■gillij «its
L. S HU GEKS IS FARTANTES LECTIO NES M a t t h .
‘gia quacLtm manufiripta praponunt conjunRionem &, etiam fratris norhini
(& frater) qua quidem magnum adfert orationi emphaßm.
CAP. xiii,. V. 3.Ecce exiitqui fcminat feminare] Male i» quibufdam
libris additur fernen fuum : ex Luca enim, cujut fcriprura, quod in Ecclefia
Evangelii loco legatur, familiarior eft, Matthäo adjeRum ejfe confiât, v. 4.
Et venerunt volucres cceli] Multi boni libri omit tunt vocem cceli: quibus
' <cci codices pterdque omnes cum Sjricis adftipulantur. Verifimile eft fimiliter
Luca hue ejfe- tranfiatum. v. 8. Aliud centefimum, aliud fexagefimum,
aliud tricefimum] Sic reddidit eleganter Interpret, juxta fenfum, numéro or-t
dina/i. Nec enim probabilis eft illius manuferipti leRio, quod verba Graca xj1
imitatum habet : Aliud centum, aliud fexaginta, aliud triginta. v. 11.
Nolle myfteria] Male alii libri numéro fingulari myfterium legunt, expofteri-
'busrurfius Evangeliftis. v. 12. Etquod habet auferetur ab eo] Infra 25.
rf. 29'. legitur &quodvidetur habere, v. 14. Et adimpletur in eis] Hac
tnelior eft leRio ; quam ilia qua eft aliorum librorum, ut adimpleatur vel
adimpleretur, cum Graco etiam Ul a confinât at Sjro. Qtftdam porro antiquits
codex omitt it in prapofttionem ante eis, cui Graci aliquot fuffragantur. ibid.
Prpphetia lfaije dicentis] Pro genitivo dicentis, in aliis bonis eft nominativus
dicens, confintanee prototypo Graco. v. 16. Quia vident (&c.) quia audiunt]
Sic legendum eft ’, non qui vident, qui audiunt ^ conjunRio inquam legenda eft,
non pronomen. v. 20. Qui autem fuper petrofa] Non legat petram pro petro-
fa, ßbßantivum pro adjeRivo. v. 28.' Vis imus] Latina Regis editio addit
igitur ; Vis igitur- imus : quod quidem eft Grace, fid non Sjriace ; ut nec in
vetufiis Latinis manuferiptis, maglt quam in Sixtinis Bibliis. v. 33. In fari-
hae fatis tribus] Luc. 13 .verfi 21. eft fata tria. v. 36. Ediffere nobis parafa
olam] In quibufdam eft différé, fid pro ediffere accipiendum | in nonnullis
Enarra, quod eft alterius Interpret is. v. 43; Qui habet aures auaiendi] Qua-
dam anriqua manufiripta auferunt vocem audiendi, nefcio qua auRoritate.
v. 47. Et ex omni genere pifeium congreganti 3 Quidam libri omittmt
pifeium, ut nec Çràce nec Sjriace aonofeitur : fid quiavetuftijftmi Gr optimi
quique illud legunt, videtur ab Interprète additum. v. 48. Elegerunt bonos
in vafa] Non addas fui, quod quidam, v. 51. Dicunt ei-, Etiam] Tametfi
Gr ce Gr Sjriace addatar Domine.- vetuftiores tarnen & fidedigniores Latini
libri, qups viderimus, cum Sixtina editione illud non legunt. v. 55. Et fra*-
très ejus, Jacobus & Jofeph] Pro Jacobes quidam boni libri habent Jacob, pro
Jofeph autem, Çraci Gr Sjriaci Jofes: qua de re late tgimtts in Notât ionibus
ad locum Mat. 15. -zt. 47.
C A P. XIV. V. 2. Hie eft Johannes Baptifta] Non addas quern ego de-
collavi: v. 3. Propter Herodiadem uxoremj Subfiquitur in quibufdam libris
imprejfis Philippi.- quod Çrace quidem & Sjriace legitur, fed cum défit
plerifque omnibus, atque optimis quidem, Latinis codicibus, darum fit non vjfe
Latine legendum, ut quod Interpret non dederit. v .6 . Inmejdio] Quidam addunt
tricliniOi qua glojfâ eft, non textus. v. 12. Tulerunt corpus ejus] Bono-
rum librorum, alii legunt, alii auferunt, pronomen ejus. v : 14. Et mifertus eft
eis]. Eis legendum eft, tertio cafu plurali s numeri, non éjtis, fecundofingu/afis.
v. 19. Difcipuh autem turbis] Superfiuit quod quidam libri addunt dederunt.-
nàm tiec Çrace legitur, quan'quam Sjrus addat appofuerünt. v. 22. Et ftatim
compulit] Sic legunt Stxtina Biblia ex D. HleronjtAi caftigatione, non juflit;
fed compulit, quod Gracs Sjraque vocis vim exprirAit : lege D. Hieronjmi
Commentarium. v. 3 2. Et cum afeendiffent] Quidam nurbero finaulaH firi-
bunt afeendiflet; male.
CAP .' XV. V.2., Tranfgrediqntur traditionem] Sic eft, numéro fmgutari:
ut in Sixtinis, ita in multis aliis bonis libris, Graco fimilibus : quibus & feries
ipfthißoria adftipulatur : de unica enim traditione eft quaftio, qua & expri-
mitur. Minor is itaque facienda eft altera leRio, traditiones numéro plurali.
v. 4. Honora patrem] Antiquorum codicum, alii addunt, alii demunt, tuum.
v. 5.- Quodcunque eft ex me] Annotât quidam, abejfe a nonnullis manuferiptis
verbum fubftantivum eft .• qua leRio mbit probata, adftruitur Commentary.
v. 9. Dotftrinas & mandata hominum] Abfque media conjunRione & le-
gdrit vetufti quidam libri Latini, conformiter Grads ', quin & textui Propheta
Htbraico. Sjricutn Evangelium in eandem fententiam habet, dodrinas quae
(funt) mandata hominutn. Alii vetufti libri, cum quibus Sixtina Biblia
addxnt conjunRionem, refpondent Graca editions Virorum LXXII, quam hac
pracipue parte Salvator fequutus eft.- erat enim ea, illo tempore, non minus, ne
dicam magis, Judaism ufu, quam fins Hebraicus. v.12. Aüdito verbo hoc]
Abeft ah antiquis codicibus non paucis pronomen hoc : fed quia non leRum, fub-
audiendum eft, vifumfuit CorreRoribus illud relinquendum, ut non pauca alia
fimilia. v. 14. Et duces caecoxum] ConjunRio8c, ab optimis quibufdam manuferiptis
ignorâtur, ut a Gracis omnibus ac Sjricis. ^ 3 1 . Mutos loquentes]
Sequitur in Regio opere ex Cotnplutenß ; Debiles fanos ; id quod adjeRum ejfe
Graco, darum facit Commentarius. v. 3 3. Panes tantos] In quibufdam ma-
Jcrtptis emendatum eft manu pofteriore panes tanti : fid plaçait Interpreti uti
Antiptofi; quod etiam EpanonhoteS annotât, v. 36. Et gratias agens] Quidam
libri, inter quas eft Brugenfis ille D. Donatiani, omittunt & conjunRionem,
fuffragaptibus codicibus (jrxeis. v. 38. Eränt.äütem qui manducaverunt]
Jsfuidam libri praterito plufquank perjeRo legunt mandùcaverant. ibid. Quatuor
millia hominum] Brugenfe illud manuferiptum, pro homînûAî legit vifö-
fum, quomoâo eft & Çjracë & Sjriace. .
CAP. XVI- V. 2. 3. Fafto vefpere dicitis] cater a ufque ad finemtertii
verfus non poteftis feire, quomodo olini dquibufdam immerito omijfa fineridt,
pluribus aliis oftendimus. Cdterum merito omitti a plerifque verbum lcire, quod,
loftrenïum addunt quidam (nört poteftis feire) pro quo etiam quidam habent
rognbleere, noftrafehténtia eft, nec dliufi legendum quam non poteftis, ut non
eft aliud in plerifque libris Gracis quam « Jf/valb*, fubaudito ex- pracedentibus
’erbo Jixx.ej.vtiv, dijudicare. ibid.v. 3. Faciem ergo coeli] Nonnulli libri pra-
ponunt hypocritae, Graco Sjroque Conformiter : fed plerique pmned, & quidem
optimi quique, cum Sixtinis, demuni, piderique goffit, curti ex Graco text«,
tum ex Luc. 12. veyf 56. hue ejfe adfumtum. Nam & conjunRio ttSp fqb-
fequetis, nortperinde admittit illud.' p.'q. Nifi ftgnümjonse prophetaej £fui-
dam libri aadaut" propftetx adftîpulantibus Çraçis & Sjricis, alii gmittunt.
».7.8. Intrafe,ihtrivos] Alii legunt inter prointi'i. v. 8. Sciens auteni
Jefus1 diixit] ftfua^am éliemptaria0. ‘Çfacb' & Sjro confçrmiter, legunt-, alia
uférimt, pronomen eis‘ (dixit eis.)'- v: 9. Qmfi^tie pafium iri quirique milliä],
Tria manufiripta Ecclefia S. Audcwari & unum Clarimarifci, habtnf
junRicntm,& locopraprofitionis in-, Qvunque panum& quinquemillia. Eonsfi\
confulatar, probabile fit, lnterpretem vertijfe Quinque panum qqinque millium,
abfque media five conjunRione five prapofitione, (ut a quibufdantlegiturfecun-
dus cafu millium) quod a feiolis mutatum fit. v .io . Septem panum fti quatuor
millia] Eadem eft hujus loci ratio qua proximi. v: 13. Quern dicunt homines
elle Filium hominis ?] Regia editio ex Complutenfi, cum alio uno atque altero
exemplari, addit pronomen me ; Quern me dicunt &c. fuffragantibus libris Gracis
, necnon Sjricis, B. Hilario quoque traRatore. At qui ut plerique omnes, it*
optimi quique & fide dignijfimi libri, cum Sixtinis, non agnofeunt -n me, m
nec B. Hieronjmi Commentarius. Nullo itaque modo legendum Latinis eft, quod
Gracis etiam obfeuritatem adfert in re clar,a. Verifin.ile eft,Interpreti illud non
leRum Grace • ac omnino explicationem ejfe illius Filium hominis, qua in textum
■ irrepfirit. v. 19. Erit ligacum& inccelis. Erit folutum & in ccelis] Exem-
plaria manufiripta multa & infignia, fuffragantibus Gracis & Sjricis libris.
omittunt illud & (& in ccelis) utroque loco. v. 20. Quia ipfe effet Jefus Ghri-
ftus] Hac eft leRio Latinorum codicum plerorumque, & quidem optimorum quo-
rumque : quibus & Graca pleraque exemplari afuffragantur, & D. Hieronjmi
Commentarius. Jguidam Latini libri omittunt nomen Jefus, f i x ab Hentenio
adnotati -, quidam etiam Graci, très Parifienfium s. ». His volunt, Sj\
editio, & veteres traRstores Origenes atque Ambrofius. Crediderim ego, vocem
itlam Jefus, qua f enfui obeft, addit am olim a librario quopiam fciolo fuijfe,
quidem Latina editioni (videtur enim illam Interpret dedijfe) fid Graca. V.
Vade poll: me Satana] Pro poft me quidam boni libri habent retro, quod ta-
men ex Mar. 8, verf. 53. fumtum videri pojftt: v. 27. Secundum opera ejus]
Mult a bona manufiripta, turn noftr'a, turn Epanorthota, pro plurali opera, legunt
fingulari opus, Graco text« fuffragante, ubieft x f tIw or^iy turn, quan-
quam in 14; Parifienfium exemplari fit «y-wïfjaiwv. Verifimile eft, & iftud
7* £?>*, & illud quod Latine leoi filet opéra, ex alio huic fimili loco acceptum,
ut illo P f il. 6 i. ve rf 12. Tureddesunicuique juxta opera fua, vel illo Rom.
2. verf. 6. Qui redaét unicuique fecunduin Opera ejus : quanquam, quod ad
fenfum, nihil référât utro modo legatur.
CAP. XVil. V. i. Affumit Jefps] Anti qui codices Epanorthota cum quibufdam
hoftris. ita legunt, ut Sixtina Biblia, affumit prafenti tempore. Alii
codices legunt affumfit praterito tempore. Porro illud eo magis probandum eft,
quod fequatur prafenti tempore ducit, in omnibus' quos viderimus. Annotât Ep-
anorthotes, in Ecclefia legi affümfit, duxit, tempore praterito. v. 2. Fatfta funt
alba ficüt nix] Non dijfimilis vero fit conjeRura, Latine non minus quam Grace
& Sjriace, Jcriptum fuijfe ftcut lux, idque mutatum ejfe cum fiCut nix, primum
ob fummam vocularum lux & nix affinitatem, qua non eft five Grace five Sjriace,
deinde, quod Marcus nivis meminerit -, denique quod albedo nivi magis
propria fie quam luci. Atqui, fi reliquorum Evahgeliftàrum, Mar ci inquam
& Luca; verba confideres, viaebis ab illis duo attribui veftimentis Chrifti,
unum quod alba fuerint, alterum quod lucida. Marcus ; Veftimcnta, inquit,
ejus fa«fta funt fplendentia, Candida ( alba) nimis velut nix. Lucas -, Et veftitus
ejus albus refulgens. Hoc igitur eft Gr quod Matthaus vult, aum ait alba ficut
lux. v. 4. Tibi unum, Moyfi unum ] Alii libri interjiciunt conjunRionem
(& Moyfi unum) conformiter Graco ac Sjro. v. 7. Surgité & nolite] A quibufdam
bonis libris abeft &, quod nec Sjriace exftat. In aliis legitur, Graco
conformiter. v. 9. Prarcepit eis Jefus] Manufiripta integerrima fidei, Bru- I
genfi, Lobienfi, Clarmarifcenfe, &'D. Audomari duo, demunt pranomen eis:
quod quanquam Grace addatur, Interpret tamen, pro decoro orationis, videri
goffit maluijfe omitt ere, & verbo prarcepit dare cafus pracedcntes defeendentibus
illis, qtii alioqui Grace abfolùte ponuntur : etfi fecundum Marcum hoc- non ob-
firvarit. v . 11. Elias quidem venturus eft] Sub jiciunt quidam codices primum,
ex Graco, non dubium, emendati. v. u5. Refpondens autem Jefus] Librorum,
alii 'addunt, conformiter Graco -, alii demunt, confintanee Sjro, conjunRionem
autem. v. 19. Et dixerant] Ronorum librorum, alii addunt ei, alii
omittunt. Sjriace'legitur, Grace non. ibid. Ejicére ilium] Nicolaus Zegerus
annotat, in codice Corfendoncenfi legi illud neutro genere, quod in noftris non
invenio.. v. 20. Dixit illis Jéfus] Quidam boni libri addunt, cum Çraçis &
Sjrit, alii tollunt nomen Jelns. ‘ ibid. Tranfi bine illuc] Optimi quique noftri
Latini libri, omittunt illuc, quod licet Grace legatur, non tamen exftat Sjriace.
v. 24. 25. Didrachma] Ita legendum eft neutro genere, numéro plurali -, non
didrachmam numéro fingulari generis faminini.
CAP. XVIII. V. 8. Abfcide eumj Vetera manufiripta cum Sixtinis Bi-
b'liis conftanter legunt ablcide a cxdo, pro abfeinde a lcinao.- Pto tSatn porro, Regius
textus ex Complutenfi legit ea, quemadmodum eft Grace, v. 9. Bonum
efttibi cum uno oculo in vitarn] Ita legunt meliores libri, etiam Epanorthota,
cumuno OcuIo, pro eo <juod eft in aliis unum odilum habentem. fzufdamcon-
jiciunt' legendum unoculuih, quomodo eft Grace fuvotftyiov. v. 12. Nonne
relinquit] Hac leRio merito probatur,pra eu qua futuro tempore feribit rtflin-
quet. ibid. In montibus] Male in quibufdam libris habetur in deferto id
quod ex Luc. 15. verf. 4. fumtum ejfe, etiam Epanorthofes annotavit. v. 13.
Quia gaudet fuper earn] Ita legitur in multis libris, prdfens tempus,- Graco
conformiter -, in aliis eftfuturum gaudebit. v. 14. Ut peretft units] D- Donatiani
codex legit neutro genere unum; quo modo ( f quidam.legit Grace iv, ut
référât, inquit, •fctulm. . v . i 1). LuCratus eris] ZJnum manufçriptùm, pro future
éris, legit prafens es, quod quidem Graco fimilius eft, v. i 6, Si
autémte nén. auefierit] fftjfidam annotat abejfe pronomen te ab uno todiceina-
nufcripto, qmmodo abeft ab editione Qraca, etfi non Sjriqca. Nos in tribus manuferiptis,,
& apud Epanorthoten, invenimus trahfpofitum, Si autem non te-
ibid. Aqhibe técum âdhüc unum]' Codex D. Donatiani omitt it adhuc, conformiter
edition! Sjriaca, quod in aliis legitur fimiliter Çrace. y, 17. Si autem
Ecdefiam] Manufiripta Brugenfe Gr Lobienfi, addunt & (& Ecdcfiam) quod
Grace quoque & Sjriace legitur. v. 22. Didt i Hi Jefus] Ita legunt optimi quique
libri,.Graco confintanee, dicit prafenti tempore, non praterito dixk. vt 24-
Qui debebdti ei decern] Omiititur ab aliis libris pronomen ei.
CAP. XIX, V. 4. Quia qui fecit hominem] Optimi noftrorum librorum
tollunt hominém homines, Graco confintanee. Ex Commentario■ (vfrifimile
eft flrrepfit in textum. '. v. 5. Dimittet homo] fifuidam libri hqbent relinquet
nomo,t ex Genefi ant Egiftola ad Ephefios,. quod notât Epanotthotes ^ meliores
enim hie legunt dimittet; v. y. Dare libelhim] In aliif bonis libris eft darl
pajfive,
M a t t . L A T I N S N O ? ! TES TA MENTI .
pajfive, pro aRivö dare. v. 10. Caufa hominis] Noftra vetera manufiripta
legunt tertio cafu homini, pro fee undo cafu honiinis, qui in plerifque libris
exftat Graco confintanee. v. 12. Qui feipfos caftrayerunt ] Antiqui libri
Epanorthota, &, ex noftris, Brugenfis ille D. Donatiani, habent Qui feipfos
eunuchizaverunt ■; vocem fiRam ad imitationem Graci verbi cAJv*%ottv. v. 14;
Sinice parvulos, & nolite eos prohibere ad me venire] J^uidam manuferi-
ptus codex trarlfponit verba hunc in inodurn; Sinite parvulos venire ad me,
& nolite prohibere eos. Et quanquam hoc ordine etiam Sjrus legat, tamen
Marei Gr Luca earn cxiftimo effe fcvipturam, non Matthai. ibid. Talium
eft enim] Non eft omittenda conjunRio enim, qua Gr Grace Gr Sjriace exftat,
quanquam omitt at ur a quibufdam antiquis libris. v. 18-.' Dicit illi -
Quec?] Non eft legendum nominativo cafu ille, fid dativo illi. v. 19. Ho-
nora patrem tuum] JQuidam boni codices omittunt tuum -, alii Graco & Sjro
confintanee addunt. ibid. Et matrem tuam] Jguqdam manufiripta auferunt
pronomen tuam; quibus Graci libri ddftipulantur, prateh Regium ex Complutenfi
addentem x) 7lw mfigg Qs.. ibid. Et dftiges proximum] ConjunRio
copulans additur, non tantugt ex Gracis & Sjris, quantum ex optimis Latinis
exemplaribus. v: 20. Omnia harc Cuftodivi a juventute mea] Illud a juven-
tute mea, Epanorthofes fint it hue additum ex. Marco Gr Luca. Nam quanquam
Graca Sjraque illud, non minus fecundum Mat,thaum, quam feettndum
Marcum Gr Lucam -,legant; Latina tamen exempldria antiqua docere intelli-
git, illud Grace fecundum Matthaum Interpreti non leRum, nec Latine pro-
tnde datum fuijfe: ut certe etiam noftra antiqua manufiripta illud omittmt.
v. 21. Vade, vende quae habes] Noli legere, Vade & vende omnia quae babes,
addit is voeulis &, dr omnia;
CAP. X,X. V .i. Simile eft regnum] ConjunRio train.qua Grace Sjri-
aceque >idditur, nec Latine videtur omittenda-, poft quam in duobus fanfinii Gr
totidem noftris Latinis manuferiptis exftat.. v. 4. Gr 7- Ite & vós in vineam
meam] fftuadam turn Latina turn Graca exemplaria, Sjro confintanee, utroque
loco, ignorant pronomen, meam. Porro quod Nicolaus Zegerus legendum putat,
pofttriori loco ut priori: Et quod juftum fuerit accipietis• ego potius Grtcis
Sjricifque exemplaribus fuperfluere exiftimem, quam Latinis deejfe. Hilarius
& Hieronjmus non.videntur illud agnoviffe: lege Commentarium. v,. 15 . Quod
yolo facere] In>meis tametfi Grace Sjriaceque exftet, Gr u veteribus legatur,
ego tamen non exiftimem,quod Zegerus, nofirra editioni adjiciendum. v: 17. Dup-
aecim difcipulos] Non addas pronomen fuos. v.21. Etünus ad finiftram] Sic
legendum f/?,uflus,»ö»'alius, quod Marei eft< v: 23. Ad dexteram. meam vel
finiftram] In quibufdam libris eft & conjunRivaj pro disjunRiva vel, Graco
conformiter. v. 25. Poteftatem exercent in eos] Non eft legendum inter eos,
ut quidam legunt male, pro ineös. v . 28 . Animam fuam redemtionem] Non
addas ia'prapofttionem, in redemtionem.
CAP. XXI. V .i . Et cum appropinquaffent Jerofolymis,& veniffent] Sic
legunt omnes boni libri, numero plurali, conformiter Graco : ftfuod in aliis eft
fingulari numero appropinquaffet,veniffet, tametfi Sjrusfic legat, ex Eccle-'
Jiaftico officio mutatum notat Epanorthotes. ibid. Mint duos difcipulos] Non
addas flips, quod, ex Luca quidam hue adferipferunt. v. 3. Et cOnfeftim dimittet
eos] legendum eft, futuro tempore, dimittet, non prafenti dimittit ;
vide Gracas varietates. v. 4. Hoc autem totum faftum eft] Additur totum
confent.anee Graco Gr Sjro, quod tamen quidam boni libri orifittunt. v. j . Se-
déns fuper. afinam] Alii libri praponunt & conjunRionem, conformiter Graco
ac Sjro, v. 7. Et impofuerunt fuper eos]- fftaidam, loco pluralis eos, quod
fere legitur Grace ut Latine, ferifunt fingulare éum, cujus loco Sjrus dixit
pullum. Sed hac de induftria mufata videri queant, ad evitandam difficulta-
tem, qua ex recepta leRione putatur emergere. v. 9. Filio David] Cave legos
quint um cafumo fili,- ut quidam, pro few’» filio. v. 16. Jefus autem dixit
eis] Prafins dicit, pro praterito dixit, legunt libri noftri integriores, conformiter.
Graco. v: l j . Ibique manfit] Jfiuod quadam manufiripta addunt Et do- ;
cebac eos de regno Dei, Epanorthotes ex Ecclefiaftico officio acWptum notat. 1
»•'21. TOlle & jafta te in mare] Itavulgo legitur : quam leRionern ejfe de-
prdvatam, quanquam citra detrimentum fententia , legendumque imperativis
pdfftvis Tollere & ja&are in mare, non filum Graca loquuntur, f id & fimilia
loca Mar. it.-verf. 23. & Luc. 17. verf. 6. ftfuamvis ergo non fuppetant
txemplaria qua feribant tollere &. jaftare, tamen ref eft adeo citra, judicio
Epanorthota, hanc effe Interprets feripturatn, ut fine difficultate in textum recipiendum
putet, annotans literam r, mutatam effe in i, ubi legitur tolle te.
?.-,?4. Refpondens Jefiis] Non addas autem, tametfi Grace legatur. v. 25.
Baptifmus Johannis unde erat?] Antiqui libri conftanter legunt Baptifmum,
»0« Baptifmus. ZJfus eft enim Interpres hac voce,non hie tantum, fed Gr fecundum
Marcum'Gr Luc am, tanquam ft Latine dicatnr neutro genere baptifmum.:
quod & facit D. Auguflinus non femel, firibens in caput primum Evangelii
fecundum f ohannem, quin. Gr illo pofterior D. Gregorius homiha 20. in Evan-
gelia, v .2 6. Omnes enim habebant Johannem] Alii Latini libri cum Grads
legunt prafins habent, proimperfeRo habebant, quod Marei , effe putatur
a nonnullis. v. 27, AiE illis & ipfe] Non eft omittendum medium illud 8c, quod
etiam Grace legitur. ibid. Nee ego.dico Vobis] Non eft legendum futurum
dicam, fid prafins,dico. v. 28. Hodie operare in vinea mea] Ira lege ex Bi-
bliis Sixtinis, modum, imperativum operare, Gr cafum fextum vinea mea conformiter
Graco •, potius quam modum infinitum operari, aut cafum quartum
vineam meam. v. 30. Eó: Dpmjne] Quidam con jiciunt, pro v.erbo eo, legen-
‘kf* ejfe pronomen egp, quod eft Grace & Sjriace. v.31. Dicunt el, Primus]
Quidam libri omittunt pronomen ei,- quod tamen etiam (frace legitur Gr Sjria.ce.
Pro primus porro, olim, D. Hieronjmo tefte, nonnuUa exemplari a legere novif-
fimus ; qua l(Rio fuit D. Hilani, dicit ertim Pharifaorum refponfionem fuijfe,
volant at i p'atris juniorem obedijfe, eum quifpondensfefellit -, in qua deinde enu-
cleanda mire fe. torque!: fid adulterina fuit, eafcriptura,exemplarium mini-
mc verorum. ibid. Precedent vos in regnum Dei] Sic legendum eft, cum
Sixtinis Bibliis, quarto cafu. regnum, potius quant fexto regno. Porro pro
\fftturo precedent, in aliis libris. eft prafens prarcedunt, confintanee Graco Gr
Sjro. v. 3 2. .Venit enimad vos], Non legas autem pro enim. v. 3 3. Et adifi-
^vit turrim] Non addas in medio ejus, quod quidam ex I f a. verf 2. hue
«dficripfirunt. v. 37.. Verebuntur filium meurn ] Omittendum eft fbrfiwn,-
Wod ex Luc. 2Ö. verf. 13, hue.adjeRum a qujbufdam\fuit; 41. Et vineam1
wanr locabit] Quidam boni libri/ nomïnatrni Ècctefti noftri,' orhUiafif pro-'
I nomen fuam, confintanee Graco & Sjro. ibid. Qui reddant ei frudum] S.
- legunt cum Sixtinis Bibliis antiqui libri; conjunct ivum reddant, prdj future
indicativi reddenr.
CAP. XXII.- V. i. Eis dicens] Non poftpotras eis, Dicehseis. v. 3. Et
mifit fervos fuos] Non legas numéro fingulari fervum fuum; quomodo, Hierv
njmo tefte, olim quidam : ex Luca Evangelio, vero ftmile eft. Luc. 14. v. 17,
v. 5 - Ad negotiationem fuam] Quidam boni libri omittunt pronojnen, luam,
quod .tamen etiam Grace Gr Sjriace .exftat. v .6 . Et contumeliis affedos]
Libri Ecclefia noftra & Clarmarifcenfis legunt numéro fingulari cÖHtümelia.
»• 13 - Ligatis manibus & pedibus ejus] Hie ordo Graco & Sjro confenraneus
eft :. .verum manufiripta noftra praponunt pedes manibus ; Ligatis pedibus ejus
& manibus. v. 14. Multi enim funt vocati] Non eft legendum autem pro
enim, tametfi in multis antiquis libris fit autem. v.\%. Ut caperent eum]
Legenduni eft pronomcn eum, non autem nomen Jefum, quod ex officio Ecclefi
aftico aceeptum eft. v. *7. Licet cenfum dare Caefari]' Non eft mutandumaRi-
vum dare cum pajfive dari. v. 30. Sed érunt ficut] In plerifque libris, pro
futuro erunt, legitur prafins fiunt, Çraco conformiter.. v. 3 7. Ex toto corde
tuoj & in tota .anima tua] Sic etiam libri antiqui, priori loco legunt ex, po~
fteriori in;
.CAP. XXIII. H.13. Va: autem vobii] Non eftomittenda conjunRio autem.
ibid\ Quia Clauditis] Alii legunt pronomen qui, pro conjunRione quia, qua
Grace exftat. v. 14. Vse vobis Scribæ & Pharifaei hypocritæ, quia comeditis
QÖmos viduarum, orationes longas orantes : propter hoc amplius accipietis
judicium] Hùnc verfum plurimt boni Latini codtCes omittunt, etiam très hujus
noftra Audomarenfis Ecclefia manuferipti : a quibus autem legitur, variis
& loco gr modo legitur : D. Hieronjmus & alii quidam TraRatores non. agnofeunt
: Canones Evangeliorum fills Marco Gr Luca aferibunt : prout hac la-i
tius a nobis declarata funt in Notationibus noftris prolixioribus. Quart videri
pojfit ex D. Hieronjmi corrcRione jugulandus Gr pratermittendus verfus ifte :
nifi propter auRoritatem veterum TraRatorum, Gracorum, Gr inter Latinos
Hilarii, confultum hand effet ilium prorfus eXpungere* v. 15. Quicunque ju-
ravérit per templum] Non addas Dei.’ vM8. Carci, quid enim. ma jus eft]
Regia Biblia, baud dubium ex Complutenfibus, addunt., Stuitj & carci quid,
quemadmodum eft Grace & Sjriace: Atqui reliqui Latini libri non agnofeunt
to fluid hoc loco. v. 20. Et in eo qui habitat in ipfo] Non eft legendum antecedens
templo pro relativo ipfo. v.. 24. Gr 25. Calicis & paropfidis] Alii
loco vocalis quarta feribunt primant, paxapfldis : utroque enim modo vox effer-
tur. v.i 24; Intus autêm pleni eftis rapina],. Meo judicio, falvo meliore, legenda
eft tertia perfina funt, pro fecunda eftis ; fic ehimfiribunt vetera manufiripta
noftra (D. Donatiani mum, D. Audomari dud, & Clarimarifci unum) cum
antiquis Epamrthota,Gr fiptem ab Hentenio annotates,.Gr aliis. Caterum feptem
ilia Hentcnii ftgnurttur legere plena flint neutro gehere : noftra vero retinent
mafeulinum pleni. Neutrum genus melius congruat fermoni Latino : fid ma-
fculinum certtus eft, & in eundem fenfum-accipiendum. Huic leRioni tertia
perfina diferte fuffragantur Graca Gr Sjra. v. 2J. Utfiat id quod deforis eft
mundum] Videtur addendum & (ut fiat & id) quod ut legitur Grace Gr S jriace,
ita a pluribus bonis libris. v. 28. Qui ædifîcatis fepulchrâ] Omnes
boni libri quos vidimus, hic legunt qui, tametfi Grace fit conjunRio on, qilia,
Sjrum .ambiguum eft., v. 3 3 . Ideo ecce ego mitto] Non eft addendum IdeO
dico vobis, ecce ego mitto. v. 3 6. Sub alas] Non addas pronomen fuas. ibid,
Et noluifti] Quadam manufiripta, conformiter G taco Gr Sjro, legunt numtrè
plurali. noluiftis; . . . .
CAP. XXIV. V. 12. Et quoniam abundavit iniquitas] In aliis libris
eft futurum abundavit, quod Graco confinât, pro praterito abundavit. v. 20.
In hyeme vel labbato] Alii libri omittunt in prapofttionem. 1^23. Ecce hie
eft Chriftus aut illic] A quibufdam libris omittitur eft conformiter Graco : a
quibufdam repetitur ecCe (aut ecce illic) fed non eadem fide. v. 28. Illic con-
gregabuntur & aquilæ] Illuc adverbium motus ad locum legendum videtur ex
antiquis libris, non illic ; fimiliter omittçnda "conjunRio 8c ( & aquilx ) qua
nec Grace aut Sjriace additur.. v. 30. Cum virtute multa] Annotat vet us
Epanorthotes, fecundum Matthaum multa, fecundum Lucain magna leoendum
effe; v; 3 3. Quia propeéft in januis] Non eft interpohendum conjunRio^ eft
& in: v. 34. Donee omnia hæc fiant] Non eft omittendum pronomen harc:
v. 36. Neque angelt ccelorum] Quod quidam libri addiderunt olim,. ad-
duntque hodie, neque filius ; ƒ>. Hieronjmus, fequutus meliora exemplaria,
fuftulit; noftram hanc corrigens editionem. Quart - legendum hie non eft fecun-
Matthaum, etfi a veteribus traRatoribus non paucis hie explicetur., fid
relinquendum eft Marco proprium, v. 38. Et nûptûi tradentes] Alii legunt
nuptum pro nupt-ui. v. 42. Duabus molentibus] Sub jiciunt multi codices
Latini -, Duo in lefto, unus affumetur, & Unus relinquetur. Cattrum non
effe illud Evangelii fecundum Matthaum, quanquam multi veterum Patrum
illud hic exponant, fed Evangelii fecundum Lucam, clare docuimus in Notationibus
noftris prolixioribus, quibus Sixtina Biblia fuffragantur. v. 43. Qua
hora fur venturus effet] Boni libri legunt optativum effet, non indieativum
eft. v. 44. Quia qua nefritis hora] In quibufdam libris eft quia qua hofa ne-
feitis, conformiter Graco ; In aliis quia' nefeitis qua hora - In aliis denique quia
qua hora non putatis , quod poftremum eft Luca cap. 12. verf. 40. v. 47,’
Super omnia bona fua] Quidam libri omijfa voce bona legunt 'fuper omnii
fua. . .
. CAP. XXV. V. i i . Noviffime vero veniunt] Non eft omittendum vero;
quod etiam Grace & Sjriace legitur. v. 13. Vigilate itaque] Quod quidam
libri adjungunt & orate, non eft hujus loci. v .. i8..Fpdit in terrain] In aliis
bonis libris eft terra, fexto cafu, ut Grace, v. 22. Ecce alia duo lucratus fum].
Sic legendum eft hoc loco : nam viceftmi verfus eft verbum, non fimplex, fed
compofitum fuperlucratus. v. 27., .Oportuit ergo te] Non addas & te. y. 31.
Et omnes angeli cum eo] Non eft addendum ejus -, Angeii ejiis. v. 38. Ét co»
operuimus te] Vnurn Clarimarifci & tria Ecclefia noftra Audom.
nuferipta omittunt pronomen te, conformiter Graco. v. 41. Tunc dicetf& his]
Non. eft,.addenda.vox Rex ; Tunc dieet Rex. ibid. Qui paratus eft Æabolo]
Codes? D. Donation^ pro yerbo Jimplici paratas, legit compofitum præparatus.
v. 42.- Et non dedifti mihf potum] Hie legitur potum; fupra vero bibere
annotante EjaHorthote: v; 44.- Aut fitientem] Non.eft omittenda coniunRil'
Sût*-
^ 6A P