<tA ÜSÇt yÇOTAT. T>. H V Ç Q & Ç l S Q % Q T I L
A D MAT THÆUM
Vetus Infcriptio non habùie nudeiv*w&A/«i',
t-'fed tiiityyiAiov‘tiiçï xWr*, ut eft initio Marci.
••CXft'I. viïfc S '^ rw s j Olim plerique codices habuere jjSttit * non
multuiA intcrç.ffç vi'Üëtpr;-pti*6 ïegamus modo. *3 l£«3 1“ radius quam
iv èil 'quod 1égerë"vidèÜür Hieronymai. • j^.w-uaV] Non dubitem fequi
opcimorum' codicum & Sjyi' interprets fidem. Præfertim cùm ica jam
oiifn'Iêgeririt OrigCnei &Chrÿfoftomus. quod quidam codices
&' Eufébius ftqUuritur, eft i Graeco ZwOTfenum, qui hic Hebraifmum fe-
cutiibnr.
; CAP. II. vi.i 1'. *j§& s»9ïù/{5j 3 Quaedam exemplaria Hpiphanii tempore
'hàbçbant hoc lbco vrn&t, quod ex interpretamento cvenifie arbi-
CAP.III- y. 8. (ftTulvoi<u'] Lucas plurali numéro dixit
*îi f ï î i «ÉjLc, quôdliOC loco in codices quofdem pèrvafie, fequente Syro.
Sedillam ledionem Latinus & plurimi codices praéferunt. n . w AI/mti
âylu ^ 77vçî J L'brarii audaciorès delerunt hoc loco voCulam 7n ç î,. quod
ia quÆnfdata cQdîcîbds videreeft. 1
GAP.-IV.’ v 10; Stntyt] Quod in quibufdam codicibus additur Wiaw
aliunde aflutumeft ,quod & Syrus & Grxciàd hune locum Scriptores
oftendunc.
GAP. V.-v. 1.0. ttuffl thv » /2<w/A«àt :?£$?<?>'J . Clementis temporibus
_4ivçrfi> modo hic locus legebatur. Ipfe citât Zv twvd fai 3« x.KnS*mvmi,
quod ex fequenti.commace irrepfit. Ab aliis legi teftatur Zv ivjoi ïnvmt
tfaeni, atque etiam, tv.V&n rimvim i AayjMtnvmh qua omnia glofle-
mata efle arbitrorexplicantia quid effet ^ahikha *&»£» hoc loco.
2.,fîxnj Hanc vocem Syrus Interpres tam propriamhoc loco exiftima-
itv ;ucretinere eam maluerit quàm vertere. Quo minus acccdendum Hie-
ronymo hanc vocem eradènti ex quorundam exemplarium fide. Praefertim
chm GraecOs interpret« eam legifie appareat, & Juftinus ipfe ita proférât
hanc fententiam ; deinde & Ircnaus duobus locis, 1.2. c. 56. & lib. 4. c. 31 •
3 2. *5 of ixv 'ywv, Abfùiflc banc particulam d quibufdam
exemplaribus teftatur Auguft. at nunc in onanibus legitur, ut & infra,
c. 19; 45. fai n vu7fi(J In quibufdam codicibus pro fai legebatur
outioi, ' interpretàraento:in.textum recepto, quod' ex Chryfoftomo apparet,.,
46. Pro [*0/ tikvvcu] quidam codices feribebant o< *3» mi. 47 A caret-
faâi rît Quod hic quidam codices habent.çf a* t , ex interprecamento
eft.
CAP. VI. v. 1. TÙM.<hx.cuo<Tmiluj w»P§j Cbm ita legifie Syrùm & Ara-
bem appareat, nec. délit librorum audoritas, omaino hie accidifie ar-
bitror (quod alibi fxpe) ut altera ledio ex interpretamento glofle-
matis nata fit. Quia enim Jhicuotruai in fenfu eAtM.wiujiK eratglofiema-
eft, vox minus ufitata, & Judais Hellenifticis quam Gracis notior,
ideo’ aficripta eft vox altera ufus frequentioris. 13. orn <m mvn?* 3
Quod fcquitur [_^uomam tuum eft regnum, poteftat, & gloria, infecula
ftculorum 3 cbm in vetuftifiimis exemplaribus Grxcis non extiterit,
extet autem & in Syriaco & in Latino contextu, & in Arabico, ar-
gumentum qobis exhihet unde difeamus, non Arabicara tantum &
Latinam , fed & Syriacam verfionem faftam efle poftquam Ecclefia-
rum K"lvyi<t formam certam acceperat: nam ex Graecix confuetudine
ccepta eft aferibi hxc JbijoKoyU magis, quam pars precationis, Latinis
omnibus ignota : led Sc Amen apparet non à Chrifto additum , fed
ex more veteris Ecclefix pubHcam vocum recitationem eâ voce appro-
bands. 18. imJtiri£ 0 /] u <p*vifv, quod pauciores hie addunt , ex
locis fuperioribus repetitum eft. 25. tI yiyivn x) tI Aficntior
codicibus ita feribentibus.
CAP. VII. v. 14. t! ttvn J Ita hoc loco legifie Grxcos apparet, ita
Syrum ^ ita Latinum interpretem: nihil mutandum» 2 5. TtS***«A.ja)7jT]
Ita hxc vox extat in omnibus codicibus, cum ufus poftularet tTtStn*-
CAP. X-v. 8, Quod hic quidam aferibunt vixpfa lytip
m , id non miror abefle i vetuftifiimis exemplaribus, neque agnofei
à Graecis hunc locum exponentibus : Nullum enim mortuum ab
Apoftolis vitae redditum legimus, ante Chrilli Refurredionem : adje-
dum ex aliis locis eà eft credibilius, quia Syrus & Latinus non eodem
loco-ponunt hoc membrum. 10. (Mtii pafljbv ] f&gJbv non j>i&fet Ic-
gerunt Syrus & Latinus. 12. Amim&t aitùu} Alii poftea, cum non
putarent latis cohaerere quod fequitur, » «jlùJ».vf3ff9 voces aliquot ex
Luca hue iqfarferunt. 23. tomtom J Quia erat obfeurius, adjeda
eft olim interpretatio J><wa»«r Ik t«« ar'oKtat raxmt, quae deinde f u t
fieri folet) in aliquorum codicum textum admifla eft. 25.
Ita Syrus, ita Latini veteres, ita Hebraeus Sermo, quod alii feribune
B**a£iffiA,, aut feriptoris aut pronunciationis eft corruptio> quae in po-
ftremas literas faepe incidit.
CAP. XII. v. 14. wpCiKiop ïkaCov] Et. hoc loco quidam codices ex
interpretamento habenc ovpC&Kior *mlu<my. 20. tat «V IkC»>*ît vIkQ-
tlw xftoiu 3 Non afientior Hieronymo fufpicanti omifium hie aliquid ex*
jferibentium vitio.
: CAP. XIII. v. 8; 3 « cum accentu • ita enim.optimi codices.
54* à# ,T? fuMctyiyij 3 Id redius puto, quam quod Syrus & Latinus
pofuerunt , in Sjnagogit. 5$. Kai sf/uairj etiam & hie
quidam codices habent i»<rDp, ex vetere interpretamento haud. du-
bié.• •
CAP. XIV. v. 3. 3 Cum nomen hoc extet in Marci exemplaribus
omnibus in antiquifiimis etiam Matthaei & Lucae, atque omnibus
IH feels apud Syrum & Latinum interprétés, folicitanda ieftin
non eft.
CAP. XV.'v. 39. UAytkv 3 Ita olim habuit Gratca ledio ut ex
Hieronymo & Auguftmo apparet , atque etiam nunc optiraæ not*
codicfs. Ita & Latinus vetus. Qjiare cum nunc etiam exempjaria
quatdam (Mytj£v habeant, ca Seriptura pluribus teftimöniis niti vidjß-
1 V* w a v in *</\lt the 3 'iajùfjk Ita omnino
legendum, quomodo habet Syrus, vetuftilfimaque turn Gratca turn
Latina exemplaria. Et apparet non aliter legifie aut olim Oriee-
nem, aut poftea Ambrofium, aut ferius Theophyladum : auod
njnnulh codices hie habent u A , , haud dubic interpretamentum
,CAP‘ S F * v* ^ Non aufirn movere hanc veterum
codicum ledionem. Nam folet « fatpe non. Conditionem, fed Ge-
nerahtatem fignificare. 3 5 . ^ ' Vetuftis codicibus qui
SyruTlnterpr«C ’ cumchryfoftomo& Theophyladoaftipulâtur
CAP. XIX. v. 9, ^ Hi msveitf. (non fM f Ita vetus editio Com-
plutenfis. Atque itajegit Syrus: l.e. cum non fit adultéra, 17. T't M
St the i W l Cum Sc vetuftiora & emendatioS
exemplaria hanc ledionem pratferant, quam lecutus eft turn vetus quo
nunc utimur Latinus Interpres, turn illi codices quibus ufi funt Aucu-
ftmus, Hieronymus, atque alii, multo • eft credibilius , lcdioneih
alteram ex Marco & Luca hue tradudam ( quod fxpe accidie ) quam
lftam aliunde irrepfifle. Antiquitas tarnen diverfat ledionis vel inde
apparet, quod apud Origenem utriulque fit mentio : Ee Syrus ita hie
habet ut in Marco & Luca e*. S u t Antiqui codices
nabent, rette Syrus mterpretatur addito Dei nomine.- 20. *«wa*£*ulwl
Q^od fequitur, Ik vt'o-mit m», nunequidem hie &apud Syrum legitur.
Sed Antiqui libri Latini non habebant, unde fufpicari licet ex Marco aut
Luca adjedbm.
•CAP.XX.v.4 . 0\dv lj J'tKtuov3 Quae verba & infracommate 7. re-
petune nunc libri Grxci ; quos Syrus fequitur : at olim fubintellige-
bantur, ut ex prifeis Latinis exemplaribus apparet. 22. tUhvI
Quod hie in quibufdam exemplaribus fequitur, t3 J Ço/mi ßA-nhdUvax, & commate fequenti, t3 ßivbon* 0 iyj
«&n<T!ôe, quandoquidem &[ Hilarius, Ambrofius & Hieronymus non agno*
ftunt videri poflunt interpretamenti caufa ex Marco ad/eda-, & codices
Grxci diferepant, veterem tarnen efle & hanc Sc huic fimiles ’adiedionee
apparet ex Syro & Origene. ■ 1 |
CAP. XXL v. so. iyiwexi] Reda ledio, Syro etiam agnofeente, in- '
terque Grxcos Theophyl: Euthym: lediones alias ex interpretamento :
natas non dubito.
CAP. XXII. v. iö. 3 jj^© -3 Ita plerique codices, neç aliter legerurit
Urigenes & Theophyladus. Unde quod alii habent rv$ap' ex interpretamento
credendum eft veniflfe, quod tarnen fequitur Syrus five quod
ita legit, five quod fenfum reddere voluit apértiorem. *
XXIII. v. 8. St yâfSbv J'tJdnäa©-3 x«s« 3 Omnino
« w legendum : quomodo & Syrus legit. Nam voci Rabbi & Rabbonc
fenptores noftri ubique reddunt nufquam >»Snymd. 13. Quod
hie in multis exemplaribus jampridem legitur comma,OJal 3 Jpiv jS °iKi« w B r $ wt&i ‘uAKtt
•BOe&x'W'i' «ß« nw \n4tài <âÜeah%es^ xpïfM * judico
cujus rei mihi magnum indicium eft, quod qui habent codicet, alii prarpo-
nunc ifti fententiæ de clavibus, alii fubtexunt. Fermé enim videas quae
fini variant, aliunde ad jeda; ut hie & Mirco & Luca, additis mutatiäue
verbis ad implendam cohxrentiam.. Graecus Evangeliorum Indiculus
quern Canonem vocant, ad quern provocare Hieronymus folet quique
fattus eft ex optimis codicibus, in Mattbxo hoc Comma non habet Ori-
genes tam diligens librorum ferutatornon agnofeit : habent quidem libri
Syriaci, at Latini antiquifiimi non habent; proinde hxc pars mafor videtur
adde quod detrahendi nulla fuit caufa, addendi aliqua. 25. ^ my„{
ir'idf] Hanc ledionem quam Latinus fequitur, fi vetcrum codicum accedac
audoritas, exteris prarferam. Inde enim natx videntur lediones alia
propinquitate vocis : ut dxptttriat, quod quanquam Origeni ledum videtur,
repudio, quia nufquam Pharifxi, quodfeiam, ejus vitii arguuntur: ScdJiKiat, ex interpretamento, quod Syrus fequitur. .3$. Zmyaeiv
B*^!Vi»3 Ut ifte Zacharias patrem Jojadam, itaPropheta patrera habmc
Batachiam : ita ut videri poflint exferiptores pecCafle memoria fidacii
quia Prophctx Zacbaria Patrem noveranr, nec de altero Zacharia fiiccurrebat:
quibus âccedit, quod codex HebrausNazarxorum, quern non fruftra&
hoc etiam loco confuluit Hieronymus, eadem hac habebatr fed
proBarachia nomine nomen Jojadx: nec caufa erat, cur hac in re aut
Nazaraorum aut Ebionitarum fides argueretur, vetuftatem tarnen ledio^
nisnoftra, quam magno confenfu tuenturGraci, Latini,.Syri codices
una res poteft defendere, quod apud Hebraos fape noraina mutarentur in
alia ejufdem aut vicini fignificatus, quomodo Rex Solomo dicebatur Jedi-
dias. Et eadem eft fignificatio in nomine Jo jada, qua in nomine Bara-
chiz.
CAP. XXÎV. v. 6. a« jS W7*3 Latinus interpres pro ■mvi* legit md-m!
Syrus autem cpnjundim nAyi* mJm, quod cum & codicum quorundam fide'
muniatur,praferendum puto. 18. to iV77*3Singulari numéro vertunt Syrus
& Latinus. Pennlam intclligi noadubito,nec tarnen mutem Gr. ledionem;
-N ■ t i - à