I H i j tiîlil !
i i
F L A M . flÇ O E I L . f j\Ç V E %J>. Q \ Æ C .
eft. ( p ) Recens.3 Aq. Symm. Mivov, novum., ( q ) Qiiisloque- l
fur. 3 Vifum eft apt ius hoc modo verti per int'errogationcm. S. Hieron. tranfla-
tionem tunc vttlgatam hoc modo pcnit in textu, eft ne verbum, de quo dicatur,
vide, hoc novum eft? Sed in explanation, referent tamen,at videtur,qua lege•
rat in quodam libro, conjungit cum antecedentibus, hoc modo, non eft Omne
recens fub foie, quod loquatur, & dicat, ecce hoc novum eft ? Symm. äga pH
v 0 ip«'v(. S. Hieron. Apertins hoc Symm. tranftulit, putasneeft,qui pof-
fit dicere, vide, hoc novum eft, & jam faftüm eft in feculo, quod fuit ante
nos }Et quod noftra habet, v buffi, Schol. refert Sjmmachum dixiffe
<ofo riuffif ( r ) Eorum. 3 2'fonnulll, onroif, (fr apud S. Hieronjmum, eis.
( f ) Cum eis, qui futuri funt in noviffimo.£mm. rtit tmiAvois ftp rau-m,
apud eos, qui futuri funt in pofterum. ( t ) Dedi.3 Symm. ootdiplu/,pro-
pofui. ( « ) Confide rand urn. 3 Aq. ‘J^tgLviioai, inveftigare. ( x ) Quo-
niam diftentionem.3 S. Hier, in text it, hanc occupationem, in explanation
autem, Aquila, lxx. Theodotio, nkMma.oy.lv, fimilitcr tranftulerunt, quod
diftentione Latinus interpres expreffit, eo quod in varia$ folicitudines mens
hdfoinis diftenta lanietur. Symm. vero, d%>\ior, id eft, occupationem,
tranftulit. Quodnotatur etiam in Schol. & paulo poft, ikimaSK, dixiffe, <£95-
ut occiiparetur. (j ) Vanitas. 3 Aq. vapor. ( * ) Et prsfumptio
fpiritus.3^. $vofw dv'iyv,8c paftio venti. S. Hieron. Aquila & Th.
poplin, Symm. ß'mmv, tranftulerunt, lxx autem interpretes non Hebratum
fermonem exprefiere, fed Syrum, dicentes, voalftinv. Sive ergo rop, five,
(3ku<ri(}a paftione vocabulum eft «ejalpev/j .autem melius voluntatem quam
prsefumptionemfonat, &c. (a ) Imminutio.] Sjmm. v'cif 11'y.api J'ma/j.tvov
avai^wgam.! agi^ytv, defe<ftus,qui non poteft explere numerum. (aa) In
corde mzo.~] Aq. & Sjmm. viiAiavoitti y<s, cum mente mea. (bb) Et
adjeci. 3 Sjmm. Qofia, & pracceffi fapientia. (c c ) Etdedi
cor meum, utnofceremfapientiam, & feientiam. 3 Ab funt hacaCompl. &
uno vetufto. S. Hier, in vulgata antiqua, & /tea, habet pofi ifta, & cor meum
vidit multa, fapientiam & feientiam 5 & dedi, &c, (dd ) Parabolas.3 Aq.
Tkivat, errores. Th. mt&qo&it, prolapfiones. S. Hier, etiam in vulgata anti-
qua, nullaqtte in explanationfa ü a varietatis mention habet, errores & ftul-
titiam. In fequenti quidem[ capite.ftmili pen loco’eft , £ dq>(?cu»lw.
( ee ) Quia & hoc. 3 Schol. ov «päf toto Sh' vo/m aviyi, quia etiam hoc eft
paftio venti. Vtramque interpret at ionem affert S. Hier. & hac addit: De
prafumptione fpiritus, five paftione venti, quia fepius in hoc libro dicitur,
fupra differuifle fufficiat. (jf) Cognitionis. 3 S. Hier, etiam in vulgata
antiqua, furoris : Nu/lamqueu/lius varietatis mentionm facit. (g g ) D o
lorem. 3 Aq. ßdmvov, tormentum.
CAP. II.
( a ) T »7 Anitas-3 Aq , ut fupra. ( b ) Circumlationem3 S.Gre-
V gorius Thaumaturgut, inmetaphrafi id fic explicat, ^ y^a-n. ^
nn lA/Joy & rifum quidem, qui temere feratur, cohibui. Symm.
yjiata Sirov slfySor. Aq. Aivwiv. S. Hieron. quod Aquila, lAdynitir, id eft,
errorem, Symm. Sop’uCoi», hoc .'eft, tumultum, interpretati funt^ lxx. vero, &
Theodotio, ficut in pluribus: locis, ita & in hoc quoque concordant, &
tranftulerunt, <Be*?og£K, quam nos verbum de verbo exprimentes, circumla-
tionem pofTumus dicere. ( c ) ' Quid hoc facis? 3 Symm. v aim orottif -
quid ipfa facis ? (d ) Et confideravi, fi cor meum trahet. 3 J»aliquot
libris efi, Lk^voh, di/Tolvet. Aq & Sjmm. IvonSLu y&pJici (us, S. Hieronymus
in vulgata antiqua, confideravi in corde meo, ut traherem in vino
carnem meam. ( e) Et cor meum deduxit.3 In multis codidbus ad-
diturt [j*}meyitemqueapud S. Hieronjmum, Symm. lya Am y&tJ'iae uk fie-
7uyaqu elf Qofidt/, quod in vulgata nofira, ut animum meum transferrem ad
fapientiam. f ƒ) Et ut obtinerem lxtitiam.3 ^ to n^ernreu tar lvpgfo’iwlui,
id eft,regerem imperio, ac dominarer in exult ant em Utitiam, ac gefiientem 110-
luptatem. S. Gregorius Thaum. iyy.^juit o ifoSv fdae, continentia
autem in fervitutem redigit cupiditatem. S. Hieronymus in textu vulgata
antique, ut obtinerem ftultitiam, quafi babuerit, dq&iswluj- Sedin explanation
: Eleganter autem voluptatem ebrietati comparavit ( fiquidem e-
brietas evertit animi vigorem ) quam qui potuerit fapientia commutare, &
( ut in quibufdam codicibus habetur) obtinere ^ is poterit, &c. ( g ) Bo,-
num.3 Symm. 70ovpupo&v. utile, ( h ) Magnificavi opus meum.3 S.Hie-
ronjmusy opera mea. Schol. (ayd^etlTminm fxoi ’«pj«, magna feci mihi opera.
( i ) Omne frutftus.3 Id eft,fruEliferum, aut omnia fru&us. S. Hieronymus'.
Plantantur arbores, non omnes firuftiferae, utin latinis codicibus habemus,
fed omnis frudus, hoc eft, diverfarum frugum, See. ( k. ) Pifcinas.3 oAq\
pJpm- Symmachtts, ft%a.(jfajd.f,eodem fenfu. (7) Congregavi mihi.3 Symm.
tfMvttS, eodem fenfu. (m ) Opes.3 Aq. iotas, fubftantias, ut S.
Hieronymus etiam in vulgata antique. Symm. mritKia., pcculia, res peculiar
s . ( n) Delicias-3 Aq. -rgvtpcit, Sjmm. casa.m\ai, eodem fenfu. (0 J Mini-
ftrumvini, & minittras. 3 In alio codice eft, otvo-goes, &S. Hieronymus in
textu, miniftros vini, & in explanation, vini fufores,& vini fufitrices. Aq.
KuKtyjovy t^xvKoutf. S. Hieronymus videtur legijfe, vakima, ^ wxtyg., minora
vafcula, & craterem, idque explanat : Additque Sjmmachum dixiffe, men-
furarum fpecies, & appofitiones : Quere in Juatralatione eft, feyphos, &
urceolqs, &c. (p ) Magnificatus fum.3 Symm. <sSpiCaKov, ma-
gnitudine fuperavi; ( q ) Super omnes qui fuerunt ab ante me.3 Hlud,
ab, abeft a multis, in Scholio affertur ex Symm. am 'iyja^Sstv epoS. S. Greg.
Thaum. 7W«78v •C^nSa.Kov t*T0I{ wv} erpl iyj>$ ßanthdiaavTOf, tam fiipergreffus
fum his eos qui ante me regnaverunt. In aliis vero libris eft, ^ <spo<nSm>& Qo-
tpiae m m nimtty ac S. Hieronymus, & adjeci fapientiarrifuper dmnes. ( r )
Aftitit.3 Agnofcit S. Hieronymus in hoc verbo, quod grace eft, UaS», f t at urn
quendam permanentem, qui femper in plenic udine eft. ( f ) Poftulaverunt.3
Symm. fanS/Su**#»concupiverunt. ( t ) In omnilabore meo.3 Symm. In
■90™« fiKoTtovtasiM, ex omni Audio Iaborum meorum. ( u ) Et in laborera,
quojaboraveram faciendo.3 §•' Hieronymus ,faciens, Symmachus, ^ q- 7».
voy, or emnou. J)ass%ß.orQUiv&, & läborem, quem laboravi peragens. ( x )
Vanitas. & voluntas fpiritus-3 Aq. «rpt3f, yopor avipus, ut fupra. ( y') Er-
rorem. j S. Hier, errores. In quibufdam libris eft o£ex<po&v, circümlationem,
{ttt etiam in noftra paulo fuperius: ) & Schol. •so&poesP. ( k ) Stultifiam.3
Aq. & Symm. vxdyLu, eodem fenfu. ( a ) Qui ingredietur poft confilium.] s i
Greg, 'sVw-jjt iaun haCi/A/J©-, tis 70 Jiov at S. Hieronymus, qui pofiic
ire-poft regem? Deinde feipfum tenens, quo oportet, converterit. Mq,\
71 '3 ô &vSpaor@~, iva. nagpy.oji\i2hi'<sy ß>s?S • Quid autem homo, ut fequatur con-
filium ? ( aa) Ea qua: fecerunt ipfunQl» nno libro pro, eß t Ûwj d*
utrumque nihil videtur ad fententiamfacere, fed tantum refpondere articula I
hebrao. Put ant autem multi his verbis, qua prorfus ref pondent hebrao, hoc I
fignificari, qui non fit fadurus ea quae fecerunt alii. In plerifqut autem libris
eft, mvTet, otm Imiiwy ly dvT», omnia,quaecunque fecit in eo. S. Hieronymus
in vulgata antiqua fic habet totum hur,c locusts, quia quis eft hominùm, qui
poffit ire poft regem ante fadorem fuum ? in fua autem, qua eft noftra vitl. I
gaia, quid eft, inquam, homo, ut fequi poffit regem fadorem fuum
? Fatetur autem interpretationem lxx . longe ab hoc fenfu diferepare ;
(ÿ- non longe ab initio capitis, ubi fenfum bréviter indicat, hac videtur ajfer-
re ad hunc locum pertinentia, confequentur in laudem ijlius hominis erupi
qui poft vicia fe refrænans, virtutum poffit effe fedator. S. Gregorius tarnen
ad hunc locum habet, <pe&nty& itAyoty qui fertur fine ratione. ( bb)
Stultitiam.3 Symmach. vacuitatem difciplinae- (c c ) Evcntus,]
Schol. ïv 7iK@~ 70 &n imaiv <pgp?{{«, aç&v©-, unus finis in omnibus, pruden-
tis,& imprudentis.(</f/)Sapiensfedusfura.3-yj«».^ «f v mW Qofia ^>sl &
ad quid mihi fapientia mea ? (e e) Abundanter loquutus fum-j In nonnuU
lis libris eft, tv tfescshv, in aliquo, rim >diuejbv, & Hebraus conjungit cum
antecedentibus, ut quid fapui ego tunc excellentius ? & loquutus fum, &c.
De S.Hieron. in fequentinotationedicemus. ( f t ) Qùoniam hoe quoq-, vani-
tas, quoniam infipiens ex abundantia loquitur. 3 Hac eodem or dine habentur
apud S. Çregor. qui inqssit, omyt 7» QM&euts pSLfuA'TU. coajt^ ly. myns Iffübrnt
rns dipeptrvviK y quandoquidem garrulitatis fluenta tanquam ex fonte erumpunt
ftultitiae. In aliis libris Qracis alius or do eft, Ji'ou cbpça v in afesarivfMT©-
077 yj-iyt to7t> fMTeu'or»{. St fanftus Hieronymus, qui in textu hanc tantum
fecundam partem habet, in commtntarijs confeftus, lxx. fenfum hebra-
icum apertius tranftulifte. licet verberum ordinemnonfequutos, ita exillis
totum hunc locum refert, &, ut quid fapiens fadus fum.ego ? tunc abundanter
loquutus fum in corde meo, quoniam infipiens ex abundantia loquitur,
quoniam hoc quoque vanitas, quia non eft memoria, See. (gg) Eo quod
jam dies 3 -f# aliquo libro, & in Complut, eft, x&Siv ijAi r n/A&ii ? ’ej^o-
(tireuj. S. Hieronjmsss, eo quod ecce diebus, qui fupervenient, univerfa ob-
liviooperiet. (hh) Malumfuperme.3 Sjmm. y&Mvyl$ foot
7» yy'opsyov. malum enim mihi vifum eft opus quod fit .(H) Qui fit.3 in pie-
rifque, ytvoykvq, qui fadus eft : in mnnullis, ■ ytvtifof/.iVM, S. Hieronymus, qui
futurus poft mc.(bk.)Et an poteftatem habeat-3 eyib uno codice abeft illud,
«. lAquila,. xuesÀires, S. Hier. & dominabitur (Ü) Quo.3 Sym. *{ov, \
in quo. ( mm) Converfus fum.3^jww. circumegi me.. ( nn)
Utrenunciarem.3 Schol. amnAp-eiv,utrecufaremlaborem. (eo) Quia.]
S. Hier. çui. (pp ) Virtute.3 Schol. wfimu, vigore. ( qq) Homo cui. j
Videtur efte tranfpofttio cafuum,ac fiàiceretur, àvàçwr$>, os, homini, qui, &
ita S. Hier. ( rr ) Quoniam fit in homine-3 Ab aliquo libro abeft illud,
, lv,a Complut, etiam illud,ov, quod tarnen refpondet hebrao,& videtur valere,1
‘ quoniam quid. Sape valet, quid, &y qui. S. Hieron. quid enim fic homini.
Symm. ov $ quid enim amplius fuie* ( f t ) Dolorum.3 tAqßcttretv
®-, K) Sv/ms, tormentum, & ira. (-tt ) Et iracundiæ diftentio ejus-3
Schol. [Ayft*,:laboris, & atrumnae. S. Hieron. dolorum, & iracundiae,cura-
rumque. (u u ) Quod comedet.3 Eft hebraifmus, & volunt fuppleri,vi\-
fi quod comedit. ( x x ) In labore fuo.3 Sjmm. bm vAts* cum, de labore
fuo. (yy ) Bibet. 3 Symm. àmXûîa-Hj fumptus faciet. Aq. <pAnm, & S.
Hieron. p^rcit. (z>z) Quoniam homini bono coram fe. 3 Rurfus S.
Hier, illud,îvycpx.Sjmm.ifvmvv’amS, quiplacuit ei. ( a a ) Solicitudi-
nem.3 Sic S. Hieron. quod antea, didionem. Symm. ay, occupationem:
( aaa ) Ut augeat, & congreget. 3 vAquila, n Qv^Aym , n, to Qwia-
ytySy , ut colligat, & congreget. Symm. dSfoica/, ^ lumsiSx,, ira Jb-tf
Ineeva, w aptoet viS ut coacervet, & reponat, ut demur illi, cui placue-
rit Deo.
CAP. III.
1. orayris açy, omnis reiefthora. (b)
fub coelo. 3 Symm. -mms pspas, omnis negocii, ac nii*
nifterii. ( c ) Evellendi.3Symm. lnà(a<rcu, eradicandi. ( d ) Mittendi.]
Sic S. Hieron. in comm, ex lx x . in textu autem, fpargendi, Schol. p'i4g;.
(e ) Amplexu. 3 Quidamlibri habent,,oSuahu/smt®-, & Schol. rititoi-iaos,
fed idem fenfsu. (ƒ) Âmandi-3 A. àyavqv, diligendi. ( g ) Bona in
tempore fuo. 3 Symm, yg.*.ly iv&sov I» y,aifu i f tip, bonum uniimquodque in
tempore proprio. ( h )Omne.3 Abeft a S. Hieronymo,ut ab Hebrao. ( * )
Ut non inveniat homo. 3 Aquila, às '*5r&&t§Èï £v%pair@-, qüomodo non in*
veniet homo. ( k.) Et ufque. 3 Abeft illudy & a Compl. & S. Hieronymo,
fed non ab Hebrao. ( l ) Erupt. 3 Symm. Do/mv«, permanebunt. (»)
Eum, qui perfeqùutionem patitur.3 Sic S. Hieronjmsss in vulgata antique,
(b“ Lucifer pro S. Athan. fed idem S. Hieron. in comm. interprétâtur, & Aa
wpayoy,(perinde ac feriptum eftet, 7» JitMtipurev,) quod periit, quod expul-
fum eft, quod efle ceffavic. Sjmm. 5 <$ ôsif ■ èfaÇmticet û&ig ffî èuJionufûsur,
Deus autem inquiret pro iis qui vexati expelluntur. £■ 737151' Keitr/asJ A-
JiKaioinjynsj juftitiae. ( n ) lllic pius. 3 Ha & alii quidam codices,& Lucifer
ibidem. S. Gregor. Thaum. otJ'ov iv vus yJ.’m'fAgih, yj>\d.<nas (Jcv ßagfStfot tvs
S'joaiGêis.Jvxjtpunv, ouoißtn * pp&t %Tiçov àvoqiiyov,v\ài in infimis partibus.pu*
nitionis quidem barathrum impios recipiens, piis autem locum alium tran-
quillum. In plerijque vero libris eft,Inm ô ànGiis, illicimpius. «T.Hier.locum
judicii ubi impietas ; & locum juftitiae, ubi iniquitas.(o)Juftum.3 Sie S.Hie-
ronymsts, quod grace eft, Qu» t J'îi&iov, & ilia-, Qu»h videri poftunt dua interpret
at iones, quod in pracedente capita not at um eft de. Qui, (fr ni., Utrumque
enim refpondet articulo hebrao. Interdum tarnen etiam apud S. Hieronjmum
vertitur, fimul. ( p ) Omni rei. 3 Aq. mens omnis negocii, uut,
commoditatis. ( q ) Quia feparabit illos Deus, & ut oftendat. 3S. Hieronymus,
feparat ut oftendat: Schol. 7» \>Xy%ax ivnis- 0 Snls, ^ mißß.
dû-ms, ut argueret eos Deus, & ut oftenderet eis. ( r ) Et quidem eis eventns.
J
( a ) /^VMnibus tempus-3 Sym
Omni r ‘ '
LXX I S f T E T J P % E T . E C C L S S I A S T I S . *37
Jr^ tfcfHieron. five quia eventus filiorum hominum. Symm pro, Qw)*mfa,
Txtr CvaCafM, eodem fenfu. '( f ) Et fpiritus' vnus omnibus :8 i quid
Knndavit homo a pecore ? nihil. 3 Symmachuss 39 dvaorvon Ipt-ola mmv, >yv
\ ' i v^aor& unlwns ? & refpiratio fimilis omnibus: & quid amplius homo
core ?Th: fu . *4 avSfdm* & quae praeftantia homini; Santtus
Hieronymus’ & amplus homini a pecore nihil eft. ( t ) Vnum-3 Jnplerifque
dditurmpdliTM, & S. Hieronymus, omnia vadunt ad locum vnum. ( u )
Pulvere. J Symmachus,rnf y»s-Santt us Hieronymus, homo, ( x ) Quis
nimadducet-3 Symmachus, fiybavToyaZ" StamSx, 7i io b iM v a u $ .quid
enim eum adducet ad videndum, quae erunt poft bate? S. Hieron. refett ex
Symmacho, ut videat antea, quae futu^a funt poft hac.
/ )^^alumnias. 3 Symm• w l QvM$avTV(Afrsf,eos qui calumniis opprimun-
' 1^7 tur. ( b ) Fadae funt. 3 Complut. yvofttfjtn, & S . Hieronymus, qua?
fiunt. ( e ) Lacryma. 3 Sic etiam Hebraus. Symm. jirpva., E Hierony-
mus ' lacrymae. ( d) Qui confoletur. ] Symmachus, ■7npny>pw,ma.y.v$'*- ,
eodemfenfu. ( e ) Laudavi- 3 Symm. beatificavi. ( f )
Omnes.3 Abeft ab aliquo libro,& a S . Hieron. S, Ambrof in pfal. i 18 .ferm.
18 & laudavi ego mortuos magis quam viventes: & optimum judicavi fu-
per hos eum qui nondum natus eft,qui non videt hoc opus mali.f g) Fadus
f&7\Symm. natus eft : ut S. Hier on.(h) Omne opus malum. 3 Ļrfusitjud,
omne, abeft ab aliquo libro, & a S. Hieron. Symm. 7» m ' i f y t 1«
' Ima l a opera, qua: fiunt. ( i ) Omnem virtutem.3 Symm.
aav ytftvtvt, omnem vigorem,& alacritatem. (k ) Ipfum.3 Eft hebratf-
mHs &ftgnificat, eft. S. Hieron. habet tantum,quia aemulatio. (/) Corn-
plexus eftf] Symmachus, <BuifrAMTeu ? p^gotv complicatur manibus fuis.
ApudS. Ambroftstmepift. 36. fequitur , & devoravit vifeera fua. (m )
Reqbietis.3 Symm. (X$ avaoro/mas. S. Hier, melior eft plenus pugillus cum
requie. (» J Plenitudinis duorum. 3 Symmachus, irhnpüpMna d^onipav
yupay . , . ly naxdsiaif orydlputr©', plenitudinis utrarumque manuum . . . &
afflidionis fpiritus. S. Hieronymus, quam plenitudo manuum laboris, &c.
(0) Et converfus fum-3 Symm. ^ vokiv avaepi^ainM.rky.abov. Etjurfus re.-
vertens didici. ( p ) Nonth^Symm. i w teat Atting©-, noneritfecundus.
( a ) Finis.3 tAquila, T&©-, eodem fenfu. ( r ) Bonit^te.3 Symm. dj*-
bono. (ƒ) Diftentio.3 jjpm . d%xta, occupatio, ( t ) Boniduo.3
S.sAmbr. epift. 17. optimi dfto fuper unum. S. Hieron. meliores duo
quamunus. Symm. AmyaquAytst jAo iyif. ’eywi fixlgA©-djafryf font meliores
duo uno : habent enim emolumentum bonum. ( * ) Participem.] Aq.
amicum. Symm. in-cu&y, fodalera. In aliquot libris legitur, oviaym-
cn 0 «f, btntg©-iy^pet n" pobnpQv asms. S. oAmbr. ibid, quia ficeciderit unus j
alter erigic fociura fuum. S. Hieron. quia,fi ceciderit unus, eriget parciceps
fociumfuum. ( x ) Non fberit.3 Schol. i* ’lav, non eft,«» S Hier. (y )
Invalue rit unus. 3 Symm* 77< irif,' invaluerit quis fuper unum. S^
Hieronymus, fuper eum unus. (* ) Triplex. 3 Syjnm. 'nw-jr^tvoy, »
net'Kho wi, eodem fenfu. ( » ) Quinefcitproyidere.-3 Aqu. o< i yydavrtun
QvhiZaSX,)qui nefeietcavere. (a a ) Quoniam de domo. 3 Symm. opey fi
httpvAayif ’J%nh%t ßaeihVJ<rai' 0 AiKcdmg ßactyJis ywn$*i< ivntptibn '.paulopoft
verborum Symmachiinterpretationem totam fimul afteremus. (bb) Ado-
iefcente.3 ^>ww. oriuAbi. ( * ) Stabit. 3 M aliquo libro eft, *vaeri<nmt, &
S . Hier, confurget. ( cc ) Populo. 3 Hieran, addit ejus. eAquila,
£$ ’if, 7U©- 4 myn) eodem fenfu. S. Hitronymus, ex Symmacho fic refert
totum hunc locum, ufqüe ad, cuftodi. Melior eft puer cum fapientia,rege fene,
& infipiente, qui nefeit pra:cavere viciffitudinem- Alter enim exit decarce-
re ad regnandum: alter vero,cum effet rex natus, paupertate opprefTus eft.
Vidi omnes viventes qui gradiuntur fub foie, cum adoiefeente fecundo, qui
fiirrexit pro eo. Infinitus omnis populus, qui fiiit ante utrumque: & pofteri
non laetabuntur in co.Sed & hoc aura, & paftio venti. (dd) Propinquus.3
Sic hebraus. Aq. ty&fr '<** omxhv, & S. Hieronymus tam in vulgata
antiqua, quarru in fua, & appropinqua, ut audias. ( ee ) Malum;3
Santtus Hieronymus, quid faciunt malum, in fua autem, qujd
faciunt mali. In plerij que vero codicibus, pro k*kov , eft , k*\ov ,
bonum.
CAP. V.
( « ) \T O li feftinare. 3 Symm. m ‘Ofomnnc y n 4 dputv Qe, ne fis praceps,-
. & temerarius ore tuo. ( b ) Terram. 3 ln aliquot libris additur,
ygj7w, deorfum: fed äpud S. Hieron. neque hoc eft, neque illud, furfum,
quodpracejjit-, quemadmodum neque in vulgata. ( c ) Propter hoc. 3 Quidam
libri habent, ZU nintp, & Schol. Aid to70, fed idem fenjus. ( d ) ^ Quia
advenit. 3 S. Hier, veniet. Symm. hmChovrat ovng©- Aid ■&$&©- dvofias, ac-
cidetfomnium propter multitudinem iniquitajis. ( * J Prout voveris. 3
SicS. Cypr. 3 teftim. S . Hieron. cum votum voveris Deo. ' ( » ) > QP>a
non eft voluntas. 3 S. Hieron. fubaud.tur Dei. Symm. # mptst -gtkaaqyvm,
non eft opus infipientibus. (ƒ ) Bonum. 3 Symm. ßtwoy. S. Hieron. melius
eft non vovere, quam vovere,. & non reddere. ( g ) Ut peccare. 3
to cl^ayugrety, Symm. pro, to, habet, aft, eodem fenfu. ( h ) Dei. 3 S. Hieron.
angeli. ( i ) Ignorantia.] Tiftatur S . Hieron. Aquilamdixiffe, d-M-
trtoy,, non fpontanenm. (b.) Difperdat-3 Aq. «/><tM'VH, difTolvat. ( 1)
Vanitatcm, & verborum plurimorum. 3 Supplendum effe, ne credas, videtur
figmficareS. Hieron. ex Hebraorum fententia. Symm. Aid fi ifrnd©-oyeigav
(sqmiov/Ttf, 7joMo», nam propter multitudinem fomniorum, vanitates,
& yerba plurima : Qr ita etiam refert poftremam hanc partem S. Hieron. in
textu tralationis vulgata antiqua. (m ) Quare. 3 ov. S. Hieron. {ed.
( n) Direptionem judicii,& jultitia?. 3 S. Hieron. ruinam judicii, & injufti-
tias. (0 ) Ad cuftodiendum. 3 <pvkd%cu. A hi codices, aut, ipv^tfai.
S. Hieron. cuftodit. ( p ) Ec excelfi fuper eos. 3 Symm. 39 v4-n\oTtg@-
inuva tuiffi. & S. Hieron. & excelfior eft fuper illos. ( q ) Et praftantia
terra» in omni eft, rex agri culti. 3 Si fuppleatur, quod in hebrao videtur
txprimi, . fervus eik,fententia efte poterit, ut multi putant, tanti ponder is efte
ai yiculttiram,ut velipferex necefte bobcat feruire agro culto. S. Hieron.
m l
in tralatione antiqua, & amplius terrae in omnibus eft rex in agro culto,
fat is bonamfent enttarn elicit. Symm. (fin mvTÎ.aùr'of Kb ßa.ci\dff jn yjopcçl
dgjaepcivy, fuper omne ipfe.eft rex regioni cult*, ( r ) ■ Ec quis dilexicinj
raultitudine eorunifruétum?] Quafi dicat pugnare hac inter fe, ut quis dili-.
gat multitudinem, & copiam dtvitiarum, at que ex ipfis capiat fruilum. S.\
Hieron. etiam in antiqua,& qui diligit d-ivitiasj non fruetur eis. ( / ) Boni-J
tatis. j S. Hieron. bonorum multi funt, qu'i 'comedunt ea, ( t ) Etquid
fortitudo ei, qui ab ea ? 3 l* uliquo libro eft, >9 vs- S. Hieron. & qua: eft
fortitudo habend illam} nimirurn multitudinem opum. (»,) Quiaprinci-
patus.3 Hac videtur elici pefte fententia. Pofteftor ex hac copta nullum alium
principatum, nihil amplius pra aliis habet, quam fpettare acervospecuniar urn
fuarum-, cateroquiplus quam mins hominis j ut inquit S.Hier. cibum capere
non poteft. Quare idem in tralatione antiqua, nifi, ut videat oculis fuis : nec
multoaliter Symm. « w (mvovStaeld.hfba.XjMf asm. Ç x ) Ec ei,qui fatura-
tus eft. 3 Symm. » 0 ntoury-ovi to «Mot'» »* id m WAcsv, quod in eadem vulgata
antiqua, & faturitas divitis non finit eum dormire. ( 7 ) Languor.]
Symm. v'oo© Kaxh. S. Hier, eft languor peffimus : & apud S. Ambr. in p(.
1. eft languor malus. (*■ ) Divitias cuftoditas ei,qui ab eis, in malum ei. 3
Aq. tis my»&v wjtS, eodem fenfu.Satis autem refpondet hebrao ifta conftruEE
Sedin vulgata antiqua, divitias cuftodiri in malum poffidentis eas,«r etiam
apudS. Ambr. ibid. ( ad ) Et peribunt diviti* ill* in diftentionepeffi-
ma. 3 *y. Hieron. perierunt. Symm. ’fin dysFiav v.a.x.nv, fuper occupationem
malam. (b b ) lie cat in manu fua. 3 S. Hier, ut teneaf in manuipfius.
Symm. 0 Qws^dlnTcu, quod fintul abibit. ( c c ) Qi’.æ abundantia ejus,
qua laborac. 3 S. Hieron. qui laborat- Symm. vow aSes«rbv «wb iwyftncavTt ;
Quid igitur amplius ei qui laboravit ? (d d ) Omnes dies ejus in tene-
bris.3 S. Hieron. omnibus diebus fuis in tenebris comedit. (e e ) Ecce
ego vidi bonum. 3 Ahqui, }A* % S . Him», ecce quod vidi ego
bonum. quod eft optimum. Symm. ïpoi ov» tydvh, mihi igitur vifum eft.
( f t ) Numero. 3 Symm. 4 >W, calculo. ( gg ) Ec quidem. ] Aquila,
dthd Kal. Quare S. Hieron, Jape pro, & quidem, in tralatione etiam antiqua
habet, fed &. ( hh ) Et tolleret partem fuam, & lætaretur in labore fuo-3
S. Hieron. habet tantum, & tolleret de labore fuo. Symm. 39 dmKauoax -?
(ueiA@- osjflS, & frueretur parte ipforum, fortafte, <&ctg%crew. ( ii ) Occupât.
3 Notât S. Hieron. hoc loco, in melioriparte accipi.
( a ) QUB homine.3 A/iqui codices, fo) tvj dr%p6>#<
Ö b
fuper homines, Hebraus,
fuper hominem. Symmachus, tdjj dv^gdmn, quod eti-
.......Complut. & S. Hieron. etiam in vulgata antiqua, frequens apud homines.
( b ) Non eftdeficiens.3 Ad verbum ex hebr. S. Him». & nihil
deeft anim* ejus ex omnibus bonis, qua:defiderayit. ( c ) Dabit ei Deus
poteftatem. 3 Symm. «tôJ'oi»,, dat. S. Hieron. dédit. ( d ) Centum»3 Sic
Hebraus : & S. Hieron. in epift. adEph. c. 6. ac fubinteUigendum tarnen,
liberos, quodexprimit S. Him». hic.( e ) Multitudo quaecunque. 3 *■*»■*©-
077, S. Hieran. & plures fuerint dies, ( f ) Non replea tur. 3 Sic S. Him».
quod Grace, i TMf&»cvrat, aut, i arhvgaSmnreu, aut, xx. tyorKtiäiioiTeu. Th. t
J0Pvtâinrtu, non erit faturata. ( g ) Ex bonitate.^ 3 Wer. bonis.
(h) Nec cogpovit requietes huic fuper hunc.3 ^ « » '^
Et in uno codicè poft hac fequitur, iAè laresçfàv AlaQofy.fi'jigx fc7i(sr,quod
videtur ex alia interpretation,èfr convenire cum tralatione S. Him»j;»i, neque
eogiT'yit diftantiam boni, & mali .Sed apud eundem in tralatione antiqua
eft a/iacojtyjvttio, quam multi put ant refpondere hebrao, & quidem Solem
non vidit, nèc^ognovit ; requies huic magis, quam illi. ( i) Etvixit
mille annorum reditus. 3 dn uno libro vetert, itemquein Complut. eft, £ A
'é£m« . S. Him & fi vixeritmiUe annos duplices. ( k j Quoniam abundantia.
3 Valet interdum iftud, 077, afi f t die ere tur, quid enim, aut, qu* enim,
aut, quis enim? quare' hie alii codices, ov m mfiosesa., quæ enim praeftantia,
»#» raro autem redmdat. S. ri Jr /)E o quod* pauper.3 Sanäus
Hieronymus, quid pauperi, nififeire, ut vadat contravitam, (m ) Bonus
eft. 3 Symm. &kvov « hAivuv io-mgianAa, ?«<e Sanüuï Him»ymus
fic interpretatur, melius eft providere, quam ambulare ut liber,
f » ) Siquid fuit-3 S. Him Quid eft quod futurum eft, ( 0 ) Forciore.3 In
aliquot libris eft, «WÊJJ,forti, & Schol. i^ -n g x . Sanäus Hieronymus, cum
fortiorefe.
C A P . VII.
( a ) D Onum-3 In aliquo libro eft, -A dytS'oy, & ^.Him». quid fit bonum.
L ) Symmachus, vs fi oiAtv 0 Çyyjféfei; quis enim novit quod confert ?
( b ) Et fecit ea in umbra .3 Apud S. Hieron. & faciet ea, quafi umbratn.
In uno vetufto eft, imimv ivwt d< miiv, & fecit eo sj videtur enim referri
ad illud ay, ) quafi umbram. Complut. o»ti t or axis., eos in umbra, ( c )
Super oleum bonum. 3 Symmachus, xs&lg nv&v LsaAts, & S. Hieronymus ex
Symmacho, melius eft nomen bonum, quam unguenuim beneolens. ( a )
Dabit bonum.3 ^ » ^ SanBum Hieronjmum,dabit ad cor fuum,/«i eftfiget ibi
mentem fuàm. Symmachus, t» Aiavoia, attendetmente, aut, ut refert
S. Hieronymus, &,qui vivit,.refpiciat ad mentem. ( * ) In malo. 3 Aquila,
ir MyJnri, in afftiftione. Apud S . Hieronjmum, quia in moerore vultus
emendabitur cor. E x Symmacho autem refert hac, per triftitiam quippe
vulcus melior fiet animus. (ƒ ) Sicut vox fpinarum. 3 ItaS. Ambrofius ad
Virg. In aliquo codice eft, tv i f , & apud S. Hieronjmum, quia ficut. Schol.
Aiifi qayZv ioreuAdJruv o* Aiep-cmeMp ftvzTcu 77{,^ (fr S. Hieronymus ex-Sjm-
mficho hac refert, per vocem imperitorum, vinculis quippiam colligatur.
( g ) Circufhfert. 3 Aquila,itx&rhaes,feducet. Symmachus, SogvCtura, torba-
bit. S. Hieronymus in utroque textu, calumnia conturbat fapientem. ( b )
Cor vigoris ejus-3Ho»»«Äi habent, ounvitu/, (ita enim corrigendum in editiSie.
Graca ) ? xapAlas hm, vigorem & conftantiam cordis ejus. S. Hieronymus in
comm. Pro eo,quod lxx.& Aquila & Th.interpretati funt,perdit cor,
lum, id eflT, fortitudinis five vigoris ejus, Sym. ait,& perdit donum: ac multi
ex Hebrao vertunt, & perdet cor donum.( i )Bonum eft noviffimum fermo-
num. 3 S. Hieronymus, melius eft noviffimum fermonis: & in vnolibro eft,
yv.