1 3 ° 7
fticis verbi
domus præcipuam
verbis invitantem Chriftum ad curam hujus
Vide 5 inquit , in domum
tmm. Dicere Chriftum credito : Noli juftum
contemnere, Dominus fum , quia præcipio , Va-
de. Lucæ v il 8. dicebat Centurio , Dominus mili-
tum : Dico huic ? vade ^ dr vadit. Et fi pudet, ô
homo , præceptis hominum obedire , faltem obe-
dienter pare Deo. Dehinc extra ne fis , fed fun-
gere dato tibi officio , Sc vade in domum tuam.
Nam oportet fccundùtn Apoftoli fententiam Epifco-
pum ede domi fun bene grapofitum. i . Tim. in. 4.
exemplo Jofcph -, qui gubernabat creditam fibi domum.
Gen. XXXIX. & i . Paral, x x ix .f . dicebatEzechias:
Mandate domum Domini Pat rum veftrorum. Sequitur : ^
Sneer dot es ingrejfi funt Templum Domini ut fanïïificarent
illud ; Et utinam verus eflèt fermo ifte ætate noftra,
non ita polluèrent domum Domini/ Ad extremum
debet ad hoe allicere proprietatis ratio, quia non in
externam, fcd tuam domum mitteris. Ob hoc Gen.
XXX. 50. dicebat Jacob ad Laban : Juftum eft aliquan-
do, ut etiam provideam domui men. Èt Ecclefiaftici
debent providere, ut non fiat domus orationis domus negotiation's.
Joan.*ii. N e de domo piæ fimblitatis ve-
re interrogetur illud Nunquid fpelunca latronum fatla
eft domus ifta? Jerem. vu. 1 1. Et alibi: Quideftqubd
fervus meus facit in domo me a fee 1er a mult a} Jerem. xi.
I f . N e infijper malediblionis illius fint participes Va
qui opulenti eflis in Sion ingredientes pompatice domum
IJrael. Amos. vi. 1. De quibus. Ofeæ ix. 1 f . Eji-
ciam eos de domo mea. Per oppofitum bonis juftifque ß
Ecclefiafticis, Sc domum Ecclefiæ, fccundùm reétam
regiminis regulam introeuntibus, pollicetur Dominus.
Lntificabo eos in domo orationis men, Ilaiæ. LVI. 7. Hïc
in præfcnti per gratiam Sc bonæ confcientiæ tranquil-
litatcm , Sc in f'uturb per gloriam Sc coeleftis domus
felicitatem 5 quam nobis præftare digneturôcc.
Amen.
Joarnis Gerfonii
F I N I s.
c O L L A T I O
E J u s D E M
E R M O N I
D E R E L I 1Q.-U I S
DUABUS DOMIBUS,
Scilicet froÿrioe coeleftis cgolonrfciaie.ntiæ, Çff
aid eofd. Codd. MSS.
AD imperialem ftimmi Regis domum fiden-
ter vadiruus immunitatis egentes ; fi non
earn dedecoro errore polluèntes violaveri-
musj violata quippe immunitas ,, immunitati locum
non relinquit. Violant autem cam, qui earn quo-
cunque vitio fordidatam afférant, contra prophetan-
tisoraculum: Domumtmm, Domine^ decetjanttitudo
■ in longitudincm diernm. Pfal. x c i i . p Qtiis unquam locus
, Patres Reverendi, Deielcâior, fingulariorque
domus fuit quàmMaria? Quamfi decet fanâitudo in
longitudine Æerum, nullus proculdubiô vine dies,
1 308
nulla hora à fanblitudine fccluditur. Hoc ipfum pia
credulitate confitentes ad hanc domum refugii unanimes
occurramus, occurrentesvenercmur, venerantes
imploremus, implorantes falutemus, dicentes : Ave
Maria gratia plena &cr
^ A D E in domum tuam , Matt. IX. 6 . ubi priùs.
Xdcirco tranflumptionibus metaphorilque prædi-
cantesutimur, quatenùs nova minus faftidiatvârietas,
& à cognitis,' ad apprehendenda magis ignota fubncbfcct
& fublevet. Quia enim nobis (exempli gratia) domus
materialisfenfu, quotidianoque ufu maxime coe-
nofeitur, per illius fimilitudinem quafi pervehiculum
aliquod in occultarum rerum, fcilicet confcientiæ Sc
gloriæ, comprehenfionem faciliùs clevamur.
Hæcmc confideratio permovit, ut poft litteralem
thematisgioftri domum, de ea poftmodum per allcgo-
riam , tanquam de Ecclefia diflèrercm, multisquidem
verbis, fed pro rci magnitudinc ac etiam dignitate indig-
niflimis, vel pauciflimis. Nuncquiainmecademco-
gitatioeft, ficut pollicitus fum, deadeunda, ordi-
nanda, ornandaque confcientiæ domo, tranquillior fcr-
mo tranfcurrat, qui ad nofipfos nos revocet, retorqueat
atque reverberet. Rebto fiquidem ordine,poft incitatio-
nem ad regimen Ecclefiæ, de exhortatione componcn-
dæ confcientiæ orditur oratio ( quia ut Apoftolus ait. 1.
T im . Hi. f . ) S iquit Domuifunprnefte nefeit, quomod'o E c-
clefin Dei diligentiam habebit ? Eifciem verb verbis, quibus
Præceptor meus Dominus Cameracenfis Traéta-
tum fuum de anima exorfus eft, incccpi.
V eterum tradit authoritas, divinum illud fuifle Apol-
linis oraculum. N o fee teipfum. Inde eft illud Juvenalis: E
coelo defeendit, yvurt otaJ-rov figendum &memoritra-
dendum pedtori. Huic conformis eft Perfii monitio :
Tecum habitant noris quàm fit tibi curta fupellex
E t iteriim :
Ne te qunfiveris extra.
Hanc eandem fcntentiam themanoftrum, fi ad mores
deflexeris, infinuat. N empè quid aliud eft dicere, vade
m domum tuam , quàm habita tecum, te que ipfum cg>g-
nofee ? Sunt itaque plurimi, qui à femet longe peregri-
nantur, & ut hyftrionum parafitorumque mos eft, nul-
libi rarius quam in domo propria moram faciunt, nullibi
moleftius. Mirabile di£tu ! Eos citiùs in alia quavis re-
gione, quàm apud feipfos reperies : rnodo per Curias
difcurfant cum âdulatione, ■ ambitione, detraétione j
C n^nc *nter muliercularum greges volutantur cum libidine
5 frequentiffime verb inter auri argentive cu-
mulos inccdunt, dubtrice cupiditate navigant maria ,
aera pcrvolant, humi repunt, prout ftimulantium cu-
rarum varietas tranlverfos præcipitaverit. Qui apud
fc fi quærantur, illud habebitur refponfiim, N on eft vir
in domo fita. Prov. vii. ip. Horum quilibet ut in domum
luam e a t , nec fc defcrat, monendus eft per
voeem Chrifti falutiferam Vade in domum tuam. Matt,
ix. 6 .
A t quidam forfitan operationes hominum volunt
inepta, extortaqucappellatione domum dici j immo
vide , quæfo , quàm aptiffima ratione. Meminifti,
opinior , quemadmodiim Philofophus in Politic, lib.
i • cap. i . communitates inftituturus definiverit, domum
graft an tern ex viri & mulieris , fui quoque , &
liberorum ficiliali cohabitatione componi. Sicubi au-
D tem.fèrvi defint, bovem efle pofuit pauperibus pro
miniftro. E t ita ex hac focietate très ordinat princi-
patus > nuptialcm inter virum Sc uxorem : defpoti-
cum & fcrvilem fuper fervum -, paternum vel regalem
Patrisad filium. Singulis poft hæc lingula tribuit officia.
Nolo autem mihi credas, fi non omnia hæc
eadem in homine monftravero. Si authoritatem mavis
, pro authoritate eft Auguftinus de fpiritu & anima.
cap. 22. Si rationi plus confcntis&Patremquæ-
ris , intelle&um offero , qui principium origoque eft
totius Ipiritualis, propagationis in anima. Si uxorem
poftulas, qualem aptiùs relpondebo, quàmipfamvo-
luntatem?
3 09 Collât io ejufd.fermomfDom.XlX.poßTem. 1 no
luntatem , qux. infeparabilis focia eft & individua co-
raes intclle&us, fine quo voluntas invalidi, nullius
vc confilii eft j nifi uxorio, foedcre fecum mifeeatur
' infecunda prole , iterilifque permanet. Prolcm nun-
cupo , affedtuum cogitationumque , veluri tocidem
filiorum propaginem. Servos vero, in promptu mon-
llrarc eft quinque fenfus ipfos. Circunfpicc , neque
IaI" Ipquacitatem, qua: effeiftrix eft jurgiorum.
Subinde, ut voluntatem intclleftus doccat, quafi
mantus fponfam , necefle eft q'uatenus ea appetat
quae recta funt, adhibeat modum defideriis, & , fein-
confulto, velirnihil. Sempermemineris, nonobaliud
egregiam Ada: domum milerabili ruina dejedlam
quam quod uxor praecupida fuit, & voluntas praceps
Hmiiss jlnntteeluleefcftiiss,, nnoonn ooppeerrool&umm eernittrina hhoommiinnee ttrriippllii- ne au tfum o d Z m ^aTunte^aut ftM^W?
-cem affignare principatum ; voluntatis & intelleftus ad
mvicem , nuptialis eft: volun||is fitintelleausfuper
àâus fuos, paternus & regalis Wnborum fuper fenfus
& corpus, dclpoticus & lervilis. Vides utfufpicor, &
ante oeulos tups pofitum habes quàm decentiffima fimi-
litudinehomini, dumadfuicognitionemmittitur, di-
âum extitit j pade in domum tmm. Hoc dicere eft :
Teipfum rege, cognofce, atque recogitans jugitei- con-
fidera. Vade inquit, Scofficium quod uniufcujufque
prænominatorum proprium e f t , non inaniter exe-
quere. Sciveris quid Pattern jubere , quopadtouxo-
1 em cpnvivere oportcat, qualiter procreare liberos,
fervis imperare Domimim, hofpites fufeipere conveniat.
E t inprincipio fiquidem, ad materialis exemplar, fpi*
ritualis fabrieanda domus eft, atque utin balfohumi-
litatis collocetür, tenendum eft métricum illud Boëtii
præceptum :
Humili domum memento certo figere faxo.
QuamviS tonet ruinis mifiens aquora ventus.
Tu conditus quieti felix robore valli.
Duces ferenus nvum , ridens ntheris iras.
Item tragicuip illud in Hypolito:
Non capit unquam magnos motus humilis tefti vel
plebeia domus 5. circa régna tonat.
E t rursum in Hercule furente tragoedia prima, cuius
titulus eft : Hercules furens Metro, z.
M.e mea tellus lare fecretotutoque tegat.
Cert afidet fordida parvn fortunn domus.
Talem fibi fàbricaverat nauta ille inops, fcd fccurus
A miclas, de quo Lucanus :
ReElorem dominumque ratis fecuratenebat,
Hand procul mde domus retie vails robore fuit a.
Sedjuntlo fterili , cannaque intext a paluflri.
Sequitur.
Securus belli , prndam, civilibus armis.
Scit non ejfe cafas, 0 vita tuta fapultasl
Pauperis anguftique lares, 0 munera, nondùm
Intelletla Dettm !
In tali prætereà vitam egiflè ponit Valerius lib. 7 .
c\1 • ipfum Aglaum bophidium, qui quamvis Archa-
diæ eflèt pauperrimus, Apollinis tamen refponfo, Gy-
gi Lydorum R cgi opulentiffimo, in felicitate prælatus
eft. E t relpondit, magis fcprobarefccuritatem ridens
tugurium, quàm triftem curis Sc Ibllicitudinibus Au-
lam. Nunquidhanc in habendis ædibus modeftam hu-
militatem Coelàr Auguftus tenuit, qui domum luam,
eo quod paulb eminentior eflèt, aliis coæquavit? De
hoc O vidius ht F aft is : Lib. 6 . Nec parvum hujus rei nobis
Chriftus reliquit exemplum , qui non marmoreas
domus, fed numile præfepium fua nativitate illuftra-
vit. Quamobrem his admonitus obfcrvatum habeas,
fecuram tibi ipfi tranquillamque humilitatis domum
conftruerc. Qui enim altam freer it domum fuam, qua-
Prov.xvii. i(5. Ra tio, quia nifi Dominus,
. . . , --------------- /epleatur*
aiioquin abeundum tibi eft -y mihi non credis dicenti
hoc, Sapienti fidem præfta. Quid fumus, fi petis,
nifi ignorantia oeulos intelle&us perftringens, quacir-
cumfcptus vix fecum habitat, fugit fc potius Sc horret
veluti quandam mortis imaginem ? Quoti Seneca ex-
pieffit, dicens : Otium fine litteris mors eft . dr
8Ü8 hontinis fipultura. Dehinc quid per ftillicidia,
niu labiles inftabilefque cogitationes accipimus , quibus
exagitatus intellebtus ad fcipliim redire, Sc in fcip-
fo confiltere nequit. Rixofa verb mulier eft voluntas
improba, Sc quæ in fenfualitatis naturam penè dégénérât.
Hæc afliduis malarum cûpidinum ftimulis vexat
intclleâum , eundemque volitionum ac nolitionum
mutub alternantium litibus inquiétât j vult calcatis
Iponfi Legibus imperare pfoutlibet, intonatque illud
fatyricum.
B Sic volo, fic jubeo, fit pro ratione voluntas. Quid a-
gat tunc intellebtualis fcnlus? Reclamet, non exau-
dietur: præcipiat, non obedietur : Sc objurget acer-
bius, Iblo remorfu confcientiæ ferietur. Quid igitur re-
licjuum eft, nifi fcmetèdômo præripere? Nihilomi-
nus perliftendum eft viriliter ; videbis, furore voluntatis
fedato, iplam dare viéèas manus, lugere commif-
lum, veniam ultro precari. E t quamvis recefliim pares,
fpontè revocabit ingens illud di&um Creüfæ ad
Æneam :
Hanc primamtutare domum. Æneid. z.
Ità tamen , nifi obftinata fit ac in reprobum
fcnfum data : turn etiam monenda eft , turn coar-
guenda , Sc ne talia prælùmat inpofterum , legibus
cbercenda.
A t altera liipereft intelle&ui follicitudo, fervos com-
pefcere, Sc ne quando dominationem ufcrpent ftu-
diofiflime providere. Itaque effi-enesfunt, contumaces
funt, ingratiffimi funt, confeftim utDominum
q fuum eis benevolum indulgentemque fenferint, exi-
liunt. Repente Dominum proprium difeerpunt ut
canes liii. Metamorphof. 3. atque eum indigniflima tyran-
nide premunt, verumque experietur ; illud Sapien tis.
Qui delicate àpueritia nutrit fervumfuum, pofte À fentiet
eum contumacem. Prov. xxix. z i . Et Mich. v u . f .
A b ea qua dormit in finu tuo , cuftodi clauftra oris tui.
E t ibidem : Inimicihominisdomefliciejus. Quamobrem
, eos, firenitentesfintbonarumconliietudinum, arceat
compedibus, Sc inertes afliduis exercitationum verbe-
ribus urgeat.
Quotidièinfuper, femel &liùs, præcipuè hora
nobturnæ quietis, cùm te leâus lufceperit, ponat
intelledtus cum eis, quafi cum fulpebtiflimis difpenlato-
ribus rationem. Nullum hoc præcepto falubrius,
nullum viro præfertimChriftianoefficaciuspoteft eflè.
Quod fecum fc fàcere folitum ipfe Senec. Lib> 3. re-
fert De ira. Interroget intellebtus in tribunali mentis
fedens à fingulis, cur fic aut fic , tali in loco, tali in
édifie aver it domum tempore geflèrint, cur fic viderint, fic audierint,
t%nn vvaannuumm 6ÔCtcc..‘:’‘ PP ff Cp.XvyXvVtI.. 1t . H i , ’ .. » 9
T o ft exftrubtam humilitatis domum , cura reftat
prajcipua , ordinäre familiam, ne domus fit, in qua
nullus ordo , fcd fcmpiternus horror inhabitat, fu-
gandaque omnibus modis ä domo difcórdia , fecun-
um Pytagoricomm fententiam. , cujus meminit
eionymu*. in Eptftola ad Rufinum. Ad quod retor-
quen poteft illud Ariftotelis asnigma ibidem pofitumj
«irundinem in domo non fuftipiendam , id eft , garrutetigerint,
locuti fint. Puniat mala per timorem car-
nificem, per increpationem errata corrigat, peramo-
rem bona coronet, Sc quid deinceps agere, à quibus
fubtrahere fc debeant, iteriim Sc iteriim vehementif-
fimè commoneat. Ita dùm ad teipfcm, noble làltem,
redieris, verificetur illud Virgilii Æneid. 7.
Ipfè domum fera, quamvis fè notie fer eb at.
- Hoc paóto tecum multa loquaris ut præcipit, tamen
cave ne male loquaris. Hoc modo apud te
coram