;
“ $ 9 iÆ F A T 1 0 .
cedamus Si igitur te Æfeffltitaoiit q o ï Inter hoc & »lu,întMprtration» Xennueoi, Mypojcmnilcoî.oic, qms eo ntic adhibud ut rcrliomim tasr
Saadianæ exemplar» intercédant, caufas inqniratar, très ear potiflimutn ftatu-
endte videntur. Quarum prima omnibus fere doftorum feriptis qua: m -»ulgus
emanarunt, communis eit: viz. exemplarium, five caautoribus,quijj>oft édites
a fc librosaliqua fubinde mutare confueverunt, five hbrarus imputetur,
varieras (unde & il'le, ni fallor, editionis Conftatitmopo.litanæ ram a MS.
quara ab editione Parifiana ëtffeflfas) Secunda.ea quam jam innuanuS>yiz.tum
ut fententiam fuam (majori certe audacia quam pautnr fidae yerfiouis ratio,
quicquid fib'i ïn Commentariis permittere potuiflet) quafi divina autoritäre
ftabilitam daretr tum ut ad eorum quibus operam fuam præcipue locavic,ufum
ac (oquendi morern, ea quæ diceréntur, aeçommodaret. Tettia demum,quod
ad Grammaticorum Canones, quoruiuin Arabicis Hebraice exarandis, negli-
eentiores fere futit Judaei (uti codices ipforura manuferiptos confulenti pate- 1
bit) omnia inter tranferibendum diligentius exegerit. Hinc faftum ut quæ ad
oenerum ac cafuum difeindionem, nec non literarum qmefcentium rationcm
pertinent,accuratius in his editionib* quam vel Conftantinop0* vel codice MS.
exprefla reperiantur. Cui addi poflit quod & alias verba minus probàta magis
Arabicis comiriütaverit, cum àpiid Saadiam ea aliquando occurrant, quæ vix
agnofeant qui proprie loqui amant, autores. His conditionibus atque hac lifts
licentia Haggaonis verfionem tranferibendam fufeepifle videtur hic quif-
quis fuerit,’cujus ad exemplar édita Parifiis prodit. quod tarnen dodiffimi vi-
rimeliore fide quam illeSaadiana dédit, edendo, magnam apud bonos omnes
gratiam merito inierunt. nec minorem reportabunt, fpero, qui editioni Lon-
dinenfi, ma«*na peneque ftupenda diligentia incubuerunt, variantes, quo inter i fe conferri pofiint & interpretis & interpolatoris opera, ledionesadjiciendo.
Quid de verfione ifta prout recens édita eft, nobis videatur indicavimus, liccat
deeadem prout Saadiam autorem habet, paucà fubjungere. Gonfilium ipfius,
fi præfàtionem intégrant infpicere liceret, magis perlpedum haberemuv E
frägmento quod in codice MS.extat aliquatenus illud elicere licet, dum ejuf-
moai concirinafic fe ait inter prêta tionem qua* Leftori breviter abditos legis
fenfus, quatenus Majorum traditionibus confentiant, recluderct, eflctque
i ASj-XeyJ J bsLâ k jy jjJ jJU»SU
J illiu s quod pra f e f e r t te x t us explicatio fecmdum rationem m d le tlu s & t r a -
(H e b r a ic is t StilVap rcfpondent.) ^ * ,1 ( j | c çoX,./>l l i j j
/ m 1> J u d l t i j- a j l I M
t y U û d j i l à JjÜJI ç p * 1uU / î ü n q u i t emmeti alicui,
v trbum v e l particulars addere quo wanififiior f ia t fenfus itli,cni v e l v e r•
boinnùïjfe fitfficiat, hoc f e d . Idquein gratiam eorum qui librum^fiquem, ex
quo dèpronti poflent quæ ad Dei cultum fpedaqt, defiderarent,nec quæfôoni-
bus minus neceffariis, nec adverfariorum objedionibus & ad ealdem refponfioflibus
refertum, fèd qui laftd fin fu s te x t us legis
tantum exhibent, ad ea in térim digitum intenderet. Quo fpe&ant & quæ ad
càlcemoperis monef, IcXa ^ o î
lâ l Aj U t i l x l l J JS* L
n jü ü 1?« AääJ) pXc. AjlXc. AÎ J LfcOj
Ali! LajuI^jl) AjlL*.ä U j J L j^ Oportet eum qui interprétationem
ifiam confuluerit memoria teuere quid unicuique verbo quod v e l addide-
\rim v elfu b tra x erim ,fu b fit intellcüaam 5 quo i f i fec erit retegentur ipfi qu*fii-\
lines '& refponfa quam p lurimat eritq ; ipfi fundamentum cui Jcientiam ju r is fu - \
merftruaf v iz ,.M iß n am & Ta lmu d ,reliquuque qua fuggerunt qua a Prophetis
yunt[tra d ition um ]v efiig ia . Opus hoc Conftantinopoli dudum imrorefTum,
do&orüm manibus teritur,quæ tarnen editio paffim mendis fcatet,ex-
emplàris,aliquando for fan, quod fecuti funtvitio,alias eorum qui vocales ap-
toofuerunt Grammatiex Arabicæ linguæque proprietati minus confonas,five
Emperitia five negligentia. Codex MS. cujus mentionem fecimus & ex quo
ariantes leftiones datæ fiant,exaratus eftanno xræ contraduum 1760. initio
henfis Nifan,in urbe Hamah ad fluvium Marud[Orontem^ fita,manu Eliæ fi-
liii Bar Joluæ, F.Bar Chalphon. Quando primum literis Arabicis deferipta ad i
jChriftianorum Oricntalium minus pervenerit verfio ifta non eft quod ftatua- i
Sîus,aliter quam ex conjedura poft Àbul Fedæ demum tempora faftum,ob eas i
uàs innuimu9,rationes-, nec quam apud ipfosautoritatem confecuta fit, cum:
i eas propenfiores videantur quæ LXXII.fequantur. quod antiquitus ea ipfis
nefcio quam ob rationem) infedilfe videatur opinio a Judæis odio Chriftiano- ;
um côrruptos elfe libros facros. Ipfi interim complures five a Græco, five
yriaçoderivatas habent.Tres mihi videre contigit Arabice feriptas ; quarum
torimæ bina poffidet Academia Oxonienfis exemplaria, munificentia Magni li-
rerarum Oricntalium (ut & cæteraruni)quondam Patroni Gulielmi Laud A t -
jehiepifeopi Cantimrienfîs, lemnifcis,afierifcis,obeIis,catterifqi ab Origeneexco-
teitatis notis,& vàriàntibus fubinde e codd.Judæorum & Samaritanorum lefti-
jbnibus,ornata, quæ ante annos aliquot una cum Patricio Junio percurri, quo.
jel.vir inde quæ ad editionem LXXll.quam meditatus fueratador nandam face-
[rent,excerperet.1 hterprêtatio ifta ab AlHarethö Senani filio (exemplarium al-
jterum Al Harbo legit) concinnata præfâtione lüculenta confpicua eft, in qua
Inqn fui tantum operis, fed & multorum quæ ad Græcos & e Græco Syros co-
Jdices fpeftarit,râtionem reddit^tum ad Oftaplû fe.Origenis,in quo areis fuis di-
jftinftim locabantur textus Hebraicus tam fuis quam Græcis depiftus charafte-
tibus,& fex quæ tune temporis extiterunt verfiones Græcanicæ, turn ad opus
C fex illis interXe collatis conflatum,necnon ad notasiftas, Aftcrifcos fc.Obelos,
fe quam cum textu Hebraicp convenient vel diferepantia uno intuitu pJ
pöneretur. Origtnem etiaip oftendit/nallucinatiönis iftiusqua fadum utiJ
multis codicibus Grxcis m m , Syris v^ro cx2l±2) Fifi, ad marginem adfcj
ptum reperiatur ■ viz.Librariorum quorundam infeitia qui nomen »TOWJ ^
ris Hebrxis, non ut dodi quidam, Samariticis qux figura admodum diflimiy
ab Origene appofitüm, ubi ab Interpretibus, wt!&• (quod fonat Adonai viJ
nominis Tetragrammati a Judxis inter legendum proferri'folitum)redderetur!
more non, quo deeuit, Hcbrxorum, a dextra finiftrorfum,fedGrx£oruma|
niftra dextrorfum legendo, & pro ipforum literis quas proxime referre vide-
banrnr, habentes, nm i feripferunt, quod & Syri fuis exprimere eonati ij
Ui2 L*2 ) Fifi cörruperunt.OperX demum a Lucio^i.e. Luciano] in textu con I
ferendo pofits meminit. In his atqj hujufmodi obfervandis tota eft prima yetj
fionis praefatio, qua in deferiberida optandum foret & Scribas autoris diligeJ
tiam adxquafle. Secundx pariter exemplar perquam eleganter & fplendidj
feriptum «dem Bibliothecas donavit Gulielmus Corderoy Mercator LondincJ
fis, cui& fua eft prxfetio, ied minoris momenti, utpotequx legibus quasi
feu f c r ip tam ß i HSvlDÜ ore t r adit am vocant,confufis,Prophetar J
& Sacerdotum apud Judatos, quibus per manus traditam vult tyy&Qty illam,a
Mofe ufque ad Annam & Caipham Pontifices fummos, Catalogum pertexit,
Codex itte verfionem a priori diverfam exhibet, exaratus anno JEtx Mar^
rum millefimo fexagefimo quarto, aThomaquodam Monachö, nulla (quam|
viderim) transferentis fafta mentione. Tertia, privati adhuc juris ad
utraq-, in diverfum,quod ad verba, abit. hoc omnes commune habent quojl
a LXXII. Interpretum verfiöne fluxifle videantur. quod & de biriis aahucl
aliisftatuendum,quasexhibentduo Commentariorum in Pentateuchum volui
mina,literis Syriacis dialedo Arabica (quem feribendi morem Curftiani vulgo
appellant) in eadem celeberrima Bibliotheca Oxonienfi. Textum utrumq; ab
alterodiverfum,fedquiLXXlI.interpretationem fontem habeat, praefert, ud
ea loca in quibus ipfa ab Hebraico longius recedit,videre eft. Atque haEcdeiis'i
etiam quasoculis ufurpare licuit,Chriuianorum verfionibus e Grxca(mediaJ
teforfan Syriaca qux figurata audit) derivatis. ne quid deillaad fimplice®
quam vocant,conformata,aliifve quae nobis auditu tantum cognitae,inprafcn.
tiarum dicamus,cum vel hsec ultra prxfationis juftx modum,& praeter mflituij
de opere privatim Saadiano paucaproferendi eflfc videantur.
Specimen b reve verfionnm qnarum in Prafatione fa£la efi mentis.
U<2^[| Alll CäAä LcXj Gsn.i.i.z.Exem.i
A i j l a IcXajVI i3
Aa j ^2L All) A^AlaJ! C ulTj s J i i
pi. Initiocreavit Deus ccelos & terram»eratq-,terra imferceptibilis “ i;.......
Ut| principiojnanis,vacua,negletta,nonfiabilita, Ioc? nonfuoP°fit?
[velimperfeEla^fueruntque tenebra fupera- var,am P110’® V0C1* e*,on®
aquarum> & fpiritus D e i incubabat faciei aqua.
C u ITj) loculi All) - 4X J | jJ j 3
- ^ . . . . . . . . •* . . . , . In principio (reavit Dnsi\
p u d ) ( a l. C3vj) All) (al. —.1 , ) ca lume t terram.fuiljitir•
« v v C " ra inafpeElabilis et itemp- '
fita , & fuerunt tenebra fuperfaciem abyfsi, et fp iritu s Dei flabat fuperaquas. |
LcJl All) caAcw Jp/1 , j , 3
All) c_9^3 I>cXxJUmw9 j JL£^
'i'u B • Inprim is creavit De'us cesium & terram,fuitque terra ind[pe£labi\
U) C_3a3 incompofita, & tenebra fuper profnudum,& fpiritus D e i expanded)
fuper aquam [ v e l incubabat aqua]
LuJJ All) caAa L* J^i 4
U! <-9 ^ 3 CS^I AUl CS,» O J 2 J J 5
Primum quod creavit Deus [erat] coelum & terra, fuitque te rra it, hi
inafpeElabilis & incompofita, & tenebra fuper profundum, & fpiiM
D e i expandebat f e fuper aquam.
LcJi aU)
creJvitDnu f t | K=.. Alii _ 5 i) tU I ! J fL K 5J J
ipfumcoelum •*' -- . •• .
& ipfam terram, fuitque terra vacua, imperceptibilis, inanir,
imperfefta] erantque tenebra fuper abyjfum aquarum, & c .
'Variâmes Ledtiones in Libro
AjtSjül JJ Lu jin] Aj .^1 J.UI4J JÜ, Gen 4 8. i.
Tranfi nobifeum [i.e, tranfeamus]
* abeamus. ,^1 * AjIä | JU çJ 1
Gj (*>*j G j G 4 & 3
* A b i nobifeum.
d-uLgJ Jll 5
7 um d ix it Cain A b e li fratrifTranfeamus [tranfi nobifeum] in campum..
, I. ver. i . p i l l Sty f t . M£ ib. aTV!
I ■ f t ; Sc Mfi Al jr S <f,4 -
^Ke patet, Verba iicdiftmguenda,: Pdmtqite Duns ut
i t lax t? fat lux, cum cognovijfet Deus lucem ejfe
3 sty*** -3 ©ffiX* 1 < y
i n . EtdivifitDeus,isrf. v.^.^LgaJI, J^AJI LJ,
f i J CHmt ue t rxter‘‘Jfet mx dies, dies imus.
Jnft,- f l M i JaA)l De noBc & die, dies unus.
r.). Lll, O. &MC \s^a ^AJI Ul
I|)n male repetitur (ty j inter. Et revera requiri vide-
tiir tam ante K^i quam ante \ j , , ib. dltXSs. olS>.
mf 8t C. bXt» otS^» 9* ^lil !■": Ci. ail! L., ib. ol
J j| G. tluiVI o! ib. tSiltXda P. Sc Ci &
v. 10. \fk. m Conft. & MC
slaw d j l j.Vy, atque exprimenda MlpD me-
li|sconvenire videtur quam ib-ol^XcU
taia, (ill* Cum cogioYtffet ittud ejfe bonum. Conft. pi.*J
<»=. el)p ol dll Quod feiret Deus illud bonum ejfe.
Mf. Eo modo quo Par. at aliter diftinguit ut antea
nionuimus, ft. ut, turn feiret illud bonum ejfe, claudat
• £ O 3
Btentiam, non incipiat. v. 11. o *
C. & Mil KXj ol- nam u^al ft g- £ft- ibt
i l Mf. & C. fit berbam, isrc. ibid, e lltifa
K <ScC. elldJs=> v.12. AUl p in U &c. Cum cognoVtjJet
jw^c. C. rurfus, All} pJjd Ob fcientmm Dei, i.e. quod
met Deus illud bonum ejfe. v. 1 4 Oy^s=xJ o* Mi.
SC. £ re6te. il>. Itittp
MBem is- diem. Mf. & C. JjUL ^L^jJI Inter diem
& noHem. ut in H. ib-o^Kj-i Mf & C.oljKu in duali.
0 I$ Mf.& c. ilATv.iS. u-AfJj), lie & c .
exemplar, j'O'jp1?« t’Wn1?» v. 2 2 . p r o i b .
tjojYl Mf cja>,yi v. 24. dldS" oKs cjöjVI Mf
villtXfe» oK. L^iLioll/ fic & C. nifi quod Laljuoü
habet, v.x^.çj-uzo Mf. St C. ib. ty.up Mf &
G. O.U, ^jLu, ib. \^ljLa.V Mf L^sLuky C. kilx^oi
■fis1?1? nifi quod male cum ” 1 pro g ut& v. 17. Ubi
fV habetprojcc^u: &iicpro i u t□ |^ - 1 h.ver.pro
LX : at Mf k U ) , ad dominandum, ut in Hebr. ibid,
ad, Mf & Et ad feparandum. ib. all! p ic Ul
turncognoyijfetDens. fic&Mf atC.rurfus,al(! -J.*J:male
lie iteium Verf Latina illis verbis fententiam inchoat,
fuibus pratcedens claudenda. fic & rurfus ver. H
f a | ver. ao. in C. bt« &L. ubi diolio U™ redun-
^arevidetur. v.21. t_»I=.s pro t j t i s Cujufmodi &
f*a, cunctis ligaturis Arab, fub initio operis nondum
■>nflatis, nonhunquam occurrunt. ibid. g^uliuL)!
i-bd| fic St Mf ut in margine adfeript. to i. e. aliud
1 * 1 ini. 1.1. >L! LjlI jiX'.wJ, 1 ) —: LLjI Mf &
G. IkLwy Lojués L a i j L a l ib.
ut f v. 24. piLgj ponitur ut invariabile. v. 27.
all) Lfe-Oj-.J. G. /Uto— at Mf aUl t^,*n..i v* 28.
uJ/ly fitera t_> cum ligatura pefsimè formata, ibid.
melius prius. ib.^aJI pro
V.2p. pjCaakal tXs La Mf Sc C. I^A cXs &c. ib. fi. Lsi
itajMf. &G. J*. ^cXJI ib. L.L*k fic & Mf. ilJ'L.
v. 30.^jlL fic & C. in Mf. deeft. ^u=. ib.
fic & C. at Mf. ulcXJ! ^ 1^,. ib./tjil*=. deeft in Mf I
& in C. ib. in C. pro o^fl eft ol til- *b. d l S f 0K3 Mf. j
olltXS' C-ellAr pfij v.31. p ic U G.aï») jJUft,
Cae.II. v.i.oJaS^ MftJvLKa C . o J ib.^^è^aa.
Mf&C. p^yiaiV.i. A a L i t J jL .Mf.&C.addunt^tXJ! j
KxXjjy V. 3- aU] vij/l^ Mf 8tc. j*_,all ^ all] C. j
/tAutXa, /u i d j/j omiflb p,aJI v*4* UäAä LäAä a! I
C. v. 5. «jL«a. 0I5 m Mf deeft. j ib. oG«j1
• ♦ • 4 • i*«* Mf & C. I4SXIÎU o k - oG«j1 v.7. Lftj J
|pU. Mf liL t Lxa l*aaftj Animm Ycventem rationalem-
v.S.elLxijXuusj M f C. v.<?. Mf deeft^j v. io. J
Mf 8c ib. Mf ôç C. ib.
Mf & ib. Mf f • j
i jjÿ j çLjJi v.ii* a *-® ^ c J lM f& C . V.12. e ü à j
<XLJ| fie & C. at Mf I é\Aj v. 13 .0 ^ = “ Mf & C. j
V^SJwâ ib-laxil Mf&C.Ljc^ V.I^.cXaG Mf & C. j
\ . \ 6. till y b * ’ Mf &C. ol v* 17* & t^AjG j
I4XJ« C^Aâs»! Mf LgA* ^Jiea»t/ £ G. ol ffi-f & |
v.i B. /Jil| jGj Mf jG Ail! oG C. i b . / u ^ I i j
C .^ J ib. U Mf.dc G. ib. puL deeft inN^lj
& C. v. 20. j»ûl Mf & C. Lvvâ. ib. Ison] maid
proj
I