I ®
IM
L. $<XUGÈNSrS VARIANTES LECTIONES M a t t .
CAP. XXVÏ- V. 2. Ut crucifigatur] Non efi addenda interrogation's nota,
quant addurtt manufcripta multa : pronunciando enim diElum eft, non interro-
gando. v. io. Quid niolefti eftis huic mulieri ?] AIM boni libri omittunt pro-
mmen huic. ibid. Opus enim borhim operata eft in me] Manufcriptorum exemplar
ium, alia omittunt conjunElionem enim, Jimiliter editioni Syriaca : alia
addunt, conformiter Graca. v. u . Me autem non Temper habetis] Futurum
habcbitis, pbjleriori kac verfus parte, levant multi vetufti codices : alii autem,
Ht eft Grace, fcribunt tempus prafens habetis. v. 14. Qui dicebatur Judas
Ifeariotes] guidam antiqui libri legunt prafens dicitur, pro imperfeElo dicebatur.
Sed & Scarioth habeni pro Ifeariotes, in qûomiror eos variare a forma
Graca. v. 17. Prima autem die Azymorum] ggadam manufcripta omittunt
vecem die, conformiter Graco. v. 23. At ipferefpondens ait] Legenda eft ad-
yerfativa at, non copulativa &. ibid. In paropfide] Antiqui libri fcribunt
primant vocalem loco quarta, in parapfide : vide fupra 23. verf. 24. v. 24. Per
quern Filius hominis tradetur] Pro futuro tradetur; efi in quibufdam libris prafens
traditur, confentanee Graco (fi Syro. v, 25. Qui tradiditeum, dixit] Non
efi interponendum conjunElto & dixit, v. 28. Hic eft enim fanguis meus] Ætfi
qttadam Cypriani exemplaria, epifiola 63. levant neutro genere Hoc eft enim,
Cfi eum vertendi mcdum, patiantur etiam Graca : nuda tamen ratione hic mafcu-
linum cum neutro hoc mutandumefi. ibid. Qui pro multis effundetur] Male
quidam legunt vobis pro multis : nam vobis Luca efi, cap. 22. verfi 20. multis
autem Matthai & Mar ci. ' Porro et fi Grace & Syriace fit prafens effunditur :
Layinus tamen Interpret effundetur dédit : née fimplex fundetur, fed
cdmpofitum effundetur, quale efi Çrace. v. 39. Sed iîcut tu] Non efi addendum
verbum vis. v. 40. Etvenit ad difcipulo^fuos, &] guadam exempla-
ria manufcripta omittunt-pronomen fuos, conformiter Graco. ibid. Sic nonpo-
tuïfiis] Quidam libri follocant interrogationis not am pofi adverbium fie : non-
nu lli, pro piurali potuiftis, habentfingulare potuifti* fed hoc quidem male,
v. 45. Ecce appropinquavit horit] Licet antiqui libri legant futurum appro-
pinquabit, retinendum tamen efi prateritum appropinquavit, quod tam fenten-
tia, quant Graca çfi Syra, requirunt. v. 46. Ecce appropinquavit qui me trader]
Be hoc praterito appropinquavit,idem judicium eft quod defuperiori. Porro
futurum tradet, quidam libri mutant cum prafenti tradit, quod quidem conforme
efi Graco ac Syro. v. 50. Amice, adquidvenifti?] Multi antiqui libri,
pro quid interrogativo, manifefle fcribunt relativum quod, enunciando non
interrogando legendum : E t quidem videri pojfit error exeonatus, quod multi
earn voculam contraêle fcribunt, ita ut utroque modo legi queat : fie tamen
non leerunt tantum, ver uni etiam interpretantur, Remigius aD.ThomaadCa-
thenam chat ut, (fi ipfe D. Thomas in proptio Commentario -, Ad quod venifti,
fupp/ent hoc fac. guinetiam Euthymius fie intelligit Çraca : Ad quod venifii
fc. hoc citra fimulationis velarr.en operare : credidtrim ifios fiudiofe interroga-.
tionemvitajfe, eo quod judicarenr, non fuijfe inquirendum jefu propofitum fu-
da, quod non ignoraret : vide Commentarium nofirum. v. 5 3 • Et exhibebit
mihi modo] Hac efi germana leSio editionis Latina, confonantis Syrica : ta-
metfi quidam Latini libri ctlm Gracie, to modo rejiciant in prius hujus periodi
membrum. v-. 59. Principes autem facerdotum] Optimi quique libri fie learnt,
principes numéro plurali, non printeps fingulari, fujfragantibus Graca
<ÿ- Syriaca editionibus. v.61. Reædificare illud] Interpret dédit verbum com-
pofitum reædiScare, tametfi Grace (fi Syriace fit fimplex aedificare. v. 63. Si
tu es Chriûus Filius Dei] Non addas vivi, quod quidam codices, ut nec Graca
& Syra illud agnofeunt. Efi enim altèrent loti, fupra \6. verf. 16. y. 64.
Dicit illi Jefus J Legendum tfi prafens dicit,. non prateritum dixit, ibid. Se-
dentem a dextris virtutis Dei] Multa exemplar ia manufcripta, antiqua & fide
diona, omittunt Dei, conformiter Graco (fi Syriaco: quod legitur Luc. 22.
frf. 69. loco prorfus fimili. v. 67. Alii autem palmas] Inter linearis glofia
otat,' quod pro palmas, alias legqtur alapas : id quod ex Marco fortajfis efi
furntum. ibid. In faciem ejus dederunt] Antiqua Ecclefia nofira manufcripta
nanimiter legunt tertium cafum ei, pro fecundo ejus -, fie ut & C larimarifei
exemplar, v.71. Vidit eum alia ancilla] Quidam libri omittunt ancilla, quia
■te Grace Syriaceve legitur : fed videtur vox ilia ab Interprété fuppleta.
-2i Quia non novi hominem] In quibufdam bonis libris efi Quia non no-
viflet hominem, nifi hoc potins effet verfus 7 4 ; fubfequentis. y - fî - Accef-
lèrunt- qui ftabant] Non addas ad eum. ibid. Vere & tu ex illis es] Non
omittas &. v. 75: Verbi Jefu quod dixerat] Non efi legendum verbi quod
dixerat ei Jefus, quad efi Evangelii fecundum Marcum, ibid. Priufquam
gallus cantet] In quodam manuferipto praponitur quia, quemadmodum Grace
CAP. XXVII. V. 3. Et fenioribus, dicens] Non addas populi •, Etlèniori»
bus populi, quod quidam, v. 8. Propter hoc vocatus eft ager ille Haccldama, •
hoc eft, ager fânguinis] Vix dubium efi, quin vocula ifia très Haceldama, hoc
eft, ex Ali. I . verf. 19. addita fint huic Evangetio, quia neque Grace neque
iace hic leountur ; tantum, .Propter hoc vocatus eft ager ille, ager fangui-
v. 9. Quod di&um eft per Jeremiam prophetam] Non dubito, falvo fu-
pt riorum judicioï quin fit omittendum »owe« Jeremiam, juxta fidem veteris il-
1 dus Evanoelii manuferipti, quod citavimus. in Notationibus nofiris prolixio-
ribus, jdfervati in collegio Jocietatis Jefu Lovanienfi. Nam & Augufiinus
lib. 3. deconf. Evang. cap. 7. tefiatur, fuo tempore a quibufdam Latiniscodi-.
cibus abfuiffe : quod etiam Lyranus annotât in antiquis libris hand legi. Hue
accedit Syriacum Evangelium, quod nullum hic prophetam nomindt. SuffragOr
tur denique mos Evangelifia, qui itaconfûevit plerumque feripturas laudare,
Quod di&um eft per prophetam, nullo prophetanominatim exprejfo fup. 1. v.22.
& 2. y. 6. 15. 2-ÿ. & 13. v . 3 5. & 21 . v. 4. Sluecre dottiffimi quique viri ho-
die fentiunt ita potins legendum effe, nullius propheta nomine addfio, Janfeniùs,
Maldonatus, Baronins. Quidam, etiam Veterum^conjiciùnt pro Jeremiam legendum
effe Zaehariam ( locus enim prafens, ex Zachariafunittts efi, non ex fe-
nia) fed nullos adferunt codicesqui legant Zaehariam. Nam quod Jeremiae
potins nomen additumfuerit quam Ztthanx, ex eo profelfum fuifie videtur, quod
apud Interprétés LXX. quorum editio olim erat in yulgari ufu, exfiet feremia
32. clara hifioria de agro, que-nferemias juffu Domini emerit a fuo patruele :
Zacharia autem pKophetia, ut apud iUos léghur, plurimum ab Evangelifia tefii-
monio difietf v. 12. Et fenioribus] Non addas populi. y. 15. Quem YOluif- ;
fent] Sic legendum efi numéro plurali, non fingulari voluifffet. v.-16, Tune
vin&um infignem] Non addas unusn^quod quidam, v. 17. Qupm vultiadimittam
vobis-Barabbam, an Jefum qui dicitur Chriftus?] Origenis Commentary
adferiptus text us fie legit : Quem v. d. vobis, Jefum Barabbam, an Jefum
qui dicitur Chriûus ? Et ne putetur error effe notariorum, fie commentatur ipfe
Aullor : In multis exemplâribus non continetur, quod Barrabbas etiam Jefus
dicebatur, & forfitan refte, ut ne nomen Jefu conveniat alicui' iniquorum : e£*
paulo pofi -, Et putö quod in hærefibüs taie aliquid fuperadditum eft, ut habe-
ant aliqua» convenientia dicere fabulis fxiis, de fimilitudine nominis Jefu &
Barabbæ. Hac Origenes relie. Error is an fa ex eo accepta fuit, quod exiftima-
tumfuerit, difiinâionis caufa additum fuiffe qui dicitur Chriûus, quod additum
potius fuit commendationis caufa. v. 32. Exeuntes autem] Ita legendum efia
verbum compofitum exeuntes, non fimplex euntes. ibid. Hominem Cyrenæum]
Non addas venientem obviam fibi, aut venientem de villa -, quod quidam ex
Marco & Luca hue tranfiuleruht. v. 3 3. Qin dicitur Golgotha] Quarta
vocali, non prima, legunt fecundam fyllabam vocis Golgotha, libri meliores, id
quod Hebrao & Syro tonfentit. v. 35. Sortem mittentes] fffuod fequitur in
Sixtinis Bibliis & quibufdam antiquis manuferipris : Ut impleretur quod
diftumeft per prophetam dieentem * Diviferuntfibi veftimenta mea, &luper
veftem meam miferunt fortem, ab aliis antiquis manuferiptis omittitur, nomi-
natim, duobtss Ecclefia Cathtdralis Audomaropolitana, uno Lobienfis, & uno
Clarmarifeenfis. Hentenius annotavit tredecim manufcripta qua omittunt : Ly-
ranus & Epanorthotes negant in antiquis libris puis exfiare, adduntque Hiero-
nymo nonfuiffe leBum. Certe Hitronymi Commentarius loquitur leltumab ipfo
nonfuiffe, licet textui, ut efi nobis exeufus. adfcribatur. Hilarius ad hac non
attingit. Augufiinus praterea, conférons inter fe feripta Evangelifiarum de
vefitum Chriftt partitione, tarn trallatu 118. in fohannem, quam lib. 3. deconf
Evang. c. 12. hac fecundum Matthäum non agnofeit. Denique nec Chriftianus
Druthmarus, vêtus ante annos 5 0 0 . enarrator Evangelii fecundum Matthäum,
ea habet. Non vident ur igitnr hac Latine hoc loco legenda (qua etiam Nicolai
Zegeri fententia eft) cum prater hac omnia, nec Syriace legantur (quamvis is
qui Syra Latine interpretatus eft, Latine addiderit) nec Grace legenda effe, in
Gratis varietatibus daceamus : quanquam nec facile delenda fint prorfus. Veri-
fimile efi autem, ad marginem hic annotata, 'ex Evangetio fecundum fohannem,
aut potius ex Pfalmi 21. v. 19. tandem in textum ïrrepfiffe. y. 37. Hic eft Jefusj
Non addas Nazarenus, hoc enim Johanni prophiumeft, cap. 19. verf. 19.
v. 40. Vah quideftruis] Non eft omittendum vah, quod plerique omnes Latini
libri addunt, adftipulantibus, Graco uno, & altéro Syriaco, manuferiptis. Hinc
enim intelligitur, Latinus Interpret iUud dediffe, licet Graci plerique omne s
codices, cumSyriacis, qui typisexeufi funt, illudomittant. ibid. Quideftruis
templum Dei, & in triauo illud.reædificas] Tertia perfona, deftruit, reaedifieat,
legunt optima nofira manufcripta Latina, nominatim tria hujus Ecclefia Ca-
thedralis & unum Abbatia C larimarifei : eaque genuina effe videtur leltio editionis
vulgata, addentis interjeltionemSfSfo, prout latius docuimus in Notationibus
noftrù prolixioribus : licet in multis libris, pro tertia perfona, legatur fe*
cunda deftruis, reïdiffcas, eaque ex Graco relie etiam vertatur. v. 42. Et
credimusei] fffuamvis Grace & Syriace, ùt in quibufdam Latinis libris, legatur
future tempore credemus: Interpret tarnen vertit prafens CttàÀTtms, quod
emaculatijfima quaque manufcripta, Sixtinis Bibliis confonantia, teftatum fa-
ciunt. -p. 43. Liberet nunc fivulteum] Noftri libri jungunt pronomen eum
cum verbo liberet : Six tin a Biblia relîius adjungunt verbo vult. Grace & Syriace
repetifum adjungitur utrique verbo : fed f i fubaudiendum efi ad alterum,
facilius eft illud excommuni fenfu fubaudircad prius verbum liberet quam ad
pofierius vult. v. 46. Eli, Eli ] Non legas, addita o vocali, Eloi, Eloi : hoc
enim eft Mares, illud Matthai. ibid. Lama fabaôani] Varie feribuntur hac
verba Hebraic à, & hic & Marti 15. verj. 34. utpote peregrina Latinis. Bi-\
b lia manufcripta hujus Ecclefia Gathedralis, in Matthao fcribunt lamazaptani, j
in Marco lema fabadani. Codex quatuor Evtmgeliorum ejufdem Ecclefia ma- j
nuferiptus in Matthao habet lamazaptani, in Marco lama làbathani. Alter
H minortsprma, 'in Matthao lama faba&hani, in Marco lemazab-dani. Biblia
C larimarifei, in Matthao lama zaptani -, in Marco lama fabathani. Biblia
Ecclefia Gathedralis Brugenfis, in Marco habent lamafaphthani. Nico- 1
laus Zegerus in fuo Epanorthote ad Matthäum, tefiatur Caroli Magni codicem
& D. Donationi Brugenfem habere lamazaptani, Gemblacenfem vero lema fa-
ba&hani. Lyranus legit lamazabtani, monet enim legendum effe, duabus dillio-
nibus, lama azabtani, pofteriori dilliorti prapofita liter a ain, qua fonet a. for ma-
tum in gutture. Hac varietas pojfit nos in dubitationem adducere, utrum E-
v ange lifta feripferint, & Salvator clamaverit, Syriace five Chaldaice faba-
dani, an Hebraïce azabtani : de lama enim, quin fit per fe una diElio, eaque le- \
genda vocali prima utraque fyllaba, & unico m^ non eft dubium, quanquam
parvi référât, fi duplici m, aut alia vocali legatur. Nam qui libri habent lamazaptani,
lamazapntani, aut lemazabdani, infignes certt, omnino favent Hebrao
azabdani, prout reile monet Lyr anus : facile enim, dum ex duabus diSlionibus
unamfaciunt, abfumunt alterum a, & pro litera b, fcribunt tenuem p, aut ad-
fpïratam ph : Nam & funt ha Estera ejufdem organi, labiorum fcilicet, aepro-
inde facile inter fe permutabiles. Biblia imprejja Lugduni anno Domini 1522.
manifefie legunt lama azabthani, cum aliis nonnullis impreffis. Sed plerique
impreffi codices, ut & , quos vidimus, omnes Graci libri impreffi, habent AayÀ
oa.ß<t^dMi ’ nec Parifienfes ex manuferiptis fuis Gratis ullam notarunt leBionk
varietatem. Hoc autem Chaldaicumfive Syriacum eft, quanquam feribendam
potius foret oa.ßetxsj*vt * & Syriaca voce hic ufum Dominum, fententia Epi"
phanii efi, fub finem ubi réfutât harefin 69. Ariomanitarum. v .6 l . Erat autem
ibi] Omnes boni libri, fcribunt erat numéro fingulari, quanquam Latinus
facile poftularet numerum pluraient erant. Grace eft îfr, quod ita efi fin-
gulare, ut plur aliter aliquandoaccipiatur.
CAP. xxvllï. V. 3. Etveftimentum ejus fient nix] In aliis bouts libris
eft veftimenta numéro plurali, quanquam fingulari numéro adftipulentur Graca.
fftuÿdam addunt fada lùnt alba, quod non. eft hujus loci, fed illius qui exilât
fupra 17. verf. 2. v .6 . Venite & videte locum] Jjjfuidam antiqui codicos
omittunt & conjunElionem, conformiter Graco & Syro. v. 7. Et ecee praccedit
vos] Non efi mutandum prafens præcedit cum futur0 prarcedec. ibid. Ecec
pradixi vobis]' In uno Ecclefia nofira manuferipto legitur tertia perfora
ficut dixit vobis, quod fpuriüm eft, & ex Marc. 16. verf. 7. accept um. 1*
tribus aliis, pro compofito prsedixi, eft fimplex dixi, quemadmodum eft
etiam Grace & Syriace. v. r 5. Sicut erant cdodi], Tria nofira & unum CU ‘
marifeen
i l i
~G C Ai
rr.ttrifcçnfis Ecclefia leftijftma manufcripta,cum aliis quibufdam, habent fimplexl
(iodi, quod & Graco conformius, & per fe congruehtius videtur, quam compofi-
tum edodi. v. \ 7. Quidam autem dubitaverunt] Non eft addendum pronomen
eorum, quid quidam ‘Latini libri addunt, tametfi Syriace addatun v, 19.
T E S T A MENTI .
Euntes ergo docete] Non mutes ergo cum autem. v. 20. Ufque ad! confum-
macionem feculi] Manufcripta Biblia Ecclefiarum Audomarcnfis & Clarma-
rifeenfis addunt Amen, ficut additur Grace & Syriacc.
Note dd Vdrids Leftiones ÈJitiotiis Latin* Eyangelii fecundum EM A U M.
- r CAP. I. V E r f 2. yiam tuam ante te ] Excmplaria manufcripta Ecclefia nofira
Audomaropolitana, tria numéro, dr mum Coenobii Clarmarifeenfis, omittunt
ante tet quibus Syriaca editio fuffragatur. Legitur ante te, ut in Sixtinis d>‘
in plerifque aliis Latinis exemplâribus qua vidimus, ita in omnibus Gratis.
Fropheta non fcrip Jit illud ni ft feme l -, hoc iriquam.loco : nam additum ab Evan-
geliftis eft illud quod in medio.verficuli eft ante faciem tuairu Vi 5. Injordanis
flumine] Antiqui codices noftri fcribunt Jordane.fexto cafu, quomodo eft dr
J Gracet pro Jordanis fecundb. v. 6. Pilis canieli] Legendum eft numéro fingulari
cameli, non plurali camelorutn. y. 7. Vcnit forrior me] Gave legas futurum
veniet Pro prafenti veniti . v. 8 . Êgo baptizavi vos aqua] j^uidam antiqui li-
I byi addunt in prafofitionem (in aqua) prout Grace dr Syriace additur. v. 10.
]Ec lpiritum] Non addas fandum, quod frufira quidam, v. 15. Appropinqua-
! vit regnum Dei] Non efi legendum futurum appropinquabit, fed prateritum,
J ut fecundum Matthaum. v. t9. Ec ipfos componentes retia in navi] Inte-
! gemma hujus Ecclefia dr Abbatia Clarmarifeenfis Bib lia, confentanee Graco
& Syro, legunt hoe ordine Ec ipfos in navi componentes retia : quo loco effe
Itgcndum 7» in navi, etiam Epanorthotes dot intcltigendum. v. 24. Venifti per-
j dere nos] Non eft addendum ante tempus, quod quidam hie adferipferunt ex
] Matth. 8. verf: 29. v.27. Etiam Jpiritibus iitirnundis] Fro etiam quadam
j manufcripta legunt &, quod eft aquivalens : quadam netttrum legunt, mule,
y. 45. In defertis locis eflèt] Quidam boni libri manuferipti, pro optativo
j effet, learnt infinitivum effc.
! CAP. I I . V. x. Intravit Capharnaum poll dies] Spurium efi quod additur
in quibufdam libris odo : Poft dies odo. v. 2. Et convénërunt multi]
j J^uidam codex ab Hentettio annotatus addit confeftim : Et confeftim convetle-
I runt, Gratis conformiter : quod alii cum Syris non agnofeunt. ibid. Ita utnon
j caperet] Sic cum Sixtinis legere videntur meliores libri, caperet numéro Jin-
• gulari : alii habent plurali numéro caperent : lege Commentarium. v. 8.
Spiritu fuo] .Non legas Spiritu fando. v. 14. Vidit Levi Alpha?]] Antiqui
libri tumnofiri turn EpanoYthota habent Levin declinatum quarto cafu ad mo-
remGracorum : quod alii fcribunt Levi tanquam indeclinabile. v. 15. Qui &
I fequebantur eum] Plerique addunt & , quidam demunt -, Qui fèquebantur
j eum. Exiftimo ego vocularum iftarum alteram effe omittendum, five& five qui.,
I Qui Grace & Sy f iace non legitur : & rton exftat in quibufdam Latinis libris :
j crediderim Intcrpretem mutaffekeum qui. v. 16. Manducat & bibit màgifter
vefter] Sex codices ab Hentenio annetati to/lunt magifte'r vefter, continentes
Graco ac Syro. Videri pojfit^ ea verba, Marco ex Matthao alibrariis fuijfead-
jc£la, & Pharifaot fefum lacérantes, pra contemtu ne nominaffe quidem : ca-
I terum B. Augufiinus in Marco ut in Matthao ea legiffe videtur, ft confideres
cap. 27. lib. 2. de confenfu Evangelifiarum. v. 17., Non necefTe habent fani.
medico] Brugenfis, Lobienfis, & antiqui Epatiorthota, rfledicürfi legunt quarto
cafu -, moderni, inquit Epanorthotes, medico, fexto cafu. v. 22. Et nemo mittit
virium novum] Pro novum iidem libri legunt novellum. Epanorthotes, infra
novum ait, in fine fcilicet iftius verfus. ibid. Alioqui diriimpet vinum utres]
legendum ex optimis libris, dirumpet future, pro prafenti dirumpit -, quemadmodum
& mox effundetur pro prafenti effunditur, tametfi Grace prafentis
temporis fint verba, ibid. In utres novos mitti debet] fguod fequitur in quibufdam
libris & ambo confervantur, non Evangelii fecundum Mmcum eft, fed
fecundum Matthaum. v. 23. Cum Dôminus fabbatis ambularetT Alii libri
omittunt Dominùs, cum Gratis, ibid: Et Difcipuli ejus cceperunt] Manufcripta
Lobienfe dr Leodienfe, quemadmodum & Syrus, omittunt &, fenfu cla-
riore. ibid. Ccepèrunt pfogredi] Brugenfe, Lobienfet Leodienfe, Clarmari-
feenfe, & tria Audomarenfia,. fide digniffima manufcripta, cum aliquot. Zegeri,
, legunt pra?gredi, quod eft antecedere, non progredi : & quanquam hoc fimilius
fit Graco, quod habet ôjèvmiw iter facere, illqd tamen clariorem habet fenfum,
& ab Interprète; videtur datum atque inrelle&urn. v. 24. Eccé quid fàciùrit]
Quidam boni libri addunt difcipuli tui, quod in aliis.non exftat conformiter Graco
ac Syro, quos fequuti correftores textu iUud expulerunt. Ei quidem citra du--
bium intelligendum venit: fedfteri^otuerit,ut Pharifai, ira turn entes, nullo. i/los
dignati fint nomine, v. 26. Nifi facerdotibus] fftuidam libri addunt folis,
quod non efi hujus Evangelifia. ibid. Et dédit eis qui] ffluidiim libri addunt
alterum & 4 Et dédit eis & qui : quod conforme foret (Jraco ac Syro -, fi modo -n
& praponetetur eis- Et dédit & eis qui* At qui interpret claritatis cauCa omifit
alterum illud &.
CAP. JII. V. 5. Contriftâtùs fuper carcitate] Antiqui noftri libri legunt
V.aL tMfn. c*fMm eacitatem, non fexturncsecitate., ibid. Êt reftitùta eft mSnüs
illij Brugenfe manuferiptum, pro ifti legit ejus, quomodo efi Çrace <& Syriace.
<5. Exeuntes autem Pharifaei. ftarim] Hoc ordine legunt melioret libri, con-
fintanee_ Graca editiohi ac Syrica. In aliis praponitur adverbium ftatim nomini
Pharifari. ibid. Confilium raciebant adverfus cum] Brugenfe (ÿ- Lobienfe ex-
(mplariafcribunt Jefum pro eum. v. 7. Jefus autem cum] In quibufdam anti-
Ec Jefus eurti, Graco Syrôque Jimiliter. v.8. Et tfans Jordanem]
olpjbufdam libris explitationis ergo additum efi de (& de trans) quod alii mêlions
omittunt. v. p. Ut navicuia fibi defetviret] Male legitur in quibufdam
Hurts \ Ut in riaviciila fibi defervirent, addita prapofitione & mutato numéro
fingulari cuth plurali. v. 10. 11. Quotquot hàbebant plagas. Et fpiritusim-
mundi] ffluadam Vetera manufcripta addunt autem (Quotquot avitefn) quod
Syro confonat. Eadem cum quibufdam aliis hoc modo interpungunt : Quotquot
labebant plagas,& fpirituS immtindi. E x illis unum Audomarenfe legit tertium
cafum immundis,alter umClar mar ifeenfe inter tineas annbtat quay turn imnnindos.
Lege Commentarium. v. I4. Etfetit Ut effènt duodecim cum lllo] Semio legendum
hoc verborum ordine, Èt fecit duodecim ut effent cum illo : id enim non
tantum Graca & Syra loqumlitir, ycrùrü etiam ferles ipfa eotttextUii Nam ft
legas ut vtflgo Et fecit ut effent duodecim cum illo* non fier i ’nde coharet id quod
Jequttur & utmitteret éos.prædicâre. ibid. Ec ut mitterec eos phtdicare] Non
addas evangeliutn, quod quidam, v. 16. Nomen Petriis] Vnum manuferiptum
1 Ecclefia nofira,' conformiter Graco legit nomén Pctruni, quarto cafu. v. 17.
Boanérges] Videtur efferendum Banerges, expunEla vocali quarto, o, quemad-
modum in Commentation ye l Bonareges, tranfpofitis Uteris, quod in Notationi-
bus, dticimus. Ad poffieriore'm modum accedit idem illud Ecclefia nofira manuferiptum,
in quo eft Boanne reges, v. 19. Etjudam Ifcarioten] Antiqui Ü-
».21. Et cum audiflent fui] Nequaquam
■ / /.dïicipiili, quod inepte quidam, v. 26. Et non poterit flare] guida?» boni
libri, Graco ac Syro Jimiliter, habent prafens poteft, pro futuro poterie,
v. 27. IngfefTus in domuni] gujdam liber addit ejus (in dornum ejus] quod. !
quidem Graco confinât, neediffohat a Syro. v. 29. Non habëbîc remiflionem
mæternum, fed reus erit] guadar» exemplar ta, conformiter Graco, fcribunt
prafens tempus habet, pro futuro liabebit. ZJhdè codifias proxime legendum fi-
militer cum Gratis prafenti tempore : Sed reus eft, quo modo fcriptum inventeur
in codice Leodienfi.
R IV. V. 1. Coepit docere] guidam libri inttrjiciunt nomen Jefus,
male. ibid. Ita ut navim afeendens] Addunt quidam boni libri in prapofitio-
nem, qua etiam Grace ac Syriace legitur. v. 4. Et venerunt volucres Cceli]
Antiqua nofira manufcripta omittunt coeli, quemadmodum etiam Syrus, & quidam
Graci libri. v.8. Unum triginca, iinum fexaginta, & Unum centum]
Hanc germanam leBionem Evangelii fecundum Marcum effe, emàculatijjhna
manufcripta cum Sixtinis Bibliis diferte docent. Nâm quia fertocl lnterpres
reddidit numerum ordinalem pro cardinalI, Matt. 13. v.8. idcirco etiam hue
varietatem adduxit Scnbarum t emerit as, ut dicerent, Unum trigefimum,
unum fexagefimum, & unum centcfimum. v. 10. Duodecim, pàrabolàfn]
Sic legas parabolam numéro fingulari, pro eo quod quidam parabolas ; nec addas
exponere, quod alii. v.19. Et fine fru<ftii efficitur] Non efi legendum nu-
meropluraliefficiuntur. v. 20. Uniim criginta, unum fexaginta, & unum centum]
Eadem eft ratio hujus verfus, qua oSlavi fuperioris. Subfequitur autem
hic in quodam manuferipto -, Qui habet âures audiendi, audiat -, fuper flue.
\22. Quod non mariifeftetiifj Non tintes manifeftetur cum reveletur.
ibid. Séd ut in palatn veniat] Hac eft germana leltio Evangelii fecundum Marcum,
Graco confentanea. E x Matthao porro & prafertim Luca, quidam cor-
rexerunt quod non in palam &c. v. 24. Et adjicietur vobis] guidant libri
ab Hentenio amotati omittunt hac verba, fed nofiri nequaquam. V. Beda ex-
P H cat ea, & alii Latini pofi eum, Lyr amis, Richelius dre. Denique Grace &
Syriace, addunt ur, nifi quod Parifienfes anmtarint abeffe a fecundo codice Graco.
Alius libeg ab Hentemo annotatus, non fol urn legit verba ilia,ver um etiam adjicit
qui auqitis, feribens, Et adjicietur vobis qui auditis : ßc enim habent Graca
omhia & Syriaca exemplaria, fecundo illo Parifiènfium manuferipto except o-,
Drinde plenum frum.enturà in fpiea] Pro frumentüm non eft fetibendum
frudtufn. v. 29. Et cum produxerit fruftùs] Ita legunt Sixtina Biblia-, fed
quia, ut nomen fruftus Grace eft primi cafus, ita manufcripta exemplaria omnia
qua vidimus, addunt pronomen Le (Et cum fe produxerit fxuâùs) omnino videtur
Merpres dediffe pronomen illud fe: cuifervato quidam prapofucruiit prapo-
fitioneti ex. (& cum ex fe) eodem confilio quo alii Ulud abftulerunt, ni mir um, ut
clara effet fententia, nomine quidem frmftus accept 0 quarto cafu, nomine autem
terra fubaudito ex verfu pracedente : lege Commentarium. v. 3 2,. Et cum femi-
nacum fuerit, afeendit] Male legitur in quibufdam libris natum pyo femina-
tum : nec minus male additur in arhorem, quod ex Matthao aut potius Luca
hue effe adfcriptum,indùbium eft. v. 36. Affumunt euin ica ut erat in navi]
guidam codices Latini legunt erant, riumero plurïum, fed malt.
CAP. V. V. 5. Dixit Quid fnihi & tibi] In Bruge'nfi & Lobienfi mann-
ftcrtptis eft -, Dicit ei ; Quid &c. ibid. Jefu Fili Dei. altiftimi] Antiqui libri
tuin Epahorthota turn noftri legunt fuçinii pro altiifimi, quod altiftimi Epanor-
thotès notât effe Evangelii fecundum Lucam cap. 8. verf. 28. v. 8. Dicebat enim
lli] Non efi addendum Jefus, fed fubaudiendum. v. 9. Et dicit éi ; Lêgio] i
Brugenfe manuferiptum, Syro conforme, omittit Sc conjunElionem : Lobienfe (fi 1
Leodienfe fcribunt prateritum dixit pro prafenti dicit, toltuntque pronomen, j
Graco fuffragante, ubi legitur, Et refpondit dicens, Legiô. y . 1 r. Grèx por- I
eorum mag nus, pafcens] guod fubfequitur quibufdam in libris in àgris, tranfi '
fodkridum efi : nam ut non Grace neque Syriace legitur, ita ab.eft & ab antiquis
codicibus Latinis. ibid. In mare ad duo milia] Non eft legendum, in mare :
eiantàùtcm quafi ad duo inilià, quyhodo legitur in quodam libro, tametfi ita fit
Grace: vide varietates G racas. v. 15. Ètvéniuht ad Jefum] Non eft legendum
prateritum venérùnt,-/^ prafens veniunt. ibid. Et fanæ mentis] Subdit
codex Corfcndoticehfis cuin qui habuérat legioném, ex (draco, verifimile eft :
lege Commentarium. v.19. Ec non admifit eum] Sic multi boni, & quidem
tique libri, Syro fufragantt •* Brugenfe & Lobienfe, fpeEl atijfima extmpla-
. '■> legunt JeluS autem nön admific eum, fuffragante Graco : quanquam in Lobienfi
fit permifiü, quod non videtur effç ab lntcypreie datum: Prius videri pojfit
germanum -, pofieriur, claritatis gratia fubfiitutum. v .2 i. Et cum tranfeen-
diftet] Non eft legendum Et cum afeendiffet. v. 23. Impone manum] In aliis
bonis libris eft tilanus numéro plur i um, Çraco confentanee. ibid. ÜtfaTvà fit &
vivat] Nicolaus Zegerus docet, Latine, ut Grace, legendum effe futurum vivet :
fed nullum citât Latinum exemplar, ut neque nos vidimus aliqui>d. \v . jq . Il le
autem dixit et] Non eft legendum Jefus pro ilfé. v. ^5. Vemunt ab archifyna-
gOgo]^/V legendum eft ex correElione Si x i ina,juxta exemplaria manufcripta non
pauca, fujfragantibus Gratis (fi Syrie is: no» efi addendum nûfîtii] nec leoendum
quarto çafu adarchifynagogum^«*' error plerofq jibros invafit. v.40. Et ingre-
dxtllr] Plerique libri habentyplurale ingrediuntur: fedfingul are,quod eft Sixtino-
rum Bib/idrnm,refpondet Graco ac Syro. v.41 .Talitha cumtjMulti libri erronée
€ 2. . Tahith'd