharilàrc qui
Pf XCI.2, 3.4. ;
Confideratio t^igefimafeemda Qf
Ultima.
Paffionales fermones afllimi poflunt, ut inducantur
femper obfervata. Laudat Ariftoteles in Rheton
illa Judicia, apud qux prohibentur dici lermones paffionales,
homines ad virtutem, veritate tarnen 6c diferetione13 arida terra fine aqua, quàm fire jeblofrenodifcretionis,
6c ubi ventas nuda proponi jubetur. Reble
id quidem fi nulla ex parte Judex quzereretur aliunde
diverti a tramite reblojuftitice ■, quemadmodüm fi
hullos unquam fieri contingeret paralogilmos , ars
de Sophifticis 6c Elenchis fmllra eflbt. Sed cuni per-
foafiones paffionales quotidie fieri cernimus adversus
veritatem tarn per nos ipfos in quibus habitant hujufmodi
pafliones ex ccrruptela peccati’5 quam per alios:
quis prohibucrit (ficut arguit Auguftinus iv. de Do- Brina Chriftiana) quis inquam prohibucrit eloqucn-
tiam feu perfoafionem Rhetoricam induci licere pro
defenfione veritatis 6c pro fua in cordibus humanis
plantatione, ut libenter 6c obedienter audiatur veri-
tas adversus palliatam 6c fucatam falfitatem ?
Addimus in confideratione, quod veritas tarnen6c
diferetio femper obfervetur j male enim pro veritate cer-
taret falfitas, quoniam non font facienda mala, ut bona
eveniant: fimiliter necaflerenda falfa lunt ut veritas
confirmetur. Proinde fi movere qutefieris aliquem
per fermones paffionales non obfervata diferetione -y
nihilominus magis effeceris, quam fi equum velocem
.ftimules ad currendum fine freno I ficut enim diferetio
fine affeblione paflionali jacet, ficaffeblio fine diferetione
przecipitat. Qua in re placet attendere quas in-
duftrias obfbrvat diferetio. Diferetio permittit fiepe
pafliones aliquas vitiofas fuccrcfcere, dum plaptandis
virtutibus curam impendit. Docet quippe earn parabola
Evangelica de non extirpandis pro omni tempore
zizaniis, ne fimul eradicetur & triticum. Matth, xm.
2p. Raro enim vel nunqiiam germinatin nobis triticum
virtutis fine zizaniis aut paleis alicujus vanitatis,
prasfertim cum primum necefle fit efle illud quod animale
eft fecundum Apoftolum , deinde illud quod fp
quæreret dublu propriorum aflebluum in mirabilibus
foper fe, pcrpræruptamontiumcontemplationis, per
alta fliblimis fiipientiæ, per defideria flammantia quibus
accenditur, féliciter quidem, fi diforetioni fomper
inhæforit, fiilvare fo in monte, 6c illicdelpeblis imis
jubilare Deo in decacliordo plalterio cum Cantico in
cithara, 6c cum ProphetaHabacuc dicere ex fententia
: 1Super excelfa me a de duc et me victor in Pfalmis ca-
nentem. Habac.m. ip.
C E N T I L O G I U M
D E
I M P U L S I B U S
Magtßri Joamis Gerfonii Doctor is &
Cancellarii Parißcnßs.
A d MSS. Codd. Viü. 28<f.& Navdrr. ununt.
D E P O S U I F potentes de Jede, & exaltavit
humiles.Lxic.i. f 2. Centilogium de impulfibus
quibus nunc potentes deponuntur, nunc ex-
altantur humilcs, traditurus flim. Movet textus nofter
de Cantico Mariæ: movet 6c illud quod ab Apo-
ftolo pofitum pridem trablavimus. In Deo vivimus
movemur & fumus. Abi. xvii. 28. Dibtum fuit per
fox lebliones de vita quadruplici quoad verbum vivimus.
Dicemus nunc in otio de motibus j quibus co-
gnitis quies citiiis innotefeit, quam dénotât verbum
fumus. Sic ex navigatione flublivaga, venimusadpor-
1 1 1 , j, tum folidum -, fic ex peregrinationis ambulatione civißuale.
i Cor. XV. 46. Viderint ergo quàm indiferetè tatis terminus expenfatur. LoquemurperDecadesde-
vel aliorum animalium ^ cem verborum feu theorematurh a fc habeant eruditores puerorum......... .................. .. ut notularum. Et
hominum , qui parum differunt in moribus à puais j
fi protinùs eos quæfierint exuere ab omni paflione vi-
tiofii, eos velut ad fpiritualem feneblutem lubito pro-
vchere contenderint -, fi demùm fine ordine 6c tempore
zelus eorum non focundùm foientiam , implacabili
fervore, immofurore, paflionemomnemperfoquimo-
liatur. Ampliùsvero permittit diforetio pafliones aliquas
germinare vel crefoere, non quia placcant aut pul-
chræ lint > fed ne détériorés invalefoant pafliones, heut Tomi III. Pars I.
in primis docebimus quid fit impulfos.
Décos frima.
JMpülsûs nomen priùs impofitum fuifle à motu lo-
cali tanquam notiori fenfibus : fod tranflatum tanquam
ad omnes alias motiones. Impulsûs nomen prin-
cipaliùs impofitum fuiflè motibus violentis quàm na-
p tura