I
TH. OR j j y i i j N N b T J T r O N E S
pliciter, illupffer,». Gr-mweu^ii* habeseandem phrafin, Lu. »3. jtf. eum ludi-
ficabant. Idem fignificat ...i Mat.x7.t9. v io. Dixit} Dceft
b‘c C*Jté=s» ,'ntm in Gr.eft ?&yuv,8c Syr. at quod hie omittitur,alibi fine
caufâ additur, ut Mar. 9.13. < . oca-. dixit, lte &c. ubi plané redundat, neque
in Gr. Syr- aliifque verfionibus habecur. Conjunûioncm ^ [cr] in hac ver-
fione, & aliis fxpiffimè omitti, in unaquâque ferè pagina obfervari poteft-
CAP. II I .
Ver.3. Vox clamant is refonat] Vel, vox clamat (Ten refonat,) quod propius
accedit ad Gr. Sc Syr. nam verbum compofitum eft quod paffimapudhunc
interpretem fignificat clamare, pradicare, ut cap-10.17. pradicate
in /f#«,habcs hanc ipfim locutionem. v.4-land] J de ovibus diâa lan.
m, at de camelis/>*7of etiam fignificat. Hujufmodi tunica è lana feu pilis came-
Iinis alio nomine à Perfis dicitur Arab,
I u ver‘6‘ *u ftnviojor.) Sic Syr. fed non Evangclifta. Marc. 1. 3. utraque vox
! bihecur. ver. ix. Ignis nunquam fopietur] vel, nunquam extinguetur
; nam ferrao eft de igne inexcingnibili. Sic Marc.9,44.0e alibi paffim.
{^ jlX x xmio. eft dormire, at de igue vel luccraâ diétura fignificat extinguiy ut
I Marc. 9. 44. vide etiam Match.ia.10.
‘ C A P . I V .
I Ver. I. A Diabolo calumniator'] Varia nomina font in Perf. 8c Arab, lingua
C AP . V- •
v.+.lngentijcent adconfol ]m\ihu ab Evang.verbis differt hie locus,& a SyJ
Arab, facile tamen concilia» poteft fi voculam qust immed«
fequitur, ante earn colloces. Turn enim verba fic reddenda funt, Beati 1^ ,-
quia confolatienem, defideriumfuum fi. e. quam defiderant) invenient. 6
ver. 7. In ipfbs] vel,ergaipfos. v. ii. Objeceriht] vtl,ingefferint,nmobjicmala
verba eft potius aliquem ut maledicum accufare. Nifi per verba hie tal
telligantur.quomodo etiam Hebr. TT1 & Grxcura frequenter ufurpa^J1
ver. 17. Lucernam tin4 fupponat] Gr. Jorb Tby (tij'/oy. Tina vafis
genus, dc quo fic Varro, antiquijfimi in convivis utres vini primo, pofiea
ponebant• Perfica vox eft menfura rotunda: figure. Marc. 4. xi.
11.13. Amphora redditur, qux Lacinis modio mulco major eft,
Volufianum, tresmodios continet. Arabs hie habet __ ■ quod menfu
in genere fignificat, & à Lat. ejus interprète Modius redditur, fic Syr. jnl
8c Arab.
Sc parvum Sc perditum fignificat.
quibusfolet iftchumani generis hoftis denotari, ut
VjUaA-w &C. fed vix ullum frequentiüs eo quo Pcrfa nunc utitur
I
«pod ut Arabes tradunt a verbo ( «jood defperare Sc animo
cónturbari fignificat) originem habet, quia feil. perditus Sc deploratus Dei mi-'
fericordiam, Sc falutem penitüs defperat: fic Alkamufi autor ^jmXJ
- ^ J Ü u l / v J U I n t e l l i g i t u r plerunque^hoc nomine princeps Dia-
bolorum, qui fzpiflime £g%>y J'eufuyluv dicitur. Ut verb Beelzebub a Syro
\.M* y caput damonum, fic in Hebr-Tobi* verfione Afinodaus ÜD^ÜD.l ÜS1
de quo liceat hie pauca ad caput hac pertinentia atmotare. Dicitur Tob. 3.8.
’ AïfxtJ's.ïQ- mvHfiy tJ Jkifänoy ,* fic etiam v. 1?. De nominis origine varia a
doäis adferuntur. A pud jvierum de prxftigiis dsmonum acervus etymorum habetur.
A/modausfinquic Li -c.i i . ; fpiritus v e l dent cacitatis, deftruQor, diffi-
pator, aut de lift i abundantia , v e l peccatum abundant, fiv e ignem menfurans.
PleriqueA verbo "IQ® quod in Hiphil per der e, deftruere figaificat duci credunt,
t convcniat cum ’aCaJ'Jdv, Apoc-9.11. Verum qui fequentia perpenderit origins
Perfica: nomen effe fortaffis haud diffitebitur: nam a^ «j ) (azmoud) Perfis
ufitatiflimum eft, & fignificationem habet Satan* & malo fpiritui maximè con-
gruentem. Eft enim A j S j f ad malum fo lic ita v it, tentavit. Unde tertio hujus
capitis verfu i wu&£oyt Diabolus dicitur, quod Perficè bcXjuLy | redditur.
Hujus capitis titulus eft, Azmoudan.Sc f*pè hie vocabulum iftud occurrit: verfu
primo Chriftus dicitur t> |* e, tentatus. Nota Sc certiftima regula eft, apud
Per fas Agentem & Patient em eadem ■
J eft, Sc fic convenit cum Syr. OLbOX & Gr.
fid ex tra in teprodittonem fec ertt : in utroque loco eft «adem Perfica voxfataut j
I n <P E ' K . S . È V A N G . r . E i R S 10 N E M i
: exprimi folcrt,
(criptór Sc feriptus■ comedens Sc comeftus: fic pariter faxmoudah)
tentatus & tentator. Perfica veto terjninatio ^ in Grsecam facil-
limètranfit. Illud quoque conjefturam meam probabiliorem reddit, qubdnuf-
quam ante deportationem Judxorum in Bibylonem.eorumque per Mediam Sc Per-
fiam difperfionem nomen hoc legatur, Ecbatanis verb Medi* Metropoli receptum
merit. Nova lute effe fateor, fed vera. ut opinor, auefaltem verifimillima eru.
ditus leöor cenftbir. v. i. fejunium jufeepit] vel fimpliciter, jejunavit.
• t . Vrbem Hterofoljmam] Evangelifta vocat dy U r fic Syr. & Arab.
fanftitatem, Sc civitatem etiam Hierofol. denotat,utfde It hodie ä Tu?cis
iliifqiie Ro ds vulgb dicitur, maluit hie incerpres proprium urbis nomen quam
:jus epitheton ponere. v. 16, Tjrannidis mortis] In Gr. eft ffKi& SayJ.% Sc fic
Syr. 8e Arab, atqueita proculdubio Perficus interpres verba tranftulir, non minus
bic quam aliis in locis. Nam Luc. i.**. habetur y.*-1ap J.* /^V J,l]ii w M; -e. ffK,lt t SBay.
ita etiam Pf. 44. i9. & i«7. 10. & alibi. Itaque locus hie corruptus videtur ut
«iam multi ala, non mterpretisyitio, fed ejus qui librum exferipfit. vér i f ,
Fama ejus^ wclaruit], Gr. aarnhSty: *1 iu b . Vulg. abiit opinio ejus: optime Arab.’
> y la e.!A Emanavit fama ijus, Et fie Perf. hoc loco A * W Ê I M
r • t ckou o**3 y / f -
fama ejus divulgataeft. 0 ^ ^ =t eft palam,facere & publicare, utfuf
T3’ J l a pbrafis cjufdemfignificationis.cap. 1. 19.
pari ratione i£* verti poffit.. ver. 19. P a rv i erit] Syr. )J
«Ajy© parvus erit• Perf. j t â g d eft parvum habere
rejicere. Sc cum fieri, quod optimè loci hujus fenfum explicat,
qui mandata h*c rejecerit ipfe rejicietur, qui ea nihlli feceritis nullo in 10L
numéro habebitur. Eo verd elegantior eft Perfica interpretatio, quia «Sill Xr DaraitM. Ur G— '.G*.. . ____ T>... I * ■ * Mu‘* c«UCm ]
ncompetere] 1
dicium verti poteft. Signif.enim retributionem, ju dic. Sc condemnationem.m
ver.if. Dum in v ia amicabileseftis] vel, dum in v iâ propinqui ( feu firm
fentes) eftis. Nam^ eft propinquus, vicinus, foetus, qui eodem loco f
fermo eft non de m
emivcj
..JH H P ^ a tq o f l
Gmc. U L k i- «. w8f«. I t ofm /n : alibi fcpiù,
habetur.utjo. tf.4i. Sc Mat. 18. 7, g. " "»
CA P . VI.
V«.7. Si Pcrficè Itgii, Be vwereïJ
fo. aut | O M n o ra tm u PcrBc. vtrfioncs inter f. divstfc.in nttllitamtnl
terquim îfâ.Gr, . y i . à n r u per iodicativum vettitur, qua fané à Gr.5»r Aribft
aim omnibus, ut opiuor,difcrepar,imi abfurda videtur, neque enim. pet'itio
aflirmatto e». In MS. veteri quod Ronw babetur, eS apud Mat. J
St apud Luc. tj)|, k . l y „ i„ editione etiam WheeloltianS pta6».|
ui. para omittitur, neque enim Perlica verba aUud fonant qnam, o P M r f i é J l
'ftm m n tH H m , Lne.,..,. quod foitaffeTypograpboimputandnm. J j ; '
in hac verlon, aliqu.ndo pooitur pro <j J 1 L e(?e, ut Luc. 3.14.
^ ubi Sy<. f n f ic in s t f i,, velfufficUt, Arab. L j i l g ,
“ * ■ “ ,fiM - u Lnc- *• *■ E[i‘” H pbl-ervati pote# , p„d hunc ime^j
Em/Uge temporam I t mqdorum, ut Mat. t o . {, Rlj „ Pcrf ,
£ & g& h A t i f i a i ’ Ü I f e T m m q | %, O
? r la • / *h *mov> %uo, i <Juldam ab ««* duci volunt : f&inde Vulg hîcl r t r f a l f i ^ «rttt! ) alii verb ab if„ ft. ^ lt J
quidam ur Arab, b j j ^ f e pleriquereftiù . tM n m
neque tamen abfolute hodiernura panem peti volunt fednnrin« , e„
Deu. hodie five eras datum. S t .V atltno. £ I 1 É & É
|b,c interpretatio admodum placet., fic in Romaai edition. Arab. L o
fd»»» m lf rm « * , /-„ ffe in tm . Syr. y nnm in iigm ti, e. i 1
quocunque tempore eo indigemus, Luc.n.3. * P « 'f ü m i i i t c r j ^ j j , ^ ^[J
f . Pmm ,W M ‘i n “r- “ LUC- b l n ! ( l a till
» X(A., 1 quo loco hie etiam aliqbam iucem accipiat". 1 ,3W £ u k i i \
n p a im i r l Notandom c« Perf. iuterpretem folerc vel ante vel poil
Itcn u tknm J aliod vocabulum m firU m denotans addere, uthic V , a »
-I.a8. & Mat.iS.er, quauquam io tngulis hifee loci. Gr.J
»«(«.(t. tantum habeat, & Syr. ttnam duntliat voeem, ut Perfa eti.m T ..r 1
dncâ contemn, e». S r a # Sola Perf. iuterpr« , f t.- ,
.m,,. voeabul. eo„,une.re lice. Gr. & Syr.. unum ibiummodo e a E n t , i l
empU p.ffim obv.a h o t Mat 1 1 Ï y j f t r l
« ftft» M l »• M t M W & w n n c ,i„ , M B H B dy.rar, M W
L « p . i?.*r. ftj.A-KrwA ^ ‘ Vi 1! Prr-
Lfi vel fimpliciter, ferv ire . v. 3 4. Malo fuo competit] vel, dies malo fuo
fnut ell. Nam fic Pwficus (licet mal*; locum hunc intellexic.
¥ , , . C A P. V II.
■ Ver-11. Prophetia egimus] vel prophetavimus. Dam.eduximus] velejecimus.
| C A P . VI I I . J
|ver. 4- Cohnan,idefi, facerdotibus] quod hie facerdotes in plurali reddat (cpm
JGr. lifif & fic £Iuo,lue i° *l>is verfionibus; Syro fortaffis imputari
{bet, ubilegitur, oftende te facer dotibus, quanquam meo judicio etiä Syrus cum
Wxco convenit,nam JjOLO, fi vocalcs demas,eft tu fingul.tfi plür.v.etiä'Lu.i.T.
(ver. iy-. Salutem experta] vel, adept a, ut c. i ^ o . frequens locutio.
f.xi.Hawirionye* ApoftolosyApgftolorum prima ( ut puto) mentio habetur Mat.
t. igitur h*c velut proleptica epenthefis eft, qu4 tamen hoc in loco minime
s fuit, nam dubitari meritö poteft, ah hie Difcipolus ex Apoftolorum numtro
,.ic. CeiteBcza idnegat.D.Auguftioum fecutus. Quod ad appellationtfm hanc
larvariyoun] fpeftat certum eft Apoftolos fic vocari, led ab Arab. & Perfis Chri-
,nis frequentiüs dicuntur fquo nomine hie interpres farpius utitur) quod
linino convenit cum Syr. a Muhammedanis vero
Bfixoar.3» J (a
Ldl U auI J L u x j \ d )tx ii fefus, quinam funt Adjutores mei ? Dixe-
Apoftoliinosfumus adjutoresDei credimus in Deum,&c. Cur verb fic vociti
nt rationem hanc edunr, qu* magna ex parte falfa, &ridiculaeft. \ ^ J \ ^
ttonem fignificat, & credunt Muhammedani Apoftolos non Pifcatores fed Ful-
mis fuiffe,: fic Gelaloddin Celebris apud eos fcholiaftes, cujus verba (u t locus
hit Perfici interpretis plene explicetur; vifum eft hie apponere : ad Sur. 3.
Kj ^,/sJ JJ5, I
J j j l——. ^Jv-A.3^ (»y*
Cj Lu JI Hoc eft, Fuerunt elefti d fefu, primi
eum crediderunt, numero duodecim. [d ifti Hawariyoun) ab Al-hawarwW
candorem fignificat. traditur enim Fullones eos fu iffe , & in veftibus
■bandis operampyuiffe. Eadem habetad Sur.61. & fimilia etiam alius Scriptor
{]) a A a di^ u*» & nifl brevitaci ftuddrem plura h4c de tc ex eorum feriptis
' poffent. At long* reftius a mentis candore Sc innocentia, ob v ita , &
puritatem nomen hoc merentur. Illud pr*terea notandum non Chrifti
tantum Apoftolos, fed etiam ipfius Muhammcdis adjutores, 8c focios, & fidcliffi-
feftatores >• c. eodem hoc nomine infigniri*
C A P . IX.
Ver 17. Caci veftigtis ejus inhaferuut] vel, fecuti fun t eum: J L u £
■alio verbo eft, fequ
ie. Maximus Simon] Gr. *-fSrot, Sc Ar. J ^ | Sc Syr.
M * ^ at‘18t 'OiKiyópit in Evang.vertitur jLiL^s.^
^_a.4». v.20. Menspura, & Spiritus San f t us] Duas hafceejufdem rei
a * aPP<rllït‘Ones fuo more conjungit, fic Marc. r. 10. pleniüs Spi'
. mens pura : v‘fic Marc; 13. 11. & Luc. 13/itf. Una
f*pe unam duntaxat adhibet, ut Mat. 18. 19. in nomine
dicus Leflor. Sipienti* ftudio operain dantes Ftlios t jiis appcjlari, in (Orienta
• bus 8c alus Linguis ufitatiim eft,, fic q,i\ooj>$av ireuJ[t( pro Philofophi* incum
bentibuy. Eofdem fapienti* Cultores 8c qu'afi Servos dici notiffimum eft. Ideo
Tremellm. locum hunc fic totit, fufiif.rfiS.f. irulrmbm(uü. Syro igitur
cum EvanecliM fails couvtmt, quod magi, mamfdlum dl c lVe.7.37. Jbi ea'dcm
lententia habetur, quam Syrus _ ad verbum reddit. Juftif. eft ftp. à Filiis fuis
fO U A B J I , fic etiam refti PM ^ omnia rite cohferemi
nulla de loci hujus verfione dubitatio aue fcrupulus reftabit. Iftud haud in-
tempeftive adjioiam fimiHimum, plané huic locum effe, Eccles. 9.1 Q 'n n n
a n n n y v interpretum pleriqutfapientum Opera « alii
Opérantes, & lapient.* m ervientes intelligi volunt. Certè Chald. paraphr. non
Opera, fed Difctpulos reddit, & fic alii quidam. v
* ~ . c a p : X I I .
ver. 5. U lywogu rorum rfifi«] vel, a,,hat. feu ucrMatnr. v ,0 Hr
foenttce mn ageify corrigcndus ell hie locus, mm Gr. habee U-i,latl m i a m i -
d n . ec fimiliter Syr. Sc Arab. Pro itaque videtur legendum 3 ] ^
à ^cryL. coiitenMt.litigavlt. Confer Perlicam interpretationem cum Arab Sc
in meam feotentiam facile rranfibis. y .^C aU faB am } Gr. baber
Sc vulg. yinpix mmdalam, lie etiam Syr. Sc Arab, eur igitur hie Pcrficu.
A . f t f---
w l u !i * Cakfahtam reddit, ut Sc Luc.' I „ , Ratio, ut mihi videLr, fati,
manifeila eft : vox ; r u . V l fquâ Me Syrus utitur,) duo fignificat, quod Vwà
pargatum e» (y. Luc 13. 8.J atque etiam quod caltfaBam eft. pcrfi;„. L L
noiem fignificationem amplesus e«, priore negltfli, q„, tamen huic loco
quadrat. ver.n. Tidanamagents vel, fid.habrhmi. „ „
vijfiTHum creaturarum] vd, finis rerum creatarum. Mac. 18. 1Q. in Gr e
verba habeutur o m u « n aioa.c, Sc cap. a4. 3, atque hic iterum v 40 Pbrcfta
h«c toties repetita, diverfimodè à Perf. interpntre redditur, St revert S M M
ram hâe lingua editam legentibus obfervandv Jc not.tu digua: f„„, codofie. Sc
elegantes locutiones quibus Una h»c res (fim, fc. mmdi, Chrigisuo Temper medi
San ft us,
S p .S . habetur vjlr *t '■ ■*- tragnaps de Sp. S .
_ w
Sp. SanÜus A r a b . ( j L m , putum putum Perficum
'i»|omen eft. ,.j 0. Cm a fia g aU tim namrr. , / l j Or. Tsl x „ J U „ Syr.
■ « .i a a , Perf ad verbum pilas capmi v cflri atlas m u s funufquifquej „amer.
■fimilitpvucphrafis.Hebr. Si'« IS'K, i. e. quilibn v i r , m Lev.ao. a. ubi
p Ayat cor v ir . v. 37- M e dedrcet] vel, me tm e f t digrm,
^ r Ul É I & Syf- ^ J». Perf. G l C
^■ l^”*J'» 8e vox quâ Syrus .utitur eadem eft qhoad fignif. & originem.
^ C A P . XI.
J r- ** Paupcres béantur] At Gr. iv<tyft>J£arrcu» & fie reliqui interprètes,
fignificat fauftum, aujpicatum, ut qui fauftum & Ixtum nun-
audit, fic vox quâ Arab. hic utitur q- à fa u f ta& la ta Us nunv.
19. Sap. ab operibus f. perfefta eft] Gr verba funt èJ'/xca«^n »
iionij 1 «ur»«. V. Vulg. fuftificata e ftfap à Filiis f . AtSyr. ver-
' lnterPres longé aliter, fuftificata eft fap.ab operibus fuis : & Perf. hic.
jjgyjjsàj! [.Opéra] habet. Verùm ut Syriaca yox fie reddatur, neque necef-
neque huic loco accojnodum eft. ' Nam r» s. opéra 8c Opera-
X M *.* Çnhores notât : & unius punâuli vario fieu lignificationes ift*
. nt* vero iftarum loco huic magis convcniat facilè judiçabie crupA
- tandus, Sc in animo figendus; 4 Perfis exprimitur, ut | |
0 ^4 ^ & alixque in verfione Evangeliorum, & alibi oc
rentes. ver.yy. Jacob & fofes] Perficum nomeil hie eft j fcd in gci
logia Chrifti Luc. 3.19, L y feribkur, at Syr. utrobique I mQj) & Arab<
L j^J. Moncndus cftLeftor de duplici circa hoc nomen errore apud Vuig. Lat.
Nam primb hie eft Jofephyro fofe, apüd Lucam Verb M u : quod alii, occafio errand
1 tuit, cc Tho. Aqumatem decepit, qui nine mfert nom?n Jefu novum non
fuiffe, fed aliis antea impofitum. ut patet ( inquit) exgenealogid Chrifli. v terti*
part-qu.37. art.z. 0 * J < * *
CA P . -XIII.
Parab. excudit] vel ,■ propofuit, ut Perf. q / idem fignificet ^ Ar.^j
ver. 4«. Vnionem pretiofiffimam] unie cum gemmam fignificat eft mafeulini generis,
ut, untoexalumtnatus, Plin. Legas itaque pretiofiffimum, & ilium
C A P . XIV. -
Ver. z6. Speftrum & apparit. falfam] Sic Marc. *. 49- M i l Arab. &
p"f* J L a . ’- ‘« ta x & M a m vulgb a Petfis dici folct, unde
Meudaciorum pater Diabolus, Jo. a. 44. vocatur. Quidam
Luc. 14.37. eodem fenfu, quo hie p*jf7iiflY**,diei vo!unt,& Angl.verfio utrumque
Spiritus nomine expreffit. Syr. verb &Ar. habent, & Perf.
. - Genius. v-3 7. Opem pratergrefos] ad verbum,manumpratergreffos è ma
nu egreffos, i- e. tanquam infanabiles reliftos- Quanquam hic mendum fufpicer.
C A P . XV. -
ver. 14. Oves qua aberrarunt] Gr. gjgjflS x n ruM ^ o v e squ a p e rie ru n i,
8c certe Perficus hic apto utitur vocabulo quod & errantem & pereùntem notât :
Eft enim compofita vox à pertütio & v ia , ideo fiepe priori tantüm uti«
tUkxUt .Mat: ^ C*P: ,8,11* qu°d fatis eft ad G (. dTmK*Kli exprimendum, &
rc a e ib\ ovis amifia redditur. v.z7- E t v iv a n t] A dditamentum hoc eft,
neque tamen hujus folius, fed S jr i interpretis.
C A P. XVI,
ver.13. 0 infidelis] Notandum eft Perficum Hune incerpretemfquifquisfuerit)
1 qu* ad D Petrj laudem 8f honorem fpeôant mulcum verbis ornare & amplifi-
care, uc paùlb anè v. .8- Chrifti verba ita « W M T u e s Peirareligionif
mea,&funàamentum eèclefu m e t, fuper te extrueiur. Ea vero qu* ad ipfius vi-
tupermm &repreheiifionem dicuntur valde minuit & extenuàt, fi hic pro Satana
tnfïdelèm pofuerit. Ego verb non dubito quin locum hunc reftè fatis v e n a it,
Mare. 8.3s. difette haba ( ç l O Satana,Il Syrus qué fcquirur
habet utrobique \ .± .Q £ 0 , Sc eo probabilius eft locum huuc fut multa aliaj i
feribâ depravatum cITc, quia utriurque vocis 0 |.w | & rcrminatio
eadem eft, Sc aliqux liter* communes.
C A P- XVII.
Ver. 17. In quem damonium poteftatem obtinet] Gr- n\uvii(sTtu Syr,
JV>^? èf i e* fiHus teftiT 8c fic c. 4.14. fimilis locutio, ubi in alia v«ffiouc
Perfica redditur ( X j J t X c émissus rcOi. De nomiuis bujus rariond
video 4pâos viro* Tremellium,Fullerum, L ttà, d e Dieu mùltuni inter fe diflentir.
^reroejiU^i
I
1 1