naturam deftitutam contrario 3 quando neceffe eft ut
omnis noftra cognitio incipiat à fenfii deorfiun : tunc
autem de furfum Temper defcendifict.
Confideratio Undecima.
Paffiones fuas fuo modo dicendus eft habere fpiritus
nofter rationalis, fimul 6c ratio feu voluntas. Pras-
fuppanenda funt hie omnia quæ de diftinbtione fpiri-1
tus 6c rationis 6c fenfualitatis tradiderunt Dobtoresfa-
cri, nondiferepantes in hoc à Philofophis elevatis,de
quibusalio loco trabtavimus, dumfeientiam deTheo-
logia myftica utraque declarare tàm fpeculativè quam
prabticè conati llimus. Et quantum patitur præfens
brevitas, dicimus juxta jam notata, quod ficut ad cognitionem
fenfilalem natus eft fequi quidam motus ad
profecutionem vel fiigam, dum apprehenditur aliquid
Vel tanquam conveniens vel ut difeonveniens : fic llio
modo nata eft fequi quædam affebtio, longe tamen
purior ad cognitionem fpiritus in lumine puræ in-
telligentiæ à phantafmatibus denudatæ , dum fe
ad lumen æternum defliper convertit, quafi ad fpe-
culum quoddam æternitatis , 6c ad montes æternos,
à quibus mirabiliter illuminât Deus. Voluntas fimi-
liter dum infequitur cognitionem rationis quafi me-'
diam inter lumen fpiritus 6c cognitionem fenfus , ha-
bet in fê motus paflîonales flio modo , qui tamen non
alterant per fe 6c immediate corpus j quia nec fiunt^
Organo corporeo mediante, quemadmodiim paffiones
feniiiales oriuntur , quarum effebtus varii funt in corpora
, ut ad lætitiam fequitur dilatatio cordis, ad tri-
ftitiam conftribtio, ad iram fupercalefaétio, ad timo-
tem frigefabtio, 6c ita de reliquis. Unde cor in gau-
dio paulatim dilatatur, 6c maxime ad anteriora 3 propter
quod moveri dicitur à Medicis verfiis pebtus : in
triftitia vero paulatim è contra fcilicet ad interiora, 6c
maxime versus deorfum 3 in ira verb fubito versus pe-
bhis : in timoré movetur ad oppofitum fubito : in
verecundia fubito ad utrumque: in anguftia verb paulatim.
Et ita non ponunt Medici nifi fex paffiones,
jUXta fex modos alterandi cor ipfiim. Animadvertat
autem ftudiofüs diligenter hanc de paffionibus diftin-
bfcionem 3 quoniam multa videtur inter fsipientes varieras
de modo ponendi vel negandi paffiones, nifi
concordaret eos ifta confideratio five diftinbtio. Po-
fiierunt Stoïci paffiones non cadere in fapientem, pro-
tit Profper improbatex facrisLitteris 3 Ariftoteles fi-
militer eis pa* rationes ab experientia fiimptas contradict
: fed intelligamus quid in re fentiunt, 6ceosfta-
tim convenire videbimus. Concedunt Stoïci gaudium
fàpienti, lætitiam tollunt, tanquam vanum aliquod 6c
ludicrum nec fèverum 3 concedunt 6c fapienti amo-
rem virtutum 6c odium vitiorum , '6c fpem bonam,
6c fiigam vel horrorern inhoneftatis 3 alioquin nullum
in fapiente plus quàm in lapide virtutis locum lin-
qtiunt : negartt tamen in fapiente timorem , miferi-
êordiam , dilebbionem , iram , tanquam ægritudines
6c morbos animi peftiferos , ficut nominat Cicero in
de Tuftulanis. Sic fentire vifiis eft Boëtius diim has
quatuor paffiones adjiciendas inquifitione veritatis me-
trice jubet. Tu cjuoque Ji vis lumine rclaro cernere ve-
rum, tramite rebio carpere callem , Gaudiapelle, pelle
timorem , nee dolor adjit, jbemque fugato , nubila mens
eft : vinSiatjue frenis , hsc ubi regnant. Quis tamen
exiftimaverit Boëtium vel alterum fapientem negavif-]
fe quin plures 6c vara fint animamm noftrarum ad
virtutes 6c ad vitia fpirituales affebbus. Ecce quod differentia
negationis 6c conceffionis paffionum inter
Philofophos magis ex nominibus quam ex re pende-
re videtur , cum vera fit confideratio noftra quod
paffiones fuas fuo modo dicendus eft habere fpiritus
rationalis. Similiter 6c ratio feu voluntas proportio-
nabiliter ad appetitum fenfitivum , differenter tamen.
Confideratio Duodecimo.
Paffiones fpirituales magis attendend® funt anim® ad
devotionem vocat®, quam fenfuales , ut illas adipifei
6c fecundum eas affici mereatur : fi enim devotio eft,
ficut eft elevatio mentis in Deum per pium 6c humi-
1 lem affebbum , utique jam affebbus file non eft intelli-
gendus efle fblum fenfiialis, qui frequenter non eft iri
noftra poteftate nec refpicit juftum ut juftum eft;
nec eft folius voluntatis infequentis cognitionem por-
tionis inferioris ipfius rationis afpicientis phantafmata,
licet abfque phantafmate 3 quoniam hoc nondum eft
perfebtorum qui pro confuetudine exercitatos habent
fenfus fpirituales infitos in apice portionis fiiperioris
ipfius rationis, qua: portio Legibus ceternis innititur in
lumine intelligenti® impermixt® loco 6c tempori. Et
quoniam nominum grandis eft f®pe penuria, quorum
nihilominus inftitutio libera eft 3 transferamus dein-
ceps nomina paffionum animalium de quibus Philofb-
phi trabtaverunt, ad affebtiones hujufmodi fpirituales,
quales habet anima , dum contemplans Deum amat
ipfiim ut totum amabilem , concupifcit ipfiim ut to-
tum defiderabilem, fruitur 6c quietatur 6c delebtatur in
eo ut in toto bono utcumque jam adepto : oditverb
quidquid ab hoc toto amabili, toto defiderabili toto
delebtabili feparai'e poteft. Hinc illud fibi vehe-
mentiffimum odium ad peccata , horror 6c abomina-
tio 6c fuga 6c deteftatio , fi videantur inftare 3 dolor
autem acerbiffimus 6c inquietudo moleftiva, fi forfan
affuerint: hinc prasterea fpes ingens dum confiderat
magnificentiffimam 6c munificentifiimam Dei libera-
litatem repromittentem sterna : audacia rursiis ma-
gnanimis in aggrediendo grandia propter Deum: ze-
lus quoque divini cultus 6c honoris: defperatiö autem
in viribus propriis, vel de viribus pröpriis , ut
ex confideratione tantorum diferiminum6cdivinorum
judiciorum inferutabilium metus ingens. Eccehabe-
mus in fpiritu paffiones undecim principales : amo-
rem, concupifcentiam, delebtationem, odium , fu-
gam , triftitiam , fpem, defperationem, audaciam,
metum, iram vel zelum. Et ut ad unum ducamus6c
differentiam propriam affignbinus, paffiones animales
ut tales flint, verfantur circa rationem, commodi vel
, incommodi 3 fpirituales verb ad rationem folius jufti
1 vel injufti relpiciunt.
Confideratio Decimatertia.
Paffiones fpirituales habehtes originem ex confideratione
pura 6c lucida judiciorum divinorum quoad bonos
6c reprobos, habendte fuiit jugiter apud devotos
tanquam centrum aliqüöd , vel car do , vel axis, vel
fydus immobile inter volubiles alias qualefeunque 6c
undecutique furrexerint paffiones. Puto quod paffiones
hujufmodi fpirituales habuerat qui dixit: Domine
ante te omne defiderium metim. Pfifi. xxxvil. 10. Et
rurfiis : oculi mei Jemper ad Dominum. P f xxiv. ip.
Pro cujus intelleblu placeat uti manudubtione grofia
figurali. Conftituamus navem in medio mari, ordi-
nemus earn, 6c armemus täm hominibus quam inftru-
mentis omnibus requifitis 3 fit in medio navis malus
lerebtus portans velum expenfum ad ventorum fiifce-
ptionem 3 fit in fummitate mali rebtor navis ita collo-
catus, quod poteft quaquaversum fursum 6c deosiirm,
dextrorsum 6c finiftrorsum, ante 6c retro profpicere
fibi de omnibus, ita ut neque flubiuofa:elationesmans,
neque ealigines nebuloffe, neque undanim afper-
fiones , neque extenfiones , neque diftenfiones veli
pro varietate ventorum , neque concurfus 6c occur-
fus nautarum feu remigantium feu naVem regentium
valeat obftare, quo minus afpiciat omnia qua; videnda
da decreverit. Talis rebtor 6c fi feratur nunc häc immitti credcndum eft. Nolo quifquam exfpebtet ut
nunc iliac per hanc navem , fi circumfonantes etiam nunc pertrabtemus ftudiose modos quibus Angelicus
undique varias mutationes prtedibtas perpeti compel- fpiritus copulari poteft ad humanum, illuftrando ipfiim,
litur 5 nihilominus liberum habet affidue profpebtum afficiendo, monendo 6c docendo 3 perferutatior quip-
ad immobilem cceli plagam quam polum nomina- pe conquifitio fit ä Dobtoribus feribentibus fuper fe-
mus. Detorquet infiiper oculos, fi 6c dum placuerit cundum Sententiarum.
per omnem circumquaque in infimis regionem. Exi-
itima talem debere efle fpiritum in navicula corporis,
qualis tibi deferiptus eft rebtor navis. Afcendat ipfei
oportet arcem feu fpeculamfynderifis, quam appella-
vit myftice Propheta Aiontem Domini Pfel. x x 111.3.
Paulus Tertium ccelum , 2 Cor. xn. z. Joannes ejfe in
Jpiritu. Apoc. 1. ip. Profpiciatexillafpeculatanquam
ex fummitate mali ftabilem coeli axem qu;c Deus eft,
qui fcilicet manens ftabilis dat cunbta moveri. Vide-
bis quod fpiritus ifte poterit annotate ventos paffionum
variorum tanquam ex duodecim partibus 6c pla-
gis ducentium originem a Deo , a bono Angelo a
malo , a ccelo , ab innata complexione , ab abtione
qualitatum primaram, ab abtione qualitatum fecunda-
rum , ab imaginativa virtute , a fpiritu , a ratione,
ab habitibus acquifitis vel innatis, tandem a varia con-
binatione feu configuratione caufailnn pr&dibtarum.
Super quibus omnibus confiderandum aliquid exifti-
mamus per lingula.
Confideratio Decimaquarta. j
Paffiones fpirituales originari a Deo tarn mediate
quam immediate fatendum eft. Si omnis fapientia a
Domino Deo eft, Eccli. 1.1. 6c fapientia dicitur a la-
pore fecundum nomen fiium. Si prseterea gratiam,
dona 6c virtutes infundi fupernaturaliteraDeo, nemo
fidelis ambigit. Si rursum virtus Sacramentorum at-
tingit faltem minifterialiter. in fpiritum. Si denique
multi funt. trabtus Dei amorofi quales orabat anima
fanbta.inCantico. Trahe me, inquit, poft te, carre-
mus in odorem unguentorum tuorum. Cant. 1. 3. Et
h x c omnia atque fimilia , cum fint paffiones ipfius
fpiritus vel caufant eas, quid fupereft hifiut fateamur
Deum agei*e paffiones in fpiritum , ufque adeb ut ju-
bilet 6£ exultet fpiritus in Deo falutari fuo. Amplihs
Verb fi naturam quinque fenfuum fpiritualium profpi-
cimus, qui fuam habent fimilitudinem ad fenfus cor-
porales 3 inveniemus qubdDeus eft ipfi auditui fpiri-,
tuali harmonia fonoriffima^ 6c fima, 6c ipfi guftui fapor dulciifpfifmi vuisfu, i 6lucx ip ffpi leonlfdaibdtiuf-i
odor fiiavilfimus , 6c ipfi tabhii amplexus jucundiffi-
mus. Porro femel locutus eft Deus per Scripturam
fpieiarm p efar cfrianmgu, loqsu,i quut admivciist j6ocb id, ipcl.iximx xnoi.n4 .r erpeeptaett Titetmamen
aperiendo fenfum , ut intelligantur hujufmodi
Scripturae 3 repetit quoque induendo mentem virtute
ex alto 3 repetit inclinando , infpirando , alliciendo,-
ifleldu miminpalnedaotu ,r 6fcta abmilieetnudr.o, ut non folhm intelligatur y
PutO fic affici poftulabat qui dixit: Coftcupivit anima
mea dejidetare juftiftcationes tuns in otttni tempore. Pfal.
cxvii.. 20; Cujus rationem unam reddens , ejuia te-
ftimontatua, inquit , meditatio mea eft , tbid.^.pp. &
conjilium meum juftiftcationes tu<t. Ibid. f . 24; Bonum
certe fecurumque confilium juftificationes Domini,
quas Scriptura facra tradxf; quod confilium qifi defe-
rit , ‘volens inniti proprise vel alien® prtidentias huma--
nf. 5 volens prseterea fequi defideria cordis fui6cire inJ
adinventionibus fuis; ut tandem fallat 6c fallatur inter
tot variqtates affebhium videlicet orientium necefle
eft, prout infra docebitur.
Confideratio Decimaqmnta.
Paffiones fpirituales ab Angelo Dei bono frequenter
Fatemur itaque quod Angelus hon illabatür in fpiritum
noftrum, quoniam hoc ipfum folius Dei pro-
i prium eft , qui ita fpiritum noftrum folus poteft dominanter
pofliderc , fbftiter atque fiiaviter , ut fuse
motioni atque vivificationi fpiritus nofter obediat ul-
tro, 6c fic ultro tamen ut non habeat fas obniti. Et
hunc ingrefliim Dei dominativum nominamus il-
lapfum.
Sunt nihilominus alii modi quibus Angelus bonus
agit in fpiritum noftrum. Unus eft per applicationem
immediatam fuse fubftantim 6c virtutis ad fpiritum;
non quidem natumli ordine pro ftatu prasfentis mife-
rix,, fed dilpenlatione fupCTnaturali: fabia autem ap-
plicatione tali, cum Angelus fit fiibftantia luminofifli-
msi, virtuofiffima ac benigniffima3 quis negaverit quin
alliciatur 6c quodam modo trahatur fpiritus nofter ab
hujufmodi illuminofa 6c benigna 6c fuave-olenti virtute,
tanquam fi ferrum trahatur ämagnete, Vel appe-
titus ab objebto placidiflimo 6c convenientiflimo mo-
veatur 3 praefertim fi fuerit- fpiritus nofter purus, ca-
( feis, integer, fanus, fine dyfcrafiafebriliscorruptio-
>nis vitiofie, fineinterpofitionefbrdidorumcogitatuum
cum defideriis turpibus 6c foedis. Porro ficut imagi-
nati funt philofophantes, quod abHonescoelicorporei
per orbem ftellarum atque planetarum 6c per omnia
Zodiaci figna, fomiant corpus humanum, influuntque
6c imprimunt in ipfiim concatenation quadamindiflb-
lubili 3 propoitionabili fimilitudine pofiiimus dicere
quod ex difpenfätioneDei gratuita, quselibet cccleftis
hiêrarchiaa fiilnmo ufque deorfiim per omnem junblu-
ram fpiritualem influere habet in humanum fpiritum
quilibet Angelus fuo modö , mediate vel immediate.
Sic Seraphin inflammat, Cherubin illuftrat, Throni
ftabilittnt : 6c hoc fecundum tres vires animse, affebti-
vam fcilicet intellebiivam 6c executivam 3 6c fecundum
tres ejus portiones, fuperiorém •, 'inferiorem 6c inl-
matn fenfilalem : unde 6c appropriatius prima liierar-
ehia movere dicitur poitionerh fiiperiorem animse,
quas refpicit prima principia 3 fecunda portionem ini'
feriorem, quse refpicit conclufiones generales 3 6c ter-
tia portionem fenfilalem, quas ad fingularia magis di-
labitur. Quifquis prseterea ftudiose recogitaverit ea
quas tangere fuperficialiter intendimus de caufis natu-
ralibus paffionum animalium , per quas difponitur.vel
indiiponitiu* fpiritus ad paffiones fpirituales 3 animadvertat
quantum dominium habeat bonus Angelus ad
inducendum faltem difpofitivè hos vel illos aftebhis,
difponendo vél immutandö fenfus corporales tarn in-
teriores quam exteriores qui funt organicas potentise,
6c hoc modis vaiïis 6c pene infinitis , juxta varieta-
tem applicationum multiplieium hujus vel illius csvufse
corporalis. Verum de his non eft hie dicendum per
lingula.
Confideratio Decimafexta.
Paffiones fpirituales perturbantur crebrö ab immifi
t fionibus per Angelos malos faclis. Poflünt quidem
Angeli mali (quantum Dei providentia permiferit)
agere fimilia multa ad Angelos bonos tarn ob fiibtili-
tatem vigoremque fiibftantias fuse, quam ob perfpi-
cuitatem naturalis ingenii, quam propter experien-
tiarum diutui*nitatem 3 nunc in naturalibns abbionibus.
furstim 6c deorsiim, in ccelo 6c in terra 3 nunc in o-
pmtionibus miracülofis Angelorum 6c omnium fpi-
rituum BeatOrtim y quamvis errant frequenter 5 quia
excascat eos malifia-aniens, fuperbia ferens fine Lege
1 5 &