y A <kl Æ l ’E C T I O N E S S r V j l J C Æ
n TL l <P SP A N s i X
C AP. II. V. 13. vo N j J ( .a .} Vienn. Guid. MS. e t afii l é g u n t ^ a j ? c. 3. 3 0 .0 0 ) ( .* » “ Guido. In fine MS. Guid.a
d it hæe v e rb o t & miffu eft fer manut Efafhroditi._______ : _________ ' ' . ________
S 1) C O L Ô S S E N S E S.
C A P I Verf. 3<3. MS. Raphelengii legit NM tfrariD' |farcatmm if fu i Mef•bicho, propter qtud vinSusfim, utpatefacrTm 4
i. ven. iw t, V' æ £,; ... 1 u hud v 12. MS. Gaid. ad d i t & pro us. Et in fine EpiftoU ïsflUmVOJ & certans .ego fecttndHt» efftcactam. . I ' VA ^ “ * r **
CAP. IV. v. 3. MS. Guid. et Trem. legunt $ ad loqucndum | mi fit eft ament per ntanus Tjcici.
j~T> T B E S S A L O. N 1 C E N S B S L
CAP. II. v. 17. t-i'JD K3TO cum dïkSiom magna. Trein.
Codices «et. n k 'JD Idem v. & mkirnus. car. p ’Ml Idem
c. g. 5. ND1?! ne forte, cæt. (-SaViJ.
CAP. V. v. 7. o o i j . '^ a Guid. v. 14. MS. Rapheleng. ,
Trem. legit nMl In fine Guid. ex MS. addidit hæc verba
qua fer if ta 'fi Athen". tmfiu vira fer ntanus limothei.
AD T B B S S A L 0 N 1 C S N S E S I I .
CAP. I. v. I. NOK Tremell. Editiones reiiq. cum aflixo. In fine MS. Guid. addits & mijjaejiftr mavusTycici.
JT> T 1 M 0 T H E H M I.
CAP. III. v.3. K^ilitfgiofm. C AP. 5. ^.JstfVoTrem. et i| CAP. VI. v. 10. ita Viennenf. Cst. cu_
Parif Cset. ty J v. 25. 'uiri *)0ni' *ta I immiferunt. Ibid.]jBJf Tremellius etedit. Parif. 'C*t.-abfque
codex Viennenf.« et Guid. T remell. et MS. Raphelengii legunt | « in fine.
NJ-Qy opera bona.
A P T I M O T H B U m l i .
ejj. v. 16. ofis.3 ita codex Viennenl. et Tremell. MS. Guid,
C A P. II. v. 9. V*“ ? J) | o t - ^ ! «ftdbio ferme Dei
vinSus. Guido.
CAP. III. v. 2.KSDD KOHII & amantes argentum. Tremell.
v.3. Principium verfus 3. dëfideratur in imprefso Syro Teftam.
legit Ibidem 001 JjLo-io Idem.
CAP. IV. v. 16. yonausu ita Viennenf. et Guido. Trem,
et MS. Raphelengli legit tfcJCVO^ • * deferuerunt me.
AD r 1 T li W~ I
C A P . I. v. I . j^n^Kl xmyfervus Dei. Tremellius et edit. Parifienf. Cxteræ cum affixo. v. 1 4 . y O ic j^ J ita codex Vicnn»J
R eliq u i va.bojlS*.J cony ci ant A
A D P H 1 L E M 0 NSM.
V ËR. 9. |.—12 o©> ÿ.__2k.2L^O petendo pet0. Guido in fine addit ; & mijfa per manus omtftnti.
A D H E <B QLÆ O S.
C AP. II. v. 9. oyo ©jVd s|*7n nrrcrsn «nSt id ino iu in
NHTIQ Ipfe enim, excepto Deo, per beneficent tant luam pro cjuovis homme
gujiawt mortem : ita legit MS. Tremel. & editio Panf.
Codex Viennenf. & alii ita : j o t ^ s 00»
|La io C6^.. >>a. nam Deus ipfe per gratiam
fuam pro ommbus guftavit mortem. Arabs ita *713 HTD^it pST Ipl
n 1? ^ HQ y » i n s ID Et guftavit mortem pro Hnoquoqne per gratis
am Dei. v. 14. JLaiOj^ OLû oo» cSJ Ita Guid.
Alii codices & -verfio Arabica legunt infingulari, communicavit.
CA P . III. v .3. uoi MS. Guid. v .4. 001
oo» v. 10 Idem. v.8. ita Viennenf. Alii
so.aI.a.O.,S. Ibidem ND1D10D tanquam exacerbatores. Tremel.
Alii j-J^DopoiD v.io. JJ ita cod. Viennenf. Cæteri o-S.^
noverunt.
C ÂP. IV. v. i- ita Codex Viennenf. Guid.
kTremel. ex MS. reftituerunt mutuamtts.
CAP. V. v. 7. uCiaMij) Viennenf. &Trem. Alii libri
0 9
uC1cuhwwJ> V.13. c d c.6. v.8. oo) H rCu Guido.
CAP. VI. v. 1. Nin’lDOl nnVo ftrmonts 'chrifti. Tremell.
CAP. VU. v. 13. Mi^y n o sn si I ’JI in A enim de quo dicunturhac.
Trem. Ibid. oClJfi^Sr«- v.aS. oot J j j j j j a c .9 . v-ij.
0 . 00) )«La) Guido.
C A P. IX. v. 25. ita codex Viennenf. Guid. &
Trem. Editio veto Plantiui taitWD v. 7 & 26. o o ijj-. v
OO) |wlO|) V. 22. OO) J-bo-a
CAP. XI.' v .4. 001 Guido, v. 14. Initiumhujus
verfus deerat in imprefib Viennenfi codices neoipe, Et.fi civitt*
tem iUam. ex qua exiverant, quajiviffent: quod Trem. '& Guido
ex MS. reftituerunt. v. 28. Q. .1Q. ita codex Viennenl.
& Guid. Raphelengius, Trem. & verfio Arabica legunt ex MS.
in fingulari fecit, v. 32. cm\ S lj Viennenf. Alii
Idem SOI . . DD11 ajfpre rjfi¥t fja ne*u inem. T¥re mel. 9
CAP. XII. v .9. ^ -x a o ) J«via
. . « 9 * .►•V # v
^MbJo Ita legit Viennenf. & Guid. qui ta.
men vertit Patri ipforum Spirituum. Arabica verfio habet 1310
Patri, Vide Tremel. annot. v.29. & Jacob, c.3. v.6. oo)|)OJ
c. 13.14. Guid. Idem ex MS. in finehxc adjecit:
Finita eft Epiftola ad Hebraot, qu£ feriptd eft ex Italia Romani, j1
Editio Plantini in 8. habet • & mifta per manus Timothei.
I N E < P 1 S T O L A J A C O B I
CAP. IF. v. 8. y o b o j perfeäieftis. Guido. Ç AP. V. v. 12. JJo [aIQèO ]j neq', per 'coelum, tuft j
CAP. III. v. 15. KUSJTKD©in]0 a tenebris avimæ. Tremel, perterram. Ita Trem. MS. Rapheleng. & verfio Arabica.
I N B<P I S T O L A « P Æ T R . J .
C A P. II. . 15. ita Vienn. & Trem. Guid. vero & ed.Plant. soHp v.7. JSJ-O v.17. & Joh.c.2.16.001 |-La)9 Guido-
J . N E <P 1 S T O L A J 0 H A N N 1 S.
CAP. I. v.5. o o j j o a j c.2. v.4. oo) J L _ ^ i C&Â3
o°) v.22. et c.3. 23. et c.5. 20. oo) Jjo»o v.7. oo) J.ä .9)
v. 8. oo)|«x^sxo et oo)|o ^ m v. 15.00 c.4.8 et t6.
0 0 c. 5.17.0 0 )Laàoi v. 19.0 0 )
CAP. II. V.19. Si enim ex nobisfuijjènt,apud nos permanftjfènt,
Guido ex MS. addidit. \ . 24. ^ o \ j[ Janbo ita Vienneof'
Cæteræ ç*oqDo.
CA P. V. v.2.)oi^JJ? .L» ita codex Viennenf. et Tremel-
Guid. ét editio Plantini | o i \ ; (.So verfus 7. In omnibus ji* I
brisimpreffis defideratur. v. 15*. pbs©T Tremellius et edit« |
Parif. Alii p'^s©
p j [ Ï L N D l CAS TEL LI S . T . B . P R Æ F A T 1 Q , D E A N 1 M A D V E R S I O N 1 1M |
Samariticarum in totum pentateuchum ab eo colk«5larum, Scopo at que ufu. |
J , Tq péntateuchö Sairtaritano, ejufque verfione Chaldaco' Samaritana exemplar Parifienfe in irtagnificendflimo illo (^quod poft homines natos in
■1 "m orodiic unquamj opere Biblico, fecuti fumus I quod quidem religiofius obfervahtes (cum noil nifi in mendis evidentijlime typographicis, nequé
men in omnibus ab co difcedereconftitutum fuerit) in Caufa hoc erat cur in vocibusAfterifco riotatis, qua non raro crane erracorum indices, j
1 -i^utaverimus v necplura in illo etiam qua nobis correftione egere videbantur, einendaverimus.'Nunc igitur tandem Afterifcorum iilorum ratio- j
I "liic tibi exhibemusi atque fimul etiam propofiti excmplaris errores atque defeftus non paucos pracipue quoad Chald. Samar. Pentateuchum • va-,
r Cmitem lediones, qua in aiiorum Samaritanorum codicum collatione occurrunt; colledas partim ex nuperis Adno’tationibus Dodif.- Morinij
r . nu(jj0 atqueIabore infigni, mudhtov hoc admodum pretiofum,ac auro quidem contra non carum, poft tot facula abfconditum,Ln lucem non ita pri-.
M ,Uparifns primum fuic editum) partim ex viri Reverendiff. Jacobi UlTerii Archiepifcopi Artnachani Hibernia Primatis. Manufcriptis codicibus Samarita-
!C auos nobis communicavitJ& quorum unum pro folita ejus munificentia in me etiam contulit(Liturgiam fc. Samaritanam, cum foliis quibiifdam vaU
I f mDerfeftis ac fine ordine compaftis Commentarii Arab, in partem tantum fedionis unius vel alteriüs Genef.Exód.atq-, Levit.)partim etiam ex Litur- j
r 'Tjfta Samaritana. (quim dono mihi legavit amicus meus fingularis i D. Abrahamu9 Whcelocus Arabics linguae apud Cantabrigienfes j
I* ftros nuper profelTor primus: ubi a.nulla iftorum mentio, ut noftra habenda funt tantum conjedanealHorum v. Afterifcorum funt etiam aliae nondurri j
"omoertac caufe, de quibus parum adlluc, èut nihil nobis cónftat, prout inter legeridum cuiquam proclive erit obfervare.
J Hdem quoque dicendum eft de Lineola quadam, illius inftar quam literis numeralibus ac vocibus contradis fupraponunc Syri, qux didionum apicibus j
■ f equentifiime incumbit,'eftque honnunquam duplex, at faepius unica. Hujus lineolae caufa eft khquando fatis clara atque aperta, nempe ut moneatur j
■Tedtorde vocumquarundamhomonymia,quocautiusdiftinguatinterdidionesplunmalsiifderiiliteris feriptas, fignificationema.omninodiverfam ha- j
Rentes • E. g Gèn. XlL 1 * 5 2 cum lineola, verbum éft fighificans, yM in eodem a. verfu abfque ilia;'pronomen eft._Gen.XI. 10. a w cum ilia, nomen |
iT f t oropriumjabfque ilia commune. Exo. V. 3-^2 ^ 3 cum ptfte, hac diftinguitura cum verbo,.Neque tarnen, _ut Diftindionis nota incundis huinfmodi
ambiguis vocibus femper occurrit, fed nunc adeft, nunc abeft pro feribentis arbitrio:E. g. Gen.- IX. 23. » 3 “» cum linêola, Humerus eft: abf- ,
CeeaGcn.XL.Vni.22. Pars, portio .-at Gen. XXI. 14. cap. XXIV. 15.Exo.XII. 34_. deeft haec lineola in priori fignificatu tantum,imo&ultimo |
■in loco adeft vocabulo Chald. Samar: Ncc non alibi faepius inveniuntur iftiufinodi exempla. Non raro loco Dageih poriitur in hifee prsfertim par-:
■ticulis etc. cum illo, tecum,vobifcum,etc. ad diftinguendas eas ab 'ÏAr/V'iJAyViHXJe/e- vos. te, e*w,Aliquando tamen, atque hoc |
■ feoius quidem nos (forte etiam ipfos Samaritarios) latent veraè iftius virgulte rationes, qifi dic?muséjufdem efTe generis cum iis quas adferunt Hébraei pro j
■liteasfuis majufculis minufculis, fufpenfis, claufis, apertis,etc ; Vefbo denique,yermyfteripfi quiddam & abditi fenfus, vel fuperftmonis faltem (cui ta - ,
■men minus addida eli htec natio) innuere vidcatur. Porro etiam Difcrepantix fubindeinter Chald. Samaritanum, & Arab.'Samaricanum j
■feujus quod habuimus exemplar,valde fuic fragmentofum,defedu laborans non tantum plurium fxpe integrorum capitum, fed & quorundam etiam libro- j
Rum Levitici fc. totius, exceptifque plus minus 26. verfibus, Numcroriam etiam J qua data occafiorie hie notantur: nec non affinitas & cognatio vocum j
■Cha'ldxo Saoiarit. cum aliis vicinis linguis femper fere, ubi id ulla poftulaverit difficultas,fubjurigitur. ‘ . . , n . „ , j
■ Neque omnino ingratam nos navare operam putavimus perpufillum illud quod Pentateuchi extat iEthiopice, duo fc. ilia MofisGantica:Pnus Exo. |
■XV pofterius Deut. XXXII. fub finem Pfalterii Aithiop.Romae An. Dorn. 1513.editi, adnoftrumlnterpretem (utut ad 70. accedat propius) conferen- j
E o & ficubi ab his differt, vel ab Hcbrxo, plenius exferibendo. Loca denique obfeuriora elucidantur plürima, aliquando ex Hebrxorum Syrorumque i
■libns aliquando etiam ex ipfis Samaritanorum Liturgiis (quarüm tres quibus ufi fumus interpretationem Arabicam, aliqua ex parte earum, literis Sa-j
■ maritanis lineatim ad latus in eadem pagina adjundam habent • unde dialedi hujus Europasis faltemi jam pene deperduae, certiorem deprompfimus
■cognitionëm: quam tibi etiam hie,& in Lexico noftro (Deo volente) propediem edituro, ultei'ius ob oculos' ponemus.-ex qua lingua, üt & ex ^Ethiopica, j
■Vocabuiis Hebraicis, Chaldaicifque hadenus minus rede nntelledis. lux clarior oritur, atque certior) itemque ex aliis MSS • libris, quos nullo non Iabore j
■atque pretio conquifivit vir admodum Reverendus D. Rrianus Waltonus S.T. Dodor, opens totius moderator, & «f>o</'/»AT«{:cujus etiam vigilancite,
■ftudiifque indefeffis debetür, quod conatus hoftri qui in eadem arena defudavimus aliquid hie in bonum publicum protülerint.
A N 1 M A D V E R S 1 Q N £ S S A M A R 1 T I C Æ 1 N G E N Ë S I N
_ .......................Ç A P. -
TwERS. 6. V M 29 •••Eefiindrt fa fb u in hoc Tintatiuchi en fin , 0r ni
UtaHor folfinû Hthramm V’p l Î & firmamentum, haui dibit figm-
Ml, a radia A l ? & MP /* , qua ffitrior utrbi forma mLiturgia
B j'* Samaritana Arabice redditur per ordinavit, conférait, conf
avit,iGig. Locus ubi occurrit ita fe habet p.7?2. lin. 12.
^^ilt&a columna e regione fie -vertitur KSLwJ ^
jj^V! C5'"^'Î5 ^AcXJI AUl * pjJaxlA)
jmenejus fupra cum nomine ejus infra ad magnificationem coneatena-
■ • Jehovah Deus fceculorum, & Mofes própheta. ejusper omnes ^ genera-
^ Hinc ut Kó(TiA@-juxta Etjmolog. tI koo(aZ, St * tatt* 1» t*v7a>
IMa. K, ita Firmamentum orbes coeleftes, totaque fumundi
machina, quam tu St/TTÆiP indigitari putamus, a pulchern-
WLOràims connexu qui in ea cernitur (Zinde Flatonicorum-ae Sphararum
uta efi opinio) nomen habet . Etiam ipfis Arabibus, orbes, SpharuU-
9nrdine junUa ita. appellantur^ fc. (_,SLuiJ Proinde Ncotericos non imme- I hie perfiringit Gl. D. Morinm, qui Vp"> expanfionem interpretantur.
f em m , ubicunque hi 'vocabulum VP"’ eJ'C.Expandi vertunt,antiqutf
ß feriptura interprétés, qûi vàcum Hçbraicarum fenfum extra omnent
Jùtationû aleam callebant öptime’('j.O. intellig0i cttmque ik fffilg- Lat. aun,)
locopHs fubfiiiuijfe S r i Bïmavf vel quad Ar. ( J iW altquate-
refpondeat. Adda, & Interpretern «AEtbiop. Exod. 1$. f t . per
J 0 i.q. Hebr. » p i, ab coqucAcdutlum tranftuliffe. vid. An.nofiras adloi
■*: quoi magis adhuc ad rem facit, aptior multo atque accomodattor locts
yibus in quibus ifihac refer it ur dittio, ex hac verfione accrefeit fenfus,
m ex illorum altera. Confute hac pauca tantum : Pfal. 136.6. 1/a. 42.
icap. 44.24. Expandit Deus terram fuper aquas, ß fiü obfecro veteram,
ßtam lecutus eft ita: Terram expanfum dicer e, quid aliud, quam coda.
fam mijcere ? Optime quidem, Simul junxit vel Firmavit (ut 70. & Vul.
v •) terram fiiper aquas;iTf quod non minimum habet roboris ad firmandam
fententiam, ei favent verfiones Sjr. Arab, noftra & Oxon^ & Pfal.
f - Ar. noftra, Nebicnf. D. Wal toni,atque. etiam.tÆthiôfiça. Mitto, quod
jrimis aliis Scriftura locis maxime confina eft ifta loquendi formula , al-
* nulli. Dictionem hanc tribuunt Samaritani Tabuiss legis,
,r etiam fexto die tradunt creatas,
grS»ŸW*nrA*jV,“A:a*eP3V‘T*ïA*/TrDP^m^^ Firmamentum Dei funt
tjbtite legio.. Firmamentum quod die fextô ;cQndidit.fv . xg. g2.22.2l a
**1 * «
;«tnas, & ante eum antiquiores Hdr.ti * per Floruit f ousts quam Germi-
yft rtdditur. a. & quamvis Chaldait idem videntur
denotare, Samar it anis diverfsjftma figmficant vide Lexicon Sam. ver. /17.
3 0 r3 Ÿ“*a vide Lexicon noftrum.v.'ZO.pro VtZ'S in ve rf.S am .le g .^ l^D i i
Mer. v . 21. In H.Sam. pro leg. v.z ^.^m J cm ^Ÿ Z /c
Eft genus pifcis,dt quo mentio fitinTaltriUdeHierof. O’Dv dictum :Hanc\
autem diClionem, cum Graca vulgata t*k*os»©■, qua omnino idem ftgnificat I
quod Arab. hoc loco ufitrpata,convenire judico: prafirtim cum in hac j
dialedq P pleonafticum vocibus addi nonnunquam ccrnimus : vel quod ma^
forte flaceai, & ufu etiam venit, loco guituralis iflud P fubftituitttr. v. 2
* A^»W3V refpondet diStioni H. D'n & tit i(la, voraciora porius dénotât j'
aninialia,ab A. voravit, cujufmodi funt ilia qua carnibus vefeuntur, j
ut Lupi, leones,etc : ut non inepte diftinguit Gerundenfis : per %Aîîf=fa ass- j
temintellisunturilUanimaliumffeci.cs qua her bas comedunt, five fiht do- J
mefiica, five Jylvefiria. v. 28. *3[f7r2T?aJ3V In M SS. Sam'aritanis non j
infilenter vocabulum HlttZl exfonitur per Ar. ^ gJs ; eF videtur opponi J
incognitis terra locis,habitationique minus commouis : proinde fic opinor non
mate vertantur pradida voces, Habitate loca cognita ejus, qua fc. vpta
hominum, agriculturaqùe conducunt maxime. Arriderct quidem admodum 1
verfio CL D. Marini Aratro profeindite colliculos e]us, nifi hoc unum ob- j
ftaret,quodne fimel quidem nejue in Pentateucho, neque in catens Samar i- I
tanorum M SS. hujus vocis mihi occurrit ifihac figntficath -, at quam attu-
Ltmus fapiffime.
■ C A P . 1 L
v. j . ^JSflrVP,,:M3 b2 * Diverfus hie abit a noftro Interpret Arab. Samarita- 1
*«/, ljui vertit LaLL I il-T frorfis m Arab, mfitr <ju.citb ancaria tjuur/t I
ftfijfim rtium entra Cheld. Sam. v. lO.intIX fii. Viitatur f n f t accrJtrt
ejufdmqut ifit fignificatim!) cum imZXfi.m'ii/ Gtn. 10. 5 2 - fid />»'-»-
hoc in loco convenire judico cum H. fluenta : cui aftspulatUr etiam J
Arab. Samar, qui vertit J J cX à . v. 18.3 2 3 PiJ‘ fccundum anterius ejus-.-
vide qua de hac verfione. habet Cl.de Dieu,in to.
C A P. J I J- • : . . . . I
v. 5 ,3(nr3 • ficut Angeli : Cum noftro contueniunt hie Arab. Samar.
I itemque Arabica Saadia verfio, atque Erpenii : nec non'pUrique Hebraorum .-
Sunt tamen qui de Deo intelligunt, eritis ficut Deus, inter quos Abravanel : '
ut quern admodum Deus femetipfum intelligentio cognàfctndoqut , créât ur as
fecit exiftere - ita homo cogtsofcendo uxorem fuam, exiftere facit(hoc eft gi-
ernit) libefos, qui antea non erant :.qui3 m dicstntttr, OniK'XOil 1X0 refpe-
duelfentiae eorum, V"' autem D/11JD©’© niHflill 7Dyn 1X0 refpedu .
laboris atque moleftiae, quae educationem eorum comitatur. Sunt etiam,
& in eis Maimonides, qui Sicut Dii feientes bonum & malum, ftcexpli-
eant : per vetita arbor is appetitum,rejeda Intelleduali facultatif cujus ob-\